Element układanki - ebook

Zostawiał ją na długie godziny, zamkniętą w świecie bohaterów jej opowiadań. Porzucał kąpiącą się na tarasie w tysiącach cętek słonecznego blasku albo dopasowującą kolejny kawałek układanki. Zostawiał i wracał późnym popołudniem lub nad ranem z balastem zbrodni ciążącym w zakamarkach mózgu. Budziła się wówczas i zatapiała smukłe, blade palce w jego myślach, pod siwiejącymi już włosami. Przestała pytać. Znała wszystkie możliwe kombinacje chorych umysłów, narzędzia zbrodni i motywy. On zasypiał i zrywał się na dźwięk kolejnego dzwonka telefonu. Odchodził od śpiącej i wracał do śpiącej kolejnej nocy. Była dla niego wszystkim w tych krótkich chwilach powrotów.

***1

Stefan w pośpiechu założył marynarkę i z przepraszającym uśmiechem pocałował żonę na pożegnanie. Jak w amerykańskim filmie – pomyślał z ironią i wybiegł bez śniadania.

Elżbieta nie przestała popijać kawy z delikatnej filiżanki w secesyjny wzorek. Zatopiona w myślach odstawiła machinalnie jego porcję twarożku do lodówki. Owinęła się mocniej bladoniebieskim, jedwabnym szlafrokiem i z parującym dzbankiem wyszła na taras, gdzie na ażurowym stoliku czekał laptop z otwartym plikiem jej nowej powieści. Wystukała z zadumą kilka wyrazów i wróciła po okulary przeciwsłoneczne. Ranek, choć chłodny, był bardzo jasny. Rześkie powietrze pozwalało lepiej myśleć i nie rozleniwiało. Mimo to nie wróciła do pracy, tylko usiadła na macie przy prawie ukończonym obrazku z puzzli. Dołożyła dwa kawałki. Po czym wstała i wybrała numer w komórce.

Stefan przedzierał się przez wąskie uliczki przedmieścia. Nie wiadomo, który już raz przeklinał w myślach pomysł osiedlenia się tutaj. Wszystkie samochody jechały o tej porze w kierunku centrum. Rodzice rozwozili pociechy do szkół i przedszkoli, sami spieszyli się do pracy. Sznury aut stały na każdym skrzyżowaniu przed światłami. Nerwowo zatrzymywały się przed czerwonym i równie nerwowo ruszały na zielonym. Pisk opon i hamulców przeszywał z dużą częstotliwością miks odgłosów peryferyjnego poranka. Nie było sensu wystawiać koguta i włączać sygnału. Stefan, chociaż był lekarzem, nie mógł już nikomu pomóc. Jechał do kolejnych, rutynowych oględzin zwłok zamordowanego. Z przyzwyczajenia wybierał trasę najkrótszą do podanej ulicy. Odsłuchiwał nieliczne komunikaty padające z głośnika policyjnego radia, zainstalowanego w jego prywatnym samochodzie.

Lekarz dojeżdżał do stacji benzynowej. Skręcił, by kupić batonik, przeczuwając, że nierychło będzie mógł coś przekąsić. Uśmiechnął się zgryźliwie na myśl o swym irracjonalnym zachowaniu, rozkoszując się smakiem orzechów w mlecznej czekoladzie. Przecież mógł spokojnie zjeść z żoną śniadanie. Myśl o Elżbiecie i nazwa ulicy, do której zmierzał, przywołały wspomnienie z przeszłości. Uświadomił sobie bowiem, że bywał jakiś czas temu w małej restauracyjce na rogu tej uliczki. Wskrzeszenie obrazu nagłej ulewy, która zagnała go tam wraz z Elżbietą, gdy byli na pierwszej randce, poruszyło go wielką siłą. Zmokli wtedy i wskoczyli z deszczu w przytulny półmrok małej salki. Uśmiechnął się do wspomnienia drobnej, usmarowanej rozmytym tuszem twarzy swojej, wówczas, dziewczyny.

Takie ciepłe myśli były odskocznią od ponurej rzeczywistości. Kamienica z ciałem ofiary czekała za następnym zakrętem. Stefan zaparkował na chodniku za policyjnym radiowozem. Nie widział jednak samochodu Artura. Wspiął się po schodach z lekką zadyszką.

– To skutek jedzenia w pośpiechu i byle czego zamiast porządnych posiłków – wymamrotał z poczuciem winy i postanowieniem, że następnym razem zje zdrowe śniadanie w domu.

Stefan wszedł do jasnego pomieszczenia z wielkimi oknami. Nie wyglądało na miejsce zbrodni. Było przestronne, widne. Na białych ścianach wisiały napuszone bohomazy jakiegoś współczesnego malarza. Wyraźnie – była to galeria. Mężczyzna zobaczył na środku sali pochylonego nad zwłokami policyjnego fotografa. Lampa błyskowa rozświetlała trupio blade oblicze dość młodego denata, potęgując makabryczną wizję. Obok, drugi policjant zabezpieczał ślady.

Ciało leżało na wznak. Poszarpane kartki papieru, zapisanego drukiem, walały się wokół niego. Stefan założył rękawiczki i podszedł do martwego mężczyzny. Przykucnął obok pracującego policjanta.

– Mężczyzna około czterdziestki. Artysta i jednocześnie właściciel galerii. Informację o morderstwie otrzymaliśmy od sekretarki, która przyszła do pracy około ósmej rano – zakomunikował obojętnie śledczy. Widać było, że mimo młodego wieku, zdążył oswoić się z okropnością zbrodni.

