- W empik go
Dolina ludzi milczących - ebook
Dolina ludzi milczących - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 339 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
James Grenfell Kent, sierżant Królewskiej Konnej Policji, nie miał cienia wątpliwości. Wiedział, że umiera. Przyjaciela swego, lekarza Cardigana, darzył całkowitym zaufaniem, a Cardigan powiedział, że czas, jaki mu pozostał do życia, mierzyć należy na godziny – być może, nawet na minuty lub sekundy. Wypadek był niezwykły; istniała jedna szansa na pięćdziesiąt, że przeżyje dwa lub trzy dni, lecz nie było szansy najmniejszej, że pociągnie dłużej. Koniec mógł nadejść z każdym nowym oddechem.
Sam Kent nie czuł się wcale jak człowiek umierający. Widział dobrze i rozumował z zupełną jasnością. Ból mu nie dokuczał i tylko chwilami gorączkował trochę. Gdy mówił, głos jego miał zupełnie naturalne brzmienie.
Początkowo, kiedy Cardigan obwieścił mu ponurą nowinę, uśmiechnął się niedowierzająco. Fakt, że zdaniem doktora kula, którą mu przed dwoma tygodniami posłał pijany Metys, drasnęła aortę tworząc groźbę anewryzmu – ani przekonał Kenta, ani go nawet nie zaniepokoił. „Anewryzm” i „aorta” były to słowa obce i wyzbyte treści. Kent posiadał jednak głęboką namiętność docierania do jądra rzeczy i tej cesze charakteru zawdzięczał właśnie reputację najlepszego łowcy ludzi w całej północno-zachodniej dywizji. Natarł więc na doktora, a ten wyjaśnił wszystko.
Jak się okazało, aorta jest główną żyłą prowadzącą do serca. Kula, drasnąwszy, tak silnie osłabiła jej ściankę, że utworzyła się wypukłość w kształcie woreczka. Gdy zaś woreczek ten pęknie – tłumaczył Cardigan – zginiesz natychmiast! – Tu prztyknął w palce, by dobitnie treść tych słów podkreślić.
Teraz już rozsądek nakazywał wierzyć. Kent wszakże nie był zbytnio przygnębiony, nawet obecnie. Niejednokrotnie dochodził do przekonania, że dramat i komedia ciasno się w życiu wiążą; ileż to razy widział, jak uśmiech przemienia się w łzy i odwrotnie?
Sytuacja bawiła go prawie. Zawsze przecież patrzył na życie jako na głupi żart, ponury nieraz, lecz przynajmniej krótkotrwały. Długie lata zresztą, spędzone na surowych krańcach ziemi, obdarzyły go swoistą filozofią. Był zdania, że egzystencja ludzka jest rzeczą najtańszą. – Byle im dać dość czasu – mówił – dwoje ludzi potrafi ziemię całą zaludnić.
Najistotniejsze było jednak to, że Kent się śmierci nie bał ani w chwili obecnej, ani nigdy przedtem. Ale nie znaczyło to, by życia nie cenił lub by je cenił mniej niż ktokolwiek inny. Z pewnością nawet nikt nie kochał życia tak jak on. Pogodny optymista, pełen wiary w przyszłość i pełen pragnień, lubił słońce, księżyc i gwiazdy, a góry, lasy i prerie wielbił po prostu. Lecz gdy los powiedział mu: koniec – miał dość siły woli, by odejść z tego świata bez jęku.
Siedział teraz na łóżku, wsparty o wysoko spiętrzone poduszki. Nie schudł zbytnio wskutek choroby. Smagła płeć szczupłej, dobrze modelowanej twarzy co prawda trochę zbladła, lecz znać jeszcze było na niej wpływ wiatru, słońca i ognisk obozowych. Bliskość śmierci może tylko nieco przyćmiła jaskrawy błękit oczu. Kent miał trzydzieści sześć lat, ale nie wyglądał na tyle, mimo iż jasne włosy na skroni przetykała mu smuga siwizny. Siedząc, widział przez okno migotliwą wstęgę wielkiej rzeki Atabaski, toczącej leniwy nurt ku Oceanowi Lodowatemu. Słońce świeciło jaskrawo, toteż Kent widział jeszcze za wodą gęsty wał cedrowego boru, faliste roztoki wzgórz i dolin, a słaby wietrzyk niósł mu wonie łąk i lasu, które od tylu lat ukochał.
– To moi przyjaciele najlepsi – rzekł do Cardigana. – Chcę umrzeć patrząc na nich!…
Przysunięto mu więc tapczan do okna.
