Holenderskie Indie Wschodnie 1941-1942 - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
21 czerwca 2022
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Holenderskie Indie Wschodnie 1941-1942 - ebook
Japoński atak na Pearl Harbor rozpoczął wielką burzę nad Pacyfikiem. Dzięki zneutralizowaniu trzonu amerykańskiej Floty Pacyfiku oraz zatopieniu brytyjskich okrętów liniowych pod Kuantanem Japończycy osiągnęli przewagę operacyjną nad swoimi wrogami.
Celem japońskiej ekspansji w pierwszym etapie wojny stały się: Filipiny, Półwysep Malajski oraz Holenderskie Indie Wschodnie. To właśnie holenderskie posiadłości kolonialne, bogate w ropę naftową oraz inne surowce naturalne, miały zagwarantować Japonii pozycję hegemona w Azji Południowo-Wschodniej.
Kampania w Holenderskich Indiach Wschodnich, toczona z równym zaangażowaniem na morzu, w powietrzu i na lądzie, zakończyła się błyskotliwym zwycięstwem japońskiej floty oraz armii. Połączone siły aliantów, znane powszechnie jako siły ABDA (ang. American-British-Dutch-Australian), zostały rozbite i zmuszone do poddania Borneo, Celebes, Sumatry i ostatecznie także Jawy. Zajęcie w zaledwie trzy miesiące budowanego przez 300 lat imperium kolonialnego (ok. 2 mln km2 zamieszkiwanych przez ponad 70 milionów ludzi) miało okazać się największym japońskim sukcesem w całej wojnie na Pacyfiku.
| Kategoria: | Historia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-11-16267-9 |
| Rozmiar pliku: | 2,1 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WSTĘP
------------------------------------------------------------------------
Tematem niniejszej książki jest kampania w Holenderskich Indiach Wschodnich, która toczyła się pomiędzy Cesarstwem Japonii a Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią, Holandią oraz Australią (siły ABDA) w okresie od 8 grudnia 1941 roku (formalne wypowiedzenie wojny Japonii przez Holandię) do 8 marca 1942 roku (podpisanie przez Holendrów aktu kapitulacji podczas konferencji w Kalidjati). Tytułowe zmagania stanowią epizod drugiej wojny światowej na Pacyfiku. Zniszczenie połączonych sił aliantów oraz podbicie Holenderskich Indii Wschodnich w ciągu zaledwie trzech miesięcy okazało się największym strategicznym sukcesem Japonii w pierwszym etapie konfliktu w Azji Południowo-Wschodniej.
Praca składa się ze wstępu oraz siedemnastu rozdziałów. Rozdział pierwszy przedstawia krótką historię Holenderskich Indii Wschodnich oraz Japonii do chwili wybuchu drugiej wojny światowej na Pacyfiku. W dalszej jego części opisane są przyczyny, dla których Holenderskie Indie Wschodnie zajmowały szczególne miejsce w agresywnych planach Cesarstwa Japonii. Rozdział drugi przedstawia powstanie sojuszu obronnego ABDA opartego na współpracy Amerykanów, Brytyjczyków, Holendrów oraz Australijczyków. Rozdział trzeci poświęcony jest pierwszym działaniom wojennym związanym z zajęciem przez Japończyków Sarawaku, Brunei oraz Północnego Borneo. W rozdziałach od czwartego do jedenastego przedstawione są zmagania morskie, powietrzne i lądowe, które doprowadziły do opanowania przez Cesarstwo Japonii Borneo oraz Celebes. Rozdziały od dwunastego do czternastego opisują wydarzenia, które poprzedziły inwazję na Jawę. Przełomowe dla całej kampanii zmagania wraz z zakończeniem oraz podsumowaniem trzymiesięcznych walk ukazane są w rozdziałach od piętnastego do siedemnastego.