Stefan obejrzał rozrzucony papier, nie dotykając go. Nie chciał ruszać niczego, póki policyjny fotograf nie skończy. Czekając, zajął się oglądaniem obrazów. Widniały na nich geometryczne wzory przesycone barwnymi plamami. Nic szczególnego. W oknach – antywłamaniowe rolety na wpół podciągnięte i czujki alarmu. Drzwi pomieszczenia solidne. W tej chwili uchylone. Dawałyby dobrą izolację dźwięków, gdyby je zamknąć. Pewnie zabójca nie zapomniał o tym i nikt nic nie słyszał. Zwłoki odkryto dopiero rano, po otwarciu galerii.

Na ścianach nie brakowało żadnego z dzieł. Wszystkie wisiały równo. Nie był to więc napad rabunkowy.

Fotograf dał znak, że lekarz może przystąpić do swoich czynności. Już pobieżne oględziny mogły potwierdzić przypuszczenie, że śmierć nie nastąpiła z przyczyn naturalnych. Niewątpliwie miano do czynienia z przestępstwem. Stefan pochylił się i zaczął dokładniej lustrować ciało. Na szyi denata widniała fioletowo-sina pręga.

Prawdopodobnie uduszenie – pomyślał lekarz sądowy.

Odchylił podbródek mężczyzny ku górze, by lepiej się przyjrzeć. Promienie słońca, mimo nie całkiem odsłoniętych rolet, dawały dość światła i złudnie wskrzeszały blask oczu artysty. Narzędzie zbrodni musiało być bardzo wąskie i mocne. Wpiło się w skórę, zdzierając miejscami lekko zarośnięty naskórek. Wybroczyny i plamy pośmiertne były mocno wysycone, jeszcze wyraźnie przemieszczalne, co świadczyło o zgonie nie dalej jak przed sześcioma godzinami. Lekarz dostrzegł naderwaną kieszonkę szarej, jedwabnej koszuli. Delikatnie odchylił ją i zobaczył na piersi mężczyzny ślad błękitnej farby. Kazał zrobić kilka dodatkowych fotografii. Stefan dotknął znaku i stwierdził, że jest już zupełnie suchy. Spojrzał na nadchodzącego Artura. Powitał kumpla uśmiechem i skinął lekko głową na znak, że już skończył. Wstał, rozprostował kości i wyszedł z galerii na korytarz kamienicy.

Artur włożył rękawiczkę na prawą dłoń i podniósł kilka zmiętych kartek. Tekst pochodził prawdopodobnie z jakiejś powieści. Detektyw lubił czytać i pochłonął w życiu mnóstwo książek, mimo to nie kojarzył autora. Zdania przeczytane z kilku stronic nie mówiły mu nic.

Nachylił się nad fragmentem skóry ze znakiem naniesionym barwnikiem. Nieregularne strzępy materiału wokół niego wskazywały, że ktoś chwilę mocował się z tkaniną, zanim ta puściła. Nitki nieśmiało muskały ciało, jednak żadna nie przykleiła się do farby. Świadczyło to o izolacji włókien od pomalowanej skóry przed jej wyschnięciem. Delikatne muśnięcia o dziwnym, pętelkowatym kształcie wyglądały mniej więcej tak:

Podpis sprawcy? Wskazówka dla nich? Z pewnością ma to istotne znaczenie.

Detektyw dokończył oględziny i wyszedł na klatkę schodową. Zastał tam biegłego lekarza sądowego, który stał jeszcze oparty niedbale o poręcz schodów.

– Co o tym myślisz? Kiedy nastąpił zgon? – Artur zapytał ze strapioną miną.

– Maksymalnie sześć godzin temu.

– A więc około trzeciej, czwartej w nocy. Co malarz robił o takiej porze w galerii?

– Mógł przygotowywać nową wystawę prac. Dzisiaj miało być otwarcie – odpowiedział Stefan, wskazując gestem głowy na plakat rozwieszony w gablocie za plecami Artura, przy drzwiach wejściowych galerii.

Artur odwrócił się w stronę obwieszczenia. Rzucił okiem na jego tekst. Data dzisiejsza widniała obok nazwisk malarzy, których obrazy wisiały już na ścianach sali wystawowej. Ekspozycja dzieł miała być otwarta w godzinach popołudniowych. Z tytułem o znamiennym dla koszmarnego wydarzenia znaczeniu: „Czas odchodzący”. Mordercy udało się skutecznie umieścić w czasie przeszłym jednego z twórców tych prac.

– Trzecia, czwarta w nocy? Zatem albo morderca zaskoczył go w ciemności, albo po wszystkim zgasił światło. Było wyłączone. Może nawet to on podciągnął rolety. Zwróciłeś uwagę na farbę? – Artur postukiwał nerwowo obdartym futerałem na okulary o drewnianą balustradę schodów. Dałby dużo, żeby móc teraz zapalić.

– Tak. Myślisz, że to ma jakieś znaczenie?

– Wygląda na to, że tak. Chociaż… Mogę się mylić. Dziwne, dlaczego nie ma tu monitoringu? Tylko alarm. Jak zatem ubezpieczali galerię? Rzadkie zachowanie w dzisiejszych czasach. Może cięli koszty? Zmora polskich firm… Jak widać, źle rozumiana gospodarność lubi się zemścić… – Artur oderwał się od barierki, o którą obydwaj się opierali.

