MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
-
W empik go
Ciało w ruchu. Taniec jako narzędzie rozwoju i edukacji - ebook
Ciało w ruchu. Taniec jako narzędzie rozwoju i edukacji - ebook
W niniejszej książce autorka oferuje czytelnikom unikalne połączenie wiedzy tanecznej, pedagogicznej i psychologicznej. Szczególną uwagę poświęca zagadnieniom psychologii rozwojowej, badaniom nad wpływem tańca na całościowy rozwój człowieka oraz nowoczesnym metodom choreoterapii. Ta wyjątkowa synteza teorii i praktyki, poparta bogatym doświadczeniem osobistym, czyni publikację niezwykle wartościowym przewodnikiem zarówno dla tancerzy i pedagogów, jak i dla wszystkich, którzy pragną lepiej zrozumieć rolę ruchu w życiu człowieka.
| Kategoria: | Popularnonaukowe |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 9788397506206 |
| Rozmiar pliku: | 1,6 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WSTĘP
Taniec i pedagogika – te dwie pasje wyznaczają kierunek mojej drogi zawodowej od ponad dekady. Jako instruktorka tańca i pedagog z wykształceniem łączę teoretyczną wiedzę z praktycznymi doświadczeniami, czego owocem jest niniejszy e-book – zbiór moich prac naukowych wzbogaconych o refleksje z codziennej praktyki zawodowej.
Pamiętam swoje początki jako osiemnastoletnia instruktorka, gdy tworzone przeze mnie choreografie były zbyt ambitne i skomplikowane jak na możliwości najmłodszych tancerzy. Dopiero studia pedagogiczne pozwoliły mi lepiej zrozumieć potrzeby dzieci i dostosować metodykę nauczania do ich naturalnego rozwoju. Dziś, po 11 latach doświadczenia, postrzegam taniec przede wszystkim jako sztukę, która powinna przynosić radość i satysfakcję. Choć specjalizuję się w stylach street dance, najważniejsze jest dla mnie to, by moi młodzi podopieczni wychodzili z zajęć nie tylko bogatsi o nowe umiejętności, lecz przede wszystkim szczęśliwi i pełni entuzjazmu.
Książka ta powstała z myślą o instruktorach tańca, którzy mierzą się z wyzwaniem prowadzenia zajęć dla dzieci. Pragnę podzielić się wiedzą i doświadczeniami, które pomogą w tworzeniu angażujących i efektywnych zajęć tanecznych dostosowanych do wieku. Mam nadzieję, że publikacja ta stanie się cennym wsparciem zarówno dla początkujących instruktorów, jak i nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, którzy chcą wzbogacić swój warsztat o elementy tańca.
Wierzę, że zawarte tu wskazówki i refleksje pomogą nie tylko w przezwyciężeniu typowych trudności związanych z nauczaniem tańca najmłodszych, lecz także w głębszym zrozumieniu roli tańca w rozwoju człowieka oraz jego zastosowań w edukacji i terapii.ROZDZIAŁ 1:
PODSTAWY ROZWOJU CZŁOWIEKA
Rozwój człowieka to fascynujący i złożony proces, który obejmuje zarówno zmiany fizyczne, jak i psychiczne, emocjonalne czy społeczne. Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe dla każdego, kto pracuje z dziećmi i młodzieżą – w szczególności dla osób zaangażowanych w ich edukację i rozwój artystyczny, takich jak nauczyciele, pedagodzy czy instruktorzy tańca.
Eksplikacja pojęcia rozwoju
Według Słownika Języka Polskiego rozwój to „proces przechodzenia do stanów lub form bardziej złożonych lub pod pewnym względem doskonalszych”1.
W adolescencji u każdego człowieka następuje okres największego rozwoju, który w znaczący sposób kształtuje jego przyszłość. Według E. Eriksona2 jednostka poszukuje wtedy swojej tożsamości. „Kryzys między poczuciem tożsamości a rozproszeniem ról, właściwy adolescencji, jest traktowany przez wielu psychologów jako kluczowy dla całego rozwoju”3. Tożsamość to poczucie własnego „ja” oraz świadomość siebie. Składa się na nią poczucie jedności (zgodność z obrazem własnego „ja”), ciągłość (w czasie obrazu własnego „ja”) i wzajemność (pomiędzy obrazem własnego „ja” a tym, w jaki sposób postrzegają go inni).
