- nowość
- promocja
Cesarz Rzymu - ebook
Cesarz Rzymu - ebook
Nowe spojrzenie na cesarstwo rzymskie.
Jak wyglądała władza w Rzymie z perspektywy rządzących – i rządzonych?
Cesarz Rzymu zgłębia fakty i mity o tych, którzy sprawowali władzę, i stawia pytania: co robili, w jakim celu i dlaczego ich historie tak często opowiadano w konwencji przesady i sensacji. Autorka porusza kwestie władzy, korupcji, dworskich intryg, ale też przybliża szczegóły dotyczące życia codziennego cesarzy.
Jak i gdzie się żywili? Z kim sypiali? Jak podróżowali? Czy byli równi bogom?
Poznajemy również barwną galerię postaci, dzięki którym system ten mógł funkcjonować: arystokraci, niewolnicy, wyzwoleńcy, żołnierze, kupcy, rzemieślnicy, lekarze…
Cesarstwo rzymskie jako ustrój nie przetrwałoby, gdyby rządzili nim sami obłąkani autokraci. Autorka bada, skąd brały się historie przypisujące im szaleństwo, jak w rzeczywistości zarządzano imperium, a także obawy Rzymian, że władza cesarzy jest nie tyle krwawa (czego się spodziewano), ile że stanowi niepokojącą dystopię zbudowaną na fundamencie oszustwa i podstępu.
Kategoria: | Historia |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-8338-917-2 |
Rozmiar pliku: | 23 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
DYNASTIA JULIJSKO-KLAUDYJSKA
------------------------------------------------------------------------
JULIUSZ CEZAR pokonawszy Pompejusza Wielkiego, zostaje _dyktatorem_ Rzymu (48 r. p.n.e.); zamordowany w 44 r. p.n.e.
AUGUST (Oktawian) adoptowany syn Juliusza Cezara. Pokonawszy Antoniusza i Kleopatrę w 31 r. p.n.e., rządzi samodzielnie do 14 r. n.e. Druga żona LIWIA.
TYBERIUSZ syn Liwii adoptowany przez Augusta, panował w latach 14–37. Do jego śmierci miał się rzekomo przyczynić Kaligula.
KALIGULA (Gajusz) prawnuk Augusta, panował w latach 37–41. Zamordowany przez pretorianów.
KLAUDIUSZ bratanek Tyberiusza, panował w latach 41–54. Trzecia żona MESSALINA, czwarta – AGRYPINA (Młodsza) – jej się przypisuje otrucie męża.
NERON syn Agrypiny Młodszej adoptowany przez Klaudiusza. Panował w latach 54–68. Zmuszony do popełnienia samobójstwa w wyniku rebelii w armii.
WOJNA DOMOWA W LATACH 68–69
------------------------------------------------------------------------
Trzej cesarze rządzą każdy po kilka miesięcy: GALBA, OTHON i WITELIUSZ
DYNASTIA FLAWIJSKA
------------------------------------------------------------------------
WESPAZJAN zwycięzca w wojnie domowej. Panował w latach 69–79.
TYTUS syn Wespazjana. Panował w latach 79–81. Nie brak domysłów, że Domicjan przyczynił się do jego śmierci.
DOMICJAN syn Wespazjana. Panował w latach 81–96. Zamordowany w wyniku przewrotu pałacowego.
CESARZE ADOPCYJNI – DYNASTIA ANTONINÓW
------------------------------------------------------------------------
NERWA wybrany przez senat. Rządził w latach 96–98.
TRAJAN adoptowany syn Nerwy, pochodził z Hiszpanii. Panował w latach 98–117. Żona PLOTYNA.
HADRIAN adoptowany syn Trajana, również z Hiszpanii. Panował w latach 117–138. Żona SABINA.
ANTONINUS PIUS adoptowany syn Hadriana. Rządził w latach 138–161. Żona FAUSTYNA (Starsza).
MAREK AURELIUSZ adoptowany syn Antoninusa Piusa. Panował w latach 161–180. Żona FAUSTYNA (Młodsza).
LUCJUSZ WERUS adoptowany syn Antoninusa Piusa. Współrządził z Markiem Aureliuszem w latach 161–169. Zmarł z powodu zarazy (choć krążyły pogłoski o otruciu przez teściową).
KOMMODUS syn Marka Aureliusza i Faustyny Młodszej. Rządził w latach 180–192 (od 177 roku wspólnie z Markiem Aureliuszem). Zginął w wyniku zamachu.
WOJNA DOMOWA W 193 ROKU
------------------------------------------------------------------------
Czterech efemerycznych cesarzy lub uzurpatorów: PERTYNAKS, DYDIUSZ JULIAN, KLODIUSZ ALBINUS, PESCENNIUSZ NIGER
DYNASTIA SEWERÓW
------------------------------------------------------------------------
SEPTYMIUSZ SEWER zwycięzca w wojnie domowej, pochodził z północnej Afryki. Panował w latach 193–211. Druga żona, JULIA DOMNA, pochodziła z Syrii.
KARAKALLA syn Septymiusza Sewera i Julii Domny. Panował w latach 211–217 (wcześniej wspólnie z Septymiuszem i Getą. Zamordowany podczas kampanii wojskowej.
GETA syn Septymiusza Sewera i Julii Domny. Współrządził z ojcem i bratem w latach 209–211. Zamordowany z rozkazu Karakalli.