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie japońsko-alianckich zmagań w ramach kampanii w Holenderskich Indiach Wschodnich. Poza monografią Tadeusza Gelewskiego _Bitwa na Morzu Jawajskim_ oraz przekrojowym opracowaniem Zbigniewa Flisowskiego _Burza nad Pacyfikiem_ dotyczącym drugiej wojny światowej na Pacyfiku, polska historiografia nie zna żadnej pozycji, która w sposób wyczerpujący opisywałaby omawiane wydarzenia. Ze względu na dezaktualizację części danych zawartych w _Burzy nad Pacyfikiem_ i _Bitwie na Morzu Jawajskim_, niniejsza praca ma za zadanie rzucić nowe spojrzenie na kampanię w Holenderskich Indiach Wschodnich oraz wyjaśnić kwestie, których do tej pory nie udało się ująć w szerszym opracowaniu.
Choć kampania w Holenderskich Indiach Wschodnich nie została dostatecznie opisana przez polskich historyków, w innych językach tematyka ta posiada szeroki zasób literatury. Pośród anglosaskich pozycji na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim opracowania: S.E. Morisona — _History of United States Naval Operations In World War II_ (vol. III — _Rising Sun In the Pacific_), H.P. Willmotta — _Empires In the Balance: Japanese and Allied Pacific Strategies_; V. O’Hary — _The US Navy Against the Axis: Surface Combat 1941–1945,_ a także H. Gilla — _Royal Australian Navy 1939–1942_. W mniejszym stopniu skorzystałem z dwóch tomów monografii C. Shoresa oraz B. Culla — _Bloody Shambles_ oraz prac D. Thomasa — _Battle of the Java Sea_ i J. Hornfischera — _Ship of Ghosts_.
Poza wspomnianymi powyżej opracowaniami do opisania działań na morzu oraz na lądzie skorzystałem również z dwóch tomów japońskich „oficjalnych historii”, znanych bardziej pod nazwą _Senshi Sōsho_, tj. tomu nr 3 autorstwa H. Matsukiego — _Ran’in kōryaku sakusen_ oraz tomu nr 26 autorstwa M. Sasakiego — _Ran’in Bengaru-wan hōmen kaigun shinkō sakusen_. Dodatkowymi źródłami były dla mnie pamiętniki H. Arity oraz F. Konoe, jak również tzw. _Japanese Monographies_, które powstały w oparciu o japońskie sprawozdania i dokumenty.
Istotną część bibliografii stanowiły dla mnie holenderskie pozycje: L. de Jonga _Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 11a: Nederlands–Indië I_ (_Eerste_ i _Tweede Helft_), Ministerie van Oorlog (pol. Ministerstwa Wojny) — _Nederlands–Indië contra Japan_ (deel 3, 4, 5, 6, 7), P. Bosschera _De Koninklijke Marine in de Tweede Wereldoorlog_ (deel 2), J. Nortiera _De Japanse aanval op Nederlands–Indië_ oraz P. Boera _The Loss of Java: The final battles for the Possesion of Java fought by allied air, naval and land forces in the period of 18 February–7 March 1942_.
Ze względu na to, iż obszar Holenderskich Indii Wschodnich obejmuje strefy od GMT+7 do GMT+9, w niniejszej książce posługuję się czasem lokalnym dla danego obszaru. Ponadto, ilekroć przy opisywaniu działań wojennych użyłem słów „holenderscy żołnierze” oraz podobnych, mam na myśli zarówno żołnierzy narodowości holenderskiej, jak i Indonezyjczyków służących w holenderskiej armii.
Do pisowni nazw, miejsc, imion i nazwisk w języku japońskim korzystałem z Hebon-shiki rōmaji czyli Transkrypcji Hepburna, która pozwala na zapis znaków kanji, hiragany i katakany w alfabecie łacińskim ze specyficznymi znakami diakrytycznymi charakteryzującymi japońską wymowę. Co się tyczy personaliów, zarówno japońskich, jak i alianckich, pozwoliłem sobie wymienić najpierw imię, a potem nazwisko, świadomie łamiąc zasady przyjęte w językach wschodnioazjatyckich.
Aby wiernie oddać specyfikę działań morskich oraz powietrznych, w niniejszej pracy przy podawaniu miar odległości, w szczególności na dalekich dystansach, korzystałem z mili morskiej, która liczy 1852 m.
