Cyfrowy świat 60+. Ty i Twój komputer - ebook

WSTĘP

Drogi Czytelniku!

Oddaję w Twoje ręce książkę, której celem jest pokazanie, że korzystanie z komputera oraz internetu wcale nie jest trudne. Poznasz wiele narzędzi umożliwiających zarządzanie dokumentami, opłacanie rachunków oraz komunikację.

Nie znajdziesz w tej książce encyklopedycznych definicji, które brzmią poważnie, ale czasami niewiele wyjaśniają. Aby było Ci łatwiej zrozumieć funkcjonowanie komputera, większość zagadnień przedstawiona jest w postaci instrukcji do wykonania.

W książce zastosowano następujące oznaczenia przy ćwiczeniach:

Do wykonania ćwiczenia potrzebna jest myszka.

Do wykonania ćwiczenia potrzebna jest klawiatura.

Do wykonania ćwiczenia potrzebna jest myszka i klawiatura.

Niektóre wyrażenia i sformułowania, na które powinieneś zwrócić szczególną uwagę, zostały umieszczone w ramkach i oznaczone ikoną

.

Zapraszam do zapoznania się z treścią książki i życzę owocnej lektury!

Alicja Żarowska-Mazur1. KUPUJEMY KOMPUTER

Nadszedł czas, aby skorzystać z dobrodziejstw XXI wieku! Zdecydowałeś się na zakup komputera. To świetna decyzja. Zanim wprowadzisz ją w życie, zastanów się, do czego komputer ma Ci służyć i nie daj sobie sprzedać cuda za kilka lub kilkanaście tysięcy złotych. To w końcu nie sprzedawca, ale Ty potrzebujesz komputera!

Najpierw powinieneś się zastanowić, czy komputer jest Ci potrzebny w domu, czy zamierzasz zabierać go ze sobą na spotkania lub wyjazdy.

Jeśli jesteś zagorzałym domatorem, proponuję zakup komputera stacjonarnego, zwanego potocznie komputerem PC (ang. Personal Computer), czyli komputerem osobistym. Dobierzesz do niego wygodną klawiaturę i monitor, a jeśli zajdzie potrzeba wymiany jakiejkolwiek części lub zechcesz sprawić sobie za jakiś czas inny monitor, będzie to o wiele prostsze niż w laptopie.

Jeśli kupisz komputer stacjonarny, jest szansa, że Twój wnuk nie będzie co chwilę wpadać, żeby pożyczyć od Ciebie komputer, bo akurat ma strasznie pilne zadanie do szkoły i bez komputera ani rusz!

Twój komputer nie musi być superszybką maszyną, która będzie kosztowała ogromne pieniądze, a której szybkość przy standardowym użytkowaniu nie zostanie wykorzystana. Najważniejsze, aby komputer miał podłączenie do internetu i umożliwiał sprawne korzystanie z usług sieciowych. W zamian warto zafundować sobie monitor dobrej jakości. Nie ma potrzeby męczyć się przed małym monitorem, kiedy można kupić większy, na którym obraz będzie czytelniejszy.

Jeśli jednak żyjesz bardzo aktywnie, często wyjeżdżasz, bierzesz udział w rozlicznych spotkaniach, wówczas lepiej zdecyduj się na komputer przenośny, czyli laptop, lub jego mniejszą wersję, jaką jest netbook. Zazwyczaj tego typu komputery mają wbudowane karty wi-fi, dzięki którym niemalże z każdego miejsca na świecie będziesz miał dostęp do internetu.

Podczas zakupu pamiętaj również, że komputer to nie tylko sprzęt. Aby komputer mógł funkcjonować, musi mieć zainstalowany system operacyjny. W przypadku popularnych u nas komputerów PC jest to system Windows.

1.1. Sprzęt

Komputery ewoluowały znacznie na przestrzeni ostatnich lat. Zmieniał się ich kształt, zmieniały się urządzenia, które się do nich podłącza. Lecz największa chyba zmiana dotyczy monitorów – nie stosuje się już ciężkich i wielkich monitorów kineskopowych, ale płaskie monitory z wyświetlaczami ciekłokrystalicznymi, zwane w skrócie LCD (ang. Liquid Crystal Display).

