Dom szpiegów - ebook

1

Bulwar Króla Saula, Tel Awiw

Jak na wydarzenie tak wyjątkowe i ryzykowne dla instytucji wszystko przebiegło bez rozgłosu, z zadziwiającą dyskrecją. Owszem, było dramatyczne oświadczenie transmitowane na żywo przez media, a po nim emocjonujące spotkanie nowego gabinetu. Odbyło się też huczne przyjęcie w Tyberiadzie, które Ari Szamron wydał w swej willi nad jeziorem Genezaret. Przybyli tam wszyscy przyjaciele i współpracownicy z czasów jego niezwykłej przeszłości – asy wywiadu, politycy, watykańscy duchowni, londyńscy marszandzi, a nawet słynny złodziej dzieł sztuki z Paryża. Pragnęli życzyć mu powodzenia. Poza tym jednak sprawa nie zwróciła większej uwagi. Jednego dnia za potężnym biurkiem z przydymionego szkła siedział Uzi Navot, a nazajutrz miejsce w gabinecie szefa zajął Gabriel. Poza tym nic się nie zmieniło. Znikło tylko nowoczesne biurko. Gabriel nigdy nie gustował w szkle.

Zdecydowanie wolał drewno. I to bardzo stare. A także obrazy. Szybko uświadomił sobie, że nie zdoła przetrwać dwunastu godzin dziennie w pokoju bez obrazów. Umieścił więc na ścianach parę własnych, bez podpisu, a także kilka dzieł swojej matki, za życia jednej z najwybitniejszych malarek Izraela. Powiesił nawet wielki abstrakcyjny olej pierwszej żony, Leah, namalowany w czasach, gdy oboje studiowali w Szkole Sztuk Pięknych Besaleel w Jerozolimie. Późnym popołudniem zdarzało się też słyszeć arie operowe dobiegające z piętra dyrekcji, najczęściej jego ulubioną „Cyganerię”. Mogło to oznaczać tylko jedno. Gabriel Allon – książę ognia, anioł zemsty, namaszczony następca Ariego Szamrona, zajął w końcu należne mu miejsce szefa tajnych służb wywiadu Państwa Izrael.

Ale jego poprzednik Uzi Navot zbytnio się nie oddalił. Przeniósł się tylko na drugą stronę holu, do gabinetu, który w początkach Biura stanowił warowną twierdzę Szamrona. Nigdy dotąd były szef nie pracował pod jednym dachem ze swym następcą. Było to pogwałcenie niepodważalnych zasad tej instytucji, nakazujących raz na kilka lat oczyszczenie i przeoranie gleby. Zdarzało się wprawdzie, że byli szefowie nie rezygnowali z udziału w grze. Odwiedzali bulwar Króla Saula, snuli wspomnienia z czasów służby, udzielali rad, których nikt nie słuchał, i na ogół po prostu się ośmieszali. No i oczywiście był jeszcze wieczny Szamron. Krzew gorejący. To on stworzył od podstaw Biuro. Zrodziło się z jego wyobraźni. Nadał mu tożsamość, narzucił język i nadal uważał, że wtedy, gdy to konieczne, ma święte prawo do ingerencji w jego sprawy. To on obdarzył Navota funkcją szefa, a gdy nadszedł czas, pozbawił go urzędu.

Ale to Gabriel zażądał, by Navot pozostał w firmie, zachowując wszystkie przywileje, jakie przysługiwały mu w poprzednim wcieleniu. Korzystali z pomocy tej samej sekretarki, wspaniałej Orit, zwanej przez pracowników Żelazną Twierdzą, gdyż potrafiła odpierać niepożądanych gości ze skutecznością baterii przeciwrakietowej. Navot zachował ponadto swój służbowy samochód, a także komplet ochrony. Spowodowało to nawet nieprzychylne komentarze w Knesecie, ale w końcu zostało uznane za niezbędną cenę spokoju. Jego funkcja była dość niejasna, lecz nikogo to w Biurze nie dziwiło. W końcu pracowali tu zawodowi kłamcy. Prawdą dzielili się tylko między sobą. Wszyscy inni – ich żony, dzieci, obywatele, których przysięgli chronić – znali jedynie ich maski.

Gdy drzwi ich gabinetów stały otworem, co było zjawiskiem powszednim, Gabriel i Navot widzieli się nawzajem przez hol. Codziennie wczesnym rankiem rozmawiali przez bezpieczną linię, później jedli razem lunch, czasem w biurowej kantynie, a czasem w gabinecie, wieczorami zaś spędzali kilka spokojnych chwil przy dźwiękach ulubionych oper Gabriela, czego Navot mimo swego kulturalnego wiedeńskiego pochodzenia serdecznie nie znosił. Nie rozumiał muzyki, a malarstwo go nudziło. Poza tym jednak byli całkowicie zgodni we wszystkich sprawach, a już na pewno tych, które dotyczyły Biura i bezpieczeństwa Państwa Izrael. Zgodnie z postawionym przez siebie warunkiem Navot miał dostęp do Gabriela w dowolnym czasie, a także prawo uczestnictwa we wszystkich ważnych zebraniach kierownictwa. Zazwyczaj milczał jak Sfinks z nieodgadnionym wyrazem twarzy, krzyżując swe potężne ramiona na atletycznej piersi. Czasem jednak zdarzało mu się dokończyć za Gabriela jakieś zdanie, jakby pragnął podkreślić wobec wszystkich obecnych, że nie dzieli ich nawet cień różnicy. Byli jak Boaz i Jachin, bliźniacze kolumny u wejścia do Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej, i każdy, kto zechciałby ich poróżnić, gorzko by tego pożałował. Gabriel nie pozował na szefa, ale przecież nim był, i nigdy nie tolerowałby intryg na swym dworze.

