Grettir’s Saga. Saga o Grettirze Mocnym - ebook

GRETTIR’S SAGA - SAGA O GRETTIRZE MOCNYM

Rozdział 1 - Rodzina i wczesne wojny Onunda, syna Ofeiga

Był sobie człowiek imieniem Onund, syn Ofeiga Niezdarnej Stopy, który był synem Ivara Konia. Onund był bratem Gudbjorg, matki Gudbranda Knoba, ojca Asty, matki króla Olafa Świętego. Jego matka pochodziła z Upplands, podczas gdy krewni jego ojca mieszkali głównie w Rogaland i Hordland. Był wielkim wikingiem i zwykł wyprawiać się na zachód przez morze. W wyprawach towarzyszył mu niejaki Balki, syn Blaeinga z Sotanes, oraz Orm Bogacz. Inny ich towarzysz nazywał się Hallvard. Mieli pięć dobrze wyposażonych statków. Splądrowali Hebrydy, docierając do wysp Barra, gdzie rządził król o imieniu Kjarval, który również miał pięć statków. Zaatakowali je; doszło między nimi do zaciętej bitwy, w której ludzie Onunda walczyli z największą odwagą. Po tym, jak wielu poległo po obu stronach, bitwa zakończyła się ucieczką króla z jednym statkiem; reszta została zdobyta przez siły Onunda wraz z wieloma łupami. Zostali tam na zimę i spędzili kolejne trzy lata nękając wybrzeża Irlandii i Szkocji, po czym wrócili do Norwegii.Rozdział 2 - Bitwa o Hafrsfjord

W tym czasie Norwegia była bardzo niespokojna. Harald Szokogłowy, syn Halfdana Czarnego, do tego czasu król Upplandów, dążył do najwyższej władzy królewskiej. Udał się na północ i stoczył tam wiele bitew, w których zawsze zwyciężał. Następnie maszerował przez terytoria na południu, podporządkowując je, gdziekolwiek się pojawił. Po dotarciu do Hordlandu przeciwstawił mu się pstrokaty tłum dowodzony przez Kjotviego Bogatego, Thorira Long-china oraz Sotiego i króla Sulkiego z południowego Rogalandu. Geirmund Swarthyskin był wtedy daleko na zachodzie, za morzem, więc nie był obecny podczas bitwy, chociaż Hordland należał do jego królestwa.

Onund i jego grupa przybyli tej jesieni z zachodnich mórz, a gdy Thorir i Kjotvi dowiedzieli się o ich lądowaniu, wysłali wysłanników z prośbą o pomoc, obiecując traktować ich z honorem.

Bardzo zależało im na możliwości wyróżnienia się, więc dołączyli do sił Thora i zadeklarowali, że będą w najgęstszej części bitwy. Spotkali się z królem Haraldem w fiordzie w Rogaland, zwanym Hafrsfjord. Siły po obu stronach były bardzo duże, a bitwa była jedną z największych, jakie kiedykolwiek stoczono w Norwegii. Istnieje wiele relacji na ten temat, ponieważ zawsze słyszy się wiele o ludziach, o których opowiada saga. Wojska przybyły z całego kraju, a także z innych krajów, oprócz mnóstwa wikingów. W samym środku bitwy Onund przypłynął swoim okrętem obok okrętu Thora Long-china. Król Harald udał się na statek Thorira, wiedząc, że jest on strasznym berserkiem i bardzo odważnym. Walka była desperacka po obu stronach. Wtedy król rozkazał swoim berserkom, zwanym Wilczymi Skórami, ruszyć naprzód. Żadne żelazo nie mogło ich zranić, a kiedy szarżowali, nic nie mogło im się oprzeć. Thorir bronił się dzielnie i padł na swój okręt, walcząc dzielnie. Cały statek od rufy do rufy został oczyszczony, a jego mocowania zostały przecięte, tak że wypadł z linii bitwy. Następnie zaatakowali statek Onunda, w którego przedniej części stał i walczył mężnie. Ludzie króla powiedzieli: ″Dobrze się trzyma w dziobówce. Dajmy mu coś, co przypomni mu, że brał udział w bitwie″. Onund wyszedł jedną nogą na nadburcie, a gdy uderzał, rzucili się na niego z włócznią; parując ją, pochylił się do tyłu, a w tym momencie człowiek na dziobie królewskiego statku uderzył go i oderwał mu nogę poniżej kolana, unieruchamiając go jednym ciosem. Wraz z nim padła większa liczba jego ludzi. Zanieśli go na statek należący do człowieka imieniem Thrand, syna Bjorna i brata Eyvinda Wschodniego. Walczył przeciwko królowi Haraldowi, a jego statek leżał po drugiej stronie Onunda. Potem nastąpiła ogólna ucieczka. Thrand i reszta wikingów uciekli, jak tylko mogli, i popłynęli na zachód. Zabrali ze sobą Onunda, Balkiego i Hallvarda Sugandiego. Onund wyzdrowiał i przez resztę życia chodził z drewnianą nogą, dlatego nazywano go Onund Treefoot, dopóki żył.Rozdział 3 - Spotkanie pokonanych wodzów na zachodzie i ślub z Onundem

W zachodniej części kraju było wielu wybitnych ludzi, którzy uciekli ze swoich domów w Norwegii przed królem Haraldem, ponieważ ogłosił on wszystkich, którzy walczyli przeciwko niemu, banitami i skonfiskował ich majątek. Gdy tylko Onund wyzdrowiał z rany, Thrand udał się ze swoją drużyną do Geirmunda Swarthyskina, który był najwybitniejszym z wikingów na zachodzie. Zapytali go, czy nie zamierza spróbować odzyskać swojego królestwa w Hordlandzie i zaproponowali, że dołączą do niego, mając nadzieję, że w ten sposób zrobią coś dla swoich posiadłości, ponieważ Onund był bardzo bogaty, a jego krewni bardzo potężni. Geirmund odpowiedział, że Harald ma taką siłę, że nie ma nadziei na zdobycie honoru walcząc, gdy cały kraj połączył się przeciwko niemu i został pokonany. Powiedział, że nie ma zamiaru stać się niewolnikiem króla i błagać o to, co kiedyś sam posiadał. Widząc, że nie jest już w pełni sił swojej młodości, wolał znaleźć inne zajęcie. Tak więc Onund i jego grupa powrócili na Wyspy Południowe, gdzie spotkali wielu swoich przyjaciół.