Podstawowy zestaw komputerowy obejmuje zaledwie kilka urządzeń:

- jednostkę centralną,
- monitor,
- klawiaturę,
- myszkę.

1.1.1. Co siedzi w komputerze?

W komputerze nie siedzi nic. Za to wszystko jest przykręcone i połączone taśmami. Nie musisz być ekspertem i wiedzieć, w jaki sposób montować podzespoły komputera. Tym niech się zajmą specjaliści. Warto jednak, żebyś wiedział, co w komputerze jest niezbędne, żeby działał.

Po otwarciu obudowy zobaczysz kable, kabelki (nie otwieraj, jeśli komputer jest zaplombowany – pamiętaj, że naruszenie plomby spowoduje utratę gwarancji!), a wszystko to będzie wpięte w duży płaski element, czyli płytę główną. Płyta główna jest podstawowym elementem komputera i to właśnie od niej zależy, z ilu komponentów składa się zestaw komputerowy oraz jakiego typu podzespoły możemy do niej podłączyć.

Na płycie głównej znajduje się procesor – serce komputera. Kiedy przestaje bić, komputer jest martwy. Działający procesor wytwarza bardzo dużo ciepła i aby mógł pracować jak najdłużej, jest wyposażony w wiatrak, który go chłodzi. Przy odpowiednim traktowaniu procesora, zaprzyjaźnisz się z nim na długie lata. A on odwdzięczy się sprawnym uruchamianiem programów i przetwarzaniem danych.

Istotnym elementem komputera jest pamięć. Jest ona niezbędna do bieżącej pracy komputera. Przechowywane są w niej aktualnie wykonywane programy i dane dla tych programów, a także wyniki ich pracy. Jest to tak zwana pamięć RAM (ang. Random Access Memory), czyli pamięć o dostępie swobodnym. Pamięć ta działa tylko wtedy, kiedy komputer jest włączony.

Komputer nie może także obejść się bez dysku twardego. O ile w pamięci RAM jest przechowywane to, co akurat jest wykonywane przez komputer, o tyle wszystkie dane w sposób trwały są zapisywane właśnie na dysku. To tam znajdują się zdjęcia, pliki muzyczne i wszystkie programy, z których korzystamy.

Aby obraz na monitorze był wyświetlany prawidłowo, niezbędna jest karta graficzna. Na rynku jest bardzo szeroki wybór kart. Może się jednak okazać, że płyta główna ma już wbudowaną kartę graficzną. Bez wątpienia jakość obrazu wyświetlanego przez takie karty jest niższa niż przez karty niezintegrowane z płytą. Jednak ma to znaczenie głównie wtedy, kiedy na komputerze instalujemy gry lub chcemy pracować nad projektami graficznymi. W codziennym użytkowaniu różnica jakości nie jest bardzo zauważalna.

Jeśli komputer ma również odtwarzać muzykę lub filmy, to powinien być wyposażony w kartę muzyczną. I tu jest podobnie jak przy karcie graficznej – może być dodatkowo zamontowana na płycie głównej lub wbudowana w nią – przy zakupie warto się tego dowiedzieć.

1.1.2. Co można do komputera podłączyć

Obecnie do komputera można podłączyć wiele urządzeń, których istnienia nawet nie podejrzewalibyśmy.

Najważniejsze i po prostu niezbędne są: monitor, klawiatura i myszka. O ile przy wyborze monitora powinieneś się dobrze zastanowić, ponieważ kupujesz go na dłużej, a cena jednak nie jest zbyt niska, o tyle wybierając myszkę i klawiaturę, masz szersze pole do działania. Ceny są umiarkowane i jeśli za jakiś czas stwierdzisz, że urządzenia te nie są zbyt wygodne w użyciu, samodzielnie możesz kupić nowe i wymienić je. Ich podłączenie do komputera zazwyczaj odbywa się przez łącze USB. Łącze, mówiąc prościej, to pewien rodzaj gniazdka – pozwala podłączyć urządzenie bez żadnych śrubek.