Tuż przy łóżku chorego siedział Cardigan. Twarz jego, bardziej niż twarze reszty obecnych, wyrażała zwątpienie. Kedsty, inspektor Północno-Zachodniej Królewskiej Konnej Policji, dowodzący dywizją N. pod nieobecność właściwego zwierzchnika, był bardzo blady, bledszy nawet od młodej dziewczyny, która siedząc w kącie przy stole, zapisywała każde powiedziane słowo. Sierżant O'Connor sprawiał wrażenie ogłuszonego. Drobny, gładko wygolony misjonarz katolicki, którego obecności w charakterze świadka Kent zażądał, siedział, mocno splótłszy palce na kolanach, i w milczeniu dodawał usłyszaną opowieść do innych znanych mu tragedii głuszy.
Wszyscy oni, z wyjątkiem stenografistki, byli przyjaciółmi Kenta – serdecznymi przyjaciółmi. Z małym misjonarzem Kent przegawędził niejeden wieczór; z O'Connorem odbył niejedną trudną wyprawę. Oni to przecież schwytali w dorzeczu Mackenzie dwu morderców, Eskimosów, wałęsając się w tym celu przez czternaście miesięcy po najdzikszych ostępach leśnych. Kent bardzo lubił O'Connora – jego czerwoną twarz, rude włosy, szlachetne serce, toteż niezmiernie cierpiał nad tym, iż przyjaźń tę obecnie łamie.
Najbardziej jednak wzruszył Kenta inspektor Kedsty. Dowódca dywizji N. był człowiekiem niezwykłym. Starzec sześćdziesięcioletni, o stalowosiwej czuprynie i oczach prawie bezbarwnych, w których zazwyczaj próżno byś szukał wyrazu roztkliwienia czy obawy – posiadał iście żelazne nerwy. Grupa policyjna pozostająca pod jego rozkazami patrolowała przestrzeń liczącą sześćset dwadzieścia tysięcy mil kwadratowych w najdzikszej części Ameryki Północnej. Obszar ten wybiegał przeszło dwa tysiące mil poza siedemdziesiąty stopień szerokości geograficznej, o trzy i pół stopnia przekraczając Krąg Polarny, a co do wielkości czternastokrotnie przewyższał stan Ohio. Otóż Kedsty był tym, który wykonywał powierzone mu zadanie lepiej niż ktokolwiek inny.
Teraz wszakże, spośród pięciu obecnych mężczyzn, Kedsty zdradzał największy niepokój. Twarz miał szarą jak popiół.
Głos mu się łamał. Palcami nerwowo gniótł poręcze fotela, a żyły nabrzmiewały mu na rękach, jakby miały pęknąć. Kent po raz pierwszy widział, jak się Kedsty poci.
Inspektor dwukrotnie otarł chustką czoło. Nie zasługiwał już na miano, jakie nadali mu Indianie Cree: Minisak, czyli skała. Zbroja, której dotychczas nie przebił żaden pocisk, opadła zeń obecnie. Przestał być surowym, chłodnym sędzią śledczym, postrachem zbrodniarzy. Z trudem tylko panował nad nerwami.
– Wiesz oczywiście, co to oznacza dla całego oddziału? – pytał głosem niskim i twardym. – Oznacza to…
– Niełaskę – skinął głową Kent. – Wiem. I będzie to czarną plamą na nieskalanej tarczy naszej dywizji. Nic jednak nie poradzę. Zabiłem Johna Barkleya. Człowiek, który siedzi w areszcie i ma zginąć na szubienicy, jest niewinny. Rozumiem. Przykro wam będzie przyznać, że sierżant policji w służbie Jego Królewskiej Mości jest zwykłym mordercą. Lecz…
– Właśnie że nie zwykłym mordercą – przerwał Kedsty. – Jakeś sam to opisał, zbrodnia popełniona była z rozmysłem, okropna, niewytłumaczalna. Nie działałeś pod wpływem nagłego zamroczenia umysłu. Męczyłeś swą ofiarę. To nie do wiary, doprawdy!
– A jednak to prawda – rzekł Kent.
Obserwował szczupłe palce stenografistki notującej słowa jego i inspektora. Promień słońca muskał jej schyloną głowę, zapalając we włosach czerwone ognie. Wtem dowódca dywizji N. pochylił się nad chorym tak blisko, że prawie dotknął jego twarzy, i szepnął tak cicho, że nie usłyszał nikt z obecnych.
– Kłamiesz, Kent.
– Nie, mówię prawdę – odparł Kent.
Kedsty cofnął się, znów ocierając kroplisty pot z czoła.