Na koniec pragnąłbym podziękować wszystkim bliskim mi osobom za wsparcie przy powstawaniu tej książki. Szczególne słowa podziękowania kieruję tradycyjnie już w stronę pierwszego czytelnika — Tomka Borówki. Równie cenne uwagi zawdzięczam Jarosławowi Palaskowi oraz Leszkowi Sobolewskiemu. Nieocenioną pomoc w zakresie poszukiwań nowych materiałów udzielili mi także Lužar Klemen oraz Joan Snellen van Vollenhoven.
Niniejsza praca obecny swój kształt zawdzięcza uprzejmości pracowników Bilbioteki Uniwersyteckiej Universitetet i Bergen, którzy umożliwili mi lekturę opracowań oraz źródeł niedostępnych w Polsce.Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
1. N. van Nimwegen, _De demografische geschiedenis van Indische Nederlanders_, Haag 2002, s. 25–26.
2. V.P. O’Hara, _US Navy Against the Axis, Surface Combat 1941–1945_, Annapolis 2007, s. 18, P.H.W. Sitsen, _Industrial development of the Netherlands Indies_, Buletin 2, Batavia, s. 1–2.
3. _Ten Years of Japanese Burrowing in the Netherlands East Indies_, New York, s. 10–11.
4. Por. M. Ricklefs_, A History of Modern Indonesia Since c. 1200_, Stanford 2001, s. 206–226.
5. Więcej szczegółowych informacji dotyczących geografii oraz historii Holenderskich Indii Wschodnich można znaleźć w publikacji G.L. Rottmana, _World War II Pacific Island Guide: A Geo-military study_, Westport 2002, s. 195–267.
6. T.M. Gelewski, _Bitwa na Morzu Jawajskim,_ Gdańsk 1984, s. 33.
7. F. Gouda, T.B. Zaalberg, _American Visions of the Netherlands East Indies/Indonesia: US Foreign Policy and Indonesian Nationalism, 1920–1949_, Amsterdam 2002, s. 88.
8. S. Ineaga, _The Pacific War 1931–1945_, New York 1978, s. 23–32.
9. Zob. D.C. Evans, M.R. Peattie, _Kaigun: Strategy, Tactics and Technology in the Imperial Japanese Navy 1887_–_1941_, Annapolis 1997, s. 152–199, E. Lacroix, L. Wells II, _Japanese Cuirsers of the Pacific War_, London 1999, s. 13–16.
10. Kellogg–Briand Pact, art. I.
11. _Zaibatsu_, czyli inaczej finansowa klika. Były to wielkie koncerny, które znajdowały się w rękach najbardziej wpływowych japońskich rodzin i były kluczowe dla japońskiej produkcji przemysłowej. Do tzw. wielkiej czwórki zaliczały się Mitsubishi, Mitsui, Sumimoto oraz Yasuda. Druga generacja _zaibatsu_ powstała po wojnie japońsko-rosyjskiej i tworzyły ją m.in. takie konglomeraty, jak: Asano, Kawasaki, Nakajima, Nissan czy Riken.
12. International Treaty for the Limitation and Reduction of Naval Armament, part III, art. 16.
13. J. Toland, _The Rising Sun: The Decline and Fall of the Japanese Empire, 1936–1945_, New York 2003, s. 8.
14. A. Wolny, _Wojna na Pacyfiku_, Warszawa 1971, s. 18–19.
15. M. Kołodziejski, _Tadahashi Korekiyo a gospodarka międzywojennej Japonii_, Warszawa 2006, s. 126.
16. Z. Flisowski, _Burza nad Pacyfikiem_, t. 1, Poznań 1986, s. 58.
17. S.E. Morison, _History of United States Naval Operations in World War II, vol III: The Rising Sun in the Pacific 1931–April 1942_, Annapolis 2010, s. 17.
18. J. Costello, _The Pacific War_, London 1985, s. 58.
19. H.P. Willmott, _Empires in the Balance: Japanese and Allied Pacific Strategies to April 1942_, Annapolis 2008, s. 53–55.