Znalazłeś właśnie w internecie fajny przepis na ciasto. A znajoma przesłała Ci zdjęcia wnucząt. Możesz oczywiście wziąć kartkę i długopis i przepisać recepturę. Jednak ze zdjęciami już tak łatwo nie pójdzie. W tym wypadku z pewnością przyda się drukarka.

Chcesz wysłać komuś własne zdjęcia? Jeśli masz je tylko w wersji papierowej, niezbędny będzie skaner. Działa on tak samo jak kserokopiarka, ale zamiast papierowej kopii uzyskujemy obraz, który jest przenoszony do komputera.

Do użytku domowego najlepiej kupić urządzenie 2 w 1, czyli drukarkę ze skanerem. Koszt takiej drukarki jest dość przystępny, a przy tym urządzenie będzie zajmowało niewiele miejsca. Jeśli nie przewidujesz, że skaner będzie Ci potrzebny, kup małą drukarkę atramentową.

Twoja rodzina mieszka daleko, a chcesz porozmawiać przez internet, bo chcesz usłyszeć swoich bliskich. W takim wypadku niezbędna będzie karta dźwiękowa. Dlatego warto udać się do serwisu, w którym fachowcy zamontują kartę wewnątrz komputera. Za to później możesz samodzielnie podłączyć głośniki lub słuchawki i mikrofon.

A jeśli chcesz, aby rodzina lub znajomi zobaczyli Cię „na żywo”, możesz do komputera podłączyć kamerę internetową. Kiedyś stanowiła ona nie lada wydatek. Obecnie już za kilkadziesiąt złotych można kupić całkiem dobrą kamerę.

Jak widzisz, do komputera można podłączyć całe mnóstwo urządzeń. Tu zostały wymienione tylko podstawowe, które mogą Ci się przydać na co dzień. Nie wydawaj fortuny na to, co proponuje sprzedawca. Pamiętaj, że to Twoje pieniądze i Ty masz być zadowolony ze sprzętu. Wszystkie urządzenia podłącza się bardzo łatwo, więc jeśli nie kupisz ich od razu, lecz za miesiąc czy nawet za pół roku, sam powinieneś poradzić sobie z ich podłączeniem.

1.2. Oprogramowanie

Komputer bez odpowiedniego oprogramowania pozostanie tylko przedmiotem – ładniejszą lub brzydszą szafką pod kwiatki. By zadziałał, konieczny jest system operacyjny.

System operacyjny – brzmi bardzo naukowo. Na pewno wiele razy słyszałeś od wnuka, że „pracuje na Windowsie”. Tak, tak, Windows to właśnie system operacyjny. Mówiąc prościej, to taki zestaw podstawowych programów, dzięki którym po włączeniu komputera nie widzisz ciemności na monitorze, możesz posłuchać muzyki, obejrzeć fotografie lub sprawdzić, co się dzieje na świecie. Obsługa Windows jest dość intuicyjna, zatem szybko powinieneś zrozumieć, jak on działa i nauczyć się jego obsługi.

Wszystkie programy są otwierane w osobnych oknach (na taki sposób funkcjonowania wskazuje już sama nazwa systemu, bowiem Windows to z angielskiego „okna”). Obsługuje się je niemalże tak samo.

Aplikacje to innymi słowy programy. Nie będziemy tutaj uczyć się skomplikowanych terminów, określających programy. Od tego są informatycy. Ty musisz po prostu wiedzieć, że programem jest np. notatnik, przeglądarka internetowa, kalkulator czy odtwarzacz muzyki.

1.3. Dane

Oglądając telewizję albo słuchając radia, na pewno nie raz usłyszałeś informację, że hackerzy wykradli dane z komputerów. Dane to nic innego, jak wszystko to, co zapisujemy na dysku i co może być przetwarzane przez komputer. Dane to dokumenty, zdjęcia, muzyka, listy zapisane w sposób cyfrowy.