Był sobie człowiek imieniem Ofeig, zwany Grettir. Był on synem Einara, syna Olvira Babymana. Był bratem Oleifa Szerokiego, ojca Thormoda Shafta. Innym synem Olvira był Steinolf, ojciec Uny, którą poślubił Thorbjorn Łososiarz. Trzecim synem Olvira był Steinmod, który był ojcem Konala, ojca Alfdisa z wysp Barra. Syn Konala nazywał się Steimnod; był ojcem Halldory, którą poślubił Eilif, syn Ketila Jednorękiego.

Ofeig Grettir poślubił Asny, córkę Vestara, syna Haeinga. Jego synami byli Asmund Bezbrody i Asbjorn, a córki nosiły imiona Aldis, Aesa i Asvor. Ofeig uciekł przed gniewem króla Haralda na zachód przez morze, wraz ze swoim krewnym Thormodem Shaftem i wszystkimi ich rodzinami. Pustoszyli daleko i szeroko na zachodnich morzach. Thrand i Onund Treefoot udali się na zachód do Irlandii, aby dołączyć do brata Thranda, Eyvinda Wschodniego, który dowodził irlandzką obroną. Matka Eyvinda miała na imię Hlif; była córką Hrolfa, syna Ingjalda, syna króla Frodiego, podczas gdy matką Thranda była Helga, córka Ondotta Crowa. Ojcem Eyvinda i Thranda był Bjorn, syn Hrolfa z Ar. Musiał on opuścić Gautland, ponieważ spalił w swoim domu Sigfasta, teścia króla Solviego. Następnie udał się do Norwegii i spędził zimę z Grimem Hersirem, synem Kolbjorna Podstępnego, który chciał go zamordować dla swoich pieniędzy. Następnie Bjorn udał się do Ondott Crow, który mieszkał w Hvinisfjord w Agdir. Tam został dobrze przyjęty, został na zimę, a latem wyruszył na kampanię z Ondottem, aż do śmierci jego żony Hlif. Ostatecznie Ondott oddał Bjornowi swoją córkę Helgę, a Bjorn nie wyruszał już do walki. Eyvind przejął statki ojca i stał się wielkim wodzem w zachodniej części kraju. Ożenił się z Rafartą, córką irlandzkiego króla Kjarvala. Ich synami byli Helgi Chudy i Snaebjorn.

Kiedy Thrand i Onund przybyli na Wyspy Południowe, znaleźli tam Ofeiga Grettira i Thormoda Shafta, z którymi bardzo się zaprzyjaźnili, ponieważ każdy z nich myślał, że inni powstali z martwych, a ich ostatnie spotkanie miało miejsce w Norwegii, kiedy wojna była najgorsza. Onund był bardzo milczący, a Thrand, gdy to zauważył, zapytał, co mu chodzi po głowie. Onund odpowiedział wierszem:

″Żadna radość nie jest moja, odkąd walczyłem w bitwie.

Wiele smutków, które mnie ogarniają.

Ludzie mają mnie za nic; ta myśl jest najgorsza

z wszystkiego, co gnębi moje zasmucone serce″.

Thrand powiedział: ″Dlaczego, wciąż wydajesz się tak pełna wigoru, jak zawsze. Możesz się jeszcze ustatkować i ożenić. Będziesz miała moje dobre słowo i zainteresowanie, jeśli tylko powiesz mi, na kogo masz ochotę″.

Onund powiedział, że zachował się szlachetnie; ale powiedział, że był czas, kiedy jego szanse na zawarcie korzystnego małżeństwa były większe.

powiedział Thrand: ″Ofeig ma córkę o imieniu Aesa; możemy o tym wspomnieć, jeśli chcesz″.

Onund powiedział, że chciałby to zrobić, a wkrótce potem zwrócono się w tej sprawie do Ofeiga. Przyjął propozycję przychylnie, mówiąc, że zna tego człowieka z dobrego rodu i że ma pewien majątek ruchomy, choć jego ziemie nie są wiele warte. ″Ale″, powiedział, ″nie sądzę, by był bardzo mądry. Przecież moja córka jest jeszcze dzieckiem″.

Thrand powiedział, że Onund był bardziej energiczny niż niejeden człowiek o zdrowszych nogach.

Z pomocą Thranda warunki zostały ustalone. Ofeig miał dać swojej córce część w gotówce, ponieważ żaden z nich nie chciał nic liczyć na swoje ziemie w Norwegii. Wkrótce potem Thrand został zaręczony z córką Thormoda Shafta. Obie panny miały pozostać w związku przez trzy lata.

Latem wyruszali na wyprawy bojowe, a zimą pozostawali na Wyspach Barra.Rozdział 4 - Walka z wikingami Vigbjodem i Vestmarem

Było dwóch wikingów z południowych wysp, o imionach Vigbjod i Vestmar; byli za granicą zarówno latem, jak i zimą. Mieli osiem statków i nękali głównie wybrzeże Irlandii, gdzie dokonali wielu złych czynów, dopóki Eyvind nie podjął się obrony wybrzeża, kiedy wycofali się na Hebrydy, aby tam nękać, aż do szkockich zatok. Thrand i Onund wyruszyli przeciwko nim i dowiedzieli się, że popłynęli na wyspę zwaną Bot. Onund i Thrand podążyli za nimi z pięcioma statkami, a kiedy wikingowie zobaczyli ich i zobaczyli, ilu ich było, pomyśleli, że ich własne siły są wystarczające, więc chwycili za broń i ruszyli do ataku. Onund rozkazał swoim okrętom zająć pozycję między dwiema skałami, gdzie znajdował się głęboki, ale wąski kanał, otwarty na atak tylko z jednej strony i nie więcej niż pięcioma okrętami naraz. Onund był bardzo przebiegłym człowiekiem. Wysłał swoje pięć okrętów do przodu w głąb kanału, tak że ponieważ za nimi było dużo miejsca na morzu, mogły się łatwo wycofać, po prostu cofając wiosła. Jeden z okrętów podpłynął pod wyspę leżącą na ich trawersie i przeniósł wielki kamień w miejsce na przedzie skały, gdzie nie mógł być widoczny z okrętów wroga. Wikingowie śmiało podpłynęli, myśląc, że złapali ich w pułapkę. Vigbjod zapytał, kim są ci, których osaczył. Thrand odpowiedział, że jest bratem Eyvinda Wschodniego, a człowiek z nim to jego towarzysz, Onund Treefoot. Wikingowie roześmiali się i powiedzieli:

″Trolle zabierają łobuza Treefoota

by położyć go równo z ziemią.

