Carstwo bułgarskie - ebook

Autorzy, znawcy historii Bułgarii i Bizancjum, prezentują sto lat z dziejów średniowiecznego państwa bułgarskiego, kiedy dokonywały się w nim wyjątkowo dynamiczne przemiany w sferze ustrojowej, religijnej i kulturalnej. Państwo bułgarskie przekształciło się wówczas w carstwo chrześcijańskie, odgrywające na Bałkanach – szczególnie w okresie panowania Symeona I Wielkiego (893–927) – rolę mocarstwa, konkurenta Bizancjum. W pierwszej części książki, wykorzystując zarówno własne badania, jak i znakomitą znajomość współczesnej literatury naukowej, autorzy barwnie opisują dzieje polityczne carstwa bułgarskiego, zwłaszcza stosunki z Bizancjum, cesarstwem ottońskim, ludami stepowymi i Rusią Kijowską. Ukazują proces chrystianizacji społeczeństwa bułgarskiego i drogę nowo powstałej organizacji kościelnej do autokefalii, jak również wpływ uczniów Konstantyna i Metodego na rozwój kultury bułgarskiej. W drugiej części omawiają zagadnienia ustrojowe, społeczne, religijne, gospodarcze i kulturowe, przedstawiając złożony obraz funkcjonowania państwowości bułgarskiej. Szczególną uwagę warto zwrócić na rozdział poświęcony sprawom gospodarczym, stosunkowo rzadko podejmowanym w literaturze naukowej. Książka jest, co godne podkreślenia, dziełem nowatorskim i to nie tylko w wymiarze polskim. Walorem publikacji są kolorowe ilustracje, ukazujące miejsca, w których rozgrywały się opisywane wydarzenia. Integralną częścią pracy jest również aneks, w którym Czytelnik znajdzie tłumaczone na język polski zabytki piśmiennictwa starobułgarskiego.

Wykaz skrótów
Wstęp
CZĘŚĆ I. Dzieje
Rozdział I. Panowanie Borysa-Michała (852–889). Chrzest Bułgarii (Mirosław J. Leszka)
1.1. Kierunki polityki zagranicznej na pierwszym etapie rządów (852–863)
1.2. Zawarcie pokoju z Bizancjum (863) i przyjęcie chrztu (866)
1.3. Opozycja przeciw chrześcijaństwu. Bunt możnych
1.4. Między Konstantynopolem a Rzymem. Zmagania o status Kościoła bułgarskiego (866–870)
1.5. Borys-Michał opiekunem uczniów Konstantyna-Cyryla i Metodego
1.6. Ostatnie lata rządów. Życie monastyczne. Kanonizacja
Rozdział II. Rządy Włodzimierza-Rasate (889–893): czas reakcji pogańskiej? (Mirosław J. Leszka)
Rozdział III. Symeon Wielki (893–927) – twórca Pierwszego Carstwa Bułgarskiego (Mirosław J. Leszka)
3.1. Przejęcie władzy
3.2. Wojna bułgarsko-bizantyńska (894–896)
3.3. Charakterystyka stosunków bułgarsko-bizantyńskich w latach 897–904
3.4. Wydarzenia roku 913
3.5. Anchialos (917)
3.6. Ostatnia dekada (917–927)
3.7. Cele polityki zagranicznej Symeona
Rozdział IV. Czasy Piotra I (927–969) (Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow)
4.1. Przejęcie władzy i walki z opozycją wewnętrzną
4.2. Zawarcie pokoju z Bizancjum (927)
4.3. Sytuacja wewnętrzna. Bogomilizm
4.4. Polityka zagraniczna
4.5. Zaostrzenie stosunków bułgarsko-bizantyńskich za panowania Nikefora II Fokasa (963–969)
4.6. Najazdy Światosława, księcia kijowskiego
4.7. Ocena panowania Piotra
Rozdział V. Borys II (969–971): Upadek Pierwszego Carstwa Bułgarskiego (Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow)
5.1. Wojna bizantyńsko-ruska a Bułgarzy
5.2. Cesarz Jan I Tzymiskes i likwidacja Carstwa Bułgarskiego (971)

Część II. Państwo – społeczeństwo – gospodarka – kultura
Rozdział I. Państwo i społeczeństwo (Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow)
1.1. Władca
1.2. Rada wielkich bojarów
1.3. Kwestia tzw. saboru państwowego
1.4. Administracja centralna
1.5. Administracja prowincjonalna
1.6. Stolice państwa
1.7. Siły zbrojne
1.8. System obronny państwa bułgarskiego
1.9. Społeczeństwo
1.9.1. Skład etniczny
1.9.2. Struktura społeczeństwa
Rozdział II. Kościół (Mirosław J. Leszka, Jan M. Wolski)
2.1. Status Kościoła bułgarskiego i jego organizacja (Mirosław J. Leszka)
2.2. Monastycyzm (Jan M. Wolski)
2.3. Bogomilizm (Jan M. Wolski)
2.4. Budownictwo kościelne i klasztorne (Jan M. Wolski)
Rozdział III. Gospodarka (Kirił Marinow)
3.1. Warunki i zasoby naturalne. Znaczenie geopolityczne regionów
3.2. Rolnictwo i hodowla
3.3. Rzemiosło wiejskie i miejskie. Rozwój ośrodków miejskich
3.4. System dróg i wymiana handlowa
Rozdział IV. Kultura duchowa. Literatura (Jan M. Wolski)
4.1. Presławska szkoła literacka
4.2. Ochrydzka szkoła literacka
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych i etnicznych