-
W empik go
Głos Pana Lema. Szkice z filozofii człowieka, wartości i kosmosu. W stulecie urodzin autora Summy - ebook
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Głos Pana Lema. Szkice z filozofii człowieka, wartości i kosmosu. W stulecie urodzin autora Summy - ebook
Wiek XX nie wydał wielkich filozofów na miarę Kanta czy Leibniza, ale wśród tych wyróżniających się Lem zajmuje miejsce poczesne. Jaka jest zatem przyczyna niedostrzegania lub niedoceniania Lema-filozofa? Wskazać tu można trzy powody. Po pierwsze, w czasie największej aktywności twórczej Lema filozofia akademicka zdominowana była przez modne, ale nie posiadające większej wartości heurystycznej orientacje ideologiczno-filozoficzne. Wyższe uczelnie świata Zachodu propagowały scjentystyczną wiarę w nieustający postęp we wszystkich dziedzinach ludzkich pragnień. Ta nowa religia głosiła, że idziemy ku lepszej przyszłości; że będzie lepiej, i pod każdym względem, i dla każdego. Dzięki nauce i nowym technologiom starczy dla wszystkich. Welfare state jest tuż za progiem. Jasne jest, że na pesymizm dziejowy Lema nie było tu miejsca. Na uniwersyteckich wydziałach filozofii jak w kalejdoskopie zmieniały się fascynacje modnymi wówczas nurtami. Wykładowcy usiłowali epatować studentów neopozytywizmem, fenomenologią, egzystencjalizmem, neomarksistowską ideologią, a ostatnio postmodernizmem. W środkach masowego przekazu szalała propaganda okultyzmu, przemianowanego na „parapsychologię” lub „psychotronikę”. Forsowana była teza, że każdy może urządzić swoje życie stosownie do własnych pragnień i aspiracji. Na tle tych jałowych poznawczo doktryn (pomijając już kuriozalną „teorię myślenia pozytywnego”), czyniących w głowach młodych ludzi kolosalny zamęt, metafizyka Lema jawi się jako ożywczy powiew świeżego powietrza. Uderza tu przede wszystkim samodzielność myślenia i dociekliwość w rozpoznawaniu mechanizmów napędowych współczesnego świata. Zdumiewa także jego zdolność do antycypacji przyszłości. Dla osób, zwłaszcza młodzieży, których mózgi były wypełnione treściami parafilozoficznymi, taka filozofia była nierozpoznawalna, podobnie jak są dla monochromatyka różnice kolorów. Trzecim powodem ograniczonej znajomości filozofii Lema są trudności jej rozumienia. Przeszkodą jest tu zapewne język. Język filozofii ma swoje kody, często różni filozofowie nawet obiegowym pojęciom nadają swoiste dla siebie znaczenia. Język Lema, zwłaszcza ten z wcześniejszych jego dzieł, dla niewprawionego czytelnika rzeczywiście nie jest łatwy. Niniejsza książka napisana została z intencją zainteresowania filozofią Lema szerszych kręgów polskiego społeczeństwa. Wskazane wyżej utrudnienia w rozumieniu Lemowych idei, dzięki obszernym komentarzom autora, nie będą sprawiać kłopotów nawet nieobytym z językiem filozofii.
Z recenzji Zbigniewa Musiała
Dr hab. Paweł Okołowski (ur. 1963) – od 1993 r. pracownik Wydziału Filozofii UW, uczeń profesorów B. Wolniewicza i Z. Musiała. Zajmuje się głównie antropologią filozoficzną i aksjologią, prezentując w nich stanowisko własne. Autor książek: Materia i wartości. Neolukrecjanizm Stanisława Lema (Warszawa 2010), Między Elzenbergiem a Bierdiajewem. Studium aksjologiczno-antropologiczne (Warszawa 2012), Filozofia i los. Szkice tychiczne (Kraków 2015); także licznych rozmów i wykładów na YouTubie. Inicjator i redaktor naukowy tomu: B. Wolniewicz, Filozofia i wartości. Post factum (Komorów 2021); prezes Fundacji Katedra Bogusława Wolniewicza.
Spis treści
Wstęp
1. Filozofia Lema
2. Problem z Lemem
3. Stanisława Lema pogląd na świat i świata wzgląd na Lema
4. Literat czy filozof?
5. Stanisław Lem: Lukrecjusz ze Lwowa
6. Antropologia Lema
7. Czym jest styl myślowy? Fleck a Lem
8. Czy Lem był egzystencjalistą? Camus a Lem
9. Lukrecjusz i Lem: antyklerykalizm, ascetyczny hedonizm i apologetyka religii
10. Dwie religie materializmu: Lukrecjusz i Lem
11. Patriotyzm i mizantropia u Lema i Lukrecjusza
12. Turpizm i wierność. O neolukrecjańskiej erotyce Stanisława Lema
13. Kosmos: przeznaczenie i łut szczęścia. Stanisława Lema filozofia losu
14. Podstawy prewidyzmu Stanisława Lema
15. Wolna wola na gruncie naturalizmu Lukrecjusza i Lema
16. Paradoks wskrzeszania z atomów
17. O innych rozumach. Poniechane Polowanie Stanisława Lema
18. Ciało jako fundament rozumu w noologii Stanisława Lema
19. Stanisława Lema myślenie słowami i myślenie obrazami
20. Oszukiwanie zmysłów. Rzeczywistość wirtualna według Stanisława Lema
21. Kołakowski a Lem
22. Lem o Leninie i Wellsie, oraz losie ludzkości
23. Państwo prawa w ujęciu Stanisława Lema
24. Dwa nihilizmy: ziemia Ulro według Stanisława Lema
25. Predestynacja a wolna wola. Młodzieńcze opowiadanie Stanisława Lema
26. Stanisława Lema teologia diabła
27. Lem a Gehlen. Kwestia wolicjonalności
28. Technologia i aksjologia: pentalog biolatryczny według Stanisława Lema
Aneks 1. Wiktor Jaźniewicz, Filozofia Stanisława Lema w świetle statystyk
Aneks 2. Lema teksty bez książek
Hauptsturmfuhrer Koestnitz
Wells, Lenin i przyszłość świata
Musztarda po obiedzie
Krach ostateczny
Lubią albo muszą
Człowiek wielkich przestrzeni
Kropla paląca
Rozważania sylwiczne: CXXX
Nota bibliograficzna
Spis ilustracji
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
| Kategoria: | Filozofia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-242-6578-7 |
| Rozmiar pliku: | 7,4 MB |