Zresztą nie wchodziło to w rachubę, gdyż ci, którzy tworzyli kadrę kierowniczą, znali się jak łyse konie. Wszyscy bowiem wywodzili się z elitarnej jednostki Barak, która przeprowadziła kilka z najtrudniejszych operacji w historii tego legendarnego wywiadu. Przez lata pracowali w zagraconej suterenie, służącej ongiś za skład starych mebli i sprzętu. Teraz zajmowali szereg pokoi, które ciągnęły się wzdłuż korytarza, począwszy od gabinetu Gabriela. Nawet Eli Lavon, jeden z najwybitniejszych biblijnych archeologów Izraela, zgodził się porzucić stanowisko wykładowcy na Uniwersytecie Hebrajskim, by powrócić do pełnoetatowej pracy w Biurze. Teoretycznie miał nadzorować obserwatorów, kieszonkowców i specjalistów od instalacji podsłuchu oraz ukrytych kamer. W rzeczywistości jednak Gabriel korzystał z jego umiejętności na różne sposoby. Ten mistrz obserwacji fizycznej, najlepszy w dziejach Biura, towarzyszył mu od czasów operacji Gniew Boży. Jego mała klitka wypełniona skorupami antycznej ceramiki, a także starożytnymi monetami i narzędziami, była miejscem, w którym Gabriel często szukał chwili spokoju. Lavon nie mówił wiele. I podobnie jak Gabrielowi, najlepiej mu się pracowało w mroku i milczeniu.

Kilku starszych pracowników miało wątpliwości, czy Gabriel słusznie wprowadza do kierownictwa tak licznych uczestników i świadków swej chwalebnej przeszłości. Na ogół jednak nie zdradzali tych zastrzeżeń. Żaden bowiem z dyrektorów generalnych, oczywiście poza Szamronem, nie posiadał większego doświadczenia i lepszej opinii. Gabriel działał w tej branży dłużej niż ktokolwiek inny i zebrał na swej drodze bogatą kolekcję znajomych i wspólników. Brytyjski premier zawdzięczał mu karierę, a papież – życie. Nie należał on jednak do tych, którzy bez cienia wstydu wykorzystują stare długi wdzięczności. Człowiek prawdziwie silny, mawiał Szamron, nie prosi o przysługi. Nie musi.

Ale miał również wrogów. Tych, który zniszczyli życie jego pierwszej żony i próbowali zabić drugą. Wrogów w Moskwie i Teheranie, dla których był jedyną przeszkodą w drodze do spełnienia ambicji. Chwilowo ich pokonał, nie ulegało jednak wątpliwości, że powrócą. Tak samo jak mężczyzna, z którym podjął swoją ostatnią walkę. I to właśnie on zajmował pierwsze miejsce na liście zadań nowego dyrektora generalnego. Komputery Biura przypisały mu przypadkowo wygenerowane imię. Ale za chronionymi szyfrem drzwiami budynku przy bulwarze Króla Saula Gabriel i nowe kierownictwo używali historycznego pseudonimu, który ten człowiek sam sobie nadał. Saladyn… Mówili o nim ściszonym głosem i nie bez poważnych obaw. Wiedzieli, że zaatakuje. Było to tylko kwestią czasu.

Wśród sojuszniczych służb wywiadu krążyła pewna fotografia. Zdołał ją zrobić agent CIA w paragwajskim mieście Ciudad del Este, na terytorium cieszącej się złą sławą potrójnej granicy w Ameryce Południowej. Przedstawiała wysokiego, mocno zbudowanego mężczyznę o wyglądzie Araba, który siedział przy stoliku przed kawiarnią, sącząc kawę w towarzystwie pewnego libańskiego kupca podejrzanego o związki z globalnym dżihadyzmem. Kąt widzenia kamery uniemożliwiał komputerowe odtworzenie twarzy. Gabriel jednak, obdarzony najlepszą pamięcią wzrokową w całej branży, miał pewność, że to Saladyn. Widział go na własne oczy w holu Four Seasons w Waszyngtonie dwa dni przed najbardziej krwawym atakiem terrorystycznym na Amerykę od 11 września 2001 roku. Wiedział, jak Saladyn wygląda, wyczuwał jego zapach, a nawet ruch powietrza, gdy wchodził i wychodził z pokoju. Znał też chód Saladyna, który podobnie jak jego wielki poprzednik silnie utykał. Było to następstwem rany od szrapnela, opatrzonej za pomocą prymitywnych środków w domu o licznych pokojach i podwórzach, położonym w północnym Iraku nieopodal Mosulu. To kalectwo stało się teraz jego znakiem rozpoznawczym. Zewnętrzny wygląd człowieka można zmienić na wiele sposobów. Można obciąć lub ufarbować włosy, można poddać twarz operacji plastycznej, ale jego ułomność była nieodwracalna.

Sposób, w jaki zdołał uciec z Ameryki, stanowił temat niekończących się dociekań, a wszelkie wysiłki ustalenia miejsca jego pobytu wiodły donikąd. Wedle różnych doniesień widziano go w Asunción, Santiago i Buenos Aires. Pojawiły się nawet pogłoski, że znalazł azyl w Bariloche, argentyńskiej miejscowości narciarskiej uwielbianej przez zbiegłych niemieckich zbrodniarzy wojennych. Gabriel bez namysłu odrzucił tę hipotezę. Skłaniał się natomiast do poglądu, że Saladyn ukrywa się w miejscu gęsto zaludnionym. Gdziekolwiek zresztą się znajdował, planował kolejny krok. Co do tego nie było cienia wątpliwości.

Ostatni atak na Waszyngton pozostawił po sobie ruiny budynków i pomników oraz przerażającą liczbę ofiar. Saladyn stał się nową twarzą islamskiego terroru. Co jeszcze krył w zanadrzu? Amerykański prezydent w jednym z ostatnich wywiadów swej kadencji oświadczył, że Saladyn utracił zdolność przeprowadzenia operacji na większą skalę i że militarna reakcja USA rozniosła na strzępy jego ongiś imponującą siatkę. On tymczasem zorganizował w odpowiedzi samobójczy zamach przed ambasadą USA w Kairze. Biały Dom zlekceważył to wydarzenie. Incydent z niewielką liczbą ofiar, wśród których nie było obywateli amerykańskich, nie zasłużył na uwagę. Ot, desperacki akt człowieka, który wypadł z gry.

Być może, ale nastąpiły inne zamachy. Saladyn uderzał w Turcję praktycznie w dowolnym miejscu i okolicznościach – na weselach, w autobusach, na publicznych placach i ruchliwym lotnisku w Stambule – a jego wyznawcy w Europie Zachodniej, traktujący go z religijną czcią, samotnie przeprowadzili serie zamachów, zbierając obfite żniwo śmierci we Francji, w Belgii i w Niemczech. Ale na horyzoncie majaczyło coś znacznie większego, dobrze zorganizowanego i równie przerażającego jak zamach na Waszyngton.

