Blizny historii. Geografia granic politycznych współczesnego świata - ebook

Odpowiedzi na pytanie o sens i rolę granic politycznych szukają różne dziedziny nauki: historia, geografia, prawo, politologia. Każda z dziedzin bada ich różne cechy. Czy są one największym absurdem antropogenu, czy doskonałym sposobem organizacji życia społeczeństw?
Książka „Blizny historii…” stanowi barwny opis geograficznych aspektów przebiegu i funkcji granic państw. Dokonano ich oceny jako barier przestrzennych, ich przenikalności i przepuszczalności oraz geograficznych uwarunkowań kształtowania się więzi transgranicznych. Przestrzenne zróżnicowanie granic politycznych omówiono w ramach sześciu jednostek terytorialnych (kontynentów) uzupełnionych o granice morskie.
Intencją Autora było przygotowanie książki spełniającej kryteria podręcznika akademickiego a zarazem przydatnej dla wszystkich zainteresowanych problemami współczesnego świata.

„Wakacje spędzałem na polskim Spiszu, cudownym skrawku ziemi między Tatrami, Gorcami i Pieninami. Tu właśnie, na rubieżach Polski kształtowały się moje zainteresowania i pasje. Wstyd powiedzieć, że w wyniku nieposłuszeństwa. Gdy jako dwunastolatka rodzice zostawili mnie pod opieką gospodarzy, dostałem dwa zakazy: nie zbliżać się do granicy ani do wnyków na wilki. Trudno o lepszą zachętę. Podsłuchałem, że sidła zastawione są nad potokiem. Specjalnie przygotowanym drągiem niszczyłem te zasadzki, pozostawiając karteczkę (znowu wstyd) z napisem: „Pocałujcie mnie w d… . Wilk”. Resztę czasu spędzałem na wędrówkach wzdłuż granicy państwa.

Minęło niemal pół wieku i nic się nie zmieniło. Nadal poznaję nadgraniczne regiony świata, a ustawowy 1% podatku przekazuję na rzecz organizacji chroniącej wilki.”

Wywiad dla „Gazety Turystycznej” nr 23 z 2008 roku.

Stefan Kałuski, geograf, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalista w zakresie geografii regionalnej i politycznej. Autor książek, artykułów naukowych i reportaży turystycznych. Uczestnik licznych staży naukowych oraz wyjazdów studyjnych krajowych i zagranicznych. Wykładowca na wyższych uczelniach Austrii, Niemiec, Szwajcarii, Japonii i Nowej Zelandii.
Przez 20 lat opiekun Koła Naukowego Studentów Geografii Uniwersytetu Warszawskiego, laureat kilku nagród „Azymut”, przyznawanych przez studentów za najciekawsze wykłady. Współzałożyciel European Geography Association for Students, członek międzynarodowej organizacji Association for Borderlands Studies. Przez blisko 30 lat główny ekspert z zakresu geografii teleturnieju Wielka Gra. Brał udział w pracach Rady Muzeum Azji i Pacyfiku. Jego hobby to podróże, samochody terenowe i fotografowanie.

Wstęp

1. Granice polityczne jako przedmiot badań geograficznych

2. Geograficzne aspekty delimitacji i demarkacji granic politycznych

3. Typologie i bonitacja granic państw

4. Dualizm funkcji granic politycznych

4.1. Granice państw jako bariery przestrzenne

4.1.1. Bariera strategiczna

4.1.2. Bariera psychologiczna

4.1.3. Bariera przyrodnicza

4.1.4. Bariera infrastrukturalna

4.1.5. Bariera językowa

4.1.6. Bariera sanitarna

4.1.7. Bariera ideologiczna

4.1.8. Bariera ekonomiczna

4.1.9. Bariera migracji

4.1.10. Kompleksowe bariery graniczne

4.1.11. Bariery graniczne a regiony przygraniczne

4.2. Przepuszczalność a przenikalność granic politycznych

4.2.1. Przepuszczalność granic państw

4.2.2. Zróżnicowanie przenikalności granic politycznych

4.3. Geograficzne uwarunkowania kształtowania się więzi

transgranicznych

5. Przestrzenne zróżnicowanie cech i funkcji granic politycznych

5.1. Europa. Granice państw regionu

5.1.1. Granice Polski

5.1.2. Granica z Federacją Rosyjską (obwód kaliningradzki)

5.1.3. Granica z Litwą

5.1.4. Granica z Białorusią

5.1.5. Granica z Ukrainą

5.1.6. Granica polsko-słowacka

5.1.7. Granica polsko-czeska

5.1.8. Granica polsko-niemiecka

8  Spis treści

5.2. Azja

5.3. Afryka

5.4. Ameryka

5.5. Wyspy podzielone granicami

5.6. Antarktyda

6. Granice morskie

7. Wnioski i refleksje

Bibliografia

The scars of history

Cicatrices de la historia

Spis map

Spis fotografii