Filozofia prawa Immanuela Kanta. Wprowadzenie - ebook

Ostatecznym celem nauki prawa wedle Kanta jest ustanowienie i zagwarantowanie trwałego pokoju na świecie. Chociaż filozof w Metafizycznych podstawach nauki prawa zajmuje się wieloma innymi kwestiami, to jednak wszystkie jego ustalenia są ukierunkowane na jeden cel - przyjęcie powszechnego stanu prawnego, który ma położyć kres wszelkim wojnom, a każdemu człowiekowi zapewnić wrodzoną wolność. Jeśli chodzi o praktyczne użycie rozumu, nie ma dla Kanta zagadnienia istotniejszego i bardziej fundamentalnego.

„W polskiej literaturze przedmiotu dysponujemy bardzo skromną liczbą publikacji na temat prawnych aspektów myśli Kanta. Z tego względu recenzowana książka znajdzie się niewątpliwie w centrum zainteresowania badaczy zajmujących się tymi problemami. Autorka ma bardzo jasno skonkretyzowaną wizję interpretacji filozofii Kanta, dobrze uzasadnioną merytorycznie i osadzoną w literaturze przedmiotu. Te dwa aspekty stanowią o wartości monografii. Można ją uznać za bardzo udaną i syntetyczną prezentację stanowiska Kanta z uwzględnieniem aktualnego stanu dyskusji i kwestii spornych w podstawowych obszarach piśmiennictwa zagranicznego. Biorąc zaś pod uwagę niewątpliwe zalety książki - bardzo dobry i dojrzały styl, jasne i rzeczowe wyłożenie zagadnień prawnych na tle filozofii transcendentalnej - należy ją zaszeregować do znaczących publikacji filozoficznych, jakie się ostatnio ukazały na naszym rynku księgarskim.”

Z recenzji prof. Leona Miodońskiego

Wstęp. Ostateczny cel wszelkiej nauki prawa 11

Ostateczny cel nauki prawa a filozofia polityki 12

Uwagi metodologiczne 14

Objaśnienia terminów 16

Rozdział I. Źródła prawa. Od wolności do systemu obowiązków 19

Wolność jako warunek możliwości pojęcia obowiązku 19

Wolność psychologiczna jako pozór świata doświadczenia 22

Wolność w rozumieniu transcendentalnym Przyczynowość z wolności 23

Idea wolności w Uzasadnieniu metafizyki moralności 27

Wolność i władza pożądania. Ewolucja poglądów Kanta 30

Wolność a prawo moralne 34

Autonomia woli a prawo moralne. Imperatyw kategoryczny 35

Forma, materia i zupełność prawa moralnego 38

Obowiązek a zobowiązanie 42

Normodawstwo etyczne a normodawstwo jurydyczne Typy zobowiązania 43

Podział obowiązków 45

Rozdział II. Pojęcie prawa. Od systemu obowiązków do prawa w sensie ścisłym 51

Ogólny podział obowiązków prawa za Ulpianem 51

Obowiązki prawa wewnętrzne Obowiązek cnoty a obowiązek etyczny 53

Obowiązek prawa a obowiązek jurydyczny Prawo w sensie ścisłym 56

Sankcja przymusu a wolność zewnętrzna 59

Prawo natury i prawo pozytywne 61

Prawo wrodzone i prawo nabyte a własność wewnętrzna i zewnętrzna 63

Prawo natury a prawo obywatelskie, prawo prywatne a prawo publiczne 67

Rozdział III. Prawo prywatne. Od pojęcia prawa do praw jednostkowych 69

Własność a posiadanie. Co to znaczy mieć coś zewnętrznego 69

Prawny postulat rozumu praktycznego. Lex permissiva 72

Własność w stanie natury i stanie obywatelskim 78

Materia prawa prywatnego 80

Nabywanie praw 80

Prawo rzeczowe 81

Prawo osobowe 84

Prawo wspólnoty domowej 87

Sprawiedliwość rozdzielcza a prawo prywatne 90

Rozdział IV. Metafizyczne podstawy nauki o prawie publicznym. Od prawa prywatnego do prawa publicznego 93

Stan natury wedle Kanta 93

Postulat prawa publicznego 97

Sprawiedliwość w stanie prawnym 98

Uniwersalność stanu prawnego 100

Constitutio i prawo publiczne 101

Lex permissiva a prawo publiczne 103

Państwo w idei i republikanizm 106

Suweren i idea kontraktu 107

Formy rządzenia a formy panowania 108

Stan obywatelski 111

Rozdział V. Nauka prawa zastosowana do warunków doświadczenia. Od stanu natury do stanu prawnego 115

Prawo państwowe – państwo wobec poddanych 116

Państwo jako osoba moralna. Suwerenność u Kanta 121

Prawo międzynarodowe 123

Stan natury między państwami 123

Prawo w stanie natury 125

Stan prawny między narodami 129

Prawo kosmopolityczne 134

Prawo o zasięgu globalnym 135

Idea obywatelstwa światowego 136

Rozdział VI. Uniwersalny stan prawny. O wiecznym pokoju 139

Idea „wiecznego pokoju” 139

Stan prawny i postulat „wiecznego pokoju” 140

Formy uniwersalnego stanu prawnego 142

Uniwersalny stan prawny w idei i empirii 145

Bibliografia 149

Indeks pojęć 157

Od Redakcji 163