20. L. Woodward, _British Foreign Policy in the Second World War_, vol. 2, London 1971, s. 85.
21. H.J. van Mook, _Netherlands Indies and Japan: Their relations 1940–1941_, Oxon–New York 2011, s. 7–8.
22. K. Sato, _Japan and Britain at the Crossroads, 1939–1941: A Study in the Dilemmas of Japanese Diplomacy_, Tōkyō 1986, s. 56.
23. L. Woodward, _op. cit.,_ s. 91.
24. „The Sydney Morning Herald”, Thursday 18 July 1940, s. 1; „The Argus”, Thursday 18 July 1940, s. 1.
25. H. Arita, _Baka-hachi to hito wa iu: gaikōkan no kaisō_ , Kōwasha 1959.
26. D.I. Walsh, _The Decline and Renaissance of the Navy, 1922–1944_, serial 10862.
27. L. Sobolewski, _Indochiny Francuskie w polityce Japonii w latach 1940–1945_, Warszawa 2011, s. 100.
28. _Ibidem_, s. 119.
29. H.P. Willmott, _op. cit.,_ s. 63.
30. H.J. van Mook, _op. cit.,_ s. 21–31.
31. J. Fabricus, _East Indies Episode: An account of Demolition carried out and of some experiences of the staff in the East Indies Oil Areas of the Royal Dutch-Shell Group during 1941 and 1942_, London 1951, s. 6.
32. A.H. McCollum, _Memorandum for the Director: Estimate of the Situation in the Pacific and Recommendations for Actions by the United State_s, serial: 0p-16-F-2 ON1, s. 2–4.
33. H.J. van Mook, _op. cit.,_ s. 37–39.
34. L. Sobolewski, _op. cit.,_ s. 140–141.
35. L. Woodward, _op. cit.,_ s. 136.
36. I. Nobutaka, _Japan’s Decision for War: Records of the 1941 Policy Conferences_, Stanford 1967, s. 60–64.
37. Idea Strefy Wspólnego Dobrobytu Wielkiej Azji Wschodniej, po raz pierwszy ogłoszona publicznie przez japońskiego ministra spraw zagranicznych Hachirō Aritę dnia 29 czerwca 1940 roku, miała polegać na podporządkowaniu przez Japonię większości państw Azji Wschodniej (w szczególności: Mandżukuo, Chin, Tajlandii, Filipin, Holenderskich Indii Wschodnich oraz Indochin Francuskich) w celu osiągnięcia przez Tokio, jak również żółtą rasę, światowej supremacji. Gospodarcze powiązania pomiędzy poszczególnymi krajami tego „bloku”, nadzorowane ściśle przez japońską armię, miały zagwarantować Japonii nieograniczone dostawy surowców naturalnych oraz całkowitą niezależność od mocarstw zachodnich.
38. L. Sobolewski, _op. cit.,_ s. 140–145.
------------------------------------------------------------------------
Tematem niniejszej książki jest kampania w Holenderskich Indiach Wschodnich, która toczyła się pomiędzy Cesarstwem Japonii a Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią, Holandią oraz Australią (siły ABDA) w okresie od 8 grudnia 1941 roku (formalne wypowiedzenie wojny Japonii przez Holandię) do 8 marca 1942 roku (podpisanie przez Holendrów aktu kapitulacji podczas konferencji w Kalidjati). Tytułowe zmagania stanowią epizod drugiej wojny światowej na Pacyfiku. Zniszczenie połączonych sił aliantów oraz podbicie Holenderskich Indii Wschodnich w ciągu zaledwie trzech miesięcy okazało się największym strategicznym sukcesem Japonii w pierwszym etapie konfliktu w Azji Południowo-Wschodniej.
Praca składa się ze wstępu oraz siedemnastu rozdziałów. Rozdział pierwszy przedstawia krótką historię Holenderskich Indii Wschodnich oraz Japonii do chwili wybuchu drugiej wojny światowej na Pacyfiku. W dalszej jego części opisane są przyczyny, dla których Holenderskie Indie Wschodnie zajmowały szczególne miejsce w agresywnych planach Cesarstwa Japonii. Rozdział drugi przedstawia powstanie sojuszu obronnego ABDA opartego na współpracy Amerykanów, Brytyjczyków, Holendrów oraz Australijczyków. Rozdział trzeci poświęcony jest pierwszym działaniom wojennym związanym z zajęciem przez Japończyków Sarawaku, Brunei oraz Północnego Borneo. W rozdziałach od czwartego do jedenastego przedstawione są zmagania morskie, powietrzne i lądowe, które doprowadziły do opanowania przez Cesarstwo Japonii Borneo oraz Celebes. Rozdziały od dwunastego do czternastego opisują wydarzenia, które poprzedziły inwazję na Jawę. Przełomowe dla całej kampanii zmagania wraz z zakończeniem oraz podsumowaniem trzymiesięcznych walk ukazane są w rozdziałach od piętnastego do siedemnastego.
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie japońsko-alianckich zmagań w ramach kampanii w Holenderskich Indiach Wschodnich. Poza monografią Tadeusza Gelewskiego _Bitwa na Morzu Jawajskim_ oraz przekrojowym opracowaniem Zbigniewa Flisowskiego _Burza nad Pacyfikiem_ dotyczącym drugiej wojny światowej na Pacyfiku, polska historiografia nie zna żadnej pozycji, która w sposób wyczerpujący opisywałaby omawiane wydarzenia. Ze względu na dezaktualizację części danych zawartych w _Burzy nad Pacyfikiem_ i _Bitwie na Morzu Jawajskim_, niniejsza praca ma za zadanie rzucić nowe spojrzenie na kampanię w Holenderskich Indiach Wschodnich oraz wyjaśnić kwestie, których do tej pory nie udało się ująć w szerszym opracowaniu.
Choć kampania w Holenderskich Indiach Wschodnich nie została dostatecznie opisana przez polskich historyków, w innych językach tematyka ta posiada szeroki zasób literatury. Pośród anglosaskich pozycji na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim opracowania: S.E. Morisona — _History of United States Naval Operations In World War II_ (vol. III — _Rising Sun In the Pacific_), H.P. Willmotta — _Empires In the Balance: Japanese and Allied Pacific Strategies_; V. O’Hary — _The US Navy Against the Axis: Surface Combat 1941–1945,_ a także H. Gilla — _Royal Australian Navy 1939–1942_. W mniejszym stopniu skorzystałem z dwóch tomów monografii C. Shoresa oraz B. Culla — _Bloody Shambles_ oraz prac D. Thomasa — _Battle of the Java Sea_ i J. Hornfischera — _Ship of Ghosts_.
Poza wspomnianymi powyżej opracowaniami do opisania działań na morzu oraz na lądzie skorzystałem również z dwóch tomów japońskich „oficjalnych historii”, znanych bardziej pod nazwą _Senshi Sōsho_, tj. tomu nr 3 autorstwa H. Matsukiego — _Ran’in kōryaku sakusen_ oraz tomu nr 26 autorstwa M. Sasakiego — _Ran’in Bengaru-wan hōmen kaigun shinkō sakusen_. Dodatkowymi źródłami były dla mnie pamiętniki H. Arity oraz F. Konoe, jak również tzw. _Japanese Monographies_, które powstały w oparciu o japońskie sprawozdania i dokumenty.
Istotną część bibliografii stanowiły dla mnie holenderskie pozycje: L. de Jonga _Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 11a: Nederlands–Indië I_ (_Eerste_ i _Tweede Helft_), Ministerie van Oorlog (pol. Ministerstwa Wojny) — _Nederlands–Indië contra Japan_ (deel 3, 4, 5, 6, 7), P. Bosschera _De Koninklijke Marine in de Tweede Wereldoorlog_ (deel 2), J. Nortiera _De Japanse aanval op Nederlands–Indië_ oraz P. Boera _The Loss of Java: The final battles for the Possesion of Java fought by allied air, naval and land forces in the period of 18 February–7 March 1942_.
