Elżbieta II. Najdłużej panująca monarchini - ebook

– Je­śli chce pani do­ła­do­wać kartę, trzeba na­ci­snąć tu­taj. – Męż­czy­zna do­tyka pal­cami ekranu bi­le­to­matu.

Obok niego stoi kró­lowa Wiel­kiej Bry­ta­nii. Ni­ska, star­sza ko­bieta ubrana w długi ja­skra­wo­żółty płaszcz i ka­pe­lusz w tym sa­mym ko­lo­rze. Ma usta po­ma­lo­wane na wi­śniowo i nosi kol­czyki z per­łami.

– Do­kąd mogę po­je­chać? – Elż­bieta pa­trzy na niego z za­cie­ka­wie­niem.

Męż­czy­zna od­po­wiada, że je­śli kró­lowa ma ochotę, może do­je­chać aż do po­łu­dniowo-wschod­niego Lon­dynu.

Obok niej stoi jej naj­młod­szy syn Edward. Kró­lowa wspiera się prawą ręką na lśnią­cej la­sce. Dzie­więć­dzie­się­cio­sze­ścio­let­nia Elż­bieta ma co­raz więk­sze pro­blemy z cho­dze­niem.

Mimo to try­ska do­brym hu­mo­rem.

Jest maj 2022 roku. Mimo po­gar­sza­ją­cego się stanu zdro­wia kró­lowa zja­wia się z nie­za­po­wie­dzianą wi­zytą na sta­cji Pad­ding­ton w cen­trum Lon­dynu.

Nikt nie miał od­wagi li­czyć na jej przy­by­cie, a jed­nak się to zda­rzyło. Kró­lowa jest go­towa uczest­ni­czyć w uro­czy­stym otwar­ciu, które od­bywa się na jej cześć.

Elż­bieta zo­staje za­anon­so­wana. Gdy po­ciąga za cienki biały sznu­rek, za­słona od­suwa się na bok, uka­zu­jąc na­zwę no­wej li­nii me­tra w Lon­dy­nie.

„Eli­sa­beth Line”, czyli „li­nia Elż­biety” – na­pi­sano wiel­kimi li­te­rami.

Od­tąd można się prze­mie­ścić z za­chod­niego do wschod­niego Lon­dynu w mniej wię­cej go­dzinę. Otwar­cie no­wej li­nii me­tra nie jest jed­nak wy­łącz­nie punk­tem kul­mi­na­cyj­nym kil­ku­dzie­się­cio­let­niej pracy, wiąże się rów­nież z pewną ważną rocz­nicą.

Li­nia Elż­biety sta­nowi upa­mięt­nie­nie sie­dem­dzie­się­cio­le­cia pa­no­wa­nia bry­tyj­skiej kró­lo­wej.

***

Czy­tasz se­rię „Bry­tyj­ska ro­dzina kró­lew­ska”_._ Przy­bliża ona syl­wetki człon­ków ro­dziny, która od 1917 roku na­leży do dy­na­stii Wind­so­rów. Udamy się w po­dróż przez ostat­nie stu­le­cie, pod­czas któ­rej spę­dzimy czas mię­dzy in­nymi z księżną Dianą, księ­ciem Har­rym i księżną Me­ghan, kró­lową Elż­bietą oraz po­zo­sta­łymi człon­kami tej roz­le­głej i fa­scy­nu­ją­cej ro­dziny.

Czy­tasz część dzie­siątą. Je­śli jesz­cze nie udało ci się za­po­znać z po­przed­nimi czę­ściami, za­le­camy prze­czy­ta­nie w pierw­szej ko­lej­no­ści czę­ści _Nie­ocze­ki­wana kró­lowa_ o po­cząt­ko­wym okre­sie rzą­dów Elż­biety II.

Część dzie­siąta, za­ty­tu­ło­wana _Naj­dłu­żej pa­nu­jąca mo­nar­chini_, opo­wiada o naj­więk­szych wzlo­tach i upad­kach w ży­ciu kró­lo­wej Elż­biety.

***

W pierw­szej czę­ści na­szej se­rii spo­ty­kamy Elż­bietę, kiedy jest jesz­cze małą dziew­czynką, która do­ra­sta na­sta­wiona na ży­cie w cie­niu mo­nar­chii. Jed­nak gdy koń­czy dzie­sięć lat, jej przy­szłość na­gle zo­staje wy­wró­cona do góry no­gami.

Wuj Elż­biety ab­dy­kuje. Re­zy­gnuje z tronu, na któ­rym nie­ocze­ki­wa­nie musi za­siąść oj­ciec Elż­biety. Od­tąd to on i jego ro­dzina będą stali na czele bry­tyj­skiej mo­nar­chii.

Bę­dąc do­tąd osobą mało ważną w hie­rar­chii ro­dziny kró­lew­skiej, Elż­bieta staje się na­gle jej klu­czową po­sta­cią. W 1952 roku raz na za­wsze wy­cho­dzi z cie­nia. Po dłu­go­trwa­łej cho­ro­bie umiera jej oj­ciec Je­rzy VI i dwu­dzie­sto­sze­ścio­let­nia Elż­bieta za­czyna grać w mo­nar­chii pierw­sze skrzypce, zo­sta­jąc kró­lową Wiel­kiej Bry­ta­nii. To ona po­pro­wa­dzi Bry­tyj­czy­ków przez do­bre i złe czasy. I to ona ma za­gwa­ran­to­wać przy­szłość mo­nar­chii.

