Fenomen opery - ebook

Tytuł Fenomen opery wskazuje nie tylko na to, że opera jest zjawiskiem, ale również sugeruje treści wartościujące. Autorzy są wielbicielami sztuki operowej i zgadzają się z opinią, że jeśli muzyka jest dobra, fabuła interesująca, śpiewacy wybitni, ich gra poprawna, a scenografia ciekawa, to spektakl operowy jest wyjątkowym widowiskiem artystycznym. Adaptując w swej analizie koncepcję dzieła literackiego stworzoną przez Romana Ingardena, autorzy pokazują, że opera jest dziełem wielowarstwowym, a jej strukturalna złożoność, np. potrzeba połączenia pięknego śpiewu z tekstem przedstawiającym fabułę, stawia szczególne wymagania kompozytorom i wykonawcom. Główna teza jest taka, że śpiew jest dominujący i jemu podporządkowane są inne elementy czy warstwy dzieła. Książka traktuje także o historii opery, a w szczególności o jej związku z wydarzeniami politycznymi i społecznymi, jak również o narodowych stylach sztuki operowej.

Rozdział 1. Krótki zarys historii opery

1.1. Camerata florencka i początki opery

1.2. Opera w XVII w. (barok)

1.3. Opera w XVIII w.

1.4. Wiek XIX – złoty wiek opery

1.5. Wiek XX – opera współczesna

Rozdział 2. Społeczna historia opery

2.1. Prolog metodologiczny

2.2. Przykład: historia nauki a historia sztuki (w sensie ogólnym)

2.3. Społeczne istnienie sztuki

2.4. Kilka użytecznych pojęć

2.5. Niektóre społeczne konteksty opery – sprawy organizacyjne i materialne

2.6. Publiczność operowa i jej rola

2.7. Jeszcze (krótko) o fonografii, filmie, radiu, telewizji, video i Internecie

2.8. Język, opera i kwestie narodowe

2.9. Opera a polityka

Rozdział 3. Struktura dzieła operowego

3.1. Wyjaśnienia wstępne

3.2. Dwa odróżnienia: czynności vs. wytwory, treści vs. przedmioty

3.3. Czynności i wytwory – problemy ontologiczne

3.4. Ingarden o dziele literackim

3.5. Wielowarstwowa koncepcja dzieła operowego

3.6. Opera a semantyka

3.7. Opera (jako wytwór) z ontycznego punktu widzenia

Rozdział 4. Rozległe dylematy libretta

4.1. Znaczenie warstwy treściowej

4.2. Opera seria i tragédie lyrique – barokowe przepisy na dobre libretto

4.3. Między librettem a oryginałem – drogi adaptacji

4.4. Trwałe idee: fatum, szczęśliwe oraz nieszczęśliwe zakończenia

4.5. Autor a librecista. Szekspir i nie-Szekspir przed Verdim

4.6. Niuanse formalne

Rozdział 5. Muzyczno-orkiestrowa warstwa dzieła operowego

5.1. Wstęp

5.2. Warstwa orkiestrowa (fragmenty samodzielne – uwertury, preludia, intermezza)

5.3. Muzyka programowa i ilustracyjna w operze

5.4. Funkcje i formy akompaniamentu. Rola wstępów do partii wokalnych oraz solowych instrumentów

5.5. Zakończenie

Rozdział 6. Opera i śpiew

6.1. Spory wokół roli głosu w operze

6.2. Kategorie głosów i ich klasyfikacja a wykonanie

6.3. Ewolucja głosów „od kastratów do tenorów” – brzmienie i percepcja

6.4. Różne formy (arie, recytatywy, monologi)

6.5. Między indywidualizmem a zbiorowością – śpiewak a ansambl i chór. Sceny i finały

6.6. Interpretacja

6.7. Język a wykonawca

6.8. Próba podsumowania

Zakończenie – apologia opery

Krótki przewodnik dyskograficzny

Bibliografia

Indeks nazwisk