Ze względu na to, iż obszar Holenderskich Indii Wschodnich obejmuje strefy od GMT+7 do GMT+9, w niniejszej książce posługuję się czasem lokalnym dla danego obszaru. Ponadto, ilekroć przy opisywaniu działań wojennych użyłem słów „holenderscy żołnierze” oraz podobnych, mam na myśli zarówno żołnierzy narodowości holenderskiej, jak i Indonezyjczyków służących w holenderskiej armii.
Do pisowni nazw, miejsc, imion i nazwisk w języku japońskim korzystałem z Hebon-shiki rōmaji czyli Transkrypcji Hepburna, która pozwala na zapis znaków kanji, hiragany i katakany w alfabecie łacińskim ze specyficznymi znakami diakrytycznymi charakteryzującymi japońską wymowę. Co się tyczy personaliów, zarówno japońskich, jak i alianckich, pozwoliłem sobie wymienić najpierw imię, a potem nazwisko, świadomie łamiąc zasady przyjęte w językach wschodnioazjatyckich.
Aby wiernie oddać specyfikę działań morskich oraz powietrznych, w niniejszej pracy przy podawaniu miar odległości, w szczególności na dalekich dystansach, korzystałem z mili morskiej, która liczy 1852 m.
Na koniec pragnąłbym podziękować wszystkim bliskim mi osobom za wsparcie przy powstawaniu tej książki. Szczególne słowa podziękowania kieruję tradycyjnie już w stronę pierwszego czytelnika — Tomka Borówki. Równie cenne uwagi zawdzięczam Jarosławowi Palaskowi oraz Leszkowi Sobolewskiemu. Nieocenioną pomoc w zakresie poszukiwań nowych materiałów udzielili mi także Lužar Klemen oraz Joan Snellen van Vollenhoven.
Niniejsza praca obecny swój kształt zawdzięcza uprzejmości pracowników Bilbioteki Uniwersyteckiej Universitetet i Bergen, którzy umożliwili mi lekturę opracowań oraz źródeł niedostępnych w Polsce.Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
1. N. van Nimwegen, _De demografische geschiedenis van Indische Nederlanders_, Haag 2002, s. 25–26.
2. V.P. O’Hara, _US Navy Against the Axis, Surface Combat 1941–1945_, Annapolis 2007, s. 18, P.H.W. Sitsen, _Industrial development of the Netherlands Indies_, Buletin 2, Batavia, s. 1–2.
3. _Ten Years of Japanese Burrowing in the Netherlands East Indies_, New York, s. 10–11.
4. Por. M. Ricklefs_, A History of Modern Indonesia Since c. 1200_, Stanford 2001, s. 206–226.
5. Więcej szczegółowych informacji dotyczących geografii oraz historii Holenderskich Indii Wschodnich można znaleźć w publikacji G.L. Rottmana, _World War II Pacific Island Guide: A Geo-military study_, Westport 2002, s. 195–267.
6. T.M. Gelewski, _Bitwa na Morzu Jawajskim,_ Gdańsk 1984, s. 33.
7. F. Gouda, T.B. Zaalberg, _American Visions of the Netherlands East Indies/Indonesia: US Foreign Policy and Indonesian Nationalism, 1920–1949_, Amsterdam 2002, s. 88.
8. S. Ineaga, _The Pacific War 1931–1945_, New York 1978, s. 23–32.
9. Zob. D.C. Evans, M.R. Peattie, _Kaigun: Strategy, Tactics and Technology in the Imperial Japanese Navy 1887_–_1941_, Annapolis 1997, s. 152–199, E. Lacroix, L. Wells II, _Japanese Cuirsers of the Pacific War_, London 1999, s. 13–16.
10. Kellogg–Briand Pact, art. I.
11. _Zaibatsu_, czyli inaczej finansowa klika. Były to wielkie koncerny, które znajdowały się w rękach najbardziej wpływowych japońskich rodzin i były kluczowe dla japońskiej produkcji przemysłowej. Do tzw. wielkiej czwórki zaliczały się Mitsubishi, Mitsui, Sumimoto oraz Yasuda. Druga generacja _zaibatsu_ powstała po wojnie japońsko-rosyjskiej i tworzyły ją m.in. takie konglomeraty, jak: Asano, Kawasaki, Nakajima, Nissan czy Riken.