– Zadzwoń, jeśli odkryjesz coś nowego w czasie sekcji – dodał, zbiegając już po schodach.

– Możesz na mnie liczyć! – krzyknął Stefan, schodząc wolno za kumplem.

Było pewnie około dziesiątej, gdy wychodzili z budynku. Mieli przed sobą mnóstwo pracy. Jeden – nad sekcją ciała z poprzedniego dnia, drugi – nad rozgryzieniem znaczenia pozostawionych śladów na dzisiejszych zwłokach. Do gmachu Instytutu Medycyny Sądowej ciało malarza miało być przewiezione po zakończeniu czynności zabezpieczających. Stefan otworzy je dopiero jutro.

Artur dotarł do komisariatu nadspodziewanie szybko. Usiadł ospale za biurkiem i poprosił o kawę. Uruchomił komputer i w wyszukiwarce wpisał zapamiętane z miejsca zbrodni zdania: „Śmierć jest po to, by człowiek zrozumiał swoją małość. I po to, by uświadomił sobie swoją wielkość. Bo zostawia po sobie tylko pustą przestrzeń i brak głosu w eterze. Bo zostawia wielkie cierpienie wśród tych, których opuszcza. A opuszczając ich, skazuje siebie na powolne zapomnienie.”

– Cholera, jakiś filozof – pomyślał, dziwnie zniechęcony do rozwiązywania tej sprawy. Poczuł jeszcze mocniej ogarniające go znużenie. Ziewnął przeciągle, rozmyślając nadal nad zlepkiem zdań.

Słowa brzmiały jak kaznodziejskie brednie. Ale nie były nimi. Nie były też cytatem z żadnego znanego utworu. Śledczy wyszedł do automatu stojącego w korytarzu, nie mogąc doczekać się kawy. Nalał sobie pełny kubek i zachłannie upił kilka łyków. Przeklął, bo poparzył dotkliwie podniebienie wrzącą cieczą.

Detektyw wrócił do biura. Usiadł ostrożnie na rozchwianym, starym krześle biurowym. Uwaga nie zapobiegła rozchlapaniu kilku kropli upragnionej używki. Artur starł dłonią płyn i badawczo spojrzał w ekran monitora. Nic nie trzymało się kupy… Nie miał pomysłu od czego zacząć.

Od pewnego czasu Artur wydawał się bardzo zmęczony. Pomimo krótkiego urlopu spędzonego w górach ze Stefanem. Detektyw, wspominając wypad, nie mógł zrozumieć, dlaczego był to czas bez Elżbiety. Żona Stefana uwielbiała takie wyprawy. Artur nie chciał jednak wtedy natrętnie wypytywać o prywatne sprawy kumpla. Mieli niepisany kodeks. Żadnych pytań, jeśli któryś sam nie zacznie mówić. Przypuszczał, że żona Stefana kończyła terminową pracę, która zatrzymała ją w mieście. Chociaż to kiepski pretekst przy jej zawodzie.

Detektyw wrócił myślami do pracy. Podzielił się swymi spostrzeżeniami dotyczącymi miejsca zbrodni ze śledczym pracującym w biurze przy stoliku obok. W sąsiadujących z galerią pomieszczeniach nie było nocą nikogo. Psy nie podjęły tropu poza budynkiem ze względu na deszcz, siąpiący kilka godzin wcześniej. Mnóstwo odcisków palców. Jak to bywa w miejscu odwiedzanym przez tłumy. Trudno będzie wyizolować te istotne. Brak nagrania z monitoringu. Jedyne wskazówki to kartki maszynopisu i ślad farby. Pobrano już próbki pigmentu do analizy. Rozesłano tekst i dane dotyczące faktury papieru oraz rodzaju druku do wydawnictw na terenie miasta.

Artur otrzymał wyniki z laboratorium po kilku godzinach. Zwyczajna olejna farba, jaką można kupić w każdym sklepie z akcesoriami malarskimi. Na jej powierzchni tylko drobiny kurzu z galerii i linie pozostawione przez włosie malarskiego pędzla. Wieści z wydawnictw też nadeszły dość szybko. Druki to nie ich dzieło. Mogły pochodzić z domowej lub biurowej drukarki, jakich mnóstwo w mieście.

Śledczy zaczął przeglądać dostarczone fotografie. Najpierw wywołane. Później w wersji cyfrowej. Szczegół po szczególe. Piksel po pikselu. Przyjrzał się wnikliwie niebieskiemu śladowi na klatce piersiowej zamordowanego. Brzegi bardzo równe, żadnych rozprysków, żadnych rozmazów poza subtelną linią. A może to nie miało żadnego związku z mordercą? Może denat, zanim został zaatakowany, zawadził o coś i nadszarpnął koszulę, plamiąc skórę farbą? Płótna, farby, sztalugi były pewnie gdzieś na zapleczu galerii. Nietrudno o potknięcie się wśród nich. Taka wersja zdarzenia nie byłaby wykluczona, gdyby nie idealny zarys maźnięcia pędzlem. Sprawca precyzyjnie naniósł niebieski barwnik.

Jakby korzystał z przygotowanego szablonu – pomyślał Artur, kręcąc z niedowierzaniem głową.