W wieku od 11 do 14 lat zachodzi okres przejściowy – tzw. wiek przekory. Dziewczęta rozwijają się z reguły szybciej niż chłopcy. Bardzo widoczne są te różnice w okresie młodości, który u dziewcząt zaczyna się o rok lub kilka lat wcześniej niż u chłopców. Wiek 14–17 lat jest natomiast czasem intensywnego rozwoju, tzw. dojrzewaniem. Z kolei od 17 do 21 roku życia następuje znów okres przejściowy, ponieważ zwalnia tempo rozwoju fizycznego oraz następują przemiany psychiczne. Etap ten można zatem nazywać okresem harmonizacji. Po 21 roku życia etap rozwoju fizycznego jest już zakończony, człowiek zaczyna wchodzić w wiek dojrzały. Wprawdzie w jego psychice zachodzą pewne przemiany i przekształcenia, jednakże w tempie zdecydowanie wolniejszym i wywołane zwykle bodźcami zewnętrznymi4. Badacze różnie definiują wiek wejścia w dorosłość, z reguły wskazują przedział od 21 do 24 lat.
W każdym okresie rozwojowym człowiek jest narażony na konfrontacje z trudnymi sytuacjami. Ważne, aby w procesie rozwoju nie odbierano młodzieży możliwości podejmowania działań pozwalających na kształtowanie umiejętności radzenia sobie z takimi sytuacjami. Stres wywołany np. rozwodem rodziców, chorobami czy klęskami żywiołowymi może odbić się na dalszym życiu młodego człowieka. To, w jaki sposób go odczuje, często zależy od jego odporności psychicznej5.
A. Fidelus w Obliczach dojrzałości emocjonalnej dzieci i młodzieży przywołuje badania, w których wymieniono różne czynniki chroniące rozwój człowieka, i dzieli je w następujący sposób:
- grupa zasobów osobistych:
- płeć żeńska (w okresie dzieciństwa),
- bycie pierwszym dzieckiem,
- optymistyczne usposobienie (elastyczność, aktywność, otwartość),
- wysokie poczucie własnej wartości (samoskuteczność),
- ponadprzeciętna inteligencja,
- pozytywne zachowanie społeczne, społeczna atrakcyjność,
- aktywne pokonywanie stresu;
- grupa zasobów społecznych tkwiących w rodzinie:
- stabilny stosunek emocjonalny do bliskiej osoby,
- otwarty i wspierający klimat wychowawczy,
- jedność rodzinna,
- wzór pozytywnego zachowania;
- grupa zasobów społecznych tkwiących w środowisku:
- wsparcie społeczne,
- przyjaźnie,
- nauczyciel jako wzór,
- pozytywne doświadczenia szkolne”6.
Rozwój fizyczny określa się także jako rozwój somatyczny lub biologiczny. Stanowi on jeden z kluczowych aspektów ogólnego rozwoju człowieka, obok rozwoju psychicznego, społecznego, motorycznego i seksualnego. Obejmuje on całokształt procesów biologicznych zachodzących w organizmie, które przebiegają w rożnym tempie: najintensywniej w okresie wewnątrzmacicznym, dzieciństwie i adolescencji. W celu scharakteryzowania procesu rozwoju fizycznego Wolański wyróżnia trzy aspekty jakościowe:
- wzrastanie – powiększanie się ciała przez zwiększanie jego wymiarów i masy oraz poprzez powstawanie nowych komórek,
- różnicowanie – doskonalenie struktury ciała, formowanie się układów organizmu oraz jego kształtów i proporcji,
- dojrzewanie – doskonalenie i kształtowanie funkcji poszczególnych narządów i układów oraz integrowanie się organizmu7.
Według Eriksona rozwój psychospołeczny ma związek z kryzysami życiowymi. Osoba, która nie poradzi sobie satysfakcjonująco z ich rozwiązaniem, w dalszych latach życia będzie przeżywać problemy z nim związane. Wskutek tego jej rozwój zostanie ograniczony. Kryzysy życiowe według Eriksona to brak zaufania, wstyd, zwątpienie, poczucie winy, poczucie niższości, tożsamość lub rozproszenie ról, samotność, stagnacja, rozpacz. Wszystkie te stany wiążą się z krytycznymi wydarzeniami życiowymi, jakie dana jednostka przeżywa, takimi jak np. związek partnerski, utrata pracy, emerytura, rozwód, śmierć bliskiej osoby czy wychowywanie dzieci8.
