Gra na gitarze. Patrz i ucz się! - ebook

Rozdział 2. Z czego składa się gitara

Budowa gitary akustycznej

Budowa gitary elektrycznej

Główka i klucze

Gryf

Korpus

Mostek

Rodzaje strun

Elementy typowe dla gitary elektrycznej

Gitary mają wspólne, podstawowe cechy, chociaż pod pewnymi względami mogą się znacznie różnić. Zanim zabierzesz się do grania, powinieneś poznać budowę gitary akustycznej i elektrycznej.

Budowa gitary akustycznej

Przyjrzyj się najważniejszym częściom gitary akustycznej.

Budowa gitary elektrycznej

A teraz przyjrzyj się budowie gitary elektrycznej. Niektóre elementy będą podobne, lecz część z nich — szczególnie te związane z elektroniką — będzie zupełnie inna.

Główka i klucze

A teraz poznasz bliżej poszczególne elementy zarówno gitary akustycznej, jak i elektrycznej. Zaczniemy od góry instrumentu, czyli od główki, na której znajdują się klucze.

Główka

Na główce znajdują się klucze, które odpowiadają za właściwy naciąg strun.

Klucze

Za pomocą kluczy lub stroików możesz naciągnąć lub popuścić struny, podnosząc lub obniżając wysokość dźwięku. W ten sposób jesteś w stanie utrzymać właściwy strój gitary. Większość gitar akustycznych oraz część elektrycznych posiada trzy klucze z jednej strony główki i trzy klucze z drugiej.

Sześć kluczy w jedndnym rzędzie

W niektórych gitarach elektrycznych klucze znajdują się w rzędzie po jednej stronie główki.

Zapamiętaj!

Jeśli zmieniasz struny, nawiń je starannie. Poplątane struny mogą się rozstrajać w trakcie gry, sprawiając, że instrument nie będzie brzmiał czysto. Aby dowiedzieć się więcej o zmianie strun, przeczytaj rozdział 16.: „Kupujemy i dbamy o gitarę ”.

Gryf

Gryf to element gitary, na którym gitarzysta przyciska struny na odpowiednich progach — osoby praworęczne używają w tym celu lewej ręki, natomiast leworęczne prawej. Przy klasycznym sposobie grania cztery palce tej ręki służą do naciskania strun, natomiast kciuk należy oprzeć z tyłu gryfu.

PODSTRUNNICA

Podstrunnica to powierzchnia gryfu, na której znajdują się progi. Ciągnie się od główki przez cały gryf i zachodzi na korpus gitary.

ZNACZNIKI

Znaczniki ułatwiają trafienie w odpowiedni próg. Niekiedy są to po prostu kropki, a czasem bardziej wymyślne inkrustacje. Większość gitar akustycznych ma znaczniki na trzecim, piątym, siódmym, dziewiątym, dwunastym, piętnastym i siedemnastym progu.

ZNACZNIKI BOCZNE

Wiele gitar posiada także dodatkowe znaczniki z boku gryfu, co widać na zdjęciu poniżej.

SIODEŁKO

Siodełko wyznacza maksymalną długość drgającej struny z jednej strony (po drugiej stronie tę funkcję pełni mostek). Może być wykonane z kości, plastiku, mosiądzu lub innego stopu.

PROGI

Progi to cienkie sztabki, które są ułożone prostopadle do strun. Poprzez przyciśnięcie struny za wybranym progiem, skracasz jej długość, tym samym zmieniając wysokość wydobywanego dźwięku.

PRĘT NAPINAJĄCY

Wiele gitar posiada pręt napinający, którego zadaniem jest niwelowanie skutków wyginania się gryfu pod wpływem temperatury lub wilgoci. Pomaga on ustawić odpowiedni kąt wygięcia gryfu, a śruba regulująca jego napięcie znajduje się albo na główce, albo przy korpusie. Gitary z nylonowymi strunami zazwyczaj nie są wyposażone w taki pręt.