Nigdy jeszcze nie widziałem ludzi idących do walki,

którzy nie byliby w stanie udźwignąć samych siebie″.

Onund powiedział, że nie będzie wiadomo, dopóki nie spróbuje. Wtedy statki zbliżyły się do siebie. Doszło do wielkiej bitwy, w której obie strony walczyły dzielnie. Gdy bitwa rozgorzała na dobre, Onund rozkazał swoim okrętom cofnąć wiosła. Wikingowie, widząc to, myśleli, że uciekają, i napierali z całej siły, wchodząc pod skałę w momencie, gdy przybyła grupa, która została wysłana w tym celu. Rzucili na wikingów kamienie tak ogromne, że nic nie mogło się im oprzeć. Wielu wikingów zginęło, a inni zostali tak ranni, że nie mogli już walczyć. Następnie wikingowie próbowali uciec, ale nie mogli, ponieważ ich statki znajdowały się w najwęższej części kanału i były hamowane zarówno przez prąd, jak i przez statki wroga. Ludzie Onunda energicznie zaatakowali skrzydło dowodzone przez Vigbjoda, podczas gdy Thrand zaatakował Vestmara, ale niewiele zdziałał. Kiedy ludzie na statku Vigbjoda zostali nieco zredukowani, ludzie Onunda, on sam z nimi, przygotowali się do wejścia na pokład. Widząc to, Vigbjod zdecydowanie pobudził swoich ludzi. Zwrócił się przeciwko Onundowi, którego ludzie w większości się poddali. Onund był człowiekiem o ogromnej sile i kazał swoim zwolennikom obserwować, jak sobie z nimi radzi. Wepchnęli kłodę pod kikut jego nogi, tak że stał całkiem stabilnie. Wiking rzucił się naprzód, dopadł Onunda i ciął go mieczem, który przeciął jego tarczę i wbił się w kłodę pod nogą, gdzie pozostał nieruchomo. Gdy Vigbjod schylił się, by ponownie wyciągnąć miecz, Onund zadał mu cios w ramię, odcinając mu rękę i unieruchamiając go. Kiedy Vestmar zobaczył, jak jego towarzysz upada, rzucił się na najbardziej oddalony statek i uciekł wraz ze wszystkimi, którzy zdołali się na niego dostać. Następnie zbadali poległych. Vigbjod już nie żył. Onund podszedł do niego i powiedział:

″Krwawe twe rany. Czy widziałeś, jak uciekam?

″Jedna noga″ nie została od ciebie zraniona.

Wielu jest odważniejszych w słowach niż w czynach.

Ty, niewolniku, zawiodłeś, gdy przyszło do próby″.

Zabrali dużą ilość łupów i wrócili na Wyspy Barra jesienią.Rozdział 5 - Wizyta Onunda i Thranda u Eyvinda w Irlandii

Następnego lata przygotowali się do podróży na zachód, do Irlandii. W tym samym czasie Balki i Hallvard popłynęli na zachód, do Islandii, gdzie słyszeli, że dobra ziemia jest dostępna do zajęcia. Balki zajął trochę ziemi w Hrutafjord i zamieszkał w dwóch miejscach zwanych Balkastad. Hallvard zajął Sugandafjord i Skalavik aż do Stigi, gdzie mieszkał.

Thrand i Onund poszli odwiedzić Eyvinda Wschodniego, który radośnie powitał swojego brata Thranda; ale kiedy usłyszał, że Onund również przybył, bardzo się rozgniewał i chciał z nim walczyć. Thrand poprosił go, aby tego nie robił i powiedział, że nie przystoi mu kłócić się z ludźmi z Norwegii, zwłaszcza z takimi, którzy nie popełnili żadnego przestępstwa. Eyvind odparł, że już wcześniej dopuścił się obrazy, gdy wypowiedział wojnę królowi Kjarvalowi, i że teraz powinien za to zapłacić. Bracia mieli sobie wiele do powiedzenia na ten temat, aż w końcu Thrand powiedział, że on i Onund powinni podzielić się swoim majątkiem. Wtedy Eyvind dał się udobruchać. Pozostali tam przez długi czas w lecie i udali się z Eyvindem na jego wyprawy. Eyvind przekonał się, że Onund jest człowiekiem o wielkiej odwadze. Jesienią udali się na Hebrydy, a Eyvind przekazał Thrandowi cały swój udział w dziedzictwie ich ojca Bjorna na wypadek, gdyby Bjorn umarł przed Thrandem. Pozostali na Hebrydach aż do ślubu i kilka lat później.Rozdział 6 - Śmierć Bjorna; spory o jego majątek w Norwegii

Następną rzeczą, która się wydarzyła, była śmierć ojca Thranda, Bjorna. Kiedy wiadomość o tym dotarła do Grima Hersira, wystąpił on przeciwko Ondott Crow i zażądał majątku Bjorna. Ondott twierdził, że Thrand jest prawowitym spadkobiercą swojego ojca, ale Grim utrzymywał, że Thrand jest daleko na Zachodzie. Bjorn, jak twierdził, pochodził z Gautlandii, a dziedziczenie majątku wszystkich obcokrajowców przechodziło na króla. Ondott powiedział, że będzie trzymał majątek w imieniu Thranda, który był synem jego córki. Następnie Grim odszedł, nie osiągnąwszy niczego dzięki swoim roszczeniom.

