MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
-
nowość
-
promocja
Granik 334 p.n.e. - Issos 333 p.n.e. - ebook
Granik 334 p.n.e. - Issos 333 p.n.e. - ebook
Wczesną wiosną 334 roku p.n.e. Aleksander Macedoński, mający niewiele ponad 20 lat, ale wojowniczy i już doświadczony na polach bitew władca Macedonii, rzucił wyzwanie imperium perskiemu Achemenidów. Na czele kilkudziesięciotysięcznej armii wkroczył do Azji Mniejszej. Najpierw skierował się do Troi, gdzie oddał hołd bohaterom „Iliady” Homera. Potem wyruszył przeciwko wojskom perskich satrapów z zachodnich prowincji wspartym przez greckich najemników, które zebrały się nad rzeką Granik. Szalę na korzyć Aleksandra przeważył śmiały atak na perskie centrum i śmierć Mitrydatesa, zięcia Wielkiego Króla Dariusza III.
Armia macedońska zajęła zachodnią część dzisiejszej tureckiej Anatolii i skierowała się ku Syrii. W listopadzie 333 roku p.n.e. pod Issos na obecnym pograniczu turecko-syryjskim zastąpił jej drogę Dariusz III z potężnymi siłami, ustawionymi w dogodnym do bitwy terenie. Aleksander znowu odważnie zaatakował przeciwnika i zmusił króla perskiego do panicznej ucieczki. Zdobył wrogi obóz, pojmał matkę Dariusza, żonę oraz dwie córki i syna. Wielkie zwycięstwo otworzyło mu drogę do podboju Egiptu. Tę historię zajmująco opisuje Michał Piekarski, znawca wojskowości starożytnej.
| Kategoria: | Historia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-11-18606-4 |
| Rozmiar pliku: | 15 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WSTĘP
Z niekłamaną przyjemnością mam zaszczyt przedstawić Czytelnikom kolejną książkę, a samemu wrócić w świat Aleksandra Wielkiego. Tym razem jednak przeniesiemy się z gór Afganistanu czy parnych lasów Indii do regionów bliższych zarówno nam, jak i starożytnym Grekom. Dramat rozegrał się na terenach dzisiejszej Turcji. Tam rozpoczęła się gra, której stawką było władanie nad największym dotychczas z istniejących imperiów – Królestwo Achemenidów.
Obie tytułowe bitwy stanowią klamrę dla podboju Azji Mniejszej przez Macedończyków. Od starcia pod Granikiem rozpoczęła się tak naprawdę główna część wyprawy – i o mało co się nie zakończyła. Wystarczyłby tylko jeden, celnie wymierzony cios włóczni czy miecza, a historia Aleksandra zakończyłaby się szybciej, niż zaczęła. Natomiast późniejsze o rok Issos było pierwszym pojedynkiem pomiędzy młodym władcą a Dariuszem III, Wielkim Królem Persji. Miała dramatyczny przebieg, podczas której Aleksander forsuje trudno dostępną rzekę, falanga macedońska prawdopodobnie ponosi największe straty podczas całej wyprawy na wschód i znajduje się na krawędzi załamania, a perska pancerna jazda pod dowództwem Nabarzanesa śmiało natarła na Tesalów Parmeniona.
Podczas małoazjatyckich kampanii Aleksander nie stał się jeszcze potomkiem boga Amona, przejmującym wschodnią etykietę dworską i przepych. Dopiero dalsze podboje (których przedsmakiem było zdobycie perskiego obozu pod Issos) takim go uczyniły. Wciąż był jeszcze niczym prosty hetajr, równy pośród równych. Walczył w pierwszym szeregu, odnosił rany, biesiadował, a jego ówczesna prostota i poczucie humoru zachowały się w przekazach po dziś dzień.
Podczas pisania książki korzystałem przede wszystkim z podstawowych źródeł historycznych – Arriana, nieco zrehabilitowanego Kurcjusza, Plutarcha i Diodora. Choć są to dzieła znacznie późniejsze, to opierają się one na pracach powstałych krotko po wyprawie przez uczestników wyprawy np. Ptolemeusza Lagidy. Przekaz bywa nieraz wykrzywiony, ale dzisiaj stanowi podstawę dla rekonstrukcji przebiegu zdarzeń (i zarzewia sporów dotyczących wiarygodności). Pomocniczo wspieram się, przy zachowaniu oczywiście ostrożności źródeł znacznie mniej pewnych, takich jak Polianos, _Itinerarium Alexandri_¹ czy światowej sławy, wielowiekowy bestseller, jakim było _Romans o Aleksandrze_ nieznanego autora lub autorów ukrywających się pod mianem Pseudo-Callisthenes.