12. International Treaty for the Limitation and Reduction of Naval Armament, part III, art. 16.
13. J. Toland, _The Rising Sun: The Decline and Fall of the Japanese Empire, 1936–1945_, New York 2003, s. 8.
14. A. Wolny, _Wojna na Pacyfiku_, Warszawa 1971, s. 18–19.
15. M. Kołodziejski, _Tadahashi Korekiyo a gospodarka międzywojennej Japonii_, Warszawa 2006, s. 126.
16. Z. Flisowski, _Burza nad Pacyfikiem_, t. 1, Poznań 1986, s. 58.
17. S.E. Morison, _History of United States Naval Operations in World War II, vol III: The Rising Sun in the Pacific 1931–April 1942_, Annapolis 2010, s. 17.
18. J. Costello, _The Pacific War_, London 1985, s. 58.
19. H.P. Willmott, _Empires in the Balance: Japanese and Allied Pacific Strategies to April 1942_, Annapolis 2008, s. 53–55.
20. L. Woodward, _British Foreign Policy in the Second World War_, vol. 2, London 1971, s. 85.
21. H.J. van Mook, _Netherlands Indies and Japan: Their relations 1940–1941_, Oxon–New York 2011, s. 7–8.
22. K. Sato, _Japan and Britain at the Crossroads, 1939–1941: A Study in the Dilemmas of Japanese Diplomacy_, Tōkyō 1986, s. 56.
23. L. Woodward, _op. cit.,_ s. 91.
24. „The Sydney Morning Herald”, Thursday 18 July 1940, s. 1; „The Argus”, Thursday 18 July 1940, s. 1.
25. H. Arita, _Baka-hachi to hito wa iu: gaikōkan no kaisō_ , Kōwasha 1959.
26. D.I. Walsh, _The Decline and Renaissance of the Navy, 1922–1944_, serial 10862.
27. L. Sobolewski, _Indochiny Francuskie w polityce Japonii w latach 1940–1945_, Warszawa 2011, s. 100.
28. _Ibidem_, s. 119.
29. H.P. Willmott, _op. cit.,_ s. 63.
30. H.J. van Mook, _op. cit.,_ s. 21–31.
31. J. Fabricus, _East Indies Episode: An account of Demolition carried out and of some experiences of the staff in the East Indies Oil Areas of the Royal Dutch-Shell Group during 1941 and 1942_, London 1951, s. 6.
32. A.H. McCollum, _Memorandum for the Director: Estimate of the Situation in the Pacific and Recommendations for Actions by the United State_s, serial: 0p-16-F-2 ON1, s. 2–4.
33. H.J. van Mook, _op. cit.,_ s. 37–39.
34. L. Sobolewski, _op. cit.,_ s. 140–141.
35. L. Woodward, _op. cit.,_ s. 136.
36. I. Nobutaka, _Japan’s Decision for War: Records of the 1941 Policy Conferences_, Stanford 1967, s. 60–64.
37. Idea Strefy Wspólnego Dobrobytu Wielkiej Azji Wschodniej, po raz pierwszy ogłoszona publicznie przez japońskiego ministra spraw zagranicznych Hachirō Aritę dnia 29 czerwca 1940 roku, miała polegać na podporządkowaniu przez Japonię większości państw Azji Wschodniej (w szczególności: Mandżukuo, Chin, Tajlandii, Filipin, Holenderskich Indii Wschodnich oraz Indochin Francuskich) w celu osiągnięcia przez Tokio, jak również żółtą rasę, światowej supremacji. Gospodarcze powiązania pomiędzy poszczególnymi krajami tego „bloku”, nadzorowane ściśle przez japońską armię, miały zagwarantować Japonii nieograniczone dostawy surowców naturalnych oraz całkowitą niezależność od mocarstw zachodnich.
38. L. Sobolewski, _op. cit.,_ s. 140–145.
więcej..