Motoryczność człowieka jest kluczowym wyznacznikiem jego rozwoju fizycznego, sprawności i stanu zdrowia. To całokształt czynności ruchowych, mających związek z poruszaniem się, wykonywaniem czynności samoobsługowych, ekspresją twarzy, zdolnością̨ do wykonywania pracy oraz uprawiania sportu. Na sprawność motoryczną wpływ ma prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu: fizjologia oraz budowa ciała, rozwój kośćca, wzrost, prawidłowe proporcje ciała, odpowiedni wskaźnik BMI, prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowo-hormonalnego i gospodarki wodno-elektrolitowej, termoregulacja i temperatura ciała, technika ruchu, tempo transportowania tlenu oraz metabolitów powstałych w wyniku wysiłku, a także kondycja psychiczna – odporność psychiczna, motywacja i również cechy, takie jak opanowanie, wytrwałość, siła woli i upór. Poziom rozwoju motorycznego wyznaczają zwinność, gibkość, siła mięśniowa, wytrzymałość, koordynacja, szybkość oraz skoczność. Motoryka człowieka dzieli się na motorykę dużą (sprawność ruchów całego ciała) oraz na motorykę małą, dzięki której człowiek może wykonywać precyzyjne ruchy9.
Znaczenie dotyku w rozwoju dziecka
Dotyk to wiodący zmysł dla noworodka, gdyż nie widzi on zbyt wyraźnie. To, co słyszy, nie jest dla niego informacją, lecz szumem, niejasnym hałasem. Jedynie dotyk potrafi bezbłędnie odczytać i zrozumieć. Ten powinien przybierać różne formy: przytulania, ubierania, rozbierania, kontaktu z wodą, kontaktu z różnymi materiałami czy fakturami. Gdy nosimy dziecko w chuście, pozostajemy z nim w stałym kontakcie fizycznym. To uspokaja maluszka, bo czuje się bezpiecznie – a i dla mamy czy taty to także bardzo przyjemne uczucie. Wszak bliskość fizyczna otwiera nas na drugiego człowieka i pozwala budować więź psychiczną.
Dotykanie pobudza również rozwój inteligencji – szybciej powstają połączenia między synapsami w mózgu. Dotyk niemowlęcia, ale i dziecka starszego, zawsze sygnalizuje akceptację, miłość i troskę.
Teoria rozwoju poznawczego według Piageta
Piaget postrzegał rozwój człowieka w kategorii następujących po sobie zmian w sposobie myślenia dziecka. Według niego w rozwoju młodych ludzi możemy wyróżnić trzy następujące po sobie główne stadia rozwojowe charakteryzujące się znaczącą zmianą w kwestii postrzegania rzeczywistości i przetwarzania informacji przez dzieci.
Wiek: od narodzin do 2 roku życia
Okres rozwojowy: sensomotoryczny
Struktury poznawcze: Niemowlęta poznają otaczającą je rzeczywistość przede wszystkim poprzez zmysły. Dominującym kanałem poznawania jest wówczas zmysł dotyku.
Wiek: od 2 do 7 lat
Okres rozwojowy: okres przedoperacyjny
------------------------------------------------------------------------
Taniec i pedagogika – te dwie pasje wyznaczają kierunek mojej drogi zawodowej od ponad dekady. Jako instruktorka tańca i pedagog z wykształceniem łączę teoretyczną wiedzę z praktycznymi doświadczeniami, czego owocem jest niniejszy e-book – zbiór moich prac naukowych wzbogaconych o refleksje z codziennej praktyki zawodowej.
Pamiętam swoje początki jako osiemnastoletnia instruktorka, gdy tworzone przeze mnie choreografie były zbyt ambitne i skomplikowane jak na możliwości najmłodszych tancerzy. Dopiero studia pedagogiczne pozwoliły mi lepiej zrozumieć potrzeby dzieci i dostosować metodykę nauczania do ich naturalnego rozwoju. Dziś, po 11 latach doświadczenia, postrzegam taniec przede wszystkim jako sztukę, która powinna przynosić radość i satysfakcję. Choć specjalizuję się w stylach street dance, najważniejsze jest dla mnie to, by moi młodzi podopieczni wychodzili z zajęć nie tylko bogatsi o nowe umiejętności, lecz przede wszystkim szczęśliwi i pełni entuzjazmu.
Książka ta powstała z myślą o instruktorach tańca, którzy mierzą się z wyzwaniem prowadzenia zajęć dla dzieci. Pragnę podzielić się wiedzą i doświadczeniami, które pomogą w tworzeniu angażujących i efektywnych zajęć tanecznych dostosowanych do wieku. Mam nadzieję, że publikacja ta stanie się cennym wsparciem zarówno dla początkujących instruktorów, jak i nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, którzy chcą wzbogacić swój warsztat o elementy tańca.