– Zabiłem Barkleya tak właśnie, jak to sobie ułożyłem zawczasu – ciągnął dalej Kent. – Chciałem, by konając cierpiał. Nie zamierzam natomiast wyjawić, dlaczego go zabiłem. Ale powód był dostateczny…
Zauważył drżenie przebiegające w tej chwili plecy dziewczyny spisującej jego zeznania.
– Odmawiasz wyjawienia motywu zbrodni?
– Odmawiam stanowczo. Powiem jedno: skrzywdził mnie tak ciężko, że zasłużył na śmierć.
– I składasz to zeznanie wiedząc, że sam masz umrzeć? Cień uśmiechu przemknął po wargach Kenta. Spojrzał na
O'Connora i przez chwilę widział w oczach kolegi błysk dawnej przyjaźni.
– Tak. Doktor Cardigan mnie uprzedził. W przeciwnym razie pozwoliłbym raczej powiesić oskarżonego niewinnie. Ale ta kula przeklęta, zabijając mnie, ocala życie tamtemu.
Kedsty zwrócił się do stenografistki. Dobre pół godziny odczytywała głośno stenogram śledztwa, po czym na ostatniej stronicy Kent położył swój podpis. Wreszcie Kedsty wstał.
– Skończyliśmy, panowie – rzekł.
Obecni zaczęli wychodzić; dziewczyna uciekła pierwsza, zdenerwowana do najwyższego stopnia ponurą sceną, w jakiej musiała uczestniczyć. Inspektor był ostatni. Cardigan zawahał się w progu, jakby chcąc pozostać, lecz inspektor niecierpliwie machnął nań ręką i sam zamknął drzwi pokoju. Kent na sekundę jeszcze pochwycił spojrzenie zwierzchnika i aż się z wrażenia wzdrygnął. Kedsty miał w źrenicach nie tylko wyraz grozy, lecz ponadto wyraz zabobonnego lęku.
Chwila była niezaprzeczenie ponura, mimo to Kent uśmiechnął się leciutko. Wiedział, że zgodnie z nakazem prawa, Kedsty poleci teraz sierżantowi O'Connor ustawić pod jego drzwiami posterunek zbrojny. Fakt, iż obwiniony lada chwila umrze, nie zmieniał w niczym regulaminu. A Kedsty był służbistą aż do przesady. Poprzez zamknięte drzwi Kent słyszał niewyraźne głosy. Jakieś kroki oddalały się i cichły. Rozróżnił ciężki tupot wielkich nóg O'Connora; O'Connor zawsze człapał butami, nawet na szlaku.
Wtem po cichu drzwi się otwarły i wszedł ojciec Layonne, misjonarz. Kent wiedział z góry, że tak będzie, gdyż serce ojca
– Nie, nie zapomnę – szepnął misjonarz i odwrócił się.
Drzwi otworzyły się i zamknęły za wychodzącym. W oczach Kenta błysnęła wesoła iskierka; zaśmiał się, ścierając jednocześnie z warg nowe ślady krwi. Sprytnie rozegrał partię. A najkomiczniejsze w tym wszystkim jest to, że nikt na świecie całym nie wie prawdy prócz niego samego – i być może jeszcze jednej osoby.
– Muszą być jednak jakieś sprawy osobiste. Czy nie zechciałbyś mi ich powierzyć?
– Racja – uśmiechnął się. – Pora zrobić testament. Otóż kupiłem tu niegdyś parę skrawków ziemi. Teraz, kiedy kolej z Edmonton niemal już do nas dotarła, wartość działek % siedmiuset dolarów, jakie zapłaciłem za nie, podskoczyła do dziewięciu tysięcy. Chciałbym, żeby ojciec działki sprzedał, a pieniądze użył na cel dobroczynny. Na wspomożenie Indian przede wszystkim. Byli mi zawsze dobrymi braćmi. Jeśli trzeba podpisać jakieś pełnomocnictwo, chętnie uczynię to zaraz.
Oczy ojca Layonne zwilgotniały.
– Bóg ci za to zapłać, Jimmy – rzekł używając zdrobniałego imienia Kenta. – Sądzę, że przebaczy ci także, jeśli znajdziesz w sobie dość pokory, by Go o to błagać.
– Już mi przebaczył – odparł Kent wyglądając oknem. – Czuję to. Jestem tego pewny, ojcze.
W głębi duszy misjonarz modlił się żarliwie. Wiedział, że wiara Kenta różni się od jego własnej, mimo to gotów był w każdej chwili udzielić konającemu pociechy religijnej. Po pewnym czasie wstał; w szczupłej, ogorzałej twarzy Kenta siwe oczy patrzyły odważnie, wokół ust zaś igrał pogodny uśmiech.