PIĘTKA

Piętka to miejsce, w którym tył gryfu łączy się z korpusem. W zależności od stylu gitary, może mieć prostą lub bardziej wyszukaną budowę.

Korpus

Korpus gitary zawiera pozostałe elementy gitary. Jego kształt, budowa oraz zastosowane drewno mają znaczny wpływ na brzmienie, zarówno w przypadku gitar akustycznych, jak i elektrycznych z wydrążonym lub częściowo wydrążonym korpusem. Kształt korpusu ma nieco mniejsze znaczenie w gitarach z pełnym korpusem.

Korpus gitary akustycznej posiada zwykle otwór rezonansowy, który wzmacnia brzmienie strun. Struny są często przytwierdzone do mostka za pomocą kołków mostkowych.

Wśród współczesnych gitar elektrycznych najpopularniejsze są te z pełnym korpusem. Niektóre z nich, jak Gibson SG czy Telecaster, mają korpus zbudowany z jednego kawałka drewna.

OKRĄGŁY OTWÓR REZONANSOWY

Otwór rezonansowy pomaga gitarze zabrzmieć donośniej i wyraźniej. W niektórych gitarach jest on okrągły lub owalny.

OTWÓR W KSZTAŁCIE LITERY„F”

Wczesne modele gitar, szczególnie te o wydrążonym lub częściowo wydrążonym korpusie, miały otwór rezonansowy w kształcie litery „f”, podobny do tego w skrzypcach lub wiolonczeli.

OSłONA KORPUSU

Osłona korpusu zabezpiecza jego powierzchnię przed porysowaniem w trakcie gry piórkiem.

KOŁEK NA PASEK

Na końcu korpusu znajduje się zazwyczaj kołek, do którego możesz przytwierdzić pasek. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat grania z gitarą na pasku, przeczytaj rozdział 4.: „Przyjmij właściwą pozycję”.

Mostek

Mostek to miejsce, w którym struny są przytwierdzone do korpusu gitary. Istnieje wiele różnych rodzajów mostków, w zależności od typu gitary.

MOSTEK W GITARZE AKUSTYCZNEJ Z METALOWYMI STRUNAMI

W gitarach z metalowymi strunami mostek jest zazwyczaj drewniany, a struny są przytwierdzone za pomocą kołków mostkowych, które trzymają się na miejscu dzięki sile napięcia strun.

MOSTEK TYPU TELECASTER

W gitarach z pełnym korpusem, takich jak Fender Telecaster, struny najczęściej opierają się na mostku wykonanym z metalu, dzięki czemu dłużej wybrzmiewają.

MOSTEK TYPU LES PAUL

Mostek typu Les Paul składa się ze strunnika, do którego zaczepione są struny, oraz z sześciu regulowanych siodełek, pozwalających na precyzyjne dostrojenie brzmienia.

MOSTEK TYPU STRATOCASTER

Niektóre mostki gitarowe pozwalają na zmianę napięcia strun za pomocą wajchy. Wyjściową pozycję utrzymują dzięki sprężynom o regulowanym napięciu. Struny są przytwierdzone do siodełek na śrubach, które działają jako punkt podparcia. Na zdjęciu pokazano klasyczny mostek typu Stratocaster.

MOSTEK TYPU FLOYD ROSE

Mostek tego typu działa podobnie jak mostek typu Stratocaster, ale pozwala na większy zakres ruchów.

Istnieją jeszcze inne typy mostków, które także powinieneś znać. W gitarach klasycznych struny nylonowe są zazwyczaj przewleczone przez specjalne otwory w mostku i wiązane.

Niektóre gitary akustyczne z metalowymi strunami oraz wydrążone lub częściowo wydrążone gitary elektryczne mają trapezowy strunociąg, w którym struny są przytwierdzone do metalowego strunnika i opierają się na drewnianym mostku.