Dużą rolę odegrała również literatura przedmiotu, zarówno ta z początku XX wieku, ale przede wszystkim ta współczesna. Niniejsza praca uwzględnia (i mam nadzieję popularyzuje) najnowsze ustalenia. Na przestrzeni lat zmieniło się nasze postrzeganie imperium achemenidzkiego, roli najemników greckich w Persji czy rekonstrukcji szczegółów dotyczących armii macedońskiej i perskiej². Wiele kwestii wciąż pozostaje spornych np. przebieg bitwy nad Granikiem czy dokładna lokalizacja miejsca batalii pod Issos. Dyskusje wciąż się toczą, dlatego też starałem się przedstawić różne punkty widzenia i nieraz wykluczające się hipotezy. Sam zachęcam do śledzenia tropów wskazanych w przypisach i bibliografii.
W niniejszym tekście chronologia odnosi się do dat przed początkiem naszej ery. Tam, gdzie jest inaczej, określam to jako n.e. W nawiasach obok antycznych nazw geograficznych miast, rzek czy gór starałem podać współczesne miano lokalizacji.Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
1. Anonimowe dzieło z ok. 340 roku n.e. stanowiące skrócony opis wyprawy Aleksandra. Jest szkicowe i niepozbawione błędów.
2. Np. P. Briant, _From Cyrus to Alexander. A history of the Persian Empire_, Indiana 2002; J. Rop, _Greek Military Service in the Ancient Near East, 401–330 B.C.,_ Cambridge 2019; D. Karunanithy, _Macedońska Machina Wojenna 359–281 p.n.e.,_ Oświęcim ٢٠٢٠; S. Manning, _Armed Force in the Tespid-Achamenid Empire_, Ph.D.Diss, Innsbruck 2018.
3. _A Companion to Ancient Macedonia_, red. I. Worthington i J. Rois- man, Londyn 2010, s. 489.
4. FGrH 15, F 225b.
5. N.G.L Hammond, _Filip Macedoński,_ Poznań 2002, s. 23.
6. _A Companion to Ancient Macedonia…,_ s. 484.
7. D. Karunanithy, _Macedońska…_, s. 91.
8. _A Companion to Ancient Macedonia…,_ s. 476.
9. D. Karunanithy, _Macedońska…,_ s. 122 –123.
10. K. Nawotka, _Aleksander Wielki,_ Wrocław 2007, s. 112.
11. Arr. I.1.
12. K. Nawotka, _Aleksander…_, s. 152–163.
13. S. Ruzicka, _The “Pixodarus Affairˮ Reconsidered Again_, _Philip II and Alexander the Great: Father and Son, Lives and Afterlives_, pod red. E. Carney, D. Ogden, Oxford 2010, s. 5–7.
14. K. Nawotka, _Aleksander…_, s. 119.
15. Plut. 15.
16. Plut. 5.
17. J. Morgan, _Greek Perspectives on the Achaemenid Empire Persia through the Looking Glass_, Edinburgh 2016, s. 271.
18. K. Nawotka, _Aleksander..,_, s. 112–113.
19. D.C. Yates, _States of Memory The Polis Panhellenism and the Persian War_, Oxford 2019, s. 228.
20. W.W. Tarn, _Alexander the Great_, Cambridge 1948, s. 8.
21. M.J. Olbrycht, _Historia Iranu_, red. A. Krasnowolska, Wrocław 2010, s. 117–118.
22. C. Tuplin, _The Sick Man of Asia_?, _Beetwen Thucydidesand Polybios. The Golden Ege of Greek Histophography,_ pod red. G. Parmeggiani, Cambrige 2014, s. 211–222. Ten tekst stał się inspiracją dla podtytułu niniejszego podrozdziału.
23. S. Ruzicka, _Trouble in the West. Egypt and the Persian Empire, 525–332 B.C.E._, Oxford 2012, s. 40.
24. M. Kaczanowicz, _Egipt: Ostatnie wieki imperium (747–332 p.n.e.)_, Poznań 2019, s. 162; S. Ruzicka, _Trouble…_, s. 3–13.
25. M. Weiskopf, _The So-Called Great Satraps Revolt_, Stuttgart 1989, s. 10.
26. J. Rop, _Greek Military…_, s. 136–140.
27. A.T. Olmstead, _Dzieje imperium perskiego_, Warszawa 1974, s. 285.
28. K. Nawotka, _Aleksander…_, s. 97; _A Companion to the Achaemenid Persian Empire_, red. B. Jacobs, R. Rollinger, Londyn 2021, s. 971–972.