Tylko co i gdzie? Kolejny atak na Amerykę zdawał się mało prawdopodobny. Eksperci powtarzali, że piorun nie uderza dwukrotnie w to samo miejsce. W końcu jednak miejsce, które Saladyn wybrał na swój wielki występ, nie zaskoczyło nikogo, zwłaszcza tych, którzy zawodowo zwalczają terroryzm. Mimo upodobania do tajemnic Saladyn kochał scenę. A czy może być lepsza niż West End w Londynie?2

St. James's, Londyn

Może to i prawda, może ten glob istotnie się rozpada? – myślał Julian Isherwood, patrząc na czarne niebo i chłostane wichrem strumienie ulewy. Huragan w Londynie? W środku lutego? Wysoki Isherwood o nieco chwiejnych ruchach nie miał naturalnych warunków, by stawić czoła podobnym okolicznościom. W tej chwili chował się przed deszczem w drzwiach restauracji Wilton’s przy Jermyn Street – miejscu, gdzie często bywał. Podciągnął rękaw mackintosha i zmarszczył brwi, patrząc na zegarek. Była dziewiętnasta czterdzieści. Spóźniał się. Spojrzał na ulicę, wypatrując taksówki, ale wszystkie zniknęły.

Od strony restauracyjnego baru dobiegł go czyjś wymuszony śmiech, a po nim dudniący baryton, który mógł należeć jedynie do tego tłuściocha Olivera Dimbleby’ego. Restauracja Wilton’s była teraz główną jadłodajnią niewielkiej grupy marszandów handlujących dziełami starych mistrzów w wąskich uliczkach St. James’s. W swoim czasie ich ulubionym żerowiskiem były restauracja Green’s i Oyster Bar przy Duke Street. Ale Green’s musiała zamknąć swe podwoje w następstwie sporu z firmą, która dysponowała potężnym portfolio królewskich nieruchomości w Londynie. Było to zjawisko typowe dla zmian, które dotknęły całą okolicę oraz londyński świat sztuki. Starzy mistrzowie wyszli z mody. Współcześni kolekcjonerzy – globalni miliarderzy, których fortuny powstawały z dnia na dzień dzięki mediom społecznościowym i aplikacjom do iPhone’ów – interesowali się wyłącznie sztuką współczesną. Nawet impresjoniści stawali się passé. Isherwood sprzedał zaledwie dwa obrazy od początku roku, oba średniej klasy, niezbyt znanej szkoły i przeciętnych walorów. Oliver Dimbleby nie sprzedał nic w ciągu ostatniego półrocza, podobnie jak Roddy Hutchinson, który powszechnie uchodził za najbardziej pozbawionego skrupułów handlarza w Londynie. Wszyscy oni co wieczór zbierali się przy barze w Wilton’s, by zapewniać się nawzajem, że wkrótce zła passa dobiegnie końca. Ale Julian Isher­wood obawiał się, że może być inaczej. I to nawet już niedługo.

Przeszedł w życiu wiele ciężkich chwil. Jego angielski sposób bycia, na wskroś angielski wygląd i angielski rdzeń nazwiska maskowały to, że nie był, przynajmniej z pochodzenia, rodowitym Anglikiem. Owszem, miał brytyjski paszport i takąż narodowość, ale urodził się w Niemczech, wyrósł we Francji, a z wyznania był żydem. Jedynie garstka zaufanych przyjaciół wiedziała, że Isherwood jako dziecko w 1942 roku dotarł do Londynu jedynie dzięki temu, że para baskijskich pasterzy przeniosła go przez śniegi Pirenejów. Jego ojciec, znany paryski marszand dzieł sztuki Samuel Isakowicz, został zamordowany w Sobiborze – niemieckim obozie śmierci – razem ze swą żoną, a matką chłopca. I choć sam Isherwood głęboko ukrywał tajemnicę swej przeszłości, historia jego dramatycznej ucieczki z okupowanej przez Niemców Francji nie umknęła uwadze wywiadu izraelskiego. Kiedy w latach siedemdziesiątych XX wieku nasiliła się fala palestyńskich ataków terrorystycznych na izraelskie cele w Europie, Isherwood został zwerbowany jako sajan, czyli wolontariusz. Miał tylko jedno zadanie – zbudować i uwiarygodnić operacyjną tożsamość pewnego konserwatora dzieł sztuki, a zarazem zawodowego zabójcy, który nazywał się Gabriel Allon. Z upływem lat ich kariery wyraźnie się rozeszły. Gabriel był teraz szefem wywiadu izraelskiego, człowiekiem potężnych wpływów i możliwości. A Isherwood? Stał w wejściu do Wilton’s przy Jermyn Street smagany zachodnim wiatrem i lekko wstawiony, czekając na taksówkę, która nie nadjeżdżała.

Po raz drugi spojrzał na zegarek. Była dziewiętnasta czterdzieści trzy. Z braku parasola osłonił głowę starą skórzaną teczką i brnąc po kostki w wodzie, ruszył w stronę Picadilly. Po kolejnych pięciu minutach spędzonych w strugach deszczu, przemoczony do nitki, opadł w końcu na tylne siedzenie taksówki. Podał kierowcy przybliżony adres, wstydząc się ujawnić swój prawdziwy cel, i z niepokojem zerkał na zegarek, gdy taksówka pełzła w stronę Picadilly Circus. W końcu skręciła w Shaftesbury Avenue i dokładnie o ósmej dotarła do Charing Cross. Isherwood wiedział, że przekroczył czas rezerwacji.

Zapewne powinien telefonicznie uprzedzić o spóźnieniu, wolał jednak nie ryzykować. Szef sali mógłby skorzystać z okazji i oddać jego stolik innym chętnym. Zdobył go po miesiącu błagań oraz przekupstw i nie zamierzał tracić z powodu nieroztropnego telefonu. Zresztą przy odrobinie szczęścia Fiona mogła już tam być. To jedna z rzeczy, które najbardziej w niej lubił. Punktualność. Lubił również jej blond włosy, niebieskie oczy, długie nogi i jej wiek – miała trzydzieści sześć lat. W gruncie rzeczy w tej chwili nie potrafił znaleźć niczego, czego by nie lubił w Fionie Gardner. I dlatego poświęcił tak wiele cennego czasu i trudu, by zdobyć rezerwację w restauracji, do której sam by nigdy nie wszedł.

Upłynęło kolejnych pięć minut, nim taksówka w końcu dotarła przed teatr St. Martin’s, gdzie „Pułapka na myszy” Agaty Christie nie schodziła z afisza. Szybkim krokiem przeciął West Street, kierując się do swego prawdziwego celu – słynnej Ivy. Szef sali poinformował go, że panna Gardner jeszcze nie przybyła, a jego stolik był cudem nadal wolny. Isherwood podał prochowiec szatniarce, po czym został zaprowadzony na miejsce z widokiem na Litchfield Street.

Siedząc samotnie, patrzył z niechęcią na swe odbicie w szybie. W garniturze z Savile Row, szkarłatnym krawacie i z gęstwiną siwych loków był postacią elegancką, choć nieco podejrzaną, uosobieniem – jak mawiał – nobliwej nieprawości. Trudno jednak zaprzeczyć, że osiągnął wiek, który specjaliści od zarządzania masą spadkową określają mianem „jesieni życia”. Nie, jestem po prostu stary, pomyślał ze smutkiem. O wiele za stary, by oczekiwać względów kobiet takich jak Fiona Gardner. Ile ich jeszcze było? Studentek akademii sztuk pięknych, recepcjonistek, młodych kustoszek galerii, ślicznych dziewcząt z Christie’s i Sotheby’s, które przyjmowały telefoniczne oferty. Nie, Isherwood nie był kolekcjonerem miłosnych trofeów. On je wszystkie naprawdę kochał, podobnie jak kochał sztukę. Wierzył w miłość od pierwszego wejrzenia, miłość na wieki, „dopóki śmierć nas nie rozłączy”. Problem polegał na tym, że nigdy jej nie znalazł.

Przypomniał sobie nagle pewne, nie tak dawne zresztą, popołudnie w Wenecji. Stolik w kącie baru U Harry’ego, Bellini i… Gabriel. To on mu powiedział, że nie jest za późno, że wciąż się może ożenić i zostać ojcem, mieć dziecko, a nawet dwoje. Postarzała twarz w szybie pragnęła doznać przemiany.

– Dawno już przekroczyłem termin przydatności – westchnął z rezygnacją. Umrze samotny, a jego żoną na zawsze pozostanie galeria.

Znów zerknął na zegarek. Dwudziesta piętnaście. Fiona się spóźnia. To nie w jej stylu. Wygrzebał komórkę z przedniej kieszeni marynarki i dostrzegł, że dostał wiadomość: „Wybacz, Julianie, ale niestety nie będę mogła…”. Dalej już nie czytał. Może to i lepiej, pomyślał. Oszczędzi mu to cierpień złamanego serca. A co więcej, nie zrobi z siebie znowu idioty.

Wsunął telefon z powrotem do kieszeni, zastanawiając się, co dalej. Mógłby zostać i samotnie zjeść kolację lub po prostu wyjść. Wybrał drugą z tych możliwości. Nikt nie przychodzi do Ivy, by siedzieć tu samotnie. Wstał, poprosił o płaszcz i mamrocząc do szefa sali jakieś przeprosiny, szybko wyszedł na ulicę. Niemal jednocześnie przed teatrem St. Martin’s zatrzymał się biały ford transit. Z furgonetki błyskawicznie wyskoczył kierowca w dwurzędowej marynarskiej kurtce z wełny. Trzymał w ręku coś, co wyglądało jak karabin. Ale nie był to zwykły karabin, lecz bojowy automat, pomyślał Isherwood. Jednocześnie z tyłu furgonetki wyłonili się czterej inni mężczyźni, wszyscy w grubych kurtkach, z takimi samymi karabinami. Isherwood nie wierzył własnym oczom. Miał wrażenie, że patrzy na film. Tyle tylko że widział ten film wcześniej – w Paryżu i w Waszyngtonie.

Pięciu mężczyzn ruszyło w stronę drzwi teatru w zwartym bojowym szyku. Nastąpił trzask łamanego drewna, a potem odgłos wystrzałów. Dopiero po kilku sekundach rozległy się pierwsze krzyki, zduszone i odległe. Isherwood słyszał je czasami w koszmarach sennych. Znów pomyślał o Gabrielu, zastanawiając się, co zrobiłby w podobnej sytuacji. Oczywiście rzuciłby się bez wahania w stronę teatru i ocalił tyle osób, ile to możliwe. Ale Isherwood nie miał jego odwagi i umiejętności. Nie był bohaterem. Wręcz przeciwnie.

Przeraźliwe krzyki brzmiały coraz głośniej. Isherwood wyjął telefon, połączył się z numerem alarmowym i zgłosił, że teatr St. Martin’s padł ofiarą zamachu terrorystycznego. Potem odwrócił się i spojrzał na modną restaurację, którą właśnie opuścił. Jej uprzywilejowani bywalcy zdawali się nieświadomi rzezi, która dokonywała się kilka kroków dalej. Pomyślał, że napastnicy nie zadowolą się pojedynczą masakrą. Następnym etapem będzie kultowa Ivy.

Po raz drugi w tym dniu rozważył swoje możliwości. Znów miał do wyboru dwie. Mógł rzucić się do ucieczki lub pospieszyć ofiarom na ratunek. Decyzja, która podjął, była najłatwiejsza w całym jego życiu. Gdy biegł przez ulicę, od strony Charing Cross Road dobiegł go odgłos wybuchu. Po nim następny, a potem jeszcze jeden. Nie jestem bohaterem, myślał, wpadając w drzwi Ivy i wymachując rękami jak szaleniec, ale mogę zachować się jak bohater. Choćby tylko przez krótką chwilę. Może jednak Gabriel miał rację? Może jeszcze nie jest za późno?3

Vauxhall Cross, Londyn

Było ich dwunastu. Arabowie i Afrykańczycy z pochodzenia, lecz z europejskimi paszportami. Wszyscy spędzili jakiś czas w kalifacie ISIS, między innymi w zniszczonym teraz ośrodku szkoleniowym w pobliżu starożytnej Palmyry, i wszyscy wrócili do Europy, uchodząc czujności władz. Później ustalono, że otrzymywali rozkazy poprzez Telegram – zlokalizowany w chmurze darmowy komunikator umożliwiający szyfrowanie wiadomości. Podawano im tylko adres, datę i godzinę, o której mieli się stawić. Nie wiedzieli, że nie tylko oni otrzymują podobne instrukcje, ani też że stanowią część większego spisku. W gruncie rzeczy nie wiedzieli nawet, że jakiś spisek istnieje.