Pamiętaj, aby dbać o bezpieczeństwo swoich danych – nie przesyłaj ich na fora internetowe ani na serwisy społecznościowe. Jeśli już musisz wysłać swoje dane personalne, postaraj się, aby zostały przesłane w sposób możliwie najbezpieczniejszy. Nieco później pokażę Ci, jak to zrobić. Najważniejsze, aby Twoje prywatne informacje nie dostały się w niepowołane ręce.

1.4. Włączanie komputera, logowanie i przełączanie użytkownika

1.4.1. Włączanie komputera

Wydawać by się mogło, że włączanie komputera jest sprawą banalną i nie powinno nastręczać żadnych trudności. Tymczasem okazuje się, że i z tym nieraz jest kłopot.

Pamiętaj, że włączenie przycisku zasilania na monitorze nie spowoduje włączenia całego komputera. Podobnie włączenie komputera nie oznacza, że włączony zostaje też monitor. Zatem włączamy osobno monitor i osobno komputer.

Komputer musi mieć chwilkę na rozgrzewkę. W tym czasie na monitorze zobaczysz różne informacje techniczne dotyczące zainstalowanego dysku, pamięci operacyjnej itp. Spróbuj uzbroić się w odrobinę cierpliwości. Już za chwilę pojawi się okno powitalne z nazwą użytkownika lub nazwami użytkowników (rys. 1).

a)

b)

Rysunek 1. Okno logowania systemu Windows 7 (a) i Windows 8 (b)

Z jednego komputera może korzystać wiele osób. Dla każdego użytkownika w systemie Windows można utworzyć konto. Są dwa typy kont: administratora i użytkowników standardowych. Wyobraź sobie blok, w którym mieszka wiele rodzin. Administrator budynku jest odpowiedzialny za jego eksploatację, ale może również ustalać pewne reguły. Natomiast mieszkańcy korzystają ze swoich mieszkań, garażu, parkingu, ale nie mogą ustalać wysokości czynszu ani dowolnie zmieniać układu mieszkań. Tak samo jest w komputerze – użytkownik będący administratorem może instalować programy, usuwać je, ma dostęp do wszystkich plików zapisanych na dysku. Natomiast użytkownicy standardowi mogą używać zainstalowanych programów, jednak nie mają możliwości ich modyfikowania ani usuwania. Mają dostęp do zapisanych przez siebie plików, ale nie są w stanie przeglądać plików innych osób.

W komputerach, które mamy w domu, najczęściej jest utworzone tylko konto administratora. Jeśli jednak boisz się, że przypadkiem (choć to nie jest wcale takie proste) usuniesz jakiś program, korzystaj z konta użytkownika standardowego. Na rysunku 2 są pokazane ikony, które system wyświatla dla różnych typów kont. Nazwy kont i przypisane im ikony można dowolnie zmieniać, nie ma to wpływu na działanie komputera.

Rysunek 2. Ikony kont użytkowników w Windows 7

1.4.2. Logowanie i przełączanie użytkownika w Windows 7

Kupując komputer w 2013 roku, nabędziesz go zapewne z systemem Windows 7 lub Windows 8. Obsługa systemu Windows 7 jest bardzo intuicyjna i nawet osoby początkujące powinny bez problemu sobie z nią poradzić.

Masz już włączony komputer. Weź teraz myszkę w dłoń. Ma ona dwa przyciski: lewy i prawy. Nie naciskając żadnego z nich, poruszaj myszką. Zobaczysz, że na ekranie monitora przesuwa się niewielka strzałka. To kursor. Kiedy znajdzie się na nazwie użytkownika, zostanie podświetlona innym kolorem. Wciśnij wówczas lewy przycisk myszki i zwolnij go.