Wierzę, że zawarte tu wskazówki i refleksje pomogą nie tylko w przezwyciężeniu typowych trudności związanych z nauczaniem tańca najmłodszych, lecz także w głębszym zrozumieniu roli tańca w rozwoju człowieka oraz jego zastosowań w edukacji i terapii.ROZDZIAŁ 1:
PODSTAWY ROZWOJU CZŁOWIEKA
Rozwój człowieka to fascynujący i złożony proces, który obejmuje zarówno zmiany fizyczne, jak i psychiczne, emocjonalne czy społeczne. Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe dla każdego, kto pracuje z dziećmi i młodzieżą – w szczególności dla osób zaangażowanych w ich edukację i rozwój artystyczny, takich jak nauczyciele, pedagodzy czy instruktorzy tańca.
Eksplikacja pojęcia rozwoju
Według Słownika Języka Polskiego rozwój to „proces przechodzenia do stanów lub form bardziej złożonych lub pod pewnym względem doskonalszych”1.
W adolescencji u każdego człowieka następuje okres największego rozwoju, który w znaczący sposób kształtuje jego przyszłość. Według E. Eriksona2 jednostka poszukuje wtedy swojej tożsamości. „Kryzys między poczuciem tożsamości a rozproszeniem ról, właściwy adolescencji, jest traktowany przez wielu psychologów jako kluczowy dla całego rozwoju”3. Tożsamość to poczucie własnego „ja” oraz świadomość siebie. Składa się na nią poczucie jedności (zgodność z obrazem własnego „ja”), ciągłość (w czasie obrazu własnego „ja”) i wzajemność (pomiędzy obrazem własnego „ja” a tym, w jaki sposób postrzegają go inni).
W wieku od 11 do 14 lat zachodzi okres przejściowy – tzw. wiek przekory. Dziewczęta rozwijają się z reguły szybciej niż chłopcy. Bardzo widoczne są te różnice w okresie młodości, który u dziewcząt zaczyna się o rok lub kilka lat wcześniej niż u chłopców. Wiek 14–17 lat jest natomiast czasem intensywnego rozwoju, tzw. dojrzewaniem. Z kolei od 17 do 21 roku życia następuje znów okres przejściowy, ponieważ zwalnia tempo rozwoju fizycznego oraz następują przemiany psychiczne. Etap ten można zatem nazywać okresem harmonizacji. Po 21 roku życia etap rozwoju fizycznego jest już zakończony, człowiek zaczyna wchodzić w wiek dojrzały. Wprawdzie w jego psychice zachodzą pewne przemiany i przekształcenia, jednakże w tempie zdecydowanie wolniejszym i wywołane zwykle bodźcami zewnętrznymi4. Badacze różnie definiują wiek wejścia w dorosłość, z reguły wskazują przedział od 21 do 24 lat.
W każdym okresie rozwojowym człowiek jest narażony na konfrontacje z trudnymi sytuacjami. Ważne, aby w procesie rozwoju nie odbierano młodzieży możliwości podejmowania działań pozwalających na kształtowanie umiejętności radzenia sobie z takimi sytuacjami. Stres wywołany np. rozwodem rodziców, chorobami czy klęskami żywiołowymi może odbić się na dalszym życiu młodego człowieka. To, w jaki sposób go odczuje, często zależy od jego odporności psychicznej5.
A. Fidelus w Obliczach dojrzałości emocjonalnej dzieci i młodzieży przywołuje badania, w których wymieniono różne czynniki chroniące rozwój człowieka, i dzieli je w następujący sposób:
- grupa zasobów osobistych:
- płeć żeńska (w okresie dzieciństwa),
- bycie pierwszym dzieckiem,
- optymistyczne usposobienie (elastyczność, aktywność, otwartość),
- wysokie poczucie własnej wartości (samoskuteczność),
- ponadprzeciętna inteligencja,
- pozytywne zachowanie społeczne, społeczna atrakcyjność,
- aktywne pokonywanie stresu;
- grupa zasobów społecznych tkwiących w rodzinie:
- stabilny stosunek emocjonalny do bliskiej osoby,
- otwarty i wspierający klimat wychowawczy,
- jedność rodzinna,
- wzór pozytywnego zachowania;
- grupa zasobów społecznych tkwiących w środowisku:
- wsparcie społeczne,
- przyjaźnie,
- nauczyciel jako wzór,
- pozytywne doświadczenia szkolne”6.