Thrand, gdy dowiedział się o śmierci ojca, przygotował się do opuszczenia Hebrydów, a Onund Treefoot postanowił udać się z nim. Ofeig Grettir i Thormod Shaft udali się na Islandię z całym swoim dobytkiem, lądując w Eyrar na południu. Pierwszą zimę spędzili z Thorbjornem Łososiarzem, a następnie zajęli Gnupverjahrepp. Ofeig zajął zewnętrzną część leżącą między rzekami Thvera i Kalfa i mieszkał w Ofeigsstad w pobliżu Steinsholt, podczas gdy Thormod zajął wschodnią część, mieszkając w Skaptaholt. Córki Thormoda miały na imię Thorvor i Thorve; ta pierwsza została później matką Thorodda Godi w Hjalli, Thorve z Thorstein Godi, ojca Bjarniego Mądrego.

Wracamy teraz do Thranda i Onunda, którzy popłynęli z zachodu do Norwegii. Silny wiatr wiał na ich korzyść, więc dotarli do domu Ondotta Crowa, zanim ktokolwiek dowiedział się o ich podróży. Powitał on Thranda i opowiedział mu o roszczeniu, które Grim Hersir zgłosił do majątku Bjorna.

″Według mnie, krewniaku - powiedział - lepiej, żeby majątek trafił do ciebie niż do królewskich niewolników. To szczęście dla ciebie, że nikt nie wie o twoim przybyciu tutaj, ponieważ spodziewam się, że Grim zaatakuje jednego lub drugiego z nas, jeśli tylko będzie mógł. Wolałbym, żebyś przejął swój majątek i pozostał w innych krajach″.

Thrand powiedział, że to zrobi. Przejął posiadłość i przygotował się do opuszczenia Norwegii. Przed wyjazdem zapytał Onunda Treefoota, czy nie przyjechałby na Islandię. Onund odpowiedział, że najpierw chce odwiedzić swoich krewnych i przyjaciół na południu.

″W takim razie - powiedział Thrand - musimy się rozstać. Byłbym szczęśliwy, gdybyś udzielił moim krewnym wsparcia, ponieważ nasi wrogowie z pewnością spróbują się na nich zemścić, gdy mnie zabraknie. Jadę na Islandię i chcę, żebyś ty też tam pojechał″.

Onund powiedział, że przyjdzie i rozstali się w wielkiej przyjaźni. Thrand udał się na Islandię, gdzie został powitany przez Ofeiga i Thormoda Shafta. Zamieszkał w Thrandarholt na zachód od Thjorsy.Rozdział 7 - Zabójstwo Ondotta Crowa i zemsta za nie

Onund udał się do Rogaland na południu i odwiedził wielu swoich krewnych i przyjaciół. Mieszkał tam w ukryciu z człowiekiem o imieniu Kolbeinn. Tam dowiedział się, że król Harald zabrał cały jego majątek i oddał go pod opiekę niejakiemu Harekrowi, jednemu ze swoich urzędników. Onund udał się nocą do domu Harekra i złapał go w domu; został poprowadzony na egzekucję. Następnie Onund przejął cały luźny majątek, który znalazł i spalił budynek.

Tej jesieni Grim Hersir zamordował Ondotta Crowa, ponieważ nie udało mu się zdobyć majątku dla króla. Żona Ondotta, Signy, tej samej nocy zabrała cały ich majątek na statek i uciekła wraz z synami Asmundem i Asgrimem do swego ojca Sighvata. Nieco później wysłała swoich synów do Hedina, swojego przybranego ojca w Soknadal, gdzie pozostali przez jakiś czas, a następnie chcieli wrócić do matki. W końcu odeszli i w czasie Świąt Bożego Narodzenia przybyli do Ingjalda Trusty w Hvin. Jego żona Gyda przekonała go, by je przyjął i spędziły tam zimę. Wiosną Onund przybył do północnego Agdiru, dowiedziawszy się o zabójstwie Ondotta. Spotkał się z Signy i zapytał ją, jakiej pomocy od niego oczekują. Powiedziała, że bardzo chcą ukarać Grima za śmierć Ondotta. Posłano więc po synów, a gdy spotkali Onunda Treefoota, wszyscy połączyli siły i kazali uważnie obserwować poczynania Grima.

Latem u Grima odbywało się warzenie piwa dla jarla imieniem Audun, którego zaprosił. Kiedy Onund i synowie Ondotta dowiedzieli się o tym, niespodziewanie pojawili się w jego domu i podpalili go. Grim Hersir i około trzydziestu ludzi spłonęło w domu. Zdobyli wiele kosztowności. Następnie Onund udał się do lasu, podczas gdy dwaj bracia wzięli łódź swego przybranego ojca Ingjalda, odpłynęli i ukryli się w pewnej odległości. Wkrótce pojawił się jarl Audun, który zgodnie z planem udał się na ucztę, ale po przybyciu na miejsce minął się z gospodarzem. Zebrał więc wokół siebie ludzi i pozostał tam przez kilka nocy, zupełnie nieświadomy Onunda i jego towarzyszy. Spał na poddaszu z dwoma innymi mężczyznami. Onund wiedział o wszystkim, co działo się w domu i posłał po dwóch braci, by przyszli do niego. Po ich przybyciu zapytał ich, czy wolą pilnować domu, czy zaatakować jarla. Wybrali atak. Następnie uderzali belkami w wejście na poddasze, aż drzwi ustąpiły. Asmund pochwycił dwóch mężczyzn, którzy byli z jarlem i rzucił ich na ziemię z taką siłą, że prawie zginęli.

Asgrim rzucił się na jarla i zażądał od niego weregilda za swojego ojca, ponieważ był w zmowie z Grimem i brał udział w ataku, gdy Ondott został zamordowany. Jarl powiedział, że nie ma przy sobie pieniędzy i poprosił o czas. Wtedy Asgrim przyłożył mu ostrze włóczni do piersi i kazał zapłacić na miejscu. Wtedy jarl zdjął z szyi naszyjnik i dał mu go wraz z trzema złotymi pierścieniami i aksamitnym płaszczem. Asgrim wziął te rzeczy i nadał jarlowi imię. Nazwał go Audun Nannygoat.