– Mam wielką prośbę, ojcze – rzekł Kent. – Choćby mi został dzień życia, nie chcę, aby wszyscy przypominali mi o tym. Jeśli dawni druhowie jeszcze zachowali dla mnie przyjaźń, życzyłbym sobie widzieć ich wesołych, rozmownych, dowcipnych. Chciałbym palić fajkę. Chciałbym dostać pudełko cygar. Cardigan nie może już obecnie protestować. Czy ojciec mi te rzeczy załatwi? Ojca usłuchają najprędzej. I proszę mi jeszcze przed odejściem przysunąć tapczan bliżej okna.
Ojciec Layonne spełnił prośbę w milczeniu. Lecz poczucie obowiązku i litość wydarły mu wreszcie te słowa:
– Mój synu, więc się kajasz? Więc żałujesz, żeś zabił Johna Barkleya?…
– Nie, nie żałuję. Musiałem to zrobić. Ale proszę nie zapomnieć o tych cygarach, ojcze.
– Nie, nie zapomnę – szepnął misjonarz i odwrócił się.
Drzwi otworzyły się i zamknęły za wychodzącym. W oczach Kenta błysnęła wesoła iskierka; zaśmiał się, ścierając jednocześnie z warg nowe ślady krwi. Sprytnie rozegrał partię. A najkomiczniejsze w tym wszystkim jest to, że nikt na świecie całym nie wie prawdy prócz niego samego – i być może jeszcze jednej osoby.ROZDZIAŁ II DZIEWCZYNA NA ŚCIEŻCE
Za oknem Kenta była wiosna – cudna wiosna Dalekiej Północy, toteż nie zważając na śmierć dławiącą mu piersi, wychylał się z łóżka, wchłaniał wonne, rześkie powietrze i wodził wzrokiem po rozległym krajobrazie.
Przypominał sobie, jak to on sam doradzał Cardiganowi zbudowanie szpitala na tym właśnie wzgórzu, dającym rozległy widok na rzekę i osadę. Był to gmach prymitywny, pozbawiony wszelkich ozdób, nie tynkowany nawet, lecz jakże silnie i słodko woniejący sośniną. Z wnętrza biła wprost nadzieja i pogoda. Jasne belkowanie ścian, pełne krągłych sęków, to znów złotych i brunatnych plam żywicznych, mówiło radośnie o życiu niezniszczalnym; dzięcioły z pobliskiej kniei przylatywały kuć drzewo, jak gdyby stanowiło ono nadal część lasu, rude wiewiórki harcowały po dachu, aż dudnił zabawnie pod miękkim cwałem łapek.
– Chyba tylko niedołęga jakiś mógłby tu umrzeć mając tyle piękna przed oczyma – mówił Kent przed rokiem, gdy wraz z przyjacielem obierali miejsce pod budowę szpitala. A teraz on sam był tym konającym niedołęgą…
Wzrokiem obejmował południową stronę, część wschodu i zachodu, a we wszystkich tych kierunkach nie było widać końca kniei. Puszcza stała się niby olbrzymie, pięknie cieniowane morze, żłobiona wgłębieniami dolin, zjeżona szczytami pagórków, aż na horyzoncie zielone czuby drzew wspierały błękitny strop nieba. Kenta niejednokrotnie bolało serce na wspomnienie dwóch wąskich szyn stalowych, metr za metrem i mila za milą pełznących od strony oddalonego o pięćdziesiąt kilometrów Edmonton. Jego zdaniem, równało się to świętokradztwu, przestępstwu wobec przyrody, znęcaniu się nad knieją. Dla Kenta puszcza była czymś więcej niż zwykłym zbiorowiskiem sosen, jodeł, cedrów, topoli i brzóz, czymś więcej niż setką jezior, rzek i błot. Była czymś szczególnym. Kochał ją bardziej niż ludzi. Wielbił po prostu. Sama jej obecność, szept wiatru, w gałęziach, blask słońca w listowiu dodawały mu otuchy w godzinie śmierci.
Przeniósł potem oczy bliżej, na osadę, której domki gnieździły się nad rzeką połyskującą o małe ćwierć mili. Nie tak dawno i tu również szumiała puszcza. Lecz i teraz jeszcze Athabaska Landing stanowiło wrota otwarte na bezmiar Dalekiej Północy. Domy, z rzadka rozsiane, były sklecone prymitywnie, z ledwo ciosanych bali. Ot i w tej chwili nawet dobiegał go szum tartaku tnącego leniwie ciężkie pnie. Nad budynkiem Towarzystwa Zatoki Hudsona łopotał stargany i wypłowiały sztandar amerykański. Szerokie barki, ładowne towarem aż po wręby, odbijały właśnie od brzegu, szukając bystrzejszego nurtu. Prąd niósł je zrazu wolno, potem coraz szybciej, pióra wioseł migotały w słońcu, a załoga na całe gardło rzucała w niebo ulubioną dziką nutę: Pieśń podróżników.
