- W empik go
Hashimoto. Poradnik pacjenta - ebook
Hashimoto. Poradnik pacjenta - ebook
Jestem lekarzem z wieloletnim doświadczeniem. Gdy zaczynałam pracę w poradni rodzinnej, nie spodziewałam się, że tak często będę przyjmować pacjentów z chorobą Hashimoto. Wiele informacji na temat tego schorzenia można znaleźć w Internecie. Niestety bywają one nieprawdziwe, wprowadzają pacjentów w błąd lub są niezrozumiałe. Z kolei podczas wizyty u lekarza zwykle brakuje czasu na rozwianie wszelkich wątpliwości zgłaszanych przez chorych. Właśnie z myślą o nich powstała ta książka.
W poradniku w prosty i rzetelny sposób przedstawiłam najważniejsze informacje na temat choroby Hashimoto. Dowiesz się z niego między innymi:
· Jak przebiega choroba Hashimoto i jakie może mieć powikłania.
· Jak leczyć chorobę Hashimoto i czy można się od niej całkowicie uwolnić.
· Jaką dietę stosować.
· Jak pokonać trudności związane z chorobą, gdy planuje się ciążę.
Katarzyna Ślubowska ukończyła Akademię Medyczną w Warszawie. W 2004 roku rozpoczęła pracę w Klinice Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie. W toku ścieżki zawodowej i naukowej uzyskała dwie specjalizacje (z interny i nefrologii) oraz tytuł doktora nauk medycznych. Od 2017 roku głównym miejscem jej pracy jest poradnia rodzinna. Jest cierpliwym, wsłuchującym się w pacjentów lekarzem.
Spis treści
6 | Od Autorki
9 | Rozdział 1. Co to jest tarczyca i do czego jej potrzebujemy?
11 | Funkcje tarczycy i jej hormony
19 | Rozdział 2. Na czym polega choroba Hashimoto?
22 | Jak się objawia choroba Hashimoto?
26 | Jak diagnozujemy chorobę Hashimoto?
34 | Wywiad lekarski a diagnoza
43 | Rozdział 3. Dlaczego choruję?
44 | Choroba Hashimoto a geny
45 | Czynniki środowiskowe a choroba Hashimoto
47 | Czy można się ustrzec choroby Hashimoto?
51 | Rozdział 4. Leczenie choroby Hashimoto
54 | Jak przyjmować syntetyczną L-tyroksynę?
56 | L-tyroksyna a inne preparaty
57 | Czy L-tyroksyna jest bezpieczna?
58 | Dieta a leczenie L-tyroksyną
59 | Inne choroby a leczenie L-tyroksyną
63 | Leczenie nadczynności tarczycy w chorobie Hashimoto
63 | Czy chorobę Hashimoto można wyleczyć całkowicie?
65 | Choroba Hashimoto a rak tarczycy
71 | Rozdział 5. Żywienie w chorobie Hashimoto
75 | Zgodnie z piramidą żywienia
76 | Dieta w chorobach towarzyszących Hashimoto
80 | Choroba Hashimoto a gluten
84 | Choroba Hashimoto a dieta bezmleczna
85 | Czy warto suplementować selen?
90 | Czy warto suplementować jod?
99 | Czy zioła mi pomogą?
105 | Rozdział 6. Choroba Hashimoto a ciąża
108 | Zanim zostaniesz mamą…
109 | Choroba Hashimoto u kobiety w ciąży
111 | A co z karmieniem piersią?
113 | Poporodowe zapalenie tarczycy
117 | Rozdział 7. Choroba Hashimoto a choroby współistniejące
123 | Rozdział 8. Doktor Google
129 | Dodatek
130 | Słowniczek
132 | Bibliografia
135 | Polecane strony internetowe
Kategoria: | Poradniki |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-8151-018-9 |
Rozmiar pliku: | 7,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Drodzy Czytelnicy,
Jestem lekarzem z wieloletnim doświadczeniem. Po zakończeniu studiów medycznych rozpoczęłam pracę w szpitalu, gdzie przez kilkanaście lat opiekowałam się osobami z bardzo ciężkimi schorzeniami. Od niedawna pracuję głównie w poradni rodzinnej. Leczenie chorych w tej placówce wydaje się lżejsze niż leczenie w warunkach szpitalnych, ale wcale nie mniej odpowiedzialne. Podejmowane tu decyzje mogą zaważyć na dalszych losach pacjentów.
Gdy zaczynałam pracę w poradni rodzinnej, nie spodziewałam się, że tak często będę przyjmować pacjentów (głównie kobiety) z chorobą Hashimoto. Odnoszę wrażenie, że statystyki w bazach medycznych nie odzwierciedlają rzeczywistej liczby osób dotkniętych tym schorzeniem.