29. P. Briant, _Darius in the Shadow of Alexander_, Londyn 2015, s. 46–47.
30. Tamże, s. 8.
31. Za: P. Briant, _Darius…_, s. 48.
32. Klasyczni autorzy wspominają o kilku wyprawach – pod rządami Dariusza II, Artakserksesa II i Artakserksesa III – rozpoczętych przez króla przeciwko temu ludowi, którego terytorium rozciągało się na północ od Iranu aż po region otaczającego Morze Kaspijskie. Głównym celem tych okresowych „wizyt” było odnowienie traktatu o „przyjaźni i sojuszu”, który łączył perskich Wielkich Królów i drobnych królów kaduskich.
33. Iust. X.3; Diod. XVII.6.
34. S. Ruzicka, _Trouble_…, s. 204.
35. Xen. II.5.
Z niekłamaną przyjemnością mam zaszczyt przedstawić Czytelnikom kolejną książkę, a samemu wrócić w świat Aleksandra Wielkiego. Tym razem jednak przeniesiemy się z gór Afganistanu czy parnych lasów Indii do regionów bliższych zarówno nam, jak i starożytnym Grekom. Dramat rozegrał się na terenach dzisiejszej Turcji. Tam rozpoczęła się gra, której stawką było władanie nad największym dotychczas z istniejących imperiów – Królestwo Achemenidów.
Obie tytułowe bitwy stanowią klamrę dla podboju Azji Mniejszej przez Macedończyków. Od starcia pod Granikiem rozpoczęła się tak naprawdę główna część wyprawy – i o mało co się nie zakończyła. Wystarczyłby tylko jeden, celnie wymierzony cios włóczni czy miecza, a historia Aleksandra zakończyłaby się szybciej, niż zaczęła. Natomiast późniejsze o rok Issos było pierwszym pojedynkiem pomiędzy młodym władcą a Dariuszem III, Wielkim Królem Persji. Miała dramatyczny przebieg, podczas której Aleksander forsuje trudno dostępną rzekę, falanga macedońska prawdopodobnie ponosi największe straty podczas całej wyprawy na wschód i znajduje się na krawędzi załamania, a perska pancerna jazda pod dowództwem Nabarzanesa śmiało natarła na Tesalów Parmeniona.
Podczas małoazjatyckich kampanii Aleksander nie stał się jeszcze potomkiem boga Amona, przejmującym wschodnią etykietę dworską i przepych. Dopiero dalsze podboje (których przedsmakiem było zdobycie perskiego obozu pod Issos) takim go uczyniły. Wciąż był jeszcze niczym prosty hetajr, równy pośród równych. Walczył w pierwszym szeregu, odnosił rany, biesiadował, a jego ówczesna prostota i poczucie humoru zachowały się w przekazach po dziś dzień.
Podczas pisania książki korzystałem przede wszystkim z podstawowych źródeł historycznych – Arriana, nieco zrehabilitowanego Kurcjusza, Plutarcha i Diodora. Choć są to dzieła znacznie późniejsze, to opierają się one na pracach powstałych krotko po wyprawie przez uczestników wyprawy np. Ptolemeusza Lagidy. Przekaz bywa nieraz wykrzywiony, ale dzisiaj stanowi podstawę dla rekonstrukcji przebiegu zdarzeń (i zarzewia sporów dotyczących wiarygodności). Pomocniczo wspieram się, przy zachowaniu oczywiście ostrożności źródeł znacznie mniej pewnych, takich jak Polianos, _Itinerarium Alexandri_¹ czy światowej sławy, wielowiekowy bestseller, jakim było _Romans o Aleksandrze_ nieznanego autora lub autorów ukrywających się pod mianem Pseudo-Callisthenes.
Dużą rolę odegrała również literatura przedmiotu, zarówno ta z początku XX wieku, ale przede wszystkim ta współczesna. Niniejsza praca uwzględnia (i mam nadzieję popularyzuje) najnowsze ustalenia. Na przestrzeni lat zmieniło się nasze postrzeganie imperium achemenidzkiego, roli najemników greckich w Persji czy rekonstrukcji szczegółów dotyczących armii macedońskiej i perskiej². Wiele kwestii wciąż pozostaje spornych np. przebieg bitwy nad Granikiem czy dokładna lokalizacja miejsca batalii pod Issos. Dyskusje wciąż się toczą, dlatego też starałem się przedstawić różne punkty widzenia i nieraz wykluczające się hipotezy. Sam zachęcam do śledzenia tropów wskazanych w przypisach i bibliografii.