MAKRYN ekwita, przejął władzę po zgładzeniu Karakalli. Rządził w latach 217–218. Zdetronizowany przez zwolenników Heliogabala.
HELIOGABAL wnuk siostry Julii Domny, pochodził z Syrii. Rządził w latach 218–222. Zamordowany przez pretorianów.
ALEKSANDER SEWER kuzyn i adoptowany syn Heliogabala, również pochodził z Syrii. Władał w latach 222–235. Zamordowany podczas kampanii wojskowej.WITAJ…
…w świecie rzymskich cesarzy. Jedni, jak Neron czy Kaligula, do dziś symbolizują zbytek, okrucieństwo i bezinteresowny sadyzm. Inni, jak „cesarz filozof” Marek Aureliusz, autor _Rozmyślań (Do siebie samego)_, nie znikają z międzynarodowych list bestsellerów. Niektórych zna mało kto, nawet w gronie specjalistów. Kto dziś słyszał o Dydiuszu Julianie, który w 193 r. n.e. wygrał licytację urządzoną przez pretorianów, dzięki czemu przez parę tygodni zasiadał na cesarskim tronie?
_Cesarz Rzymu_ zgłębia fakty i mity o dzierżycielach tej funkcji i stawia pytania: co czynili, w jakim celu i dlaczego ich historie tak często opowiadano w konwencji przesady i sensacji. Poruszymy kwestie władzy, korupcji i podstępnych knowań, ale też poznamy szczegóły dotyczące ich życia codziennego. Jak i gdzie jadali? Z kim sypiali? Jak podróżowali?
Stronice tej książki zaludniają postaci, które nie piastowały, ani nawet nie aspirowały do cesarskiej godności, lecz to na ich codziennych działaniach spoczywało funkcjonowanie całego imperialnego systemu władzy: przezorni arystokraci, niewolni kucharze, pilni skrybowie, nadworni błaznowie, nawet medyk, który leczył zapalenie migdałków pewnego młodego członka rodziny cesarskiej. Poznamy też procesje kobiet i mężczyzn pielgrzymujących do władcy z listą zmartwień, dużych i małych, od utraconych spadków po wylatujące przez okna śmiercionośne nocniki.
W rolach pierwszoplanowych wystąpi trzydziestu niespełna cesarzy wraz z partner(k)ami, panujących w Rzymie od czasów Juliusza Cezara (zamordowanego w 44 r. p.n.e.) po Aleksandra Sewera (zamordowanego w 235 r. n.e.). W mojej wcześniejszej książce, _SPQR_,¹ nie poświęciłam im zanadto miejsca, a to z konkretnej przyczyny. _SPQR_ opowiada o powstaniu i rozwoju Rzymu przez tysiąclecie trwające od VIII w. p.n.e. do III w. n.e., tymczasem po zaprowadzeniu jedynowładztwa przez cesarza Augusta w I wieku p.n.e. przez 250 lat niewiele się w ustroju Rzymu zmieniło: cesarstwo trwało w takich samych mniej więcej granicach, zarządzano nim w podobny sposób, polityka toczyła się utartymi ścieżkami. Teraz jednak chcę rzucić więcej światła na samą osobę cesarza. Nie znaczy to wszak, że jeden po drugim omówię kolejno ich życiorysy ani że poświęcę niektórym więcej niż wzmiankę, jak Dydiuszowi Julianowi. W żadnym wypadku nie oczekuję, że czytelnik zapamięta, kto był kim w tym zacnym gronie, dlatego też zamieściłam zwięzłe _dramatis personae_. Rzecz w tym, aby dociec, co to właściwie _znaczyło_: być rzymskim cesarzem. Zobaczymy więc, jak w rzeczywistości wyglądało sprawowanie władzy nad ogromnym terytorium nominalnie pod jego kontrolą, jak odnosili się doń poddani, a także czy możliwe jest uchwycenie, jakie to było uczucie: siedzieć na cesarskim tronie.
Mniej tu będzie psychopatów, niż można by się spodziewać, znając tylko hollywoodzki obraz cesarskiego Rzymu. Prawdą jest, rzecz jasna, iż śmierć w rzymskich realiach bywała okrutna i nader przedwczesna. Nie wspominając o setkach tysięcy niewinnych ofiar chorób, bezsensownych rzezi i niestabilnych trybun sportowych, to przecież mord stanowił argument ostateczny w sporach – politycznych i nie tylko. Przedsionki władzy, jak i wiele innych skromniejszych westybulów w Rzymie, spływały krwią. Jednak imperium rzymskie jako struktura nie przetrwałoby, gdyby rządzili nim sami obłąkani autokraci. Bardziej interesuje mnie, z jakiego źródła te historie o szaleństwie czerpały, jak cesarstwem zarządzano w rzeczywistości, a także natura rzymskich lęków, że władza cesarzy jest nie tyle krwawa (czego się spodziewano), ile stanowi dziwną i niepokojącą dystopię zbudowaną na fundamencie oszustwa i podstępu.
Spośród wszystkich to rządy na wpół zapomnianego Heliogabala ucieleśniają te lęki najtrafniej. Jego to historią rozpoczniemy _Cesarza Rzymu_.
Mary Beard
Cambridge, grudzień 2022
1.
Wyd. pol.: M. Beard, _SPQR_, przeł. N. Radomski, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2016.