Naciskanie klawisza myszki po najechaniu na jakiś element na ekranie nazywa się klikaniem. Dalej będziemy tę czynność tak właśnie określać. Jeśli będzie napisane, aby kliknąć, należy użyć lewego przycisku. Jeżeli zajdzie potrzeba użycia prawego klawisza, zawsze ujmę to w tekście.

Po kliknięciu poczekaj chwilę, następuje proces logowania, po czym możesz już korzystać z zainstalowanych programów.

W każdej chwili można wylogować się z tego konta i zalogować np. na konto administratora. Jednak będzie to istotne głównie wtedy, kiedy będziemy chcieli zainstalować jakiś program.

1. Najedź kursorem na okragły przycisk z logo Windows, znajdujący się w lewym dolnym rogu ekranu.

2. Kliknij lewym przyciskiem myszki.

Nie bój się klikać! Powtarzam to każdemu, kto rozpoczyna naukę obsługi komputera. Myszka to nie zwierzę i nie zapiszczy nawet, kiedy przyciśniesz ją mocniej. Dlatego nie rwij włosów z głowy i nie mów, że nie potrafisz! Zdecydowanie umiesz posługiwać się myszką, po prostu brak Ci wprawy.

Pamiętaj też, że aby myszka działała prawidłowo, nie należy nią machać gdzieś w powietrzu. Początkowo zdarza się, że przesuwasz ją, przesuwasz, aż nagle okazuje się, że blat się skończył i kursor zamarł na ekranie. Nie martw się, nic się nie zepsuło. Wystarczy położyć myszkę z powrotem na biurku, blisko siebie i wszystko zacznie działać.

Jedno kliknięcie lewym przyciskiem myszki powoduje zaznaczenie elementu, dwukrotne kliknięcie lewym przyciskiem – otwarcie programu lub pliku.

Prawy przycisk włącza tzw. menu kontekstowe (podręczne).

Rolki używa się, aby przesunąć dokument (plik tekstowy, stronę internetową, obraz) w górę lub w dół. Czasami może służyć do zmiany rozmiaru wyświetlanego pliku.

3. Rozwinięte zostaje menu, w którym widzisz przycisk Zamknij i obok niego strzałkę. Najeżdź kursorem na tę strzałkę.

4. Pojawia się kolejne menu, w którym kliknij opcję Przełącz użytkownika (rys. 3).

5. Ponownie pojawi się ekran powitalny, na którym kliknij na nazwie konta, na które chcesz się zalogować.

Rysunek 3. Przełączanie użytkownika w Windows 7

W tym samym menu jest też opcja Wyloguj. Spowoduje ona wylogowanie z konta i oczekiwanie komputera na nasze ponowne zalogowanie się.

Piszę o tym, abyś wiedział, w jaki sposób bezpiecznie korzystać z komputera i abyś mógł użyć konta administratora podczas instalacji programów. Jeśli jednak wierzysz w swoje siły, wystarczy, że po włączeniu komputera zalogujesz się na konto administratora i z niego będziesz już cały czas korzystać.

Nawet jeśli zdarzy Ci się usunąć coś niechcący, nie martw się. Nie popsujesz komputera. Wszystko da się zainstalować na nowo. Może to być nieco kłopotliwe, zwłaszcza dla osób początkujących, ale ostatecznie zawsze możesz poprosić o pomoc wnuka, a za jakiś czas będziesz się śmiał z tych „ogromnych” problemów. Zobaczysz, że w rzeczywistości nie taki diabeł straszny, jak go malują.

Pamiętaj jednak, że nie należy wyłączać komputera po prostu przez naciśnięcie wyłącznika. Trzeba umożliwić systemowi operacyjnemu zakończenie pracy.

1.4.3. Logowanie i przełączanie użytkownika w Windows 8

W systemie Windows 8 również możesz mieć dwa typy kont. Jeśli są ustawione przynajmniej dwa konta, zobaczysz na początku okno logowania. Po zalogowaniu się możesz jednak być nieco zaskoczony, ponieważ ekran startowy znacznie różni się od tego, jaki mogłeś do tej pory spotkać na komputerach.