Kiedy rolnicy i ludzie w okolicy usłyszeli o zamieszkach, wszyscy wyszli na pomoc jarlowi. Onund miał ze sobą duże siły i doszło do wielkiej bitwy, w której zginęło wielu dobrych rolników i wielu zwolenników jarla. Bracia wrócili do Onunda i donieśli, co się stało z jarlem. Onund powiedział, że szkoda, że go nie zabili. Powiedział, że byłoby to coś, co zrekompensowałoby straty, jakie poniósł od króla Haralda. Stwierdzili, że hańba jest o wiele gorsza dla jarla i wyruszyli do Surnadal do Eirika Beery’ego, tamtejszego ziemianina, który przyjął ich wszystkich na zimę. W czasie świąt Bożego Narodzenia urządzili sobie wielką pijatykę z niejakim Hallsteinnem, zwanym Ogierem. Eirik otworzył ucztę i zabawiał ich hojnie. Potem przyszła kolej na Hallsteinna i zaczęli się kłócić. Hallsteinn uderzył Eirika rogiem jelenia, za co Eirik nie zemścił się, ale musiał wrócić z nim do domu, ku wielkiemu rozdrażnieniu synów Ondotta. Nieco później Asgrim udał się do domu Hallsteinna i zadał mu poważną ranę. Wszyscy obecni zaczęli atakować Asgrima. Ten bronił się energicznie i uciekł w ciemności, pozostawiając ich w przekonaniu, że go zabili. Onund i Asmund, słysząc, że Asgrim został zabity, nie wiedzieli, co mogą zrobić w tej sprawie. Eirik doradził im, aby udali się na Islandię, ponieważ nigdy nie pozostaną w kraju, w którym król mógłby ich dopaść. Tak też postanowili uczynić. Każdy z nich miał swój własny statek i przygotowali się do podróży na Islandię. Hallsteinn został ranny i zmarł, zanim Onund wypłynął ze swoją grupą. Kolbeinn, człowiek, o którym wspomniano wcześniej, popłynął statkiem z Onundem.Chapter 1

There was a man named Onund, who was the son of Ufeigh Clubfoot, the son of Ivar the Smiter; Onund was brother of Gudbiorg, the mother of Gudbrand Ball, the father of Asta, the mother of King Olaf the Saint. Onund was an Uplander by the kin of his mother; but the kin of his father dwelt chiefly about Rogaland and Hordaland. He was a great viking, and went harrying west over the Sea. Balk of Sotanes, the son of Blaeng, was with him herein, and Orm the Wealthy withal, and Hallvard was the name of the third of them. They had five ships, all well manned, and therewith they harried in the South-isles; and when they came to Barra, they found there a king, called Kiarval, and he, too, had five ships. They gave him battle, and a hard fray there was. The men of Onund were of the eagerest, and on either side many fell; but the end of it was that the king fled with only one ship. So there the men of Onund took both ships and much wealth, and abode there through the winter. For three summers they harried throughout Ireland and Scotland, and thereafter went to Norway.Chapter 2

In those days were there great troubles in Norway. Harald the Unshorn, son of Halfdan the Black, was pushing forth for the kingdom. Before that he was King of the Uplands; then he went north through the land, and had many battles there, and ever won the day. Thereafter he harried south in the land, and wheresoever he came, laid all under him; but when he came to Hordaland, swarms of folk came thronging against him; and their captains were Kiotvi the Wealthy, and Thorir Longchin, and those of South Rogaland, and King Sulki. Geirmund Helskin was then in the west over the Sea; nor was he in that battle, though he had a kingdom in Hordaland.

Now that autumn Onund and his fellows came from the west over the Sea; and when Thorir Longchin and King Kiotvi heard thereof, they sent men to meet them, and prayed them for help, and promised them honours. Then they entered into fellowship with Thorir and his men; for they were exceeding fain to try their strength, and said that there would they be whereas the fight was hottest.

Now was the meeting with Harald the King in Rogaland, in that firth which is called Hafrsfirth; and both sides had many men. This was the greatest battle that has ever been fought in Norway, and hereof most Sagas tell; for of those is ever most told, of whom the Sagas are made; and thereto came folk from all the land, and many from other lands and swarms of vikings.

Now Onund laid his ship alongside one board of the ship of Thorir Longchin, about the midst of the fleet, but King Harald laid his on the other board, because Thorir was the greatest bearserk, and the stoutest of men; so the fight was of the fiercest on either side. Then the king cried on his bearserks for an onslaught, and they were called the Wolf-coats, for on them would no steel bite, and when they set on nought might withstand them. Thorir defended him very stoutly, and fell in all hardihood on board his ship; then was it cleared from stem to stern, and cut from the grapplings, and let drift astern betwixt the other ships. Thereafter the king’s men laid their ship alongside Onund’s, and he was in the forepart thereof and fought manly; then the king’s folk said, "Lo, a forward man in the forecastle there, let him have somewhat to mind him how that he was in this battle." Now Onund put one foot out over the bulwark and dealt a blow at a man, and even therewith a spear was aimed at him, and as he put the blow from him he bent backward withal, and one of the king’s forecastle men smote at him, and the stroke took his leg below the knee and sheared it off, and forthwith made him unmeet for fight. Then fell the more part of the folk on board his ship; but Onund was brought to the ship of him who is called Thrand; he was the son of Biorn, and brother of Eyvind the Eastman; he was in the fight against King Harald and lay on the other board of Onund’s ship.

But now, after these things, the more part of the fleet scattered in flight; Thrand and his men, with the other vikings, got them away each as he might, and sailed west over the Sea; Onund went with him, and Balk and Hallvard Sweeping; Onund was healed, but went with a wooden leg all his life after; therefore as long as he lived was he called Onund Treefoot.Chapter 3

At that time were many great men west over the Sea, such as had fled from their lands in Norway before King Harald, because he had made all those outlaws, who had met him in battle, and taken to him their possessions. So, when Onund was healed of his wounds, he and Thrand went to meet Geirmund Helskin, because he was the most famed of vikings west there over the Sea, and they asked him whether he had any mind to seek after that kingdom which he had in Hordaland, and offered him their fellowship herein; for they deemed they had a sore loss of their lands there, since Onund was both mighty and of great kin.

Geirmund said that so great had grown the strength of King Harald, that he deemed there was little hope that they would win honour in their war with him when men had been worsted, even when all the folk of the land had been drawn together; and yet withal that he was loth to become a king’s thrall and pray for that which was his own; that he would find somewhat better to do than that; and now, too, he was no longer young. So Onund and his fellows went back to the South-isles, and there met many of their friends.

