Czego nauczyłem się o inwestowaniu od Darwina - ebook

PRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA

Pulak Prasad to doświadczony inwestor z wieloletnią praktyką na rynkach finansowych. To postać o nietuzinkowym doświadczeniu obejmujmującym zarówno zarządzanie dużymi funduszami inwestycyjnymi, jak i prace w wiodących firmach konsultingowych. Stopy zwrotu zarządzanego przez niego funduszu na przestrzeni kilkunastu lat są niezaprzeczalnie wybitne.

W książce _Czego nauczyłem się o inwestowaniu od Darwina_ Prasad podejmuje się nieoczywistego zadania, łącząc teorie naukowe Charlesa Darwina z realiami współczesnych rynków finansowych, a to unikalne podejście do inwestowania.

Publikacja pełna jest anegdot, które ułatwiają zrozumienie bardziej złożonych koncepcji i zasad. To sprawia, że jest przystępna zarówno dla doświadczonych inwestorów, jak i dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z rynkami finansowymi. Autor nie tylko podkreśla znaczenie cierpliwości, wytrwałości i długoterminowego podejścia do inwestowania, ale wyjaśnia również, jak zasady przetrwania, adaptacji i selekcji naturalnej można zastosować w kontekście rynków finansowych. To wszystko pozwala lepiej zrozumieć dynamikę inwestowania i osiągać długoterminowe sukcesy.

Dzięki temu, że Prasad dzieli się swoim niecodziennym spojrzeniem na strategie inwestycyjne, inwestorzy mają szansę lepiej zrozumieć i przewidzieć zachowania rynkowe, co jest niezwykle cenne w dynamicznie zmieniającym się świecie finansów.

_Jakub Paturalski_

dyrektor zarządzający działem sprzedaży, marketingu i PR w XTB PolskaPRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA

Każdy inwestor indywidualny ma dziś dostęp do ogromu informacji, na których może opierać swoje decyzje inwestycyjne. Oprócz informacji mamy też do dyspozycji coraz bardziej nowoczesne narzędzia analityczne, aplikacje transakcyjne, dostęp do mediów i społeczności, które zachęcają nas do aktywnego odważnego inwestowania, podejmowania ryzyka, poszukiwania zysku. Czy ten nadmiar informacji pomaga w inwestowaniu, czy wręcz przeciwnie? Czy słysząc, że inni zainwestowali w akcje znanej spółki, pójdziemy za głosem tłumu, czy za głosem rozsądku i troski o nasz indywidualny cel inwestycyjny?

Nadmiar informacji jest problemem dzisiejszego świata, a utrzymanie diety informacyjnej bywa niejednokrotnie znacznie trudniejsze niż konsekwentne trwanie w utrzymywaniu reżimu kalorii na talerzu. Pulak Prasad, autor niniejszej książki, przekona Cię, że dieta informacyjna to najlepsze, co może spotkać Twój portfel inwestycyjny i że pierwszą umiejętnością do efektywnego inwestowania nie jest umiejętność podejmowania ryzyka, a umiejętność jego unikania. Zobrazuje to, wyjątkowo zgrabnie przeskakując pomiędzy światem finansów a światem natury, pomiędzy ewolucją liczb w arkuszach kalkulacyjnych a tą w naturze.

Autor udowadnia też, jak ciekawe i potrzebne jest łączenie w życiu zawodowym różnych dziedzin nauki. Taki mariaż otwiera nam horyzonty, pozwala spojrzeć szerzej i pomaga znajdować nowe lepsze rozwiązania dla starych problemów. Pulad Prasad spogląda na rynki kapitałowe oczami doświadczonego inwestora, założyciela funduszu Nalanda Capital, jak również oczami Darwina i innych naukowców zafascynowanych teorią ewolucji. Pokazuje jednocześnie, jak istotne jest dla człowieka znalezienie swojej pasji „po godzinach” i jak pozytywnie może ona wpłynąć na całe życie, również to zawodowe.

Niniejsza książka przeprowadzi Cię przez globalny świat rynków kapitałowych, wskaźników inwestycyjnych, oceny wartości spółek, jak również przez wspaniałe doświadczenia naukowe opisujące teorię ewolucji. To książka, po którą sięgasz, szukając wiedzy o inwestowaniu, i którą odkładasz, chcąc sięgnąć po kolejną – dotyczącą teorii ewolucji. To książka, dzięki której schwytasz nowe pomysły na spokojniejsze, długoterminowe inwestowanie w czasach nadmiaru informacji i z uśmiechem na ustach dowiesz się, jak spowodować, żeby lis… zamachał ogonem. Życzę Ci udanej lektury i poszukiwania swojej własnej drogi inwestycyjnej.

_Izabela Kozakiewicz-Frańczak_

Inicjatorka projektu edukacyjnego Polak Inwestor

CEO iKsync, CEO Fundacji Trampki na giełdzie

VP Fundacji Invest CuffsPODZIĘKOWANIA

To ja napisałem tę książkę, ale _ja sam_ jestem wynikiem niezliczonych interakcji i wpływów od chwili mojego narodzenia, z których zdecydowanej większości nie mogę sobie przypomnieć. Jest jednak kilka, które _pamiętam_ i którym poświęcam tę część książki.

Jestem niezwykle wdzięczny świetnemu zespołowi, który tworzy Nalandę – Anandowi Sridharanowi, Ashishowi Patilowi, Ayalur Seshadri, Gauravowi Kothari i Mukundowi Dhondge. Bez nich nie byłoby Nalandy, a więc nie byłoby również tej książki. Na swój odrębny i unikalny sposób uczynili Nalandę tym, czym jest dzisiaj. Genialna sugestia Ananda, aby dodać podsumowanie na końcu każdego rozdziału, sprawiła, że ta książka (mam nadzieję) stała się znacznie bardziej przystępna. Jestem także wdzięczny naszemu personelowi pomocniczemu: Choon San Soh, Christinie Tan, Henriettcie Pereira i Oi Bek Soh za zapewnienie, że pozostajemy skoncentrowani na inwestowaniu (i okazjonalnym pisaniu książek!).

Pomysł na tę książkę zaczął nabierać konkretnych kształtów w chińskiej restauracji w Singapurze w lutym 2020 roku, gdzie spotykałem się z moimi inwestorami (i przyjaciółmi) Lisą Pattis i Markiem Pattisem. Już od momentu założenia Nalandy w 2007 roku, w swoich kwartalnych listach wykorzystywałem analogie i czerpałem wskazówki inwestycyjne z teorii ewolucji. Jednak napisanie całej książki to zupełnie inna sprawa niż pisanie krótkich przemyśleń w liście. Wiedziałem, że będzie to długa i mozolna podróż. Wątpię, czy ta książka ujrzałaby światło dzienne bez początkowego wsparcia i wskazówek od Lisy i Marka.

Wszyscy potrzebujemy odrobiny szczęścia w życiu – moje przyszło w postaci mojego wnikliwego i kompetentnego agenta Johna Williga. Kiedy pierwszy raz się z nim skontaktowałem, John nie miał pola do popisu, ponieważ miałem wtedy napisany tylko jeden rozdział (rozdział 7). Na szczęście, to nie zniechęciło Johna. Dzięki swojej ogromnej cierpliwości i wytrwałości, John pomógł mi przygotować propozycję książki, której nigdy nie udałoby mi się napisać samemu.

Wiele zawdzięczam również mojemu wydawcy, Mylesowi Thomsonowi z Columbia University Press. Kiedy Myles odpowiedział pozytywnie na książkę, biorąc pod uwagę jego pozycję w świecie wydawniczym i jego skupienie na inwestowaniu długoterminowym, byłem zachwycony, że trafiłem na główną wygraną. Ekscytacja nie była bezpodstawna. Moje kontakty z Mylesem przez ostatnie parę lat umocniły moją admirację dla jego intelektu, zmysłu inwestycyjnego i hojności. Strategia inwestycyjna, która mi przyświeca, to „spokojny sen”; nie wiedziałem, że z Mylesem u boku będą mógł ją wykorzystywać również w kontekście wydania tej książki. Jestem wdzięczny także jego genialnemu koledze, Brianowi Smithowi, którego przemyślane uwagi i sugestie uczyniły tę książkę nieskończenie bardziej czytelną i, ośmielę się powiedzieć, przyjemną.

Jestem również wdzięczny Kalie Koscielak, Karze Cowan i Laurze Bowman z KnowledgeWorks Global za pomoc w procesie tworzenia książki. Ich skrupulatność i dbałość o szczegóły były naprawdę wzorowe.

Moja droga do inwestowania rozpoczęła się przypadkiem. Na zawsze będę wdzięczny Dalipowi Pathakowi i Chipowi Kaye, moim szefom w Warburg Pincus, za przekonanie mnie do zmiany konsultingu na inwestowanie i za przyzwolenie na popełnianie własnych błędów. Nie da się przecenić wartości ich mentorskiego wsparcia i wskazówek.

Chcę podziękować także moim rodzicom, Upendrze i Veena, za (dosłownie) wszystko oraz mojemu rodzeństwu, Roli i Rahulowi, za ich nieustające wsparcie i miłość. Ta fantastyczna podróż nie byłaby możliwa bez dwóch największych miłości mojego życia: mojej żony Deepy i mojego syna Ansha. Dziękuję, że jesteście.WSTĘP

_Przy tak umiarkowanych zdolnościach jak moje, jest to zaprawdę zadziwiające, iż zdołałem w znacznym stopniu wywrzeć wpływ na mężów nauki, co do kilku bardzo ważnych punktów._

„Autobiografia Karola Darwina, życie i wybór listów”, wydana przez Franciszka Darwina. Wydawnictwo Przeglądu Tygodniowego, 1891

_Ben Graham nauczył mnie czterdzieści pięć lat temu, że w inwestowaniu nie trzeba robić nadzwyczajnych rzeczy, aby osiągnąć nadzwyczajne wyniki._

Warren Buffett, list do akcjonariuszy, 1994

Biologia ewolucyjna, jak sugeruje nazwa, zajmuje się badaniem przyczyn i natury ewolucji organizmów od początku życia na Ziemi. Inwestowanie, w przeciwieństwie do sugerowanej przez nazwę działalności, często jest eufemizmem dla hazardu, w którym praktycy rzadko osiągają lepsze wyniki niż grające w darta małpy.

Na pozór jest wiele innych różnic między tymi dwiema dziedzinami. Biologią ewolucyjną zajmują się poważni profesjonaliści, a w dziedzinie inwestycji dominują amatorzy, którzy _siebie_ traktują poważnie. Wiedza i poszukiwanie prawdy motywują biologów ewolucyjnych; większość inwestorów trzyma się z dala od wiedzy i prawdy, o ile ich 2/20 jest chronione. Biolodzy ewolucyjni prowadzą ogromną liczbę badań w wąskich dziedzinach (np. „Drugorzędny kontakt i genomowe zmieszanie się między makakami krótkoogonowymi i długowłosymi na Półwyspie Indochińskim”). Natomiast inwestorzy wydają pewne oświadczenia (np. „Myślę, że rynki wzrosną w tym roku o 10 procent”), opierając się na fałszywych arkuszach kalkulacyjnych, błędnych założeniach i wyolbrzymionym ego.

Największą różnicą jest jednak to, że obie grupy poruszają się w przeciwnych kierunkach. Biolodzy ewolucyjni w dalszym ciągu stają się lepsi w swoim rzemiośle, podczas gdy inwestorzy są coraz gorsi.

W ostatnich latach biolodzy wykorzystali teorię ewolucji Darwina do wyjaśnienia takich czynników, jak pochodzenie ludzkiego wirusa zapalenia wątroby, konsekwencje doboru płciowego dla samic, wpływ mikrobiomów na ewolucję zwierząt, powiązanie między dziedziczeniem kulturowym wśród wielkich małp człekokształtnych a ewolucją darwinowską oraz wpływ przepływu genów na ewolucję gatunków. Jeśli zajrzysz do działu „ewolucja” w dowolnym czasopiśmie naukowym (na przykład „Proceedings of the National Academy of Sciences”, dostępnym pod adresem www.pnas.org), będziesz oszołomiony zakresem tematów badawczych i fascynującymi postępami dokonanymi przez naukowców.

Ale społeczność inwestycyjna? Nie ma znaczenia, jak na to spojrzeć – dane są podłe. Naprawdę żałosne. A to pokazuje, że my, zarządzający funduszami, jesteśmy idiotami.

Według raportu S&P z 2021 r. dotyczącego amerykańskiego rynku akcji (zwanego kartą wyników „SPIVA US Scorecard”) w okresach pięciu, dziesięciu i dwudziestu lat od 75 do 90 procent amerykańskich funduszy krajowych osiągało wyniki słabsze od rynku. Niech ten fakt głęboko zapadnie ci w pamięć, zanim przeczytasz dalej. Około 75–90 procent zarządzających funduszami, z których większość posiada stopnie naukowe, w tym tytuły MBA, zdobyte w elitarnych szkołach i zarządza bilionami dolarów, nie jest w stanie pokonać rynku. Jeśli jesteś częścią społeczności usług finansowych, możesz wierzyć, że łatwiej jest przewyższyć wskaźniki rynku małych kapitalizacji. To nieprawda. Rynek przewyższył około 93 procent funduszy małych kapitalizacji w okresie dziesięciu lat od 2011 do 2021 r.

Te informacje dobrze obrazują fakt, że sytuacja jest wystarczająco zła, ale to nie koniec. Nie tylko większość amerykańskich funduszy osiąga wyniki poniżej przeciętnej, ale sytuacja ta nadal się pogarsza. Według tego samego raportu S&P w 2009 r., w okresach trzy- i pięcioletnich (nie podano danych dla dziesięcio- i dwudziestoletnich okresów), „tylko” od 55 do 60 procent amerykańskich funduszy działających na rynku krajowym miało wyniki gorsze od rynku.

To zjawisko nie jest charakterystyczne jedynie dla Stanów Zjednoczonych. Na indyjskim rynku akcji na przykład w 2017 r. od 43 do 53 procent funduszy dużych kapitalizacji osiągnęło gorsze wyniki od swoich benchmarków w okresach trzy- i pięcioletnich. Jednakże, według danych z 2020 r., liczby te znacznie się pogorszyły: około 70 do 80 procent funduszy dużych kapitalizacji nie było w stanie pokonać swoich benchmarków w ciągu trzech, pięciu i dziesięciu lat.

Nie dziwi więc fakt, że fundusze zarządzane pasywnie rosły znacznie szybciej niż aktywne fundusze inwestycyjne. Według raportu Deloitte z 2020 r. od 2009 r. fundusze pasywne w USA o wartości 6,6 biliona dolarów w 2018 r. wzrosły ponad czterokrotnie, podczas gdy aktywne fundusze o wartości 11,4 biliona dolarów wzrosły mniej niż 1,7-krotnie. Powodem tego był znacznie lepszy wynik funduszy pasywnych w porównaniu z funduszami aktywnymi w tym okresie.

Wiem, że możesz się teraz zastanawiać: Jak, u licha, tak niejasna dziedzina, jak biologia ewolucyjna, może rozwiązać ten problem? Dlaczego przecenione i przewartościowane wyższe wykształcenie inwestorów nie nauczyło ich, że to badania ewolucji darwinowskiej mogą im pomóc? Czego ludzie wyznający abstrakcję, taką jak przepływy pieniężne, wskaźniki ceny do zysków (PE) i modele wyceny aktywów kapitałowych, mogą nauczyć się od tych, którzy spędzają dziesięciolecia na wykopywaniu okazów skamieniałości, dyskutują czy neandertalczycy utrzymywali stosunki płciowe z ludźmi oraz przyznają boski status dziewiętnastowiecznemu Anglikowi, który badał dżdżownice, gołębie i pancerzyki? Moim zdaniem, bardzo wiele.

Ale zanim przejdziemy do konkretów, zadajmy pytanie kim jestem i dlaczego napisałem tę książkę?

Kim jestem?

Jestem zarządzającym funduszami typu _equity_. W 2007 r. założyłem spółkę inwestycyjną Nalanda Capital, która obecnie zarządza nieco ponad 5 miliardami dolarów zainwestowanymi w notowane na giełdzie indyjskie papiery wartościowe. Filozofię inwestycyjną Nalandy można streścić w siedmiu słowach: Chcemy być stałymi właścicielami przedsiębiorstw wysokiej jakości.

Powtórzę: chcemy być stałymi właścicielami. Nie inwestujemy, jeśli nie uważamy, że możemy posiadać udziały w spółce na zawsze. Słaby biznes, który jest tani jak barszcz? Pas. Przeciętny biznes za niską cenę? Dzięki, ale nie. Biznes wysokiej jakości za uczciwą cenę? Wezmę jak najwięcej i nigdy nie sprzedam.

Inwestujemy prawie wyłącznie w przedsiębiorstwa należące i prowadzone przez przedsiębiorców, w przypadku których zazwyczaj to przedsiębiorca jest największym udziałowcem, a my zazwyczaj zajmujemy drugie miejsce pod względem wielkości udziału.

Podejście Nalandy do inwestowania składa się z trzech prostych, sekwencyjnych działań:

1. Unikaj zbyt dużego ryzyka
2. Nabywaj wysoką jakość w dobrej cenie
3. Nie bądź po prostu leniwy – bądź superleniwy

I to wszystko.

Nasz prosty proces inwestycyjny doprowadził do następującego wyniku. Jedna rupia (1 INR) zainwestowana w pierwszy fundusz Nalandy w momencie jej powstania w czerwcu 2007 r. byłaby warta 13,8 INR we wrześniu 2022 r. Ta sama kwota zainwestowana w indyjski Sensex (krajowy indeks dużych spółek) byłaby warta 3,9 INR, a inwestycja w Midcap Index byłaby warta zaledwie 4 INR. Przez nieco ponad piętnaście lat, uwzględniając rzeczywiste przepływy pieniężne, średnioroczny zwrot z tego funduszu wyniósł 20,3 procent (po odliczeniu wszystkich opłat), a fundusz pokonał zarówno indeks Sensex, jak i indeks Midcap o 10,9 punktu procentowego. Całkiem nieźle.

Przed założeniem Nalandy pracowałem przez prawie dziewięć lat w globalnej firmie _private equity_ Warburg Pincus. Wcześniej spędziłem sześć lat w firmie doradczej McKinsey & Company, obsługując klientów w Indiach, RPA i Stanach Zjednoczonych. Do moich klientów konsultingowych należeli: południowoafrykański bank detaliczny, amerykańska firma technologiczna, szwajcarski ubezpieczyciel oraz indyjski konglomerat. Jako inwestor zasiadałem w zarządach izraelskiej firmy usługowej, singapurskiej firmy spożywczej oraz indyjskiej firmy telekomunikacyjnej, a także kilkudziesięciu innych. Moje inwestycje obejmowały przedsiębiorstwa na wczesnym etapie rozwoju (w których straciłem pieniądze) oraz te na późnym etapie (w których odnotowałem pewne zyski).

Jak widzisz, nie zrobiłem nic. Nie odpowiadałem za dotrzymywanie terminów produkcyjnych, zarządzanie zespołem sprzedaży, restrukturyzację firm znajdujących się w trudnej sytuacji, wprowadzanie na rynek marek i zarządzanie nimi. Przez prawie trzy dekady mojej kariery jako konsultanta i inwestora moim głównym zajęciem było obserwowanie. Brak zaangażowania w codzienną działalność operacyjną pozwolił mi na luksus, aby stanąć o krok dalej i zastanowić, co działa w świecie korporacyjnym, a co nie.

Doświadczenie zdobyte w różnych branżach, firmach i na różnych kontynentach może uprawniać mnie do wypowiadania się na temat szczegółów modelu biznesowego związanych z dostawą pizzy, ale nie będę miał nic przeciwko, jeśli ktoś będzie kwestionował moje kwalifikacje do wypowiadania się na temat ewolucji, bo nie mam dyplomu z teorii ewolucji. W mojej obronie mogę stwierdzić to samo co Mary Jane West-Eberhard w jej niezwykle oryginalnej książce „Developmental Plasticity and Evolution”: potrafię czytać.

Swoją pasję do inwestowania zawdzięczam szczęściu (natknąłem się na ten zawód w 1998 r.), a teorię ewolucji – co dziwne – Charliemu Mungerowi, wieloletniemu przyjacielowi i powiernikowi Warrena Buffetta. Munger był prezesem Wesco Financial do czasu zakupu go przez Berkshire Hathaway w 2011 r. Podobnie jak Buffett na legendarnych dorocznych spotkaniach w Berkshire, Munger poruszał na dorocznych spotkaniach Wesco szeroki zakres tematów. W 2000 r. w odpowiedzi na pytanie o swoje ulubione książki Munger polecił „The Selfish Gene” Richarda Dawkinsa. Przeczytałem notatki z tego spotkania w 2002 r. i zdecydowałem się kupić tę książkę. Od tego czasu moje życie nie jest już takie samo.

Temat ewolucji darwinowskiej wydał mi się niezwykle fascynujący i wzbogacający. Dzięki Amazonowi i Borders (bardzo za nimi tęsknię) czytam książki na ten temat od około dwudziestu lat. Należą do nich książki popularne, książki ezoteryczne i podręczniki dla absolwentów; książki o owadach, kręgowcach i ludziach; książki dotyczące wysoce wyspecjalizowanych dziedzin, takich jak genetyka i książki dotyczące ogólnej teorii ewolucji; książki o filozofii ewolucji i książki, które zajmują się wyłącznie pojęciami matematycznymi stosowanymi w ewolucji (tak, w biologii jest dużo matematyki). Nie mogę powiedzieć, że jestem ekspertem w teorii ewolucji, ale myślę, że jestem w stanie przeprowadzić w miarę spójną rozmowę na ten temat z ekspertem. Swoją drogą, nie mogę powiedzieć, że jestem ekspertem nawet w inwestowaniu; mogę się jedynie przyznać, że jestem praktykującym pasjonatem.

Dlaczego napisałem tę książkę?

Dopiero po przeczytaniu kilkudziesięciu książek na temat ewolucji zdałem sobie sprawę, dlaczego tak bardzo pochłonął mnie ten temat. Prawie każdy temat, który studiowałem w biologii ewolucyjnej, jest podobny do zagadnień związanych z inwestowaniem, a w szczególności do sposobu inwestowania Nalandy. Im bardziej wgłębiałem się w ewolucję Darwina – moje nowe hobby, tym więcej dowiadywałem się o inwestowaniu – starej pasji.

Niniejsza książka opisuje, w jaki sposób możemy wyprowadzić podstawowe zasady długoterminowego i cierpliwego inwestowania w kontekście podstawowych koncepcji biologii ewolucyjnej, będącej uosobieniem procesu długoterminowego.

Chociaż jest to książka o inwestowaniu, nie jest to książka typu „inwestowanie na 1000 sposobów”. Nie będę omawiał metod amortyzacji, polityki rachunkowości leasingów ani wyceny wartości niematerialnych i prawnych – tego rodzaju informacje można zdobyć z setek innych źródeł. Nie będę analizował wskaźników wyceny ani komentował rachunkowości pozabilansowej. Nie ujawnię również żadnych nowych technik inwestycyjnych.

Niniejsza książka dotyczy nowego _podejścia_ do inwestowania – mówi o zmianie poglądów na temat inwestowania przez zastosowanie sprawdzonych zasad dotyczących ewolucji. Omówię zasady ewolucji, które można wykorzystać do zrozumienia świata biznesu, co z kolei pomoże inwestorom doskonalić swoje umiejętności.

To, co znajdziesz na kolejnych stronach, to opis, a nie gotowy schemat. Przedstawiamy naszą strategię inwestowania w Nalandzie i jej niezwykłe podobieństwa do teorii ewolucji. Zamiast mówić: „To właśnie _powinieneś_ zrobić”, piszę: „Tak właśnie _zrobiliśmy_”. Jak wspomniano, większość inwestorów w dłuższej perspektywie radzi sobie słabo. Konsekwencje tego stanu rzeczy są oczywiste: większość metod inwestycyjnych na dłuższą metę nie działa. Nasza jednak jest skuteczna. Oto więc dzielę się moimi przemyśleniami.

Niniejsza książka jest przeznaczona dla wielu typów czytelników. Jeśli jesteś inwestorem amatorem, ta książka powinna cię zaintrygować, gdy odkryjesz fascynujące podobieństwa między światem przyrody a światem pieniędzy. Niniejsza książka jest przeznaczona również dla profesjonalnych inwestorów, którzy są fanami Buffetta. (No dobrze, zgadza się, każdy jest fanem Buffetta). Jest ona przeznaczona dla fanów Buffetta, którzy starają się inwestować tak jak on. Być może nie nauczysz się tu żadnych nowych sztuczek, ale patrząc przez pryzmat biologii ewolucyjnej, nauczysz się wizualizować podstawowe zasady inwestycyjne Buffetta w zupełnie nowym świetle.

Trzecią grupą, dla której niniejsza książka może okazać się interesująca, są miłośnicy nauki. Większość ludzi nauki unika myślenia o pieniądzach jak ognia, ale alternatywny koszt błędnego inwestowania może okazać się znaczny. Te osoby książka może skłonić do bardziej aktywnego zastanowienia się nad inwestowaniem swoich pieniędzy, zwłaszcza że omawiane tu koncepcje będą odpowiadać ich zainteresowaniom.

Książka ta jest przeznaczona także dla czytelników o gustach eklektycznych, którzy szukają czegoś ciekawego do przeczytania. Może ta książka nie jest tak absorbująca jak powieści Agathy Christie, ale mam nadzieję, że pobudzi twoje szare komórki.

Jeśli jesteś ekspertem od inwestowania, możliwe, że nie zgadzasz się z wieloma (lub wszystkimi) tematami dotyczącymi inwestowania, o których dyskutuję. Natomiast jeśli jesteś biologiem ewolucyjnym, możesz być zdania, że niektóre (lub wszystkie) przedstawione przeze mnie tematy są niewarte uwagi. Jednak w obu tych obszarach wiedzy – biologii oraz inwestowaniu – istnieje ogromna elastyczność, w przeciwieństwie do wielu niezmieniających się praw w fizyce i chemii. Podobnie jak naukowcy nie mogą się zgodzić co do definicji gatunku czy genu, tak samo inwestorzy mają różne opinie na temat obliczania czegoś tak podstawowego jak wartość przedsiębiorstwa.

Trzy elementy strategii inwestycyjnej Nalandy

W niniejszej książce opisuję jedną z metod inwestowania długoterminowego i jej podobieństwa z darwinowską biologią ewolucyjną: sposób, w jaki inwestujemy w Nalandzie jako stali właściciele. Podzieliłem tę książkę na trzy części, które odzwierciedlają trzy elementy naszej strategii:

Część I. Unikaj zbyt dużego ryzyka

Część II. Nabywaj wysoką jakość w dobrej cenie

Część III. Nie bądź po prostu leniwy – bądź _superleniwy_

Część I to najbardziej podstawowa lekcja inwestowania: unikaj zbyt dużego ryzyka, to nie stracisz pieniędzy. Podobnie jak w przypadku większości rzeczy, które wydają się zwodniczo proste w życiu, łatwiej powiedzieć niż zrobić. Tak, umiejętność _nietracenia_ pieniędzy może być trudniejsza do opanowania niż zarabianie ich. Jak mówił Warren Buffett: „Zasada numer 1: Nigdy nie trać pieniędzy. Zasada numer 2: Nie zapomnij o zasadzie numer 1”.

Czy zauważyłeś, że prawie każda książka o inwestowaniu proponuje strategie i taktyki, które nakłaniają do _postępowania_ w określony sposób? Jedne zalecają sprzedaż na podstawie sygnałów rynkowych, inne zachęcają do kupowania akcji wartościowych, a jeszcze inne namawiają do nabywania akcji start-upów z dziedziny sztucznej inteligencji i biotechnologii. Te książki dotyczą _zarabiania_ pieniędzy. Nie znajdziesz książek mówiących o tym, jak nie _tracić_ pieniędzy. Smutne jest to, że jeśli inwestor nie nauczy się unikać strat, jego kariera inwestycyjna prawdopodobnie będzie krótka i brutalna.

Część II podsumowuje drugie motto Nalandy: Nabywaj wysoką jakość w dobrej cenie. Koncentruje się na szczegółach procesu zakupowego Nalandy widzianych z perspektywy darwinowskiej teorii ewolucji. Rozdziały od 2 do 4 omawiają, co kupić, a rozdziały od 5 do 7 omawiają, jak kupować.

Część III obejmuje trzeci obszar podejścia inwestycyjnego Nalandy: Nie bądź po prostu leniwy – bądź _superleniwy_. Rzadko kupujemy, a jeszcze rzadziej sprzedajemy. W świecie nieustannego ruchu, w którym hasło Nike „Just do it” (Po prostu to zrób) wydaje się podstawą udanego życia, nasza zasada „Just _don’t_ do it” (Po prostu tego nie rób) może wydawać się nie na miejscu. W tej części opisuję logikę naszego lenistwa, odwołując się do trzech koncepcji z teorii ewolucji.

Na zakończenie wyciągam lekcję z intrygującego stworzenia, którego nawet Darwin nie mógł zrozumieć: pszczoły miodnej.

• • •

Na kolejnych stronach poznasz wiele aspektów darwinowskiej teorii ewolucji, które położyły podwaliny pod naszą filozofię inwestowania w Nalandzie. Niniejsza książka może być traktowana jako kompendium analogii. Jak być może zauważyłeś podczas przekonywania kogoś lub bycia przez kogoś przekonywanym, analogie mogą być przydatne w przedstawianiu argumentów. W każdym przypadku. Więc uważaj. Traktuj lekcje ewolucji takimi, jakie są: zachętą dla inwestorów, aby myśleli długoterminowo. Bardzo długoterminowo.CZĘŚĆ I
UNIKAJ ZBYT DUŻEGO RYZYKA

Niniejsza część składa się tylko z jednego rozdziału, niemniej jednak to najważniejszy rozdział w książce. Jeśli z jakiegoś powodu zgubisz książkę po przeczytaniu rozdziału 1, uważam, że nadal będziesz posiadać coś bardziej wartościowego niż wszystkie twoje oszczędności.

Problem naszej społeczności inwestycyjnej polega na tym, że nie traktujemy inwestycji poważnie. Naprawdę poważnie. Ci, którzy zajmują się inwestowaniem, prawdopodobnie wstaną oburzeni. Jesteś w drodze dwieście dni w roku, pracujesz od sześćdziesięciu do osiemdziesięciu godzin tygodniowo, masz do czynienia ze zirytowanymi i wymagającymi klientami, uczestniczysz w potwornie nudnych konferencjach, Twój małżonek i dzieci rzadko cię widują, a stres związany z osiąganiem zamierzonych celów sprawia, że wyglądasz dziesięć lat starzej, niż rzeczywiście jesteś. Mam czelność wspomnieć, że nie traktujesz swojej pracy poważnie. Jeśli wyprowadziłem cię z równowagi, odpowiedz mi na pytanie: czy poświęciłbyś swoje życie w stawce o kolejną inwestycję?

W niniejszym rozdziale próbuję udowodnić, że postawienie swojego życia na szali jest niezwykle rozsądną strategią inwestowania, oraz wykazać, że to konkretne podejście doprowadziło do spektakularnych osiągnięć _wszystkich_ żywych organizmów na przestrzeni milionów lat.

Wszystkie porady inwestycyjne pochodzące ze znanych książek, od guru inwestycyjnych i naukowców zajmujących się finansami skupiają się na dokonywaniu inwestycji. W tym rozdziale mowa o _nieinwestowaniu_. Dowiesz się, że nauczenie się umiejętności nieinwestowania jest trudniejsze i ważniejsze niż jakiekolwiek wskazówki dotyczące inwestowania.PRZYPISY

Wstęp

. 2/20 odnosi się do struktury wynagrodzenia większości funduszy hedgingowych. Oznacza to, że fundusze te pobierają 2% wartości aktywów oraz 20% zysków funduszu jako opłaty za zarządzanie (czasem nazywane mianem „carry”).

Tsuyoshi Ito, Sreetharan Kanthaswamy, Srichan Bunlungsup, Robert F. Oldt, Paul Houghton, Yuzuru Hamada, i Suchinda Malaivijitnond, _Secondary Contact and Genomic Admixture Between Rhesus and Long-Tailed Macaques in the Indochina Peninsula_, „Journal of Evolutionary Biology” 33, nr 9 (2020), s. 1164–79, https://doi.org/10.1111/jeb.13681.

. Andrea Rasche, Anna-Lena Sander, Victor Max Corman, i Jan Felix Drexler, _Evolutionary Biology of Human Hepatitis Viruses_, „Journal of Hepatology” 70, nr 3 (2019), s. 501–20, https://doi.org/10.1016/j.jhep.2018.11.010; Robin M. Hare i Leigh W. Simmons, _Sexual Selection and Its Evolutionary Consequences in Female Animals_, „Biological Reviews” 94, nr 3 (2019), s. 929–56, https://doi.org/10.1111/brv.12484; Sarah M. Hird, _Evolutionary Biology Needs Wild Microbiomes_, „Frontiers in Microbiology” 8 (2017), s. 725, https://doi.org/10.3389/fmicb.2017.00725; Andrew Whitten, _Culture Extends the Scope of Evolutionary Biology in the Great Apes_, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 114, nr 30 (2017), s. 7790–97, https://doi.org/10.1073/pnas.1620733114; Norman C. Ellstrand i Loren H. Riesberg, _When Gene Flow Really Matters: Gene Flow in Applied Evolutionary Biology_, „Evolutionary Applications” __ 9, nr 7 (2016), s. 833–36, https://doi.org/10.1111/eva.12402.

. Berlinda Liu i Gaurav Sinha, _SPIVA U.S. Scorecard: Year-End 2021_ (New York: S&P Dow Jones Indices, 2021), https://www.spglobal.com/spdji/en/documents/spiva/spiva-us-year-end-2021.pdf.

. Liu i Sinha, _SPIVA U.S. Scorecard_.

. Akash Jain, _SPIVA India Scorecard: Year-End 2017_ (New York: S&P Dow Jones Indices, 2018), https://www.spglobal.com/spdji/en/documents/spiva/spiva-indiayear-end-2017.pdf?force_download=true.

. Akash Jain i Arpit Gupta, _SPIVA India Scorecard: Mid-Year 2020_ (New York: S&P Dow Jones Indices, 2020), https://www.spglobal.com/spdji/en/documents/spiva/spiva-india-mid-year-2020.pdf?force_download=true.

. Krissy Davis, Cary Stier i Tony Gaughan, „2020 Investment Management Outlook”, Deloitte, 17 listopada 2021, https://www2.deloitte.com/us/en/insights/industry/financial-services/financial-services-industry-outlooks/investment-management-industry-outlook.html.

Mary Jane West-Eberhard, _Developmental Plasticity and Evolution_ (Oxford: Oxford University Press, 2003), viii. Ekspertyza West-Eberhard dotyczy naturalnej historii i zachowań społecznych os, a książka porusza istotne kwestie związane z podstawowymi założeniami teorii ewolucji. Twierdzi, że umiejętność czytania pozwala jej na rozwijanie punktu widzenia w znacznie szerszej i odmiennie tematycznej dziedzinie, pomimo jej wąskiej specjalizacji w jednym przedmiocie.

. Paladinvest, „Wesco Meeting”, Motley Fool (forum), 7 maja 2000, https://boards.fool.com/wesco-meeting-12529248.aspx; Ikoborso, „Re: Wesco Meeting,” Motley Fool (forum), May 7, 2000, https://boards.fool.com/here-are-neuroberks-notes-from-the-wesco-12529644.aspx.

. Aby dowiedzieć się więcej na temat teorii ewolucji i pokrewnych zagadnień, oto kilka pozycji, które mogą okazać się przydatne:

- Popularna książka, która zapoczątkowała moje zainteresowanie teorią ewolucji: Richard Dawkins, The Selfish Gene (Oxford: Oxford University Press, 1989). .
- Zanim zaczniesz, zapoznaj się najważniejszą pozycją: Karol Darwin, O powstawaniu gatunków (dzieło opublikowane w języku polskim w ramach projektu wolnelektury na stronie https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/darwin-o-powstawaniu-gatunkow.pdf).
- Klasyk: Carl Zimmer, Evolution: The Triumph of an Idea (New York: HarperCollins, 2001).
- Książka na poziomie absolwentów, która dobrze pokrywa większość tematów teorii ewolucji: Mark Ridley, Evolution (Hoboken, NJ: Blackwell Scientific, 1993).
- Jedna z moich ulubionych książek na temat ogólnej teorii ewolucji (to gruba książka, ale jej wartość daleko przewyższa jej wagę!): Stephen Jay Gould, The Structure of Evolutionary Theory (Cambridge, MA: Harvard University Press, 2002).
- Bardzo przystępna książka o genetyce dla laików: Siddhartha Mukherjee, The Gene: An Intimate History (New York: Scribner, 2016).
- Gdybym miał wybrać jedną książkę do rozpoczęcia zgłębiania filozofii ewolucji, byłaby to ta pozycja: Elliott Sober, Evidence and Evolution: The Logic Behind the Science (Cambridge: Cambridge University Press, 2008).
- Moja ulubiona książka na temat ewolucji człowieka oraz nauki i kontrowersji związanych z biologią (np. czy określenie „rasa” człowieka ma sens?): David Reich, Who We Are and How We Got Here: Ancient DNA and the New Science of the Human Past (Oxford: Oxford University Press, 2018).

. O sporach naukowców dotyczących definicji gatunku, patrz Ben Panko, _What Does It Mean to Be a Species? Genetics Is Changing the Answer_, „Smithsonian Magazine”, __ 19 maja 2017, https://www.smithsonianmag.com/science-nature/what-does-it-mean-be-species-genetics-changing-answer-180963380/. Na temat ewolucji terminu „gen”, patrz Petter Portin i Adam Wilkins, _The Evolving Definition of the Term ‘Gene’_, „Genetics” 205, nr 4 (2017), s. 1353–64, https://doi.org/10.1534/genetics.116.196956.

. Opinia, że biologia ma prawie żadnych praw, jest dobrze wyrażona w tym eseju: Pawan K. Dhar i Alessandro Giuliani, _Laws of Biology: Why So Few?_, „Systems and Synthetic Biology” __ 4, nr 1 (2010), s. 7–13, https://doi.org/10.1007/s11693-009-9049-0.

1. Gdybym tylko był jak trzmiel

Chodzi o słynny amerykański deser o nazwie _hot fudge Sunda_ .

Błąd pierwszego rodzaju występuje, gdy odrzucamy prawdziwą hipotezę zerową. Dla inwestora hipotezą zerową powinno być założenie, że inwestycja jest zła, ponieważ większość inwestycji jest zła. Załóżmy, że trafiamy na złą inwestycję. Jeśli błędnie uznamy, że jest ona dobra, odrzucimy hipotezę zerową, że inwestycja jest zła. W takim przypadku odrzucenie hipotezy zerowej oznaczałoby dokonanie złej inwestycji, co skutkowałoby utratą pieniędzy. Teraz przyjrzyjmy się dobrej inwestycji. W tym przypadku błąd drugiego rodzaju występuje, gdy akceptujemy fałszywą hipotezę zerową. Tutaj hipoteza zerowa jest fałszywa, ponieważ inwestycja jest dobra. Ale akceptujemy hipotezę zerową, uznając inwestycję za złą i nie inwestując. W związku z tym błąd pierwszego rodzaju występuje, gdy inwestuję pieniądze w złą inwestycję, a błąd drugiego rodzaju, gdy rezygnuję z inwestycji w dobrą inwestycję. Patrz „What Are Type I and Type II Errors?”. Minitab 21 Support, dostęp styczeń 2021, https://support.minitab.com/en-us/minitab-express/1/help-and-how-to/basic-statistics/inference/supporting-topics/basics/type-i-and-type-ii-error/.

Opis odwrotnej zależności między błędami pierwszego i drugiego rodzaju znajdziesz w „What Are Type I and Type II Errors?”.

Krótki opis ewolucji jeleni, patrz „Deer (Overview) – Evolution”, Wildlife Online, dostęp styczeń 2021, https://www.wildlifeonline.me.uk/animals/article/deeroverview-evolution.

Niezły opis zachowań rozrodczych znajdziesz w „Red Deer Breeding Biology”, Wildlife Online, dostęp styczeń 2021, https://www.wildlifeonline.me.uk/animals/article/red-deer-breeding-biology.

Więcej informacji o wyginięciu Dodo w _Encyclopaedia Britannica_, „Dodo”, _Encyclopaedia Britannica_, 17 maja 2022, https://www.britannica.com/animal/dodo-extinctbird.

Szczegóły na temat sprawności i rozmiaru geparda, patrz Warren Johnson, „Cheetah”, _Encyclopaedia Britannica_, 26 sierpnia 2021, https://www.britannica.com/animal/cheetah-mammal.

Eon największa formalna jednostka geochronologiczna, dzieląca się na ery i wynosząca co najmniej 500 mln lat .

Historia roślin, patrz James A. Doyle, „Plant Evolution”, McGraw Hill, dostęp sierpień 2019, https://www.accessscience.com/content/article/a522800. Patrz również: Rebecca Morelle, „Kew Report Makes New Tally for Number of World’s Plants,” BBC News, 10 maja 2016, https://www.bbc.com/news/science-environment-36230858.

. Abdul Rashid War, Michael Gabriel Paulraj, Tariq Ahmad, Abdul Ahad Buhroo, Barkat Hussain, Savarimuthu Ignacimuthu i Hari Chand Sharma, _Mechanisms of Plant Defense Against Insect Herbivores_, „Plant Signaling & Behavior” 7, nr 10 (2012), s. 1306–20, https://doi.org/10.4161/psb.21663.

. Mike Newland, „When Plants Go to War”, Nautilus, 14 grudnia 2015, http://nautil.us/when-plants-go-to-war-rp-235729/. Rozdział „Spy Games” opisuje, jak rośliny naśladują drapieżników swoich drapieżców.

. Janet Lowe, _Warren Buffett Speaks: Wit and Wisdom from the World’s Greatest Investor_ (Hoboken, NJ: John Wiley, 2007), 85.

. Sergei Klebnikov, _Warren Buffett Sells Airline Stocks Amid Coronavirus: ‘I Made a Mis- take’_, „Forbes”, 2 maja 2020, https://www.forbes.com/sites/sergeiklebnikov/2020/05/02/warren-buffett-sells-airline-stocks-amid-coronavirus-i-made-amistake/?sh=4da74fc15c74.

. Definicja „ryzyka” przedstawiona w James Chen, „Risk,” Investopedia, dostęp 20 września 2022, https://www.investopedia.com/terms/r/risk.asp#:~:text=Risk%20is%20defined%20in%20financial,all%20of%20an%20original%20investment.

. „Listed Domestic Companies, Total”, World Bank, dostęp luty 2021, https://data.worldbank.org/indicator/CM.MKT.LDOM.NO.