Elż­bieta za­siada na tro­nie do wrze­śnia 2022 roku, czyli przez po­nad sie­dem­dzie­siąt lat. Naj­pierw cof­niemy się nieco w prze­szłość i spró­bu­jemy zro­zu­mieć, w jaki spo­sób kró­lowa ukształ­to­wała mo­nar­chię i jak ta rola ukształ­to­wała ją samą.

Elż­bieta prze­żyła cztery wiel­kie kry­zysy go­spo­dar­cze, kilka wo­jen i wielką re­wo­lu­cję tech­no­lo­giczną. W cza­sie, gdy przy Do­wning Street 10 urzę­do­wało czter­na­stu pre­mie­rów, kró­lowa wy­ra­ziła zgodę na wej­ście w ży­cie w su­mie czte­rech ty­sięcy bry­tyj­skich ustaw.

Przez sie­dem dzie­się­cio­leci przed­kła­dała obo­wią­zek nad wła­sną przy­jem­ność.

Hi­sto­ria kró­lo­wej Elż­biety z wielu róż­nych wzglę­dów jest opo­wie­ścią o sil­nej ko­bie­cie, która sto­suje się do za­sad mo­nar­chii i wy­nosi na pie­de­stał jej tra­dy­cje. Ko­bie­cie, która z nie­za­chwianą pew­no­ścią służy na­ro­dowi bry­tyj­skiemu i kra­jom Wspól­noty Na­ro­dów, a mimo to dla opi­nii pu­blicz­nej po­zo­staje fa­scy­nu­jącą za­gadką.

Za­wsze wy­gląda nie­na­gan­nie. Ni­gdy nie oka­zuje emo­cji.

A prze­cież lata jej pa­no­wa­nia nie są wcale ta­kie ła­twe. Raz po raz do głosu do­cho­dzą in­trygi oraz kry­zysy.

Sama kró­lowa jest wpraw­dzie po­wścią­gliwa, ostroż­nie po­dej­muje ry­zyko i do­kłada sta­rań, by nie da­wać ni­komu po­wo­dów do kry­tyki, ale jej wielka ro­dzina po­stę­puje w zu­peł­nie inny spo­sób, czę­sto po­zwa­la­jąc so­bie na za­cho­wa­nia im­pul­sywne i po­zba­wione za­ha­mo­wań.

A za­tem po­now­nie wkra­czamy w ży­cie Elż­biety.

***

Spo­ty­kamy się z nią po raz ko­lejny, gdy za­siada na tro­nie od czter­dzie­stu lat. Jest to rok, który kró­lowa wkrótce na­zwie _an­nus hor­ri­bi­lis_, strasz­li­wym ro­kiem.

Ale za­nim do tego doj­dziemy, przed­stawmy naj­pierw naj­waż­niej­sze oko­licz­no­ści.

***

Jest rok 1992.

Elż­bieta ma sześć­dzie­siąt sześć lat, a jej czworo dzieci – Ka­rol, Anna, An­drzej i Edward – już dawno wkro­czyło w do­ro­słość.

Prze­czy­taw­szy wcze­śniej­sze czę­ści, wiesz, że Elż­bieta, de­li­kat­nie mó­wiąc, nie jest ty­pem matki kwoki. Po­dobno zwłasz­cza w po­cząt­ko­wym okre­sie pa­no­wa­nia, gdy Ka­rol i Anna wciąż są ma­łymi dziećmi, zda­rzają jej się dłuż­sze okresy nie­obec­no­ści w ży­ciu ro­dzin­nym.

Dwoje naj­star­szych dzieci jest w du­żej mie­rze wy­cho­wy­wa­nych przez ich ojca – Fi­lipa – i liczne opie­kunki za­trud­nione w kró­lew­skim domu.

Jed­nak dzie­sięć lat póź­niej, gdy na świat przy­cho­dzą An­drzej i Edward, nie ma ab­so­lut­nie mowy o nie­obec­no­ści. Dwaj naj­młodsi bra­cia do­ra­stają u boku matki, która uczest­ni­czy w ich co­dzien­nym ży­ciu.

Ale jedna rzecz się nie zmie­nia. Cho­ciaż naj­młodsi sy­no­wie Elż­biety są pod opieką cie­płej i tro­skli­wej matki, wciąż jest to osoba, która przy­wią­zuje wagę do wła­ści­wych form.

Ocze­kuje na przy­kład, że dzieci będą jej się kła­niać albo przed nią dy­gać, za­nim po­ca­łują ją w po­li­czek na po­wi­ta­nie.

Spo­dziewa się, że wszy­scy będą cze­kać z roz­po­czę­ciem po­siłku do mo­mentu, aż ona prze­łknie pierw­szy kęs – i że skoń­czą w mo­men­cie, gdy ona odłoży sztućce.

In­nymi słowy Elż­bieta jako matka re­pre­zen­tuje starą szkołę i jak mało kto eg­ze­kwuje prze­strze­ga­nie tra­dy­cji i norm. Jej dzieci mu­szą się ich uczyć i pil­no­wać w każ­dej ko­lej­nej fa­zie swo­jego ży­cia.

Wła­śnie w tym mo­men­cie, gdy wszyst­kie dzieci Elż­biety za­kła­dają wła­sne ro­dziny, zwłasz­cza jedna tra­dy­cja za­czyna sta­no­wić pro­blem.

Za­równo Ka­rol i Anna, jak i An­drzej oraz Edward zdą­żyli się już do­wie­dzieć, czym jest mi­łość, jed­nak w roku 1992 troje z nich prze­ko­nuje się, jak bar­dzo jest ona ulotna.