Kenta zdławiło coś za krtań, omal szlochem nie wybuchnął. Miał ochotę wychylić się przez okno i krzyknąć podróżnym słowa pożegnania. Wiedział, że odjeżdżających czekają całe miesiące swobodnej egzystencji pod otwartym niebem. Zmożony tęsknotą i wzruszeniem, Kent przechylił się w tył, na poduszki, i powiekami zakrył oczy.
Myśl jaskrawo i wyraźnie malowała mu to, co traci. Jutro lub pojutrze umrze, a tymczasem załoga płynąć będzie coraz dalej, przez porohy Athabaski, przez Wodospad śmierci, ważyć się zuchwale na przebycie strasznych wirów Paszczy Diabeł – skiej i ryczących czeluści Czarnego. Przelecą Athabaskę i Rzekę Niewolniczą, wyjdą na wspaniałą Mackenzie, płynąć będą, aż wyświechtany o skały kil ostatniej barki zakosztuje słonych wód morskiego przypływu. Zobaczą Ocean Lodowaty… Gdy tymczasem on, James Kent – umrze.
Otworzył oczy i uśmiechnął się blado. Barek było szesnaście, a jak wiedział, największą kierował Piotr Rossand. Wyobrażał sobie doskonale, jak potężna, ogorzała pierś Piotra dudni strofami pieśni. O tysiąc mil stąd żona na niego czeka.
Rad był prawie, gdy barki umknęły poza obręb wzroku, a pieśni wioślarzy umilkły w oddaleniu. Nasłuchiwał znów leniwego brzęczenia tartaku; ponad głową, na gontach dachu harcowała wiewiórka, miękko i zabawnie dudniąc polotnymi łapkami. Plama słońca padła na kołdrę. Silniejszy powiew wiatru przyniósł słodką woń żywicy. Wtem drzwi się otwarły i wszedł Cardigan.
Doktor przywitał Kenta z tą samą co zwykle serdecznością. Nie potrafił wszakże ukryć zatroskanego wyrazu twarzy. Przyniósł fajkę i tytoń. Położył je na stoliku przy łóżku, po czym przytknął ucho do piersi chorego.
– Zdajemi się, że chwilami sam nawet słyszę jakiś szmer – ozwał się Kent. – Jest gorzej, prawda?
Cardigan twierdząco skinął głową.
– Palenie może nieco rzecz przyśpieszyć – rzekł. – Jeżeli jednak chcesz koniecznie…
Kent wyciągnął rękę po tytoń i fajkę.
– Warto zaryzykować. Dziękuję, stary.
Nabił fajkę. Cardigan potarł zapałkę. Po raz pierwszy od dwóch tygodni Kent wypuścił spomiędzy warg kłąb dymu.
– Barki odpłynęły już na północ – odezwał się.
– Towar przeznaczony przeważnie dla Mackenzie – odparł Cardigan. – Daleka droga!
– Najpiękniejsza na całej północy. Przed trzema laty O'Connor i ja odbyliśmy ją z kapitanem Follette. Pamiętasz, Follette i Ladouceur? Kochali obaj tę samą dziewczynę, a jako dobrzy przyjaciele postanowili uczciwie rozstrzygnąć spór. Mieli przepłynąć Wodospad Śmierci. Kto pierwszy wyjdzie na brzeg, do tego dziewczyna należy. I wiesz, Cardigan, co się stało? Follette przybył pierwszy, lecz z głową strzaskaną o skały. Umarł na miejscu. Ale Ladouceur po dziś dzień nie pojął dziewczyny za żonę. Twierdzi, że przegrał zakład, i boi się zemsty zza grobu w razie naruszenia umowy.
Urwał nasłuchując. Z sieni dochodziły ciężkie kroki, coraz bliższe.
– O'Connor – rzekł Kent.
Cardigan zbliżył się do drzwi i otworzył je, właśnie w chwili gdy O'Connor zamierzał pukać. Kiedy drzwi zamknęły się z powrotem, sierżant pozostał sam na sam z Kentem. W jednej potężnej garści trzymał pudełko cygar, w drugiej pęk jaskrawoczerwonych kwiatów.
– Ojciec Layonne mi to dał, gdy tu szedłem – wyjaśnił kładąc na stoliku jedno i drugie. – Poza tym… poza tym naruszam regulamin przychodząc tu i mówiąc to, co zamierzam powiedzieć. Nigdy nie zarzucałem ci kłamstwa, Jimmy, ale teraz twierdzę, że jesteś łgarz.