Detektyw, mocno zniechęcony, poszperał jeszcze chwilę w sieci za informacjami o tekście. Żadne kryteria odnalezienia fragmentów wprowadzone do wyszukiwarki nie dały odpowiedzi na nurtujące go pytania. Zadzwonił do znajomego literaturoznawcy. Przesłał mu faksem kopie tekstów, licząc na rychłe rozwiązanie zagadki.

Stefan zadzwonił po południu z prośbą o pilne przybycie do sądówki. Nie chciał mówić przez telefon w jakim celu. Artur, zadowolony z możliwości opuszczenia biura, pozbierał ze stołu telefon komórkowy, okulary, długopis, notes i dyktafon. Nie lubił, gdy brakowało mu czegoś w czasie pracy. Szybko dopił trzecią już kawę z automatu i wyrzucił plastikowy kubek do kosza. Zapisał na dysku i pozamykał pliki ze zdjęciami. Zarzucił kurtkę na ramiona i wybiegł z kluczykami do samochodu w ręku. Po drodze poinformował sekretarkę, gdzie szukać go w razie potrzeby.2

Instytut Medycyny Sądowej mieścił się zaledwie kilka przecznic od posterunku policji. Utrudnienia w ruchu wciąż trwały. Artur bębnił niecierpliwie palcami po kierownicy wysłużonej mazdy. Stał w długim korku. Znów poczuł przemożną chęć zapalenia, ale rzucał papierosy i po prostu nie miał przy sobie paczki. Zerknął z zazdrością na mężczyznę, wydmuchującego dym przez okno w samochodzie obok. Przypomniał sobie jednak solenne przyrzeczenie, złożone żonie nie dalej jak wczoraj, że nie wróci do nałogu. Uśmiechnął się figlarnie na myśl, że przecież Maja nie wiedziałaby o niczym, gdyby zaciągnął się tylko kilka razy. Zirytował się na samego siebie za te mrzonki i planowanie niewinnego oszustwa.

Artur wyjął ze schowka gumę do żucia i jedną ręką uporał się z papierkiem. Wrzucił mentolową drażę do ust i skupił się mocniej na prowadzeniu. Wykorzystał lukę, jaka powstała między śmieciarką a dużym, terenowym autem i skręcił w boczną ulicę. Zamierzał minąć zator bokiem i wskoczyć kilkaset metrów dalej z powrotem na główną arterię. Potem zostałoby jeszcze parę metrów i byłby na miejscu. Jednak alejka, w której się znalazł, była chwilowo zablokowana przez dużą ciężarówkę. Przed sklepem zoologicznym rozładowywano z niej pudła. Jak zwykle potwierdził się dogmat, że skróty bywają najdłuższe. Artur, rozdrażniony tym, wcisnął klakson. Miętolił już w ustach niecenzuralne słowa. Kierowca dostawczego samochodu – facet o pokaźnych rozmiarach i ujmującym uśmiechu, powstrzymującym chęć Artura wyżycia się na nim, wgramolił się na siedzenie za kierownicą i przepraszająco machnął dłonią. Włączył silnik i wtoczył olbrzyma na chodnik. Śledczy podziękował lekkim skinieniem głowy. Przecisnął się w przestrzeni powstałej między ciężarówką a ścianą domu po przeciwnej stronie. Wolno zjechał z krawężnika. Potem natychmiast przyspieszył. Dystans, dzielący go od celu, przejechał już bez przeszkód.

Zaparkował na przestronnym placu przed gmachem instytutu. Wypluł do chusteczki gumę, pozbawioną już smaku i wyniósł do kosza znajdującego się nieopodal. Niewątpliwie należał do pedantów. Żona zawsze to podkreślała. Zadowolona raczej z tej jego cechy. Artur jednak przekonał się niejednokrotnie, że przeszkadzało to w kontaktach pozazawodowych. Potknął się o wystającą kostkę brukową, kierując się ku kilku szeroko rozlanym, betonowym, niskim schodom, prowadzącym do drzwi budynku. Skrzywił twarz w grymasie z powodu bólu, który przeszył odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Pozostałość po paskudnej rwie kulszowej, z którą borykał się przez prawie pół roku. Odczekał aż dolegliwość minie, po czym skierował się do wejścia.

W potężnym holu było pusto. Jego kroki hałasowały, mimo miękkich podeszew, dając głuchy pogłos. Za okienkiem portierni dał się słyszeć nikły szelest. Artur podszedł i uśmiechnął się z sympatią do starego człowieka za szybą. Portier znał go doskonale. Wymienili parę grzecznościowych słów, po czym detektyw zapisał w książce wejść swoje nazwisko i numer sali, do której zmierzał. Przeszedł do stopni klatki schodowej po lśniącej posadzce z płyt w różnych odcieniach szarości. Prowadziły na półpiętro, gdzie naprzeciwko widoczne były białe drzwi. Z boku, na ścianie, widniał przycisk dzwonka obwiedziony brudnymi śladami od częstego używania.

Artur wcisnął guzik. Nie wchodził, dopóki nie usłyszał wyraźnej zachęty ze środka. Zwlekał zawsze przed przestąpieniem progu prosektorium. Nie znosił smrodu panującego wewnątrz, kiedy wykonywano sekcję, pomimo że w swojej pracy niejednokrotnie miał do czynienia z cuchnącymi, rozkładającymi się trupami. Zapach mdlił go i przyprawiał niemal o konwulsje. Obrzydliwość. Skoncentrowany fetor wisiał w powietrzu i wdzierał się w zakamarki nosa. Nawet po wywietrzeniu oraz włączeniu wentylatorów i systemów chłodzących. Detektyw nigdy nie rozumiał decyzji Stefana o wyborze specjalizacji. Co, do licha, kierowało kumplem?