Wiele informacji na temat choroby Hashimoto można znaleźć w Internecie, jednak w licznych wirtualnych poradnikach, w których czasem trudno zidentyfikować autora tekstu, często pojawiają się przekazy nieprawdziwe, sprzeczne, niezrozumiałe, a nawet szkodliwe. Z kolei podczas wizyty u lekarza w naszych polskich warunkach zwykle brakuje czasu na rozwianie wszelkich wątpliwości zgłaszanych przez pacjentów. A tych wątpliwości osoby chore mają niemało, o czym dobrze się przekonałam.
Dlatego postanowiłam przedstawić w tej książce w prosty, zrozumiały i rzetelny sposób jak najwięcej istotnych informacji na temat choroby Hashimoto. Opisałam wiele aspektów z nią związanych. Niektóre tematy poruszyłam dogłębnie, może nawet zbyt szczegółowo, jednak uznałam, że jest to niezbędne do zrozumienia pewnych zjawisk. Poradnik dotyczy osób dorosłych. Znajdziecie w nim m.in. odpowiedzi na następujące pytania:
- Co to jest tarczyca i do czego jest nam potrzebna?
- Co to jest choroba Hashimoto i jak się objawia?
- Jak diagnozujemy chorobę Hashimoto?
- Czy można się ustrzec tej choroby?
- Jakie znaczenie mają geny, a jakie czynniki środowiskowe?
- Jak właściwie leczyć chorobę Hashimoto? Czy można ją wyleczyć całkowicie?
- Jaką dietę stosować? Czy zioła pomagają?
- Czy suplementować selen?
- Czy suplementować jod?
- Co zmienić w naszym życiu, gdy choroba się pojawi?
- Jak pokonać wszelkie trudności u kobiet z chorobą Hashimoto planujących ciążę lub będących już w ciąży bądź w okresie karmienia piersią?
- Kiedy pacjent lub pacjentka może być pod opieką swojego lekarza rodzinnego, a kiedy musi zgłosić się do specjalisty endokrynologa?
- Z jakimi innymi schorzeniami współistnieje choroba Hashimoto? Czy należy ich aktywnie poszukiwać?
- Jakie są powikłania choroby Hashimoto i jakie jest rokowanie w tej chorobie?
- Jakie problemy związane z niedoczynnością tarczycy spotykamy u osób w wieku podeszłym?
Życzę przyjemnej i owocnej lektury!
Katarzyna ŚlubowskaCO TO JEST TARCZYCA
I DO CZEGO JEJ POTRZEBUJEMY?
Tarczyca to gruczoł w kształcie motyla, zlokalizowany w przedniej części szyi. Zbudowana jest z dwóch płatów i łączącej je cieśni (więziny). Jej masa wynosi, zależnie od wieku i płci, od 15 do 30 gramów.
Tarczycę tworzą pęcherzyki. Każdy z nich otoczony jest nabłonkiem biorącym udział w produkcji hormonów tarczycowych. Wnętrze pęcherzyków wypełnia koloid, czyli rodzaj żelu, mający zdolność przechowywania tych hormonów. Głównym składnikiem koloidu jest tyreoglobulina – białko niezbędne do syntezy hormonów, stanowiące dla nich rusztowanie. Pomiędzy grupy pęcherzyków wnikają pasma zbudowane z tkanki łącznej z bogatym unaczynieniem i unerwieniem.
Wśród komórek produkujących hormony tarczycy obecne są także tzw. komórki C wytwarzające kalcytoninę. Od tyłu do biegunów górnych i dolnych płatów tarczycy przylegają przytarczyce – gruczoły produkujące parathormon. Zarówno parathormon, jak i kalcytonina są hormonami regulującymi gospodarkę wapniowo-fosforanową oraz prawidłowy rozwój i przemiany kości.
Funkcje tarczycy i jej hormony
Główne zadanie tarczycy to produkcja hormonów i ich magazynowanie. W tym procesie niezbędny jest jod, który tarczyca gromadzi w pęcherzykach. Zwykle znajduje się w nich 8–10 mg tego pierwiastka. Dzienne zapotrzebowanie na jod różni się w zależności od płci, wieku i stanu fizjologicznego. Osoba dorosła powinna dostarczać organizmowi około 150 µg jodu na dobę, kobieta w ciąży lub karmiąca piersią około 250 µg.
Hormony tarczycy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka – od pierwszych tygodni życia płodowego aż do śmierci. Warunkują właściwy rozwój układu nerwowego, szczególnie kory mózgowej i unaczynienia ośrodkowego układu nerwowego, co w oczywisty sposób wpływa na rozwój umysłowy. Są również konieczne do dojrzewania płciowego, wpływają na wzrost kości i metabolizm niemal wszystkich komórek w naszym organizmie, biorą udział w procesach energetycznych, w produkcji ciepła, w regulacji przemiany białek, węglowodanów i tłuszczów.
Czynnym hormonem realnie wpływającym na powyższe procesy jest T3, czyli trójjodotyronina. Z kolei T4 – tetrajodotyronina lub inaczej tyroksyna, służy przede wszystkim jako prekursor dla T3 (prekursor, czyli coś, z czego T3 dopiero powstanie). T4 jest od 3 do 8 razy mniej aktywna od T3. Tarczyca produkuje głównie tę słabszą biologicznie T4, a tylko w nieznacznej ilości T3.
Około 85 procent T3 powstaje nie w tarczycy, lecz poza nią – na tzw. obwodzie, głównie w wątrobie, nerkach, mięśniach szkieletowych oraz w innych komórkach docelowych (tych, na które T3 ma oddziaływać). Proces ten zachodzi dzięki specjalnym enzymom – dejodynazom, które przekształcają T4 w aktywną hormonalnie T3 i nieaktywny rT3. Niektóre z dejodynaz mają też za zadanie niszczyć T3 i T4, tak aby zachowana była równowaga.
Jednym z kluczowych enzymów biorących udział w syntezie hormonów tarczycy jest tyreoperoksydaza. Jej zadanie polega na przekształcaniu jodu do takiej formy, którą można potem przyłączyć do tyreoglobuliny (białka niezbędnego do produkcji hormonów tarczycy). Następnie w wyniku kolejnych skomplikowanych procesów powstają T3 i T4.
Zarówno T3, jak i T4 wiążą się z białkami krwi (tzw. białkami transportującymi hormony tarczycy), dzięki czemu są stale i równomiernie dostarczane do tkanek docelowych. Frakcja wolna (czyli niezwiązana z białkami transportującymi) hormonów tarczycy, czyli tzw. FT3 (freeT3) i FT4 (freeT4), stanowi odpowiednio jedynie około 0,3 procenta i 0,03 procenta całkowitej puli krążących we krwi hormonów tarczycy. Jednak tylko wolne hormony mogą wnikać do komórek i wywoływać efekty.
Ośrodki kontroli – podwzgórze i przysadka
Produkowanie i uwalnianie hormonów tarczycy podlega ścisłej kontroli. Nad tymi procesami czuwają takie ośrodki w mózgu jak podwzgórze i przysadka mózgowa, a dokładnie jej płat przedni. Oba narządy zlokalizowane są blisko siebie, co ułatwia ich wzajemne oddziaływania. Podwzgórze produkuje tzw. tyreoliberynę (TRH). To ona pobudza przysadkę do produkowania hormonu tyreotropowego (TSH). Dopiero TSH aktywuje tarczycę do uwalniania hormonów T3 i T4.
Jeśli w organizmie jest nadmiar hormonów tarczycy, to praca zarówno podwzgórza, jak i przysadki jest hamowana i nie uwalniają one ani TRH, ani TSH, co prowadzi do wstrzymania uwalniania hormonów tarczycy.
Jeśli mamy niedobór hormonów tarczycy, to podwzgórze pobudzane jest do produkowania TRH, a przysadka uwalnia TSH, co prowadzi do tego, że tarczyca wytwarza i uwalnia T3 i T4.
To swoisty układ sprzężenia zwrotnego. Łatwiej go zrozumieć, patrząc na rysunek powyżej. Podwzgórze zaznaczono kolorem niebieskim, przysadkę żółtym. Strzałki zielone i plusy oznaczają pobudzanie, strzałki czerwone i minusy – hamowanie. Fioletowa linia to droga, którą pokonuje TRH z podwzgórza do przedniego płata przysadki.
Zatem w warunkach fizjologicznych na prawidłową syntezę, przechowywanie i efekt końcowy działania hormonów tarczycy wpływa nie tylko sama tarczyca, lecz także podwzgórze, przysadka, enzymy na komórkach docelowych, białka transportujące krwi, zasoby jodu i wiele innych czynników.
Oznacza to, że zaburzenia hormonalne tarczycy nie muszą wynikać jedynie z chorób samej tarczycy, ale mogą być skutkiem nieprawidłowego funkcjonowania innych narządów i tkanek naszego ciała.
Życie z Hashimoto
Co trzeba zmienić w życiu, gdy choroba się pojawi?
Jak każda choroba, tak i ta przede wszystkim zmusi nas do częstszego wykonywania badań i systematycznych wizyt u lekarza. Większość pacjentów będzie musiała przejść na dietę redukcyjną, gdyż nieleczona niedoczynność tarczycy zwykle prowadzi do niekontrolowanego przyrostu masy ciała. Trzeba będzie dbać o prawidłową podaż jodu, witamin i minerałów. Każdemu zaleca się regularną aktywność fizyczną i rzucenie palenia tytoniu. Większość pacjentów będzie musiała przyjmować lek L-tyroksynę.
Czy mając chorobę Hashimoto, można jeździć na wczasy nad morze?
Oczywiście tak. Tereny nadmorskie są bogatsze w jod niż te bardziej oddalone od morza, jednak ilość jodu, jaką dostarczają sobie turyści oraz stali mieszkańcy regionów nadmorskich, jest bezpieczna.