Homo sum - ebook

BORN THIS WAY

Jestem estetą. Uwielbiam patrzeć na piękno. Jestem tym, kim chciałem być. Moje imię? Kacper, Kazimierz, Cezar, Maria, Perpetua, Joanna. Składam się z milionów. Utkany jestem z wielu. Największego dzieła dokonali moi rodzice, ale nie jest ono skończone. Co rusz ktoś podchodzi i tka. Są częścią mojego świata. Czasami docierają z czarnymi nićmi. Nie interesują ich moje stopy, kolana, ręce. Tłoczą się przy sercu i mózgu. Barwieniem tych części zajmuję się sam. Czy widziałem początek?

Na początku było słowo lub na początku była chuć. Dla biegu dalszych wypadków nie ma znaczenia, które ze zdań jest prawdziwe. Zarówno słowa, jak i pożądanie, będą miały wielokrotnie znaczenie dla istnienia ludzkiego, nawet wtedy, gdy kończy się aborcją lub poronieniem.

Próbujemy odgadnąć praprzyczyny, dlatego nie zauważamy tysięcy początków mających miejsce każdego dnia. Początków życia, śmierci, instytucji, czyjegoś szczęścia, czyjegoś cierpienia. Nie czujemy nadchodzących otwarć przynoszących ważne ciągi. Badając teorię powstania świata w siedem dni lub teorię ewolucji, nie przeczuwamy nadchodzących rewolucji. Gasimy początki zapowiadające chwile triumfu i klęski.

Zaczynacie czytać pewną opowieść. Jej początku nie przegapicie, ponieważ wrócicie do niego wielokrotnie. Zapamiętacie dzień, w którym beztrosko, niczego się nie spodziewając, złożycie litery pierwszego słowa. To nie pycha autora, to pycha świata, który zaczniecie rozumieć. Którego istnienie zaczniecie dostrzegać.

Nie pozostaje mi nic innego, jak symultanicznie, w czasie czytania tego komunikatu, udostępnić Wam resztę. Gorzką resztę.PĘDZLEM LUDWIGA VON HOFMANNA

Starałem się jedynie patrzeć, a okazało się, że już ktoś kiedyś uwiecznił mnie w micie i na obrazach. Opływały mnie niestabilne linie tła, a ja przedstawiałem wyrazistość cech, od których nigdy się nie wzbraniałem. Patrzenie bez obrzydzenia w odbicie w lustrze wody nie powinno przybliżać do hańby. Nie znajduję wad w pielęgnowaniu narcyza, zwłaszcza że zbyt wielkie tłumy niedowartościowanych nieobecnych snują się wokół.

Nie jest dziełem przypadku, że arcymalarz ubrał piękną, ognistowłosą bohaterkę drugiego planu, de facto niepotrzebną w zaaranżowanym świecie. Nie jest godna przyćmiewać na wpół chłopca, na wpół mężczyznę. Jej próby zwrócenia na siebie uwagi naznaczone są żałosnością, bo nie narusza się konsonansowego spokoju. W ostatecznym rozrachunku zysków i start mogłoby jej nie być.

Mam dużą pretensję do artysty. Spójrzcie na twarz. Lewy profil nie wskazuje na emocje podnoszące na duchu. Wręcz przeciwnie. A przecież wielokrotnie widziałem pięknych widzących w innych idealną ocenę siebie, a przez to z szacunkiem odnoszących się do wszystkich spotykanych. Uśmiechających się do siebie, a więc do przyjaciół, znajomych, współtowarzyszy i nieznanych. Zarażających uwielbieniem skierowanym do wewnątrz, ale bezsprzecznie także zawłaszczonych przez inne głębie.

Wystrzegajcie się samouwielbienia. Patrzenie z góry na pozostałych, lekceważenie obecności i wreszcie zaciśnięcie ust uniemożliwiające uśmiech nie charakteryzują narcyzów, a godnych pożałowania egoistów. Wyłapujcie ich i izolujcie w złotych klatkach wykonanych z tombaku. Będą zachwyceni, a przy okazji zarobicie krocie, pokazując ich nadętość w ogrodach zoologicznych.

Konfrontacja z płótnem Caravaggia uwydatnia przystawalność estetyki Hofmanna do dzisiejszych kanonów. Myślę, że Owidiusz także nie miałby wątpliwości, który mężczyzna jest bardziej wiarygodny. Zafascynowanie odbiciem potęguje wrażenie niestosowności, a wręcz błędów w pociągnięciach pędzla. Przychodzi mi na myśl jedno usprawiedliwienie wystawienia na publiczny widok obrazu: postać zakochała się we własnym duchu. Nie byłoby to jednak zgodne z przechowywanym przez ery archetypem.

Na egzamin nieprzygotowany wchodzi Tintoretto. Z właściwą sobie dezynwolturą rzuca indeks na akademicki pulpit i jego postawa mówi o pewności siebie. Rozpoczyna naukę, a żąda podjęcia decyzji o nadaniu tytułu belwederskiego przez aklamację. Zniesmaczeni oceniający wystawiają trójkę na szynach. Werdykt nie dziwi. Loki nieprzykrywające dostatecznie zakoli. Nadmierna muskulatura i grubo ciosana twarz. Po usunięciu bohatera ukazuje się hipnotyzujący pejzaż: tak – on ma prawo eksponować własny narcyzm.

Waterhause zanadto odział meritum w czerwoną tkaninę, nadużył tajemniczości. Utrudnił zrozumienie zmysłowej i danej ku przestrodze historii. Za to przygnębiona wystawiła pierś, która nie kusi nikogo z wyjątkiem artysty. Niska jakość mimetyzmu modela (oczywiście w kategoriach wskazanych przez Publiusza) i wtargnięcie na pierwszy plan modelki sugerują, że Brytyjczyk chciał upokorzyć wszystkich młodzieńców niebojących się własnych westchnień wracających jak bumerang.

Próbuję zrekonstruować urodę mężczyzny przedstawionego przez Nicolasa Poussina. Według legendy wdzięki Narcyza straciły na wartości po jego śmierci. Skoro opis zdarzeń jest prawdziwym, ma jedynie znamiona mitu, malarz uchwycił istotę. Zwracają uwagę solidne, ale niezbyt masywne nogi. Uzasadnionym było nieoszpecenie wizerunku obliczem trupa; postać z pewnością w wersji niepotrzebnie realistycznej miałaby spuchniętą twarz. Ponadto trzeba przyznać, że nimfa jest wyjątkowo paskudna; nie nadaje się do kochania.

Klęknijcie i przyłóżcie ucho do murawy. Wyczuwalne wibracje rozedrgają młoteczek i kowadełko. Neuroprzekaźniki zobrazują dobry smak; odbiorą sygnały echa rozchodzącego się podczas sadzenia kwiatów. Ustanie przepływu soków, schyłek fotosyntez odbędzie się w ciszy. Nemezis ostrzy sekatory i planuje ciąć. Ostaną się jedynie ukryte, dlatego nie daj po sobie znać, że zwierciadło służy ci także do adoracji.