Zainstalowane programy zostały ułożone w postaci kafelków. To tzw. ekran startowy. W prawym górnym rogu okna widoczna jest nazwa właściciela aktywnego konta (rys. 4).

Rysunek 4. Ekran startowy Windows 8

1. Aby wylogować się z konta lub przełączyć użytkownika, kliknij nazwę aktywnego użytkownika (rys. 5).

2. Zostaje rozwinięte menu, w którym możesz kliknąć Wyloguj.

3. Ostatnia opcja to nazwa innego użytkownika. Jeżeli chcesz użyć tego konta, wystarczy, że klikniesz nazwę.

Rysunek 5. Przełączanie konta użytkownika w Windows 8

Inny sposób na przełączenie użytkownika to naciśnięcie jednocześnie klawiszy Ctrl+Alt+Delete. Wyświetlone zostaną dodatkowe opcje, a wśród nich Przełącz użytkownika.

Zamykanie komputera nie jest już takie oczywiste. Zostało nieco przed użytkownikiem ukryte. Na początku może dziwić brak właściwego przycisku. Nie martw się, przycisk jest, wystarczy dobrze poszukać.

1. Przesuń kursor z góry na dół wzdłuż prawego brzegu ekranu.

2. Wyświetla się pionowe menu.

3. Najedź kursorem na ikonę obrazującą trybik. To przycisk Ustawienia (rys. 6).

Rysunek 6. Ustawienia komputera

4. Kliknij ten przycisk. Pojawią się kolejne polecenia. Aby wyłączyć komputer, kliknij Zasilanie (rys. 7).

Rysunek 7. Wyłączanie komputera w Windows 8

1.5. Uruchamianie programów

Dowiedziałeś się już najistotniejszych rzeczy o budowie komputera oraz tego, do czego służą programy i do czego służy myszka. Ale jak otworzyć wybrany program?

1.5.1. Windows 7

Pokażę Ci, jak skorzystać z tzw. Akcesoriów, czyli podstawowych programów udostępnionych w systemie Windows 7. Procedura uruchamiania programów jest zawsze taka sama.

1. Kliknij Start.

2. Kliknij Wszystkie programy.

3. Znajdź program.

4. Po najechaniu kursorem na nazwę programu – kliknij.

W praktyce wygląda to tak jak na rysunku 8. Po kliknięciu przycisku Start uruchamia się menu. W nim kliknij (zawsze tylko raz lewym przyciskiem myszki) Wszystkie programy. Pojawia się lista programów – jeśli nie widzisz wszystkich, możesz skorzystać z suwaka obok nich (należy najechać kursorem na suwak, nacisnąć lewy przycisk myszki i trzymając wciśnięty, przesuwać myszkę – spowoduje to przesuwanie suwaka w górę lub w dół). Następnie kliknij na wybrany program (w przykładzie to grupa programów Akcesoria, w której wybieramy np. Notatnik) i na tym cała operacja się kończy. Jeszcze chwila i zostanie wyświetlone okno programu.

Rysunek 8. Uruchamianie programów

1.5.2. Windows 8

W Windows 8 po włączeniu komputera masz dostępnych kilka lub kilkanaście kafelków. Uruchomienie pozostałych programów to nieco bardziej skomplikowana operacja i wymaga kilku dni, aby się przyzwyczaić do takiego sposobu pracy.

+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Menu Start, bez względu na zainstalowany system, można uruchomić bezpośrednio z klawiatury, naciskając klawisz Windows (czasami może być podpisany, w innym przypadku może być na nim tylko logo Windows). |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

1. Przejedź kursorem z góry na dół wzdłuż prawej krawędzi ekranu lub najedź na prawy dolny róg, aby uruchomić pionowe menu.

2. Kliknij menu Start, a następnie kliknij w dowolnym miejscu prawym przyciskiem myszki. W dolnej części ekranu pojawi się przycisk Wszystkie aplikacje (rys. 9).