There was a man, Ufeigh by name, who was bynamed Grettir; he was the son of Einar, the son of Olvir Bairn-Carle; he was brother to Oleif the Broad, the father of Thormod Shaft; Steinulf was the name of Olvir Bairn-Carle’s son, he was the father of Una whom Thorbiorn Salmon-Carle had to wife. Another son of Olvir Bairn-Carle was Steinmod, the father of Konal, who was the father of Aldis of Barra. The son of Konal was Steinmod, the father of Haldora, the wife of Eilif, the son of Ketil the Onehanded. Ufeigh Grettir had to wife Asny, the daughter of Vestar Haengson; and Asmund the Beardless and Asbiorn were the sons of Ufeigh Grettir, but his daughters were these, Aldis, and Asa, and Asvor. Ufeigh had fled away west over the Sea before Harald the king, and so had Thormod Shaft his kinsman, and had with them their kith and kin; and they harried in Scotland, and far and wide west beyond the sea.

Now Thrand and Onund Treefoot made west for Ireland to find Eyvind the Eastman, Thrand’s brother, who was Land-ward along the coasts of Ireland; the mother of Eyvind was Hlif, the daughter of Rolf, son of Ingiald, the son of King Frodi; but Thrand’s mother was Helga, the daughter of Ondott the Crow; Biorn was the name of the father of Eyvind and Thrand, he was the son of Rolf from Am; he had had to flee from Gothland, for that he had burned in his house Sigfast, the son-in-law of King Solver; and thereafter had he gone to Norway, and was the next winter with Grim the hersir, the son of Kolbiorn the Abasher. Now Grim had a mind to murder Biorn for his money, so he fled thence to Ondott the Crow, who dwelt in Hvinisfirth in Agdir; he received Biorn well, and Biorn was with him in the winter, but was in warfare in summer-tide, until Hlif his wife died; and after that Ondott gave Biorn Helga his daughter, and then Biorn left off warring.

Now thereon Eyvind took to him the war-ships of his father, and was become a great chief west over the Sea; he wedded Rafarta, the daughter of Kiarval, King of Ireland; their sons were Helgi the Lean and Snaebiorn.

So when Thrand and Onund came to the South-isles, there they met Ufeigh Grettir and Thormod Shaft, and great friendship grew up betwixt them, for each thought he had gained from hell the last who had been left behind in Norway while the troubles there were at the highest. But Onund was exceeding moody, and when Thrand marked it, he asked what he was brooding over in his mind. Onund answered, and sang this stave

"What joy since that day can I get

When shield-fire’s thunder last I met;

Ah, too soon clutch the claws of ill;

For that axe-edge shall grieve me still.

In eyes of fighting man and thane,

My strength and manhood are but vain,

This is the thing that makes me grow

A joyless man; is it enow?"

Thrand answered that whereso he was, he would still be deemed a brave man, "And now it is meet for thee to settle down and get married, and I would put forth my word and help, if I but knew whereto thou lookest."

Onund said he did in manly wise, but that his good hope for matches of any gain was gone by now.

Thrand answered, "Ufeigh has a daughter who is called Asa, thitherward will we turn if it seem good to thee." Onund showed that he was willing enough hereto; so afterwards they talked the matter over with Ufeigh; he answered well, and said that he knew how that Onund was a man of great kin and rich of chattels; "but his lands," said he, "I put at low worth, nor do I deem him to be a hale man, and withal my daughter is but a child."

Thrand said, that Onund was a brisker man yet than many who were hale of both legs, and so by Thrand’s help was this bargain struck; Ufeigh was to give his daughter but chattels for dowry, because those lands that were in Norway neither would lay down any money for.

A little after Thrand wooed the daughter of Thormod Shaft, and both were to sit in troth for three winters.

So thereafter they went a harrying in the summer, but were in Barra in the winter-tide.Chapter 4

There were two vikings called Vigbiod and Vestmar; they were South-islanders, and lay out both winter and summer; they had thirteen ships, and harried mostly in Ireland, and did many an ill deed there till Eyvind the Eastman took the land-wardship; thereafter they got them gone to the South-isles, and harried there and all about the firths of Scotland: against these went Thrand and Onund, and heard that they had sailed to that island, which is called Bute. Now Onund and his folk came there with five ships; and when the vikings see their ships and know how many they are, they deem they have enough strength gathered there, and take their weapons and lay their ships in the midst betwixt two cliffs, where was a great and deep sound; only on one side could they be set on, and that with but five ships at once. Now Onund was the wisest of men, and bade lay five ships up into the sound, so that he and his might have back way when they would, for there was plenty of sea-room astern. On one board of them too was a certain island, and under the lee thereof he let one ship lie, and his men brought many great stones forth on to the sheer cliffs above, yet might not be seen withal from the ships.

Now the vikings laid their ships boldly enough for the attack, and thought that the others quailed; and Vigbiod asked who they were that were in such jeopardy. Thrand said that he was the brother of Eyvind the Eastman, "and here beside me is Onund Treefoot my fellow."

Then laughed the vikings, and shouted

"Treefoot, Treefoot, foot of tree,

Trolls take thee and thy company."

"Yea, a sight it is seldom seen of us, that such men should go into battle as have no might over themselves."

Onund said that they could know nought thereof ere it were tried; and withal they laid their ships alongside one of the other, and there began a great fight, and either side did boldly. But when they came to handy blows, Onund gave back toward the cliff, and when the vikings saw this, they deemed he was minded to flee, and made towards his ship, and came as nigh to the cliff as they might. But in that very point of time those came forth on to the edge of the cliff who were appointed so to do, and sent at the vikings so great a flight of stones that they might not withstand it.

Then fell many of the viking-folk, and others were hurt so that they might not bear weapon; and withal they were fain to draw back, and might not, because their ships were even then come into the narrowest of the sound, and they were huddled together both by the ships and the stream; but Onund and his men set on fiercely, whereas Vigbiod was, but Thrand set on Vestmar, and won little thereby; so, when the folk were thinned on Vigbiod’s ship, Onund’s men and Onund himself got ready to board her: that Vigbiod saw, and cheered on his men without stint: then he turned to meet Onund, and the more part fled before him; but Onund bade his men mark how it went between them; for he was of huge strength. Now they set a log of wood under Onund’s knee, so that he stood firmly enow; the viking fought his way forward along the ship till he reached Onund, and he smote at him with his sword, and the stroke took the shield, and sheared off all it met; and then the sword drove into the log that Onund had under his knee, and stuck fast therein; and Vigbiod stooped in drawing it out, and even therewith Onund smote at his shoulder in such wise, that he cut the arm from off him, and then was the viking unmeet for battle.

But when Vestmar knew that his fellow was fallen, he leaped into the furthermost ship and fled with all those who might reach her. Thereafter they ransacked the fallen men; and by then was Vigbiod nigh to his death: Onund went up to him, and sang

"Yea, seest thou thy wide wounds bleed?

What of shrinking didst thou heed

In the one-foot sling of gold?

What scratch here dost thou behold?

And in e’en such wise as this

Many an axe-breaker there is

Strong of tongue and weak of hand:

Tried thou wert, and might’st not stand."

So there they took much spoil and sailed back to Barra in the autumn.Chapter 5

The summer after this they made ready to fare west to Ireland. But at that time Balk and Hallvard betook themselves from the lands west over the sea, and went out to Iceland, for from thence came tales of land good to choose. Balk settled land in Ramfirth and dwelt at either Balkstead; Hallvard settled Sweepingsfirth, and Hallwick out to the Stair, and dwelt there.

Now Thrand and Onund met Eyvind the Eastman, and he received his brother well; but when he knew that Onund was come with him, then he waxed wroth, and would fain set on him. Thrand bade him do it not, and said that it was not for him to wage war against Northmen, and least of all such men as fared peaceably. Eyvind said that he fared otherwise before, and had broken the peace of Kiarval the King, and that he should now pay for all. Many words the brothers had over this, till Thrand said at last that one fate should befall both him and Onund; and then Eyvind let himself be appeased.

So they dwelt there long that summer, and went on warfare with Eyvind, who found Onund to be the bravest of men. In the autumn they fared to the South-isles, and Eyvind gave to Thrand to take all the heritage of their father, if Biorn should die before Thrand.

Now were the twain in the South-isles until they wedded their wives, and some winters after withal.Chapter 6

And now it came to pass that Biorn, the father of Thrand, died; and when Grim the hersir hears thereof he went to meet Ondott Crow, and claimed the goods left by Biorn; but Ondott said that Thrand had the heritage after his father; Grim said that Thrand was west over seas, and that Biorn was a Gothlander of kin, and that the king took the heritage of all outland men. Ondott said that he should keep the goods for the hands of Thrand, his daughter’s son; and therewith Grim gat him gone, and had nought for his claiming the goods.

Now Thrand had news of his father’s death, and straightway got ready to go from the South-isles, and Onund Treefoot with him; but Ufeigh Grettir and Thormod Shaft went out to Iceland with their kith and kin, and came out to the Eres in the south country, and dwelt the first winter with Thorbiorn Salmon-Carle.

Thereafter they settled Gnup-Wards’-rape, Ufeigh, the outward part, between Thwart-river and Kalf-river, and he dwelt at Ufeigh’s-stead by Stone-holt; but Thormod settled the eastward part, and abode at Shaft-holt.

The daughters of Thormod were these: Thorvor, mother of Thorod the Godi of Hailti, and Thora, mother of Thorstein, the Godi, the father of Biarni the Sage.

Now it is to be said of Thrand and Onund that they sailed from the lands west over the Sea toward Norway, and had fair wind, and such speed, that no rumour of their voyage was abroad till they came to Ondott Crow.

He gave Thrand good welcome, and told him how Grim the hersir had claimed the heritage left by Biorn. "Meeter it seems to me, kinsman," said he, "that thou take the heritage of thy father and not king’s-thralls; good luck has befallen thee, in that none knows of thy coming, but it misdoubts me that Grim will come upon one or other of us if he may; therefore I would that thou shouldst take the inheritance to thee, and get thee gone to other lands."

Thrand said that so he would do, he took to him the chattels and got away from Norway at his speediest; but before he sailed into the sea, he asked Onund Treefoot whether he would not make for Iceland with him; Onund said he would first go see his kin and friends in the south country.

Thrand said, "Then must we part now, but I would that thou shouldst aid my kin, for on them will vengeance fall if I get off clear; but to Iceland shall I go, and I would that thou withal shouldst make that journey."

Onund gave his word to all, and they parted in good love. So Thrand went to Iceland, and Ufeigh and Thormod Shaft received him well. Thrand dwelt at Thrand’s-holt, which is west of Steer’s-river.Chapter 7

Onund went south to Rogaland, and met there many of his kin and friends; he dwelt there in secret at a man’s called Kolbein. Now he heard that the king had taken his lands to him and set a man thereover who was called Harek, who was a farmer of the king’s; so on a night Onund went to him, and took him in his house; there Harek was led out and cut down, and Onund took all the chattels they found and burnt the homestead; and thereafter he abode in many places that winter.

But that autumn Grim the hersir slew Ondott Crow, because he might not get the heritage-money for the king; and that same night of his slaying, Signy, his wife, brought aboard ship all her chattels, and fared with her sons, Asmund and Asgrim, to Sighvat her father; but a little after sent her sons to Soknadale to Hedin her foster-father; but that seemed good to them but for a little while, and they would fain go back again to their mother; so they departed and came at Yule-tide to Ingiald the Trusty at Hvin; he took them in because of the urgency of Gyda his wife, and they were there the winter through. But in spring came Onund north to Agdir, because he had heard of the slaying of Ondott Crow; but when he found Signy he asked her what help she would have of him.

