Immunologia - ebook

PRZEDMOWA

Oddajemy do Państwa rąk nowe, ósme już wydanie podręcznika Immunologia. Inicjatorem i redaktorem naukowym pierwszych trzech wydań podręcznika był profesor dr hab. n. med. Marek Jakóbisiak, kierownik Zakładu Immunologii Akademii Medycznej (obecnie Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego) w latach 1993–2009. Do zespołu redaktorskiego tego podręcznika dołączali kolejno aktualni lub byli pracownicy Zakładu Immunologii WUM: prof. dr. hab. n. med. Jakub Gołąb oraz prof. dr hab. n. med. Witold Lasek (od wydania trzeciego), prof. dr. n. med. Tomasz Stokłosa (od wydania czwartego) oraz prof. dr hab. n. med. Dominika Nowis (od obecnego wydania, zastępując w tej funkcji prof. Marka Jakóbisiaka). Od czwartego wydania (2002 r.) głównym redaktorem Immunologii jest prof. Jakub Gołąb, od 2009 r. pełniący funkcję kierownika Zakładu Immunologii WUM. Przepiękne, kolorowe ryciny na potrzeby tego wydania przygotowała dr n. biol. Diana Papiernik.

Chcielibyśmy serdecznie podziękować wszystkim osobom, które poświęciły swój cenny czas, aby przeczytać i przedyskutować treść obecnego wydania, a w szczególności dr. Karolowi Czubakowi, Janowi Domańskiemu, lek. Karolowi Gawalskiemu, dr hab. Katarzynie Grzeli, dr. Rafałowi Kampie oraz dr Wioletcie Krysie.

Życzymy udanej lektury!

Zespół RedaktorskiLEGENDA GRAFICZNA

KOMÓRKI

bazofil

komórka dendrytyczna

eozynofil

komórka kubkowa

erytrocyt

komórka Langerhansa

FDC (grudkowa komórka dendrytyczna)

komórka nabłonka

fibroblast

komórka nabłonka walcowatego

keratynocyt

komórka nowotworowa

komórka NK

makrofag

komórka śródbłonka

megakariocyt

komórka śródbłonka żyłki z wysokim śródbłonkiem

miocyt

komórka tuczna

monocyt

limfocyt B

neutrofil

limfocyt T

nieswoista komórka limfoidalna

limfocyt T cytotoksyczny (Tc)

plazmocyt

limfocyt T pomocniczy (Th)

płytki krwi

limfocyt T regulatorowy (Treg)