Artur zamykał za sobą drzwi w chwili, gdy Stefan odkładał narzędzia sekcyjne na metalową tacę o rynienkowatym kształcie. Nożyce, skalpele – anatomiczny i brzuszasty, dłuta, piłka do otwierania czaszki, zgłębniki. Cały arsenał służący do odkrycia tajników śmierci. Stefan spojrzał na Artura przez szkła ochronnych okularów, szczelnie przylegających do twarzy. Nos i usta przysłaniała mu maseczka celulozowa z kilku warstw. Artur, tłumiąc odruch wymiotny, szybko sięgnął po podobną.

Stefan wskazał wzrokiem fartuch, wiszący na haczyku przymocowanym do ściany i pudełko z rękawicami. Artur pomyślał, że Stefan też czasem przesadza z pedanterią. Nie musiał przecież aż tak pieczołowicie stosować procedur. Maseczka na twarzy Artura z pewnością wystarczyłaby. Założył jednak, nie protestując, ochronną odzież i zbliżył się do stołu ze zwłokami. Leżały otwarte, już bez wnętrzności, które porozkładane były w specjalnych naczyniach ze stali i szkła na bocznym stoliku.

Artur nie zdążył nawet otworzyć ust i zadać pytania, kiedy kolega złożył płaty klatki piersiowej denata i wskazał lateksowym palcem ślad. Na skórze, mniej więcej na wysokości czwartego lewego żebra, pod rzadkimi, rudawymi włosami, porastającymi tors, widniały błękitne smugi. Wyraźne, zaschnięte skorupki farby o gładkich brzegach.

Detektyw nie mógł uwierzyć w to, co widział. Rozejrzał się po sprzętach i zauważywszy szkło powiększające, pokonując obrzydzenie, zawisł z nim nad wskazanym miejscem. Przesuwał lupę wzdłuż pigmentu z niedowierzającym wyrazem twarzy.

– Co to, do licha, znaczy? Skąd macie te zwłoki? Dlaczego widzę je dopiero teraz? Niesamowite… – wyszeptał, dokonując dalszych oględzin. Wstrzymywał oddech, by jak najmniej cząsteczek, powodujących odrażający odór, dostało się do receptorów w błonie śluzowej jego jamy nosowej.

Barwnik rysował symbol, składający się z kilku połączonych linii. Były mocniejsze i bardziej zdecydowane niż te na zwłokach z galerii. Tworzyły kontur lustrzanego odbicia z fantazją wykaligrafowanej litery F:

– Przywieźli je wczoraj wieczorem. Znad rzeki. Janusz dokonał inspekcji na miejscu znalezienia ciała. Sądził, że to wypadek, więc nie przywiązywał wagi do szczegółów. Dopiero tutaj, po oględzinach wewnętrznych, mogłem ustalić przyczynę zgonu. W płucach nie było wody, więc to nie utonięcie, jak myślał Janusz. Zobacz na te złamania żeber i mostka. Na skórze klatki piersiowej ślady obrażeń. Janusz opisał je, jako powstałe w wyniku toczenia zwłok po dnie przez prąd rzeki. Ale wszystko wskazuje na to, że morderca uciskał klatkę piersiową ofiary. Dodatkowo zastosował duszenie. W tchawicy krew i ślina. Popatrz na twarz. Drobne wylewy, zasinienie. Na podniebieniu wybroczyny. Jeden ząb lekko rozchwiany, drugi złamany – lekarz rozwodził się nad obrażeniami ze sprawnością i znawstwem zawodowca.

Stefan rozwierał usta denata i pokazywał Arturowi, o czym mówił. Lekarz nie mógł się mylić. Jego ustalenia były na sto procent pewne. Należało ponownie zlustrować teren nad brzegiem rzeki. Ślady od wczoraj mogły częściowo ulec zatarciu przez deszcz. Pracy nie można było odkładać. Artur musiał działać bardzo szybko.

Detektyw wyjął z kieszeni telefon i wybrał numer szefa. Zrelacjonował mu zwięźle problem i uzyskał zgodę na wysłanie techników policyjnych na wskazany teren. Jeszcze przed zmrokiem. Do budynku sądówki miano skierować fotografa policyjnego w celu uzupełnienia dokumentacji.

Stefan zabezpieczył starannie zwłoki i wsunął je do szuflady chłodni prosektoryjnej. Ściągnął foliowy fartuch, rękawiczki, okulary i maseczkę. Został tylko w białym kitlu. Zużyte jednorazówki wrzucił do szczelnie zamykanego pojemnika. Artur zdjął fartuch. Jego rękawiczki powędrowały w ślad poprzednich. Mężczyźni pożegnali się.

Detektyw, czując dyskomfort spowodowany wrażeniem przesiąknięcia jego skóry i ubrania mikroklimatem prosektorium, pobiegł na parking. Głęboko oddychał, zbawiennym w tej sytuacji, brudnym miejskim powietrzem. Szybko ruszył za miasto, w miejsce nad pobliską rzeką. Wskazane przez lekarza z sądówki.