She said that she would fain have vengeance on Grim the hersir for the slaying of Ondott. Then were the sons of Ondott sent for, and when they met Onund Treefoot, they made up one fellowship together, and had spies abroad on the doings of Grim. Now in the summer was a great ale-drinking held at Grim’s, because he had bidden to him Earl Audun; and when Onund and the sons of Ondott knew thereof they went to Grim’s homestead and laid fire to the house, for they were come there unawares, and burnt Grim the hersir therein, and nigh thirty men, and many good things they took there withal. Then went Onund to the woods, but the sons of Ondott took a boat of Ingiald’s, their foster-father’s, and rowed away therein, and lay hid a little way off the homestead. Earl Audun came to the feast, even as had been settled afore, and there "missed friend from stead." Then he gathered men to him, and dwelt there some nights, but nought was heard of Onund and his fellows; and the Earl slept in a loft with two men.

Onund had full tidings from the homestead, and sent after those brothers; and, when they met, Onund asked them whether they would watch the farm or fall on the Earl; but they chose to set on the Earl. So they drove beams at the loft-doors and broke them in; then Asmund caught hold of the two who were with the Earl, and cast them down so hard that they were well-nigh slain; but Asgrim ran at the Earl, and bade him render up weregild for his father, since he had been in the plot and the onslaught with Grim the hersir when Ondott Crow was slain. The Earl said he had no money with him there, and prayed for delay of that payment. Then Asgrim set his spear-point to the Earl’s breast and bade him pay there and then; so the Earl took a chain from his neck, and three gold rings, and a cloak of rich web, and gave them up. Asgrim took the goods and gave the Earl a name, and called him Audun Goaty.

But when the bonders and neighbouring folk were ware that war was come among them, they went abroad and would bring help to the Earl, and a hard fight there was, for Onund had many men, and there fell many good bonders and courtmen of the Earl. Now came the brothers, and told how they had fared with the Earl, and Onund said that it was ill that he was not slain, "that would have been somewhat of a revenge on the King for our loss at his hands of fee and friends." They said that this was a greater shame to the Earl; and therewith they went away up to Sorreldale to Eric Alefain, a king’s lord, and he took them in for all the winter.

Now at Yule they drank turn and turn about with a man called Hallstein, who was bynamed Horse; Eric gave the first feast, well and truly, and then Hallstein gave his, but thereat was there bickering between them, and Hallstein smote Eric with a deer-horn; Eric gat no revenge therefor, but went home straightway. This sore misliked the sons of Ondott, and a little after Asgrim fared to Hallstein’s homestead, and went in alone, and gave him a great wound, but those who were therein sprang up and set on Asgrim. Asgrim defended himself well and got out of their hands in the dark; but they deemed they had slain him.

Onund and Asmund heard thereof and supposed him dead, but deemed they might do nought. Eric counselled them to make for Iceland, and said that would be of no avail to abide there in the land (i.e. in Norway), as soon as the king should bring matters about to his liking. So this they did, and made them ready for Iceland and had each one ship. Hallstein lay wounded, and died before Onund and his folk sailed. Kolbein withal, who is afore mentioned, went abroad with Onund.Chapter 8

Now Onund and Asmund sailed into the sea when they were ready, and held company together; then sang Onund this stave

"Meet was I in days agone

For storm, wherein the Sweeping One,

Midst rain of swords, and the darts’ breath,

Blew o’er all a gale of death.

Now a maimed, one-footed man

On rollers’ steed through waters wan

Out to Iceland must I go;

Ah, the skald is sinking low."

They had a hard voyage of it and much of baffling gales from the south, and drove north into the main; but they made Iceland, and were by then come to the north off Longness when they found where they were: so little space there was betwixt them that they spake together; and Asmund said that they had best sail to Islefirth, and thereto they both agreed; then they beat up toward the land, and a south-east wind sprang up; but when Onund and his folk laid the ship close to the wind, the yard was sprung; then they took in sail, and therewith were driven off to sea; but Asmund got under the lee of Brakeisle, and there lay till a fair wind brought him into Islefirth; Helgi the Lean gave him all Kraeklings’ lithe, and he dwelt at South Glass-river; Asgrim his brother came out some winters later and abode at North Glass-river; he was the father of Ellida-Grim, the father of Asgrim Ellida-Grimson.Chapter 9

Now it is to be told of Onund Treefoot that he drave out to sea for certain days, but at last the wind got round to the north, and they sailed for land: then those knew who had been there before that they had come west off the Skagi; then they sailed into Strand-Bay, and near to the South-Strands, and there rowed toward them six men in a ten-oared boat, who hailed the big ship, and asked who was their captain; Onund named himself, and asked whence they came; they said they were house-carles of Thorvald, from Drangar; Onund asked if all land through the Strands had been settled; they said there was little unsettled in the inner Strands, and none north thereof. Then Onund asked his shipmates, whether they would make for the west country, or take such as they had been told of; they chose to view the land first. So they sailed in up the bay, and brought to in a creek off Arness, then put forth a boat and rowed to land. There dwelt a rich man, Eric Snare, who had taken land betwixt Ingolfs-firth, and Ufoera in Fishless; but when Eric knew that Onund was come there, he bade him take of his hands whatso he would, but said that there was little that had not been settled before. Onund said he would first see what there was, so they went landward south past some firths, till they came to Ufoera; then said Eric, "Here is what there is to look to; all from here is unsettled, and right in to the settlements of Biorn." Now a great mountain went down the eastern side of the firth, and snow had fallen thereon, Onund looked on that mountain, and sang

"Brand-whetter’s life awry doth go.

Fair lands and wide full well I know;

Past house, and field, and fold of man,

The swift steed of the rollers ran:

My lands, and kin, I left behind,

That I this latter day might find,

Coldback for sunny meads to have;

Hard fate a bitter bargain drave."

Eric answered, "Many have lost so much in Norway, that it may not be bettered: and I think withal that most lands in the main-settlements are already settled, and therefore I urge thee not to go from hence; but I shall hold to what I spake, that thou mayst have whatso of my lands seems meet to thee." Onund said, that he would take that offer, and so he settled land out from Ufoera over the three creeks, Byrgis Creek, Kolbein’s Creek, and Coldback Creek, up to Coldback Cleft. Thereafter Eric gave him all Fishless, and Reekfirth, and all Reekness, out on that side of the firth; but as to drifts there was nought set forth, for they were then so plentiful that every man had of them what he would. Now Onund set up a household at Coldback, and had many men about him; but when his goods began to grow great he had another stead in Reekfirth. Kolbein dwelt at Kolbein’s Creek. So Onund abode in peace for certain winters.