CZĄSTECZKI I INNE

bakterie

IgG

BCR

IgM

C1q

MHC kl. I

CD

MHC kl. II

cytokiny

sekwencja ITAM

dimer IgA

sekwencja ITIM

FcR

TCR

IgA

TLR

IgD

wirusy

IgE

wydzielnicze IgAWYKAZ SKRÓTÓW DOMINIKA NOWIS

---------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
17D szczepionka przeciw żółtej gorączce
Ab2 przeciwciała antyidiotypowe
ABOi ABO incompatible przeszczepy niezgodne pod względem układu grupowego krwi ABO
ACKR atypical chemokine receptor atypowy receptor dla chemokin
ACPA anti-citrullinated protein antibodies przeciwciała przeciwko cytrulinowanym białkom
ACTH adrenocorticotrophic hormone kortykotropina
AChR acetylcholine receptor receptor dla acetylocholiny
AD dziedziczenie autosomalne dominujące
ADA deaminaza adenozyny
ADAP adhesion and degranulation-promoting adapter protein białko adaptorowe uczestniczące w przyleganiu i degranulacji
ADAR adenosine deaminases acting on RNA deaminaza adenozyny działająca na RNA
ADCC antibody-dependent cell-mediated cytotoxicity cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał
ADE antibody-dependent enhancement ułatwienie (wnikania patogenów) zależne od przeciwciał
AGE advanced glycation end products końcowe produkty zaawansowanej glikacji
aHUS atypical hemolytic-uremic syndrome atypowy zespół hemolityczno-mocznicowy
AICD activation-induced cell death śmierć komórki w wyniku aktywacji
AID activation-induced cytidine deaminase deaminaza cytydyny indukowana przez aktywację
AIDS acquired immunodeficiency syndrome zespół nabytego niedoboru odporności
AIM2 absent in melanoma 2 białko nieobecne w komórkach czerniaka, jeden z cytoplazmatycznych PRR
AIRE autoimmune regulator regulator transkrypcyjny uczestniczący w selekcji negatywnej tymocytów
ALG globulina antylimfocytowa
alloHCT allogeneic hematopoietic cell transplantation przeszczepianie alogenicznych komórek krwiotwórczych
ALPS autoimmune lymphoproliferative syndrome autoimmunizacyjny zespół limfoproliferacyjny
ALR AIM-like receptor receptor typu AIM2, jeden z cytoplazmatycznych PRR
AP1 activator protein 1 jeden z czynników transkrypcyjnych
APC antigen presenting cell komórka prezentująca antygen
APECED (APS1) autoimmune polyendocrinopathy-candidiasis-ectodermal-dystrophy syndrome autoimmunizacyjny zespół z poliendokrynopatią, drożdżycą i dystrofią ektodermalną
APL altered peptide ligand zmieniony ligand peptydowy
APOBEC apolipoprotein B mRNA editing catalytic polypeptide-like enzym redagujący mRNA dla apolipoproteiny B, enzym z grupy deaminaz cytydyny
APRIL a proliferation inducing ligand ligand indukujący proliferację, należący do nadrodziny TNF
AR dziedziczenie autosomalne recesywne
ARC AIDS-related complex zespół objawów związanych z progresją zakażenia HIV
ARG1 arginaza 1
ART antiretroviral treatment wielolekowa terapia przeciwretrowirusowa
ASCA anti-Saccharomyce cerevisiae antibodies przeciwciała rozpoznające mannan obecny w ścianie komórkowej drożdży S. cerevisiae
AT₁R receptor 1 dla angiotensyny II
ATG globulina antytymocytowa
ATM ataxia telangiectasia mutated jedna z kinaz serynowo-treoninowych, dla której gen jest zmutowany w ataksji-teleangiektazji
autoHCT autologous hematopoietic cell transplantation przeszczepianie autologicznych komórek krwiotwórczych
AZPP alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
AZS atopowe zapalenie skóry
B2M beta-2 microglobulin β2-mikroglobulina
B7H3 B7-homolog 3 homolog cząsteczki B7, jedna z cząsteczek należących do punktów kontrolnych układu odpornościowego
BAFF B cell activating factor belonging to TNF family czynnik aktywujący limfocyty B należący do nadrodziny TNF
BAK BCL2 effector jedno z białek należących do rodziny BCL2 tworzących pory w błonie zewnętrznej mitochondrium
BAL bronchoalveolar lavage popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe
BALT bronchus-associated lymphoid tissue tkanka limfatyczna związana z oskrzelami
BALU bronchus-associated lymphoid units niewielkie skupiska grudek limfatycznych w ścianie oskrzeli
BAX BCL2-like protein 4 jedno z białek należących do rodziny BCL2, tworzących pory w błonie zewnętrznej mitochondrium
BCG Bacillus Calmette-Guérin bydlęcy prątek atenuowany przez Alberta Calmette’a i Camille’a Guérina
BCL2 B cell lymphoma 2 jedno z proapototycznych białek należących do rodziny BCL2
BCR B cell receptor receptor limfocytów B (immunoglobulina powierzchniowa)
BCRF1 viral interleukin-10 homolog wirokina, analog IL-10 wytwarzany w komórkach zakażonych EBV
BDCA blood dendritic cell antigen antygen komórek dendrytycznych krwi
BID BH3 domain only jedno z proapototycznych białek należących do rodziny BCL2
BiKE bispecific killer cell engager aktywator komórek cytotoksycznych o podwójnej swoistości
BIP binding immunoglobulin protein białko wiążące immunoglobuliny, opiekuńcze białko siateczki śródplazmatycznej
BIR baculovirus inhibitor of apoptosis protein repeat bakulowirusowa domena białek regulujących apoptozę zbudowana z powtarzających się sekwencji aminokwasów
BiTE bispecific T cell engager aktywator limfocytów T o podwójnej swoistości
BLNK B-cell linker białko adaptorowe limfocytów B
BLS bare lymphocyte syndrome zespół „nagich” limfocytów
BPI bactericidal/permeability increasing factor bakteriobójczy czynnik zwiększający przepuszczalność
Br– anion bromkowy
BRCA1 breast cancer gene 1 gen zmutowany w raku piersi, kodujący białko uczestniczące w naprawie DNA
Breg regulatorowe limfocyty B
BTA bezpośredni test antyglobulinowy
BTK Bruton’s tyrosine kinase kinaza tyrozynowa Brutona
BTLA B and T lymphocyte attenuator cząsteczka limfocytów B i T przekazująca sygnał hamujący
BTN butyrofilina
BTNL butyrophilin-like białko podobne do butyrofilin
C complement składnik dopełniacza
C constant część stała (TCR lub przeciwciała)
CAAR chimeric autoantibody receptor chimerowy receptor dla autoprzeciwciał
CAD caspase-activated DNase DNaza aktywowana przez kaspazy
CAF cancer-associated fibroblasts fibroblasty związane z nowