Demografia i bezpieczeństwo społeczne krajów Unii Europejskiej. Tom 25 - ebook

W dynamicznie rozwijającej się gospodarce zachodzą ciągłe zmiany zarówno w sferze społecznej, jak i demograficznej, wpływając na bezpieczeństwo na świecie. Szczególnie istotne zmiany dotyczą liczby ludności. Przeobrażenia demograficzne wynikają nie tylko z poziomu dzietności czy umieralności, ale także dotyczą struktury narodowościowej państw.

Struktura ta jest kształtowana przez zjawisko migracji. Jednym z najważniejszych motywów migracji jest niski poziom bezpieczeństwa społecznego w danym kraju. Wynika on z niewypełniania przez państwo takich funkcji, jak: ochrona egzystencjalnych podstaw życia, tworzenie warunków do zaspokajania indywidualnych potrzeb oraz realizacji aspiracji życiowych, zapewnienie ochrony zdrowia czy gwarancji emerytalnych.

Wprowadzenie 7

Część I
Rozwój demograficzny krajów Unii Europejskiej

1. Zmiany w stanie liczebnym, ruchu naturalnym i wędrówkowym oraz strukturze ludności według wieku w krajach Unii Europejskiej - Izydor Sobczak 11
1.1. Rozwój liczebny ludności świata według kontynentów i jego następstwa 11
1.2. Zróżnicowany potencjał demograficzny i tempo rozwoju liczebnego ludności krajów Unii Europejskiej 13
1.3. Ruch naturalny ludności 15
1.3.1. Zmiany w poziomie urodzeń 16
1.3.2. Zmiany w poziomie zgonów 20
1.3.3. Zróżnicowany poziom przyrostu naturalnego ludności 22
1.4. Zmienne tendencje w kształtowaniu się migracji 23
1.5. Zmiany w strukturze ludności według wieku i jej skutki 25
1.5.1. Czynniki kształtujące strukturę wieku ludności 25
1.5.2. Podział ludności według biologicznych grup wieku 25
1.5.3. Malejący udział dzieci w wieku 0-14 lat w ogólnej populacji 26
1.5.4. Zmiany w udziale procentowym ludności w wieku 15-64 lata w ogólnej populacji 27
1.5.5. Rosnący udział ludności w wieku 65 lat i więcej 29
1.5.6. Skutki zmian w strukturze ludności według wieku 30
Streszczenie/Summary 31
Bibliografia 32
2. Migracje ludności w krajach Unii Europejskiej oraz ich skutki społeczno-demograficzne i gospodarcze - Małgorzata Gajewska, Robert Kaźmierczak 33
2.1. Migracje w Unii Europejskiej - zarys ogólny 33
2.2. Społeczno-demograficzne skutki migracji 36
2.2.1. Wpływ na liczbę i strukturę ludności 36
2.2.2. Rozwój sieci migranckich i instytucji 39
2.2.3. Problem wielokulturowości 39
2.2.4. Marginalizacja migrantów 40
2.2.5. Wpływ na związki rodzinne 41
2.3. Gospodarcze skutki migracji 42
2.3.1. Rozwój ekonomiczny państw 42
2.3.2. Wpływ na rozwój lokalny 43
2.3.3. Wpływ na handel zagraniczny 45
2.3.4. Problem bezrobocia, płac i zatrudnienia 45
2.3.5. Specjaliści w Unii Europejskiej 46
Streszczenie/Summary 49
Bibliografia 49

3. Zmiany w poziomie urodzeń i płodności kobiet w krajach Unii Europejskiej - Joanna Więcek 51
3.1. Różnice w kształtowaniu się liczby urodzeń żywych 51
3.2. Zróżnicowanie poziomu płodności 53
3.2.1. Struktura kobiet w wieku rozrodczym 56
3.2.2. Cząstkowe współczynniki płodności 58
3.3. Współczynniki dzietności 59
Streszczenie/Summary 64
Bibliografia 65

4. Mobilność społeczna w Polsce w latach 1992-2008 - Katarzyna Sokołowska 67
4.1. Metodyka badań 68
4.2. Wyniki badania 68
Streszczenie/Summary 75
Bibliografia 76

5. Przemiany demograficzne i społeczne w Niemczech - Eugeniusz Gostomski 77
5.1. Tendencje rozwoju demograficznego w Niemczech 77
5.2. Zmiany w społeczeństwie niemieckim 80
5.3. Ubezpieczenia społeczne i zabezpieczenia socjalne w Niemczech 82
Streszczenie/Summary 85
Bibliografia 86

Część II
Bezpieczeństwo społeczne krajów Unii Europejskiej

6. Społeczny potencjał Francji jako czynnik jej mocarstwowej pozycji w XXI wieku - Marta Pachocka 89
6.1. Rozwój demograficzny Francji w pierwszej dekadzie XXI wieku 91
6.2. Edukacja w rozwoju społecznym Francji na początku XXI wieku 93
6.3. Rozwój społeczny Francji w świetle Wskaźnika Rozwoju Społecznego 100
Streszczenie/Summary 103
Bibliografia 103

7. Starsi konsumenci siłą napędową rozwoju przedsiębiorstw, sektorów, gospodarek? - Katarzyna Bałandynowicz-Panfil 107
7.1. Starzejący się konsumenci - analiza dla krajów Unii Europejskiej 108
7.1.1. Proces starzenia się społeczeństw 108
7.1.2. Znaczenie starszych konsumentów jako nabywców dóbr i usług 111
7.2. Zmiany na poziomie strategii przedsiębiorstw i sektorów 114
7.2.1. Segmentacja osób starszych i ich zachowania konsumpcyjne 114
7.2.2. Dostosowania strategii marketingowych przedsiębiorstw a rozwój sektorów 117
Streszczenie/Summary 120
Bibliografia 121

8. Formy opieki nad osobami starszymi w wybranych krajach Unii Europejskiej - porównania z Polską - Michał Kubiak 123
8.1. Formy opieki i pomocy dla ludzi starych w Wielkiej Brytanii 125
8.2. Opieka i pomoc dla seniorów w Niemczech 129
8.3. Rodzaje i formy pomocy dla osób starszych w Polsce 132
Streszczenie/Summary 135
Bibliografia 136

9. Tożsamość kulturowa regionu w aspekcie integracji europejskiej - przykład Kaszub - Justyna Zawadzka 139
9.1. Kultura i tożsamość - analiza pojęć 140
9.2. Regionalizm a integracja europejska 143
9.3. Tożsamość kulturowa Kaszub 144
Streszczenie/Summary 149
Bibliografia 150

10. Zmienna syntetyczna jako podstawa opisu poziomu życia ludności w wybranych krajach Unii Europejskiej - Marta Kuc 151
10.1. Determinanty poziomu życia 152
10.2. Wyznaczenie zmiennych syntetycznych 154
10.3. Porządkowanie krajów UE według osiągniętego poziomu życia ludności 160
10.4. Wyodrębnienie grup krajów o podobnym poziomie życia ludności na podstawie wartości syntetycznego miernika poziomu życia 161
Streszczenie/Summary 164
Bibliografia 165

11. Poziom życia ludności w Polsce w ujęciu wojewódzkim. Przegląd literatury przedmiotu z okresu 1984-2008 - Karolina Klimańska 167
11.1. Poziom życia ludności w 49 województwach Polski 169
11.2. Poziom życia ludności w 16 województwach Polski 175
Streszczenie/Summary 179
Bibliografia 180

12. Przestrzenne zróżnicowanie umieralności według płci i wieku w krajach Unii Europejskiej - Zygmunta Barańska 183
12.1. Ogólna umieralność 184
12.2. Umieralność niemowląt 186
12.3. Cząstkowe wskaźniki umieralności 187
12.4. Zgony według przyczyn 189
Streszczenie/Summary 199
Bibliografia 200