Rozwój fizyczny określa się także jako rozwój somatyczny lub biologiczny. Stanowi on jeden z kluczowych aspektów ogólnego rozwoju człowieka, obok rozwoju psychicznego, społecznego, motorycznego i seksualnego. Obejmuje on całokształt procesów biologicznych zachodzących w organizmie, które przebiegają w rożnym tempie: najintensywniej w okresie wewnątrzmacicznym, dzieciństwie i adolescencji. W celu scharakteryzowania procesu rozwoju fizycznego Wolański wyróżnia trzy aspekty jakościowe:
- wzrastanie – powiększanie się ciała przez zwiększanie jego wymiarów i masy oraz poprzez powstawanie nowych komórek,
- różnicowanie – doskonalenie struktury ciała, formowanie się układów organizmu oraz jego kształtów i proporcji,
- dojrzewanie – doskonalenie i kształtowanie funkcji poszczególnych narządów i układów oraz integrowanie się organizmu7.
Według Eriksona rozwój psychospołeczny ma związek z kryzysami życiowymi. Osoba, która nie poradzi sobie satysfakcjonująco z ich rozwiązaniem, w dalszych latach życia będzie przeżywać problemy z nim związane. Wskutek tego jej rozwój zostanie ograniczony. Kryzysy życiowe według Eriksona to brak zaufania, wstyd, zwątpienie, poczucie winy, poczucie niższości, tożsamość lub rozproszenie ról, samotność, stagnacja, rozpacz. Wszystkie te stany wiążą się z krytycznymi wydarzeniami życiowymi, jakie dana jednostka przeżywa, takimi jak np. związek partnerski, utrata pracy, emerytura, rozwód, śmierć bliskiej osoby czy wychowywanie dzieci8.
Motoryczność człowieka jest kluczowym wyznacznikiem jego rozwoju fizycznego, sprawności i stanu zdrowia. To całokształt czynności ruchowych, mających związek z poruszaniem się, wykonywaniem czynności samoobsługowych, ekspresją twarzy, zdolnością̨ do wykonywania pracy oraz uprawiania sportu. Na sprawność motoryczną wpływ ma prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu: fizjologia oraz budowa ciała, rozwój kośćca, wzrost, prawidłowe proporcje ciała, odpowiedni wskaźnik BMI, prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowo-hormonalnego i gospodarki wodno-elektrolitowej, termoregulacja i temperatura ciała, technika ruchu, tempo transportowania tlenu oraz metabolitów powstałych w wyniku wysiłku, a także kondycja psychiczna – odporność psychiczna, motywacja i również cechy, takie jak opanowanie, wytrwałość, siła woli i upór. Poziom rozwoju motorycznego wyznaczają zwinność, gibkość, siła mięśniowa, wytrzymałość, koordynacja, szybkość oraz skoczność. Motoryka człowieka dzieli się na motorykę dużą (sprawność ruchów całego ciała) oraz na motorykę małą, dzięki której człowiek może wykonywać precyzyjne ruchy9.
Znaczenie dotyku w rozwoju dziecka
Dotyk to wiodący zmysł dla noworodka, gdyż nie widzi on zbyt wyraźnie. To, co słyszy, nie jest dla niego informacją, lecz szumem, niejasnym hałasem. Jedynie dotyk potrafi bezbłędnie odczytać i zrozumieć. Ten powinien przybierać różne formy: przytulania, ubierania, rozbierania, kontaktu z wodą, kontaktu z różnymi materiałami czy fakturami. Gdy nosimy dziecko w chuście, pozostajemy z nim w stałym kontakcie fizycznym. To uspokaja maluszka, bo czuje się bezpiecznie – a i dla mamy czy taty to także bardzo przyjemne uczucie. Wszak bliskość fizyczna otwiera nas na drugiego człowieka i pozwala budować więź psychiczną.
Dotykanie pobudza również rozwój inteligencji – szybciej powstają połączenia między synapsami w mózgu. Dotyk niemowlęcia, ale i dziecka starszego, zawsze sygnalizuje akceptację, miłość i troskę.
Teoria rozwoju poznawczego według Piageta
Piaget postrzegał rozwój człowieka w kategorii następujących po sobie zmian w sposobie myślenia dziecka. Według niego w rozwoju młodych ludzi możemy wyróżnić trzy następujące po sobie główne stadia rozwojowe charakteryzujące się znaczącą zmianą w kwestii postrzegania rzeczywistości i przetwarzania informacji przez dzieci.
Wiek: od narodzin do 2 roku życia
Okres rozwojowy: sensomotoryczny
Struktury poznawcze: Niemowlęta poznają otaczającą je rzeczywistość przede wszystkim poprzez zmysły. Dominującym kanałem poznawania jest wówczas zmysł dotyku.
Wiek: od 2 do 7 lat
Okres rozwojowy: okres przedoperacyjny
------------------------------------------------------------------------
więcej..