Chwycił dłonie Kenta, miażdżąc je w uścisku trwałej przyjaźni. Kent drgnął; czymże był jednak ból chwilowy wobec olbrzymiej radości, jaką jednocześnie odczuł. Bał się przecież bardzo, że O'Connor, na równi z Kedsty'm, odsunie się od zbrodniarza. Zauważył jednak w twarzy i w oczach druha niezwykły wyraz. Sierżant, którego trudno było wyprowadzić z równowagi, zdradzał silne zdenerwowanie.
– Nie wiem doprawdy, co widzieli inni, gdy składałeś swe zeznania, Kent. Być może, ja dojrzałem więcej, ponieważ półtora roku spędziłem na włóczędze z tobą. Wiem, żeś kłamał. Co za grę prowadzisz, stary?
Kent burknął coś pod nosem. – Czy znów zamierzasz mnie dręczyć? – spytał wzdychając.
O'Connor jął spacerować po izbie tam i z powrotem. Kent widywał go już tak chodzącego, ilekroć miał jakiś trudny problem do rozwiązania.
– Ty nie zabiłeś Johna Barkleya! – nacierał O'Connor. – Ani ja w to nie wierzę, ani nawet inspektor Kedsty. Mimo to rzecz dziwna…
– Co takiego?
– Kedsty w błyskawicznym tempie robi użytek z twoich zeznań. Nie wierzę, żeby to było zgodne z regulaminem. A jednak on się niesłychanie śpieszy. Kent, chcę wiedzieć, muszę wiedzieć, czy to ty zabiłeś Barkleya.
– O'Connor, jeżeli podajesz w wątpliwość słowa umierającego, to znaczy, że masz mały szacunek dla śmierci!
– Ach, to tylko wykręty. Zabiłeś go? Powiedz!
– Tak.
O'Connor siadł ciężko i paznokciem przeciął opaskę na pudełku cygar.
– Czy mogę zapalić z tobą? – spytał. – To mi uspokoi nerwy. Od rana same niespodzianki, i to jeszcze jakie. Poza tym ta dziewczyna…
– Dziewczyna! – wykrzyknął Kent. Siadł wyprostowany i wlepił oczy w O'Connora. Sierżant również uparcie badał go wzrokiem.
– No tak, ty jej nie znasz – rzekł wreszcie, zapalając cygaro. – Ja także nie. Nie widziałem jej nigdy przedtem. I dlatego to Kedsty tak bardzo mnie dziwi. Mówię ci, to coś niepojętego zupełnie. Rano nie wierzył twoim zeznaniom, a jednak wstrząśnięty był do głębi. Ciągnął mnie ze sobą do domu. Żyły nabrzmiały mu na karku do grubości mego małego palca. Ale raptem zmienił zdanie i prosił, byśmy razem szli do biura. Jak wiesz, droga wiedzie przez topolowy zagajnik. I tam właśnie stało się to najdziwniejsze.
Ne jestem kobieciarzem, Kent, trudno by mi więc było ją opisać. Ale gdy ją ujrzałem, jak stała na środku ścieżki, o dwa, trzy metry od nas, na jej widok, mówię ci, stanąłem jak wryty. Kedsty zatrzymał się również. Słyszałem, jak wydał coś niby stęknięcie, taki dziwny dźwięk, jakby go ktoś niespodziewanie uderzył. Nie mogę ci nawet opisać, jak ta dziewczyna była ubrana, gdyż nigdy w życiu nie widziałem równie pięknej twarzy, włosów i oczu. Nie potrafiłem od niej wzroku oderwać. Wpatrywałem się jak wariat. Ale ona nie zwracała na mnie najmniejszej uwagi, jak gdybym był tylko powietrzem czy niewidzialnym cieniem.
Patrzyła tylko na inspektora Kedsty i tak patrząc minęła nas zwolna. Nie wymówiła ani słowa, ani słóweczka. Przechodziła tak blisko, że mógłbym jej ręką dotknąć, i ani na sekundę nie odwróciła oczu od inspektora. Gdy znikła, pomyślałem, że zachowaliśmy się jak durnie; przecież nie pierwszy raz w życiu widzieliśmy ładną twarzyczkę. Chciałem to właśnie staremu powiedzieć, gdy…
O'Connor pochylił się nad łóżkiem chorego i tak mocno ścisnął zębami cygaro, że prawie przeciął je na dwie części.