Docierali do Zjednoczonego Królestwa pojedynczo, pociągami i promami. Dwóm lub trzem zadano na granicy jakieś pytania, resztę powitano z otwartymi ramionami. Czterech skierowało się do Luton, czterech do Harlow i czterech do Gravesend. We wszystkich tych miejscach oczekiwał ich zamieszkały na stałe w Wielkiej Brytanii członek siatki. Czekała tam również broń – kamizelki z materiałami wybuchowymi i karabiny bojowe. Każda z kamizelek zawierała kilogram TATP-u, wrażliwej substancji o potężnej sile wybuchu, do produkcji której używano zmywacza do paznokci i wody utlenionej. Karabiny bojowe AK-47 pochodziły z fabryki na Białorusi.

Brytyjscy koordynatorzy krótko instruowali członków komórek szturmowych na temat ich zadań i celu misji. Planowana operacja nie wymagała udziału zamachowców samobójców, lecz gotowych na śmierć wojowników. Wyposażeni w automaty mieli zabić tylu niewiernych, ilu tylko zdołali. I dopiero w ostateczności, osaczeni przez policję, mogli zdetonować kamizelki. Ich celem nie było zniszczenie budynków czy pomników, lecz rozlew krwi. Nie robili różnic między mężczyznami i kobietami, dorosłymi i dziećmi. Nie znali litości.

Późnym popołudniem członkowie trzech komórek – w Luton, Harlow i Gravesend – zjedli wspólnie ostatni posiłek, po czym dokonali rytualnego przygotowania ciał na śmierć. Na koniec, o siódmej wieczorem, wsiedli do trzech identycznych białych furgonetek marki Ford Transit. Brytyjscy rezydenci prowadzili, wojownicy – w kamizelkach i z karabinami – siedzieli z tyłu. Żadna z komórek nie wiedziała o istnieniu innych, ale wszystkie kierowały się w stronę londyńskiego West Endu, by zgodnie z nadrzędnym planem zaatakować o tej samej porze. Punktualność była znakiem firmowym Saladyna. Wierzył, że zarówno w aktach terroru, jak i w życiu, wyczucie czasu ma decydujące znaczenie.

Szacowny Teatr Garricka przetrwał światowe wojny, wielki kryzys, zimną wojnę i królewską abdykację. Nigdy jednak nie doświadczył niczego, co można by porównać z tym, co wydarzyło się o dwudziestej dwadzieścia tego wieczoru, gdy wtargnęło tam pięciu terrorystów ISIS i zaczęło strzelać do widowni. W ciągu pierwszych trzydziestu sekund zginęło ponad sto osób, a kolejnych sto poniosło śmierć w następnych pięciu minutach, kiedy to napastnicy metodycznie przesuwali się przez salę teatralną, nie omijając żadnego rzędu ani fotela. Około dwustu szczęściarzy zdołało uciec bocznymi i tylnymi drzwiami, łącznie z całą obsadą aktorską i obsługą sceny. Wielu z nich już nigdy nie podjęło pracy w teatrze.

Terroryści opuścili teatr po siedmiu minutach, by natknąć się na zewnątrz na dwóch nieuzbrojonych funkcjonariuszy Londyńskiej Policji Metropolitalnej. Zabili obu i ruszyli na Irving Street. Tam, przesuwając się od restauracji do restauracji, mordowali każdą napotkaną osobę do momentu, gdy na skraju Leicester Square interwencję podjęła para funkcjonariuszy ze specjalnej jednostki policji. Dysponowali oni wprawdzie jedynie glockami 17, kaliber 9mm, ale i tak zastrzelili dwóch spośród zamachowców, zanim ci zdołali zdetonować swoje kamizelki. Dwaj, którzy przeżyli, wysadzili się w holu przepastnego kina Odeon, a trzeci w pełnej ludzi włoskiej restauracji. Była to zaledwie jedna odsłona ataku, a zginęło w niej blisko czterysta osób, co stanowiło największą liczbę ofiar śmiertelnych zamachu w historii Wielkiej Brytanii, większą nawet, niż spowodowała eksplozja na pokładzie samolotu Pan Am, rejs 103, do której doszło w 1988 roku nad szkockim Lockerbie.

Niestety owa pięcioosobowa komórka nie była osamotniona. Druga grupa, ta z Luton, jak okazało się później, zaatakowała Teatr Księcia Edwarda również o dwudziestej dwadzieścia, w trakcie spektaklu „Miss Sajgon”. Sala była tu znacznie większa niż w Teatrze Garricka, gdyż miała tysiąc sześćset, a nie sześćset pięćdziesiąt sześć miejsc. Dlatego liczba ofiar znacznie przewyższała poprzednią. Ponadto wszystkich pięciu terrorystów zdetonowało swoje kamizelki w barach i restauracjach położonych przy Old Compton Street. W ciągu sześciu minut zginęło ponad pięćset osób.

Trzecim celem był St. Martin’s. Pięciu terrorystów zaatakowało dokładnie o dwudziestej dwadzieścia. Tym razem jednak wkroczyła jednostka specjalna. Później okazało się, że pewien przechodzień, w którym z czasem rozpoznano znanego londyńskiego marszanda, zaalarmował władze sekundy po wtargnięciu napastników do teatru. Ten sam marszand aktywnie pomagał w ewakuacji gości z restauracji Ivy, dzięki czemu zginęły tam jedynie osiemdziesiąt cztery osoby. Gdyby to się wydarzyło innego wieczoru i w innym mieście, liczba ofiar byłaby niewyobrażalna. Należało dziękować Bogu. Niemniej Saladyn uderzył w serce Londynu i odtąd Londyn nigdy już nie miał być taki sam.

Skala nieszczęścia ujawniła się w pełni dopiero następnego ranka. Większość zabitych leżała tam, gdzie zginęła, a wielu nadal siedziało na wykupionych miejscach. Komendant Londyńskiej Policji Metropolitalnej uznał cały West End za miejsce zbrodni i zaapelował, by zarówno londyńczycy, jak i turyści unikali tej dzielnicy. Ze względów bezpieczeństwa metro przestało kursować, a instytucje publiczne i domy handlowe zamknięto. Londyńska giełda otworzyła się wprawdzie o czasie, ale transakcje zawieszono, gdyż doszło do gwałtownych spadków akcji. Straty finansowe okazały się równie katastrofalne jak ofiary w ludziach.

Względy bezpieczeństwa zdecydowały także o tym, że premier Jonathan Lancaster dopiero w południe wybrał się w rejon objęty atakiem. Z towarzyszącą mu małżonką Dianą przeszedł pieszo od Teatru Garricka do Teatru Księcia Edwarda, a potem do St. Martin’s. Następnie, stając na Leicester Square przed prowizorycznym posterunkiem policji, udzielił krótkiej wypowiedzi dla mediów. Blady i wstrząśnięty zapewnił, że ręka sprawiedliwości dosięgnie zbrodniarzy.

– Wróg jest zdeterminowany – oświadczył. – Ale my też.

Tymczasem wróg zachowywał dziwne milczenie. Owszem, pojawiło się kilka triumfalnych wpisów na popularnych stronach ugrupowań ekstremistycznych, ale centralne dowództwo ISIS nie podpisało się pod żadnym z nich. W końcu jednak o siedemnastej czasu londyńskiego na jednym z wielu tweetów tej organizacji oficjalnie potwierdzono odpowiedzialność za zamach i zamieszczono zdjęcia piętnastu terrorystów, którzy go dokonali. Kilku analityków terroryzmu wyraziło zdziwienie, że w oświadczeniu nie ma wzmianki o niejakim Saladynie. Ale najbardziej wtajemniczeni nie byli tym zaskoczeni. Saladyn, mówili, jest mistrzem. I jak wielu mistrzów nie lubi podpisywać się pod swym dziełem.

O ile pierwszy dzień przepełniony był żalem i poczuciem solidarności, już na drugi pojawiły się różnice zdań i oskarżenia. W Izbie Gmin kilku członków opozycji obwiniało premiera i szefów służb specjalnych o to, że nie zdołali udaremnić zamachu. Nade wszystko jednak usiłowano dociec, jak to możliwe, by w kraju mającym jedno z najbardziej drakońskich praw dotyczących posiadania i kupowania broni terroryści weszli w posiadanie karabinów bojowych. Szef komórki antyterrorystycznej Londyńskiej Policji Metropolitalnej wydał w tej kwestii oświadczenie, podobnie jak Amanda Wallace, dyrektor generalna kontrwywiadu MI5. Natomiast Graham Seymour, szef Secret Intelligence Service, służb specjalnych znanych jako MI6, wolał zachować milczenie. Do niedawna rząd brytyjski nie potwierdzał istnienia MI6 i żaden minister o zdrowych zmysłach nie odważyłby się na publiczne ujawnienie nazwiska szefa wywiadu. Seymour przedkładał stare obyczaje nad nowe. Był urodzonym i dobrze wyszkolonym szpiegiem. A żaden szpieg nie zdradza własnej tożsamości tam, gdzie wystarczy zręczny przeciek wykorzystany przez znajomego reportera.

Odpowiedzialność za ochronę brytyjskiej ziemi przed terroryzmem spoczywa głównie na MI5, policji metropolitalnej oraz Centrum Antyterrorystycznym. Niemniej tajne służby wywiadu mają do odegrania ważną rolę polegającą na wykryciu spisków za granicą, zanim te dotrą do brytyjskich wybrzeży. Graham Seymour wielokrotnie ostrzegał premiera, że atak ISIS na Zjednoczone Królestwo jest bliski, ale jego agenci nie zdołali przedstawić żadnych aktualnych konkretnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Dlatego atak na Londyn, który pochłonął horrendalną liczbę ofiar, Seymour uznał za największą klęskę w swej długiej i chlubnej karierze.

Gdy terroryści dokonywali rzezi, przebywał w swym wspaniałym biurze na najwyższym piętrze Vauxhall Cross, skąd widział błyski eksplozji, a w ponurych dniach, które nastąpiły potem, rzadko opuszczał swój gabinet. Najbliżsi współpracownicy błagali, by choć na chwilę się zdrzemnął, a prywatnie wyrażali niepokój na widok jego skrajnego wyczerpania. Seymour krótko odpowiadał, że powinni się raczej zająć poszukiwaniem jakiejś istotnej informacji, która pozwoliłaby zapobiec następnemu atakowi. Pragnął uchwycić przynajmniej luźną nić, znaleźć kogoś z siatki Saladyna, kto byłby skłonny do współpracy. Nie kogoś z kręgu dowództwa, ci byli zbyt lojalni. Poszukiwał pionka – gońca lub tragarza. Kogoś, kto być może nie zdawał sobie sprawy, że jest członkiem organizacji terrorystycznej. Może nawet imię Saladyn było mu obce.

Policjanci różnych formacji w sytuacjach kryzysowych posiadają liczne uprawnienia – organizują pościgi, dokonują aresztowań, zwołują konferencje prasowe, by zapewnić społeczeństwo, że robią wszystko co w ich mocy dla bezpieczeństwa ogółu. Szpiedzy nie dysponują takimi możliwościami. Z definicji działają w ukryciu, zakamuflowani w pokojach hotelowych i tajnych kwaterach, a także innych podejrzanych miejscach, gdzie perswazją lub przymusem skłaniają potencjalnych informatorów do przekazania im ważnych wiadomości. U progu swej kariery zawodowej Graham Seymour również parał się taką pracą. Teraz jednak mógł najwyżej obserwować wysiłki innych ze złoconej klatki swego biura. Największą trwogą przejmowała go myśl, że jakieś obce służby wcześniej niż on trafią na taką luźną nić i że znów zostanie skazany na rolę pomocnika. MI6 nie było w stanie samodzielnie unicestwić siatki Saladyna. Potrzebowało w tym celu wsparcia sojuszników z Europy Zachodniej, Bliskiego Wschodu i Ameryki. Ale gdyby zdołało zdobyć jakąś istotną informację we właściwym czasie, Seymour zostałby pierwszym wśród równych. We współczesnym świecie jest to dla asa wywiadu spełnienie największych ambicji.