Rodzaje strun

W zależności od rodzaju posiadanej przez Ciebie gitary możesz używać albo strun nylonowych, albo metalowych.

STRUNY METALOWE

Gitary akustyczne lub elektryczne z metalowymi strunami wykorzystuje się w takich gatunkach muzycznych, jak country, rock, pop, blues. Metalowe struny pozwalają na uzyskanie ciekawego brzmienia glissando, mają jaśniejsze brzmienie i są bardziej napięte niż struny nylonowe.

Najczęściej trzy najcieńsze struny nie są owinięte, natomiast pozostałe trzy tak. Mogą być wykonane z brązu fosforowego, niklu lub stali nierdzewnej.

STRUNY NYLONOWE

Gitary z nylonowymi strunami są wykorzystywane w muzyce klasycznej, flamenco, czasami folkowej. Dawniej struny te były wykonywane z jelit zwierzęcych. Mają one cieplejsze i ciemniejsze brzmienie niż struny metalowe.

Struny nylonowe są bardziej miękkie w dotyku oraz potrzebują mniejszego napięcia, aby osiągnąć odpowiednią wysokość dźwięku. Trzy najcieńsze nie są zazwyczaj owinięte, natomiast pozostałe mają srebrzoną lub złoconą owijkę.

Elementy typowe dla gitary elektrycznej

Zasadniczo na gitarze elektrycznej gra się podobnie jak na akustycznej. Ze względu na większe możliwości wzmocnienia i przedłużenia wybrzmiewania strun, zmiany barwy i innych modyfikacji brzmienia, gitara elektryczna jest uniwersalnym instrumentem do wszelkich eksperymentów dźwiękowych oraz uwydatniania rytmu i melodii.

Przetworniki

PRZETWORNIKI JEDNOCEWKOWE

Przetworniki to elementy służące do wychwytywania wydobywanych dźwięków i zamieniania ich na sygnał elektryczny. Do najpopularniejszych należą przetworniki jednocewkowe oraz humbuckery. Przetwornik jednocewkowy charakteryzuje się czystym, jasnym brzmieniem.

PRZETWORNIK TYPU HUMBUCKER

W porównaniu z przetwornikiem jednocewkowym, humbucker ma ciemniejsze, głębsze brzmienie.

PRZEŁĄCZNIK WYBORU PRZETWORNIKA

Im bliżej mostka znajduje się przetwornik, tym bardziej sopranowo brzmi. Przełącznik służy do wyboru jednego lub kilku przetworników.

Gałki głośności

POJEDYNCZA GAŁKA GŁOŚNOŚCI

Gałka potencjometrów głośności służy do regulowania głośności lub miękkości brzmienia gitary. Niektóre gitary, na przykład Telecaster, mają tylko jeden potencjometr głośności.

POTENCJOMETRY GŁOŚNOŚCI W GITARACH TYPU LES PAUL

Inne gitary, na przykład Les Paul, mają osobne potencjometry regulujące głośność każdego przetwornika.

Gałka głośności

Gałki barwy

Gałki barwy pozwalają regulować ilość sopranów, które zostają wychwycone przez przetwornik, sprawiając, że gitara brzmi bardziej basowo.

Niektóre gitary (na przykład Telecaster) mają jeden potencjometr barwy. Inne (jak Les Paul) mają osobne potencjometry dla każdego przetwornika.

Gniazdo typu jack

Jeden koniec kabla połączeniowego powinien być włożony do typu jack w korpusie gitary, a drugi w gniazdo znajdujące się we wzmacniaczu, dzięki czemu dźwięk z gitary będzie mógł się przedostać do wzmacniacza.

WSKAZÓWKA

Zwróć uwagę na to, aby wtyczka nie była poluzowana. Zwinięcie kabla z obluzowaną wtyczką może doprowadzić do złamania wewnętrznych przewodów.