– Słuchaj, Kent, przysięgam, Kedsty był biały jak wapno! W twarzy nie pozostała mu ani kropla krwi, a wpatrywał się wciąż przed siebie, jakby dziewczyna tkwiła tam nadal. Potem stęknął jak człowiek dławiony zmorą i wyjąkał:
„Sierżancie, zapomniałem o rzeczy bardzo ważnej. Muszę się raz jeszcze zobaczyć z doktorem Cardiganem. Upoważniam pana do natychmiastowego wypuszczenia na wolność McTriggera”.
O'Connor urwał, oczekując od Kenta słów niedowierzania. Lecz gdy chory milczał, sierżant spytał znowu:
– Jak sądzisz, Kent, czy to polecenie zgadza się z literą prawa?
– Niezupełnie. Ale skoro pochodzi z ust inspektora, jest prawne samo przez się.
– Toteż usłuchałem go – burknął sierżant. – Ach, gdybyś widział McTriggera! Kiedy powiedziałem mu, że jest wolny, i otworzyłem drzwi, wyszedł po omacku, jak ślepiec. A potem powędrował do biura. Mówił, że zaczeka na inspektora…
– No a Kedsty?
O'Connor zerwał się z krzesła i jął przebiegać pokój, ciężko człapiąc butami.
– Poleciał w ślad za dziewczyną! – wybuchnął. – Nie mógł nic innego zrobić. Skłamał mówiąc o Cardiganie. Nie byłoby w tym nic tajemniczego, gdyby nie fakt, że on ma lat sześćdziesiąt, a ona niespełna dwadzieścia. Jest bardzo piękna. Ale przecież nie z powodu jej urody tak zbladł, jakby miał zemdleć. Mówię ci, w ciągu dziesięciu sekund postarzał o dziesięć lat co najmniej. Oczy jej przeraziły go bardziej niż lufa rewolweru. I zaraz pomyślał o McTriggerze, człowieku, którego twoje zeznanie ocaliło od szubienicy. Czyż nie dziwne jest to wszystko, począwszy od twego zeznania?
– Zupełnie się z tobą zgadzam – przyznał Kent. – Od dawna już to sobie rozważyłem. Widzisz, taki drobiazg jak kula, a ile sprowadziła zmian. Gdybym bowiem tej kuli w pierś nie dostał, nie złożyłbym zeznań i niewinny człowiek zginąłby na szubienicy. Ale zrozum, Kedsty jest obecnie wstrząśnięty. Zdarza się przecież po raz pierwszy, żeby członek Północno-Zachodniej Królewskiej Konnej Policji tak swój honor splamił, i trzeba pecha, że to padło właśnie na dywizję naszego starego. Cóż dziwnego, że stracił głowę. Co do dziewczyny zaś…
Wzruszył ramionami usiłując się roześmiać.
– Być może, przybyła po prostu dziś rano na jednej z łodzi płynących w górę rzeki. Czyś nigdy nie zauważył, O'Connor, że słońce przesiane przez liście topoli daje nieraz widmowe oświetlenie?
– Owszem, zauważyłem to, gdy liście są rozwinięte zupełnie, ale nie wtenczas, gdy na drzewach są same pąki. Jeśli nasz stary zbladł, to jedynie z powodu dziewczyny. Jej oczy go urzekły. Ach, żebyś te oczy widział; istne fiołki pełne złotych iskier. Myślałem dotychczas, że tylko czarne źrenice mogą tak płonąć. W inspektora jakby piorun trafił. A co najważniejsze, istnieje tu jakiś związek ze skazańcem siedzącym w celi. Kedsty natychmiast pomyślał o nim.
– To istotnie ciekawe – zauważył Kent. – Więc ta blondyneczka…
– Ależ ona wcale nie jest blondynką! Nigdy w życiu nie widziałem nic równie czarnego jak jej włosy. Co za czarodziejka! Gdybyś ją raz ujrzał, do śmierci byś pamiętał. Z pewnością nie była dotąd w Athabaska Landing ani w okolicy, gdyż słyszano by o niej. Zjawiła się nie bez powodu, sądzę zaś, że osiągnęła swój cel, gdy McTrigger wyszedł z więzienia.
– To bardzo prawdopodobne – przyznał Kent. – Twierdziłem zawsze, że jesteś najlepszym detektywem w naszej dywizji, Bucky. Sprawa jest jednak mocno zagmatwana. Szczęście, że nie mam z nią nic wspólnego.
O'Connor uśmiechnął się złowieszczo.
– Nie masz nic wspólnego? Ha, jestem może ślepy, głupi i posiadam zbyt bujną fantazję, ale oto, co ci powiem: Coś mi się wydaje, że z chwilą gdy Kedsty dziewczynę ujrzał, rad był jak najprędzej McTriggera uwolnić, a ciebie powiesić na jego miejscu. Pojmujesz?