Dlatego też przebywał w swym gabinecie dzień i noc, obserwując zazdrośnie, jak policja i MI5 likwidują resztki siatki Saladyna w Wielkiej Brytanii. MI6 nie miało żadnych osiągnięć. W gruncie rzeczy Seymour dowiedział się więcej od przyjaciół z Langley i Tel Awiwu niż od swoich podwładnych. W końcu, dokładnie tydzień po ataku, uznał, że dobrze mu zrobi noc spędzona w domu. Kamery zarejestrowały, że jego limuzyna opuściła parking dokładnie o dwudziestej dwadzieścia. Ale gdy kierował się przez Tamizę do Belgravii, cicho zamruczała służbowa komórka. Rozpoznał numer, podobnie jak kobiecy głos, który odezwał się chwilę później.

– Wybacz, jeśli przeszkadzam – zaczęła Amanda Wallace – ale mam coś, co mogłoby cię zainteresować. Wpadłbyś na drinka? Dziś ja stawiam.4

Thames House, Londyn

Thames House, siedziba MI5 nad brzegiem rzeki, była budynkiem dobrze Seymourowi znanym. Nim został szefem MI6, pracował tam ponad trzydzieści lat. Idąc korytarzem piętra zajmowanego przez kierownictwo, zatrzymał się w drzwiach gabinetu, w którym ongiś urzędował jako zastępca dyrektora generalnego. Pełniący obecnie tę funkcję Miles Kent siedział jeszcze za biurkiem. Był zapewne jedynym człowiekiem w Londynie, który wyglądał gorzej niż Seymour.

– Graham – odezwał się, podnosząc głowę znad komputera. – Co cię sprowadza w nasze skromne progi?

– Ty mi to powiedz.

– Gdybym to zrobił – odparł cicho Kent – królowa by mnie wylała.

– Jak się trzyma?

– Nie słyszałeś? – Zaprosił go gestem do środka i zamknął drzwi. – Charles odszedł ze swoją sekretarką.

– Kiedy?

– Dwa dni po zamachu. Był na kolacji w Ivy, kiedy trzecia komórka zaatakowała St. Martin’s. Twierdzi, że to go zmusiło do poważnej refleksji. Zrozumiał, że nie może już żyć tak, jak żył.

– Miał żonę i kochankę. Czego jeszcze chciał?

– Rozwodu, najwyraźniej. Amanda już się wyprowadziła z ich mieszkania. Teraz nocuje tu, w biurze.

– Takie rzeczy to dzisiaj norma.

Mimo to Seymour był zaskoczony. Kiedy widział się z Amandą tego ranka przy Downing Street 10, o niczym nie wspomniała. Prawdę mówiąc, odczuł pewną ulgę, że podwójne życie Charlesa wyszło w końcu na jaw. Rosjanie potrafią odkryć takie sekrety i nigdy się nie zawahają, by wykorzystać tę wiedzę dla własnych celów.

– Kto jeszcze o tym wie?

– Usłyszałem o wszystkim przypadkiem. Wiesz przecież, jak dyskretna jest Amanda.

– Szkoda, że nie można powiedzieć tego o Charlesie. – Seymour sięgnął do klamki, ale się zatrzymał. – Może wiesz, skąd to nagłe zaproszenie?

– Pewnie łaknie twojego towarzystwa.

– Daj spokój, Miles.

– Wiem tylko tyle – szepnął Kent – że chodzi o coś z bronią.

Seymour wyszedł na korytarz. Spod drzwi Amandy sączyło się zielonkawe światło. Cicho zapukał. Siedziała za swym wielkim biurkiem, wpatrzona w otwarty plik w komputerze. Podniosła głowę, witając go chłodnym uśmiechem. Pomyślał, że musiała ćwiczyć go przed lustrem.

– Graham… – Powoli podniosła się z fotela. – Cieszę się, że wpadłeś. – Miała na sobie jak zwykle dobrze uszyte spodnium, które korzystnie podkreślało jej wysoką, nieco kanciastą figurę.

Traktowała go z pewnym dystansem. Oboje równocześnie rozpoczęli pracę w MI5 i przez blisko trzydzieści lat przy każdej sposobności wzajemnie się zwalczali. Teraz zajmowali dwa z najwyższych stanowisk w zachodnim wywiadzie, a mimo to nadal z sobą rywalizowali. I choć wygodniej byłoby uwierzyć, że zamach zmienił charakter ich wzajemnych relacji, to Seymour nie miał złudzeń. Wiedział, że nieuchronne przesłuchania w parlamencie ujawnią bez wątpienia poważne zaniedbania i błędy MI5. Amanda będzie walczyć zębami i pazurami. I wykorzysta każdą okazję, by część odpowiedzialności zrzucić na niego i na MI6.

Teraz postawiła na brzegu lśniącego stołu konferencyjnego tacę z drinkami. Dla Seymoura zmieszała gin z tonikiem, a dla siebie przygotowała martini z oliwkami i koktajlowymi cebulkami. Potem wzniosła powściągliwy toast, a następnie skierowała Seymoura do wypoczynkowej części gabinetu, wskazując mu gestem nowoczesny skórzany fotel. Na wielkim płaskim telewizorze migała transmisja w BBC. Brytyjskie i amerykańskie lotnictwo bombardowało przyczółki ISIS w pobliżu syryjskiej Rakki. Iracka część kalifatu została w znacznej części odbita przez rząd w Bagdadzie, islamistom pozostał jedynie ich syryjski azyl i to właśnie on był celem ataku. Ale straty terytorialne nie ograniczyły zakresu prowadzonych przez ISIS operacji zagranicznych. Atak na Londyn był tego oczywistym dowodem.

– Jak myślisz, gdzie on jest? – spytała po chwili Amanda.

– Saladyn?

– Któż by inny.

– Nie jesteśmy w stanie dokładnie…

– Graham, nie rozmawiasz z premierem.

– Gdybym miał zgadywać, to nie w gwałtownie kurczącym się kalifacie.

– Więc gdzie?

– Może w Libii albo którymś z państw Zatoki Perskiej. Może w Pakistanie lub po drugiej stronie granicy, w Afganistanie, na terenie kontrolowanym przez ISIS. A może – ciągnął – znacznie bliżej. Ma przyjaciół i środki, i pamiętaj, był kiedyś jednym z nas. Przed inwazją pracował w irackim Muchabaracie. Jego zadaniem było dostarczanie pomocy materialnej palestyńskim terrorystom, których popierał Saddam. Dobrze wie, co robić w tej sytuacji.

– Oględnie powiedziane. – Amanda pokręciła głową. – Z jego powodu zaczynasz niemal tęsknić do czasów szpiegostwa KGB i zamachów IRA. – Usiadła naprzeciw Seymoura i ostrożnie postawiła szklankę na stoliku. – Muszę ci coś powiedzieć, Grahamie. Coś bardzo osobistego i przykrego. Charles opuścił mnie dla swojej sekretarki, o połowę od niego młodszej. Cóż za banał.

– Przykro mi, Amando.

– Wiedziałeś o tym romansie?

– Krążyły różne plotki – odparł delikatnie.

– Nigdy ich nie słyszałam, choć jestem dyrektorem generalnym MI5. Widać to prawda, że żona dowiaduje się ostatnia.

– Jest jakaś szansa porozumienia?

– Żadnej.

– Rozwód będzie trudny.

– I kosztowny – dodała Amanda.- Zwłaszcza dla Charlesa.

– Będą naciski, żebyś ustąpiła.

– I dlatego – kontynuowała – chcę prosić cię o pomoc. – Przez chwilę milczała. – Wiem, że głównie ja odpowiadam za naszą zimną wojnę, Grahamie. Ale trwa to już zbyt długo. Jeśli zdołał upaść mur berliński, chyba i my możemy zawrzeć rozejm.

– W pełni się zgadzam.

Tym razem jej uśmiech był niemal szczery.

– A więc teraz wyjawię prawdziwy powód, dla którego poprosiłam, żebyś przyszedł. – Skierowała pilota w stronę telewizora i po chwili na płaskim ekranie pojawiła się twarz Egipcjanina z krótką brodą, około trzydziestki. Seymour rozpoznał w nim Omara Salaha, przywódcę tak zwanej komórki z Harlow. Został zastrzelony w teatrze St. Martin’s przez funkcjonariusza jednostki specjalnej, nim zdołał zdetonować kamizelkę z materiałem wybuchowym.

Seymour dobrze znał jego akta. Salah był jednym z tysięcy europejskich muzułmanów, którzy w 2014 roku wyjechali do Syrii i Iraku po ogłoszeniu przez ISIS kalifatu. Po powrocie do Wielkiej Brytanii przez ponad rok pozostawał pod obserwacją MI5, zarówno fizycznie, jak i elektronicznie. Jednakże sześć miesięcy przed zamachem MI5 uznało, że nie stanowi już zagrożenia. Sekcja A4, czyli obserwatorzy, dokonała wszechstronnej inwigilacji, z której wynikało, że Salah stracił zainteresowanie dżihadyzmem i radykalnym islamem.

Decyzja o zaprzestaniu obserwacji nosiła podpis Amandy. Niestety zarówno ona, jak i reszta kontrwywiadu brytyjskiego nie zdawali sobie sprawy, że Salah kontaktuje się z dowództwem ISIS za pomocą szyfrów, których nie potrafiła złamać nawet NSA, potężna amerykańska Agencja Bezpieczeństwa Narodowego.

– To nie była twoja wina – powiedział cicho.

– Może nie – odparła. – Ale ktoś zostanie nią obciążony i zapewne będę to ja. Chyba że zdołam przekuć niefortunny przypadek Omara Salaha w swój sukces. – Zamilkła, by zaraz dodać: – A może powinnam rzec „nasz” sukces?

– Jak mielibyśmy to zrobić?

– Omar Salah nie tylko wprowadził bandę morderców do St. Martin’s. On także przemycił dla nich broń do Wielkiej Brytanii.

– Jak ją zdobył?

– Od osiedlonego we Francji agenta ISIS.

– Kto ci to powiedział?

– Właśnie Omar.

– Proszę cię, Amando – westchnął Seymour zmęczonym głosem. – Jest już późno.

Spojrzała na twarz z ekranu.

– Niezły był ten nasz Omar, ale zrobił pewien mały błąd. Używał laptopa swojej siostry do załatwiania interesów ISIS. Przejęliśmy go dzień po zamachu i od tamtej pory badamy twardy dysk. Dziś po południu znaleziono cyfrowe ślady zakodowanej wiadomości od dowództwa ISIS, które zleca Omarowi wyjazd do Calais na spotkanie z mężczyzną o ksywie Skorpion.

– Robi wrażenie – stwierdził ponuro Seymour. – Jest tam jakaś wzmianka o broni?

– Tekst, choć zaszyfrowany, jest jasny. A także spójny z informacją, którą otrzymaliśmy w zeszłym roku od DGSI^(). Wygląda na to, że Francuzi od pewnego czasu mieli tego Skorpiona na radarze. Niestety nie wiedzą o nim wiele, nie znają nawet prawdziwego nazwiska. Przypuszczają, że należy do gangu handlarzy narkotyków i zapewne jest Marokańczykiem.

To miałoby sens, pomyślał Seymour. Powiązania między ISIS a przestępczymi środowiskami w Europie są bezsporne.

– Poinformowałaś Francuzów o waszych odkryciach?

– Nie powierzę DGSI bezpieczeństwa Brytyjczyków. Poza tym chciałabym odnaleźć tego Skorpiona, zanim oni to zrobią. Ale nie mogę – dokończyła szybko. – Moja władza kończy się na brzegu rzeki.

Seymour milczał.

– Nie próbuję nawet udzielać ci rad, Grahamie. Ale będąc tobą, wysłałabym natychmiast do Francji jakiegoś agenta. Kogoś, kto dobrze zna język. Kto umie się poruszać wśród sieci przestępczych i kto nie boi się ubrudzić sobie rąk. – Uśmiechnęła się. – Nie znasz czasem kogoś takiego?