Stefan umył dokładnie ręce i usiadł w sąsiednim pomieszczeniu przy ogromnym, biurowym stole. Wsparł czoło o złożone dłonie i zadumał się. Nie wspomniał Arturowi, że znał denata. Musi powiedzieć Elżbiecie, że jej były menedżer nie żyje. Jak ona to przyjmie? Byli raczej zżyci przez kilka lat, dopóki Wiktor nie zmienił pracy. Na własne życzenie. Tak przynajmniej tłumaczyła to żona. Wiktor ostatnio parał się krytyką literacką i chyba nie wiodło mu się najlepiej. Przeprowadził się do małego mieszkania, gdzieś w odległej dzielnicy miasta. Elżbieta nawet nie miała pojęcia gdzie.

Myśli Stefana powędrowały do czasu, kiedy Wiktor, leżący teraz w szufladzie chłodni, pracował z jego żoną. Czy Artur mógł kiedykolwiek poznać krytyka? Raczej wątpliwe. Detektyw prywatnie był typem samotnika. Lubił kameralne spotkania. Cenił sobie dyskrecję i bywał u nich tylko wtedy, gdy mieli spędzić czas we czwórkę. Z Elżbietą i żoną Artura – Mają. Artur unikał większych przyjęć. Czasem do towarzystwa dołączała mała wnuczka Artura i Mai – Kasia. Ela była wtedy nieziemsko zachwycona. Pisarka i lekarz nie mieli dzieci. Na razie…

Niesmak i wstyd, wywołane zatajeniem przed kumplem informacji, nieco zmalały. Choć nie zniknęły bez śladu. Trudno, stało się. Jakoś przeżyje dyskomfort psychiczny.

– Trzeba wrócić do pracy. Pewnie to nie ma istotnego znaczenia – powiedział Stefan, próbując okłamać samego siebie i ocknął się z zamyślenia.

Uzupełnił sprawnie protokoły. Zapisał wnioski i skreślił opinię. Dokonał ostatnich poprawek i wydrukował dokumenty. Podpisał, opieczętował papiery i przeszedł na drugie piętro, gdzie znajdował się gabinet Janusza. Zastał go przeglądającego protokół z porannych oględzin w galerii.

Kierownik instytutu oderwał wzrok od papierów. Odłożył je na skraj biurka. Sięgnął po papierosy i wyjął jeden z paczki. Nie częstował Stefana, który był niepalący. Potarł zapałkę o szorstką draskę pudełka. Podniósł płomień do krańca białej bibułki, wypełnionej aromatycznym tytoniem. Z lubością zaciągnął się. Nie zamierzał rzucać palenia, sprawiało mu ono wielką przyjemność.

– Nie mogę już czasem tego czytać. Przydałaby się jakaś zmiana w życiu zawodowym… Co wykazała sekcja? – Janusz okrasił swe słowa chmurą dymu, wydmuchaną z płuc, która na moment przesłoniła jego twarz.

– Nie mów, że marzysz o porzuceniu profesji. Z kim będę się konsultował? Przecież świetnie idzie nam współpraca. Zastąpiliby cię pewnie jakimś zarozumiałym młokosem i wtedy ja też musiałbym coś zmienić. Stratę jednego profesjonalisty sądówka by zniosła, ale aż dwóch z pewnością nie – zażartował, podając plik dokumentów i obserwując reakcję kolegi, czytającego wyniki badań.

Janusz przewertował papiery bardzo sprawnie. Uniósł głowę i pokiwał z uznaniem. Rozbieżność zdań lekarzy, po pierwotnych oględzinach i późniejszej sekcji, nie należała do rzadkości. Dlatego, bez protestu, podpisał się pod drukami. Włożył je do szarej koperty rozmiaru A4. Zakleił i opisał kanciastym pismem, przygotowując przesyłkę do prokuratury.

Janusz wezwał sekretarkę. Kobieta wzięła od niego pakunek. Uśmiechnęła się znacząco do szefa, nim pomaszerowała w stronę wyjścia. Kierownik, w odpowiedzi na uśmiech, powędrował za nią rozmarzonym, powłóczystym wzrokiem. Od razu można było zauważyć, że łączyła ich nie tylko praca. Trwało to od jakiegoś czasu. Nie udało się utrzymać romansu w tajemnicy. Domysły ludzi pracujących w zakładzie szybko przerodziły się w pewność. Para nie przejęła się tym nawet. Janusz od dobrych kilku lat był rozwodnikiem i nie zależało mu na dyskrecji. Marianna miała narzeczonego, który często pracował poza krajem. Nie czuła wyrzutów sumienia, bo sama nie była pewna wierności chłopaka.

Drzwi zatrzasnęły się za zgrabną sylwetką dziewczyny. Janusz skończył delektować się dymem. Rozgniótł starannie niedopałek w wymyślnej, szklanej popielniczce. Wyciągnął wygodnie ciało w pluszowym, zielonym fotelu. Wzrokiem wskazał Stefanowi podobny. Zasłużyli na chwilę wytchnienia i towarzyską pogawędkę. Szef dźwignął się i zaciągnął żaluzje, bo zachodzące słońce świeciło prosto w oczy.

– Jak tam Elżbieta? Dawno jej nie widziałem. Skończyła pisać tę powieść czy wciąż taka zapracowana? – zagaił, tłumiąc ziewnięcie.