Blady uśmiech przeleciał po twarzy Kenta, rysy jego stwardniały. Skinął głową w kierunku cygar.
– Spróbuję, jak mi też to będzie smakować po fajce – rzekł i przyciął zębami czubek cygara. – Zapominasz, Bucky, że ja nie będę wisiał. Nie mam czasu. Cardigan powiedział, że dożyję do jutra wieczór. Najwyżej do pojutrza rano. Czy widziałeś, jak szkuty Rossanda odpływały na północ? To mi przypomniało naszą jazdę sprzed trzech lat…
O'Connor chwycił dłonią rękę Kenta i aż się wzdrygnął czując jej chłód. Milcząc wstał i wyjrzał oknem. Potem podszedł do drzwi.
– Zobaczymy się znów jutro – rzekł. – Przyjdę cię odwiedzić. Jeśli się dowiem czegoś nowego o tej dziewczynie, to ci powtórzę.
Usiłował parsknąć śmiechem, lecz głos mu się załamał, więc tylko uczynił niewyraźny gest dłonią.
Kent nasłuchiwał potem człapania jego ciężkich kroków, wolno oddalających się w korytarzu.ROZDZIAŁ III W OCZEKIWANIU ŚMIERCI
Kent wpatrzył się znów w leżący za oknem krajobraz. Ledwie wszakże O'Connor wyszedł, świat cały uległ nagłej zmianie i mimo postanowienia, by do końca utrzymać nerwy na wodzy, chory uczuł, jak ogarnia go i pochłania niewymowne przygnębienie.
Rozległy przestwór kniei zmieniał szybko ton i barwę pod wpływem nadciągającej burzy. Gasł jaskrawy koloryt dolin i pagórków. Ponura czerń zajęła miejsce migotliwej zieleni. Ściemniały sosny, jodły i cedry. Złote i srebrne błyski topól oraz brzóz utonęły w jednolitej szarzyźnie. Mrok coraz głębszy, coraz bardziej złowieszczy, niby welonem okrył rzekę, która przed chwilą jeszcze odbijała przepych słońca i smagłe twarze wioślarzy. A wraz z mrokiem, bliski już i wyraźny, nadlatywał grzmot.
Podniecony poprzednio wyznaniem przedśmiertnym, Kent doznał obecnie po raz pierwszy uczucia samotności. Samotność przygniatała go po prostu. Nie bał się śmierci nadal, lecz część jego stoicyzmu znikła. Rozważał, że trudno jest jednak konać samemu. Ciężar w piersi dokuczał mu bardziej niż przed godziną lub dwiema, myślał więc, że straszno będzie odejść w nieznane o zmroku lub nocą. Marzył o powrocie O'Connora; Cardigana albo ojca Layonne powitałby okrzykami radości. Najbardziej wszakże w tej męczącej chwili tęsknił do kobiety, owej najdelikatniejszej z istot niosącej z sobą jednak zawsze tyle siły i otuchy.
Walczył z własnym nastrojem. Pamiętał, jak go doktor Cardigan uprzedzał, że nadejdą chwile ogromnego przygnębienia. Pod ręką miał dzwonek, lecz zły na siebie za okazywane tchórzostwo, nie chciał nikogo wzywać. Cygaro mu zgasło, więc je ponownie zapalił. Usiłował skierować myśl ku tajemniczej dziewczynie, którą Kedsty i O'Connor spotkali w topolowym zagajniku. To znów wyobrażał sobie, jak McTrigger, cudem wybawiony od szubienicy, czeka w biurze policyjnym na powrót inspektora. Aż wreszcie rozpętała się burza.
Deszcz lunął jak z cebra, ledwie zaś zabębnił po dachu, drzwi się otworzyły i do izby wpadł Cardigan. Spieszył zamknąć okno. Zabawił potem przy chorym dobre pół godziny. Po jego wyjściu młody Mercer, jeden z dwu asystentów doktora, odwiedzał Kenta parokrotnie. Pod wieczór, gdy zaczęło się już wypogadzać, wrócił ojciec Layonne niosąc testament gotowy do podpisu. Pozostał do zachodu słońca. O zmierzchu Mercer przyniósł choremu kolację.
Po kolacji Kent zauważył, że Cardigan podwaja czujność. Doktor czterokrotnie osłuchiwał pierś pacjenta, lecz gdy Kent zadał pytanie najważniejsze, Cardigan przecząco ruszył głową.
– Nie, Kent, nie jest gorzej. Wątpię, by to się stało dziś w nocy.