W niniejszym tekście chronologia odnosi się do dat przed początkiem naszej ery. Tam, gdzie jest inaczej, określam to jako n.e. W nawiasach obok antycznych nazw geograficznych miast, rzek czy gór starałem podać współczesne miano lokalizacji.Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
1. Anonimowe dzieło z ok. 340 roku n.e. stanowiące skrócony opis wyprawy Aleksandra. Jest szkicowe i niepozbawione błędów.
2. Np. P. Briant, _From Cyrus to Alexander. A history of the Persian Empire_, Indiana 2002; J. Rop, _Greek Military Service in the Ancient Near East, 401–330 B.C.,_ Cambridge 2019; D. Karunanithy, _Macedońska Machina Wojenna 359–281 p.n.e.,_ Oświęcim ٢٠٢٠; S. Manning, _Armed Force in the Tespid-Achamenid Empire_, Ph.D.Diss, Innsbruck 2018.
3. _A Companion to Ancient Macedonia_, red. I. Worthington i J. Rois- man, Londyn 2010, s. 489.
4. FGrH 15, F 225b.
5. N.G.L Hammond, _Filip Macedoński,_ Poznań 2002, s. 23.
6. _A Companion to Ancient Macedonia…,_ s. 484.
7. D. Karunanithy, _Macedońska…_, s. 91.
8. _A Companion to Ancient Macedonia…,_ s. 476.
9. D. Karunanithy, _Macedońska…,_ s. 122 –123.
10. K. Nawotka, _Aleksander Wielki,_ Wrocław 2007, s. 112.
11. Arr. I.1.
12. K. Nawotka, _Aleksander…_, s. 152–163.
13. S. Ruzicka, _The “Pixodarus Affairˮ Reconsidered Again_, _Philip II and Alexander the Great: Father and Son, Lives and Afterlives_, pod red. E. Carney, D. Ogden, Oxford 2010, s. 5–7.
14. K. Nawotka, _Aleksander…_, s. 119.
15. Plut. 15.
16. Plut. 5.
17. J. Morgan, _Greek Perspectives on the Achaemenid Empire Persia through the Looking Glass_, Edinburgh 2016, s. 271.
18. K. Nawotka, _Aleksander..,_, s. 112–113.
19. D.C. Yates, _States of Memory The Polis Panhellenism and the Persian War_, Oxford 2019, s. 228.
20. W.W. Tarn, _Alexander the Great_, Cambridge 1948, s. 8.
21. M.J. Olbrycht, _Historia Iranu_, red. A. Krasnowolska, Wrocław 2010, s. 117–118.
22. C. Tuplin, _The Sick Man of Asia_?, _Beetwen Thucydidesand Polybios. The Golden Ege of Greek Histophography,_ pod red. G. Parmeggiani, Cambrige 2014, s. 211–222. Ten tekst stał się inspiracją dla podtytułu niniejszego podrozdziału.
23. S. Ruzicka, _Trouble in the West. Egypt and the Persian Empire, 525–332 B.C.E._, Oxford 2012, s. 40.
24. M. Kaczanowicz, _Egipt: Ostatnie wieki imperium (747–332 p.n.e.)_, Poznań 2019, s. 162; S. Ruzicka, _Trouble…_, s. 3–13.
25. M. Weiskopf, _The So-Called Great Satraps Revolt_, Stuttgart 1989, s. 10.
26. J. Rop, _Greek Military…_, s. 136–140.
27. A.T. Olmstead, _Dzieje imperium perskiego_, Warszawa 1974, s. 285.
28. K. Nawotka, _Aleksander…_, s. 97; _A Companion to the Achaemenid Persian Empire_, red. B. Jacobs, R. Rollinger, Londyn 2021, s. 971–972.
29. P. Briant, _Darius in the Shadow of Alexander_, Londyn 2015, s. 46–47.
30. Tamże, s. 8.
31. Za: P. Briant, _Darius…_, s. 48.
32. Klasyczni autorzy wspominają o kilku wyprawach – pod rządami Dariusza II, Artakserksesa II i Artakserksesa III – rozpoczętych przez króla przeciwko temu ludowi, którego terytorium rozciągało się na północ od Iranu aż po region otaczającego Morze Kaspijskie. Głównym celem tych okresowych „wizyt” było odnowienie traktatu o „przyjaźni i sojuszu”, który łączył perskich Wielkich Królów i drobnych królów kaduskich.
33. Iust. X.3; Diod. XVII.6.
34. S. Ruzicka, _Trouble_…, s. 204.
35. Xen. II.5.
więcej..