– Prawdę mówiąc, niedługo finisz. Pierwsze spotkanie promocyjne już zaplanowane, za jakiś miesiąc. Ela bardzo denerwuje się, czy książka spodoba się czytelnikom. Znasz ją. Wiesz, jak to jest w przypadku Elżbiety. Najpierw niepotrzebny stres, później zasłużony sukces. Zresztą, też niepozbawiony emocji. Chciałbym ją trochę odciągnąć od klawiatury. Może wybralibyśmy się wszyscy w piątek nad morze? Babie lato bywa jeszcze ciepłe, a lada moment będą jesienne sztormy. Ela tak lubi wyludnione już plaże i ostatnie kąpiele…

– Porozmawiam z Marianną – odpowiedział Janusz, zamyśliwszy się nagle. Chwilę trwało, nim zagubiona kwestia wypłynęła w końcu z otchłani jego pamięci. Pionowa zmarszczka przecięła mu czoło. Wyglądał teraz starzej niż zwykle.

– Zaraz, zaraz… Miałem cię już zapytać o to wcześniej. Co to za linie? I to na obydwu ciałach. Czyżby seryjny morderca? Dawno nie mieliśmy z takim do czynienia. Mam nadzieję, że Artur ze swoją ekipą załatwią to migiem. Kończymy już na dzisiaj? – spytał, nie oczekując odpowiedzi.3

Rzeka była jeszcze dość płytka o tej porze roku. Najwyżej siedemdziesiąt, osiemdziesiąt centymetrów w najgłębszych miejscach. Woda płynęła leniwie, obijając się o nieliczne głazy w jej korycie. Drobniejsze kamienie pokrywały brzeg. Pasma złota i purpury wtapiały się w stalową toń. W zakolu, pod czaszą zwisających konarów, panował już półmrok. To tutaj znaleziono wczoraj ciało zaklinowane pomiędzy głazem a złamanym, grubym pniem. Policjanci właśnie przeszukiwali brzeg w świetle konającego dnia. Nie natrafili jednak na nic, co mogłoby świadczyć o wrzuceniu zwłok do wody w tym miejscu.

Artur nakazał ekipie wolno posuwać się w górę rzeki i zrewidować oba brzegi. Metr po metrze. Sam dotarł do strzępiastej skały, brodząc ryzykownie w przeszywającej zimnem wodzie. Przyjrzał się dokładnie kamieniowi. To samo zrobił z potężnym balem drewna, obmywanym przez drobne fale. Znalazł strzęp dżinsowej kurtki, w którą prawdopodobnie ubrany był denat. Włożył go do foliowego woreczka, wyjętego z kieszeni i czym prędzej wyszedł na kamienisty brzeg. Dokuczliwe mrowienie w prawej nodze nasiliło się po kontakcie z chłodem. Truchtem podbiegł do samochodu. Otworzył bagażnik, w którym zawsze, za namową żony, trzymał na wszelki wypadek zapasowe ubranie. Włożył suche spodnie. Zadzwonił do Mai, przewidując zwłokę, i powiedział, żeby nie czekała na niego z wyjściem na kolację do syna. Obiecał, że dołączy do nich później. Wsiadł za kierownicę i podjechał wyboistą, polną drogą na pole biwakowe. Jakieś sto metrów dalej.

Policjanci nie dotarli jeszcze w ten rejon. Artur postawił samochód jak najbliżej brzegu. Tuż przy ubitym poletku, na środku którego szarzał popiół po ognisku. Podszedł na skraj placu, do błotnistej, stromej ścieżki. Niefortunnie postawił stopę, przez co po wilgotnej pochyłości gwałtownie zjechał na podeszwach aż do wody. Przeklął, czując, że zmoczył ponownie nogawki. Potem rozejrzał się, planując, od czego zacząć.

Stał w pobliżu skarpy, powstałej w wyniku osunięcia się ziemi. Była świeżo utworzona. Gleba jeszcze nie obeschła na brzegach. Grudki ziemi osypywały się w dół i natychmiast zlizywała je woda. Artur podwinął mokre nogawki i przeczłapał w błocie do osuwiska. Nawis znajdował się jakieś dwadzieścia centymetrów nad jego głową. Powstał po podmyciu nasączonego wodą brzegu. Deszcz i rzeka zrobiły swoje.

Detektyw planował już wycofać się, gdy w niewielkiej odległości zobaczył kolejne osuwisko. Różniło się znacznie od pierwszego. Nie wyglądało na naturalne, jak tamto. Przebrnął do niego, nie bacząc na trudności. Analiza kształtu podłoża pozwoliła mu ustalić, jak mogło zostać utworzone. Brzeg nie był podmyty, ale urwany pod ciężarem. Zwały ziemi wpadły w nurt i nie zostało po nich śladu.

Artur wdrapał się na powierzchnię urwiska, chwytając za wystające korzenie. Kurtkę i spodnie pobrudził przy tym mazistą gliną. Niech to wszyscy diabli! – przeklął w duchu i pomyślał o czekających go pretensjach żony.

Śledczy zbadał wzrokiem brzeg skarpy. Jej wygląd potwierdzał wcześniejsze przypuszczenia. Rozejrzał się wkoło. Strzał w dziesiątkę! Pod krzewem pojedyncza, poszarpana, mokra kartka przywarła do jednej z porzuconych przez biwakowiczów puszek po piwie. Podniósł delikatnie papier. Rozprostował jego powierzchnię z obawą, by się nie porwała do końca. Był to tylko niewielki fragment stronicy. Ledwo można było odczytać urwane zdanie: „Umieranie jest jak przygoda z…” I nic więcej. Zapewne, jeśli istniały inne stronice, zostały porwane przez nurt razem z ziemią i ciałem. Zabójca nie wrzucił zwłok do rzeki. Zostawił je na brzegu, w pobliżu często odwiedzanego biwaku. Pewnie po to, by ktoś natknął się na nie. Złoczyńca nie przewidział jednak działania natury. Opóźniło ono znacznie znalezienie ciała.

Pierwszy policjant pojawił się za nieregularnie rosnącymi krzewami. Artur pozwolił, by spokojnie przeczesał pas trawy, dzielący go od niego. Potem poprosił umundurowanego mężczyznę o zabezpieczenie terenu, a od świtu dokładne jego przeszukanie nad urwiskiem i dna rzeki pod nim. Pozostali z ekipy docierali z niewielkim opóźnieniem. Detektyw przekazał technikom kryminalnym znalezione strzępy materiału i stronicy.

Na niebie nie było już śladu po łunie zachodzącego słońca. Woda przybrała ponurą barwę czerni. Tylko przenikające ją czasem nieliczne nitki srebra dawały złudne wrażenie resztek światła. Zapadała chłodna i bardzo wilgotna noc. Artur dopiero teraz poczuł piekące ukąszenia komarów. Powstrzymywał się jednak przed drapaniem skóry. Chciał uniknąć w ten sposób długotrwałego, koszmarnego świądu i pokaźnych bąbli. Była to zazwyczaj skuteczna metoda.

Detektyw skierował się przez wilgotne kępy traw do auta i myślał, że już nie ma sensu zajeżdżać do syna. Jest zbyt późno. Maja pojechała swoim samochodem i pewnie niedługo wróci. Żal mu było najbardziej tego, że nie zobaczy prędko swojej ukochanej wnuczki. Zanosiło się bowiem na bardzo długą robotę przy dochodzeniu.

Śledczy przedzierał się do paleniska przez ostatnie zarośla. Uśmiechał się, mając przed oczyma wyobraźni pyzatą buzię Kasi. Zżył się z małą szczególnie mocno podczas dni swojej choroby. Jakub, jego syn, korzystał z tego, że ojciec siedzi w domu i podrzucał małego urwisa niemal codziennie. Z początku Artur zabawiał dziewczynkę typowymi dla dzieci w jej wieku zabawkami. Klocki, pluszowe zwierzątka, lalki. Nudziły one małą bardzo szybko. Wolała słuchać opowiadań i czytanych przez dziadka bajek.

Potem przyszła kolej na próby nauki czytania. Zaskoczyło go, że trzylatka błyskawicznie zapamiętywała litery, składała słowa i zdania. Po czterech miesiącach jego rehabilitacji Katarzyna czytała już dłuższe teksty, rozwiązywała krzyżówki z czasopism dla siedmio- i dziesięciolatków. Edukacja wnuczki dawała Arturowi wiele radości. Osiągane sukcesy mile łechtały jego ego. Przecież to również geny pochodzące od niego przyczyniły się do stworzenia tak mądrego dziecka.

Dziadek z wnuczką byli nierozłączni aż do końca zwolnienia lekarskiego Artura. W kuchni często eksperymentowali z przepisami na smakołyki, czytanymi przez Kasię z mozołem. Zdarzało się, że mała śmiesznie przekręcała trudniejsze nazwy potraw lub składników.

Maja wracała z pracy i załamywała ręce na widok ich umączonych buzi i sprzętów. Poplamionych obić krzeseł i firanek. Gniewna, zarządzała natychmiastowe sprzątanie. Nie omieszkała jednak, nadzorując porządków, pokosztować z rozkoszą ich dzieł. Chwaliła zwykle sztukę kulinarną dziadka i wnuczki. Rozpierała ich wtedy duma. Zdarzało się jednak im usłyszeć słowa krytyki i solenne zapewnienia, że babcia zrobiłaby to dużo lepiej. Artur podejrzewał wtedy słusznie, że żona ma gorszy dzień i odreagowuje na nich nadmiar stresu. Kasia biegła do Mai, zamiast się dąsać i gramoląc się na jej kolana, obsypywała babcię całusami. Słodkimi od powideł lub bitej śmietany. To rozbrajało nadmiernie surowo oceniającą ich trud kobietę i skutecznie przepłaszało jej menopauzalne humory.

Mała pozwoliła przetrwać Arturowi przymusowy urlop zdrowotny. Inaczej nie wytrzymałby i skróciłby czas rehabilitacji. Zajmowanie się nią pomiędzy badaniami, ćwiczeniami, masażami i zajęciami z fizjoterapeutą zapobiegło użalaniu się nad sobą. Nie chciał, by jego choroba z powodu kalectwa skończyła się przesunięciem do mniej absorbującej pracy. Lub wylądowaniem na wózku inwalidzkim. Byłaby to dla niego wielka tragedia. Zawdzięczał jako takie zdrowie i pozyskanie serca Kasi wykorzystywaniu go przez syna i synową. Podwójny zysk.

Nietoperz przemknął bezszelestnie tuż przy samochodzie. Spłoszył myśli Artura. Żaby, mniej ochoczo niż wiosną czy latem, dawały rechotem dowody nastałego zmroku. W innych okolicznościach byłby to całkiem przyjemny wieczór.