Rysunek 9. Włączanie aplikacji w Windows 8

3. Kliknij przycisk Wszystkie aplikacje. Wyświetlona zostanie lista wszystkich programów, które masz zainstalowane w komputerze (rys. 10).

Rysunek 10. Lista aplikacji

4. Aby uruchomić wybrany program, najedź kursorem na jego nazwę i kliknij jego nazwę raz lewym przyciskiem myszki.

System Windows dotychczas był dość łatwy w obsłudze. Windows 8 nieco przeczy tej regule. Uruchamianie programów jest odrobinę kłopotliwe. Bardzo przydają się w tym momencie kafelki przypinane do ekranu startowego. Jeśli nie chcesz za każdym razem, kiedy uruchamiasz wybraną aplikację, przechodzić przez wszystkie opisane wyżej kroki, przypnij kafelki.

1. Ponownie uruchom Start i Wszystkie aplikacje.

2. Tym razem jednak kliknij na wybranym programie prawym przyciskiem myszki. Zostanie on zaznaczony, a na dole ekranu pojawią się dodatkowe opcje (rys. 11).

Rysunek 11. Opcje aplikacji

3. Kliknij Przypnij do ekranu startowego.

4. Jeśli teraz uruchomisz prawe boczne menu i klikniesz Start, to zobaczysz, że do ekranu został dodany kafelek.2. WINDOWS, CZYLI OKIENKA

Wspominałam już nieco wcześniej, że system Windows to okienka. Zarówno programy otwierane są w oknach, jak i wszystkie prośby o zapisanie zmian w pliku oraz ostrzeżenia (monity) wyświetlane są w postaci okienek. Wszystkie wersje systemu Windows funkcjonują podobnie. W tej książce pokażę Ci działanie systemu w wersji 7 i 8. Wcześniejsze wersje są bardzo zbliżone do Windows 7. W Windows 8 w stosunku do poprzedników jest najwięcej zmian. Zwrócę uwagę na te różnice, które są najistotniejsze dla przeciętnego użytkownika.

+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Graficzny interfejs użytkownika (GUI) to innymi słowy środowisko graficzne, czyli prezentacja informacji zapisanych w komputerze oraz umożliwienie użytkownikowi komunikacji z komputerem przez klikanie na oknach, przyciskach, suwakach itp. |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

Przejdźmy jednak od teorii do praktyki. Jak faktycznie wyglądają okna i jak się je obsługuje? Na rysunku 12 widoczne jest okno programu Notatnik oraz okienko (tzw. okno dialogowe) z pytaniem, czy zapisać plik.

Rysunek 12. Przykład okna programu i okienka dialogowego

Okna poszczególnych programów będą się oczywiście różniły zawartością. Jednak zawsze na pasku u góry zobaczysz podobne polecenia. W programie Notatnik są to: Plik, Edycja, Format, Widok i Pomoc. Po kliknięciu na takim poleceniu rozwinie się menu, z którego można wybrać kolejne polecenia. W przypadku polecenia Plik są to m.in. Nowy (otwieranie nowego pliku), Otwórz (otwieranie utworzonego wcześniej pliku) oraz Zapisz (zapisanie pliku).

Programy obsługuje się za pomocą myszki – klikając na poszczególnych napisach. Można też używać do wybierania z menu odpowiednich poleceń klawiatury, ale zapewniam Cię, że na dłuższą metę jest to bardzo niewygodne. Zatem nawet jeśli na początku będzie Ci się wydawało, że chcesz zrobić coś innego, a myszka uparcie działa inaczej, nie zrażaj się tym. Już po kilku dniach myszka będzie stanowiła przedłużenie Twojej ręki!

2.1. Pulpit

Korzystając z Windows 7, po uruchomieniu komputera i zalogowaniu się zobaczysz Pulpit. W Windows 8 musisz samodzielnie włączyć Pulpit. W tym celu kliknij kafelek Pulpit (rys. 13).

Rysunek 13. Kafelek do włączania Pulpitu w Windows 8

Pulpit to takie elektroniczne biurko, na którym układamy to, z czego najczęściej korzystamy. Takimi rzeczami mogą być dokumenty, zdjęcia, skróty do programów. Jak widzisz na rysunku 14, rozmiar Pulpitu jest jednak ograniczony, dlatego nie warto go zaśmiecać, zapisując na nim wszystko, co się da. Nieco później dowiesz się, gdzie powinieneś zapisywać swoje pliki. Tymczasem na Pulpicie postaraj się mieć tylko Kosz oraz skróty do programów.

Już drugi raz użyłam tu wyrażenia „skrót do programu”. Cóż to jest takiego? Załóżmy, że chcesz wysłać znajomym zdjęcia z wyprawy w Bieszczady. Masz je w swoim komputerze i musisz teraz otworzyć program pocztowy. Jeśli korzystasz z Windows 7 lub wcześniejszej wersji, normalna procedura otwierania programu polega na kliknięciu na okrągłym przycisku (Start) w lewym dolnym rogu, znalezieniu nazwy programu w menu i kliknięciu na niej. Jeśli jednak utworzysz na Pulpicie skrót do tego programu, dwukrotne kliknięcie tego skrótu spowoduje uruchomienie program. Jest to zatem znacznie szybsza metoda. A skoro można sobie pracę przyspieszyć, dlaczego tego nie zrobić?

Rysunek 14. Układ Pulpitu w Windows

Na razie na Pulpicie jest niewiele ikon (graficznych znaków odpowiadających programom). Może się zdarzyć, że widzisz tylko Kosz. Nic nie szkodzi. Sprawdzimy na nim, jak działa myszka, a skróty utworzysz później.

Kosz pełni dokładnie taką samą funkcję jak zwykły kosz na śmieci, z którego korzystasz w domu. Wyrzucasz do niego niepotrzebne rzeczy (czyli pliki), ale dopiero po wyniesieniu ich na śmietnik (opróżnieniu kosza) faktycznie znikają one z Twojego komputera.

Spróbuj najechać kursorem na Kosz, a następnie kliknij jeden raz lewym przyciskiem myszki. Tak właśnie działa zaznaczanie elementów myszką (rys. 15). Tło w zaznaczonym miejscu zmieniło kolor.

Rysunek 15. Zaznaczony element Pulpitu (tu Kosz)

Teraz spróbuj kliknąć dwukrotnie (pamiętaj o tym, aby nie robić między kliknięciami dłuższej przerwy – powinieneś usłyszeć „klik klik”, a nie „klik… klik”). Na razie Kosz jest pusty, dlatego w dolnej części okna widzisz napis „Elementów: 0” (rys. 16).

Rysunek 16. Otwarte okno Kosz

Wiesz już, jak otworzyć okno. Ale jak je zamknąć? W prawym górnym rogu znajdziesz . Musisz najechać kursorem na ten przycisk i kliknąć raz lewym przyciskiem myszki. I to wszystko.

+----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| |
+----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Klikając, czytaj wszystko, co pojawia się na ekranie! Większość informacji, pytań i ostrzeżeń jest uruchamianych przez kliknięcia. Nie bój się, że coś zepsułeś. Spokojnie doczytaj do końca. Zapewne okaże się, że wystarczy jedno kliknięcie więcej i wszystko wróci do normy. |
+----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

Sprawdź jeszcze, jak działa prawy przycisk myszki. Najedź jeszcze raz na Kosz i kliknij prawym przyciskiem. Po raz pierwszy uruchomiłeś menu kontekstowe, zwane inaczej menu podręcznym (rys. 17). Takie menu jest indywidualne dla każdego elementu, który widzisz na ekranie monitora: inne dla pliku, inne dla folderu (o różnicy między plikami a folderami jeszcze Ci opowiem), inne dla pulpitu i inne dla paska zadań. Najistotniejsze jest, abyś nie bał się korzystać z niego i wiedział, że przyciski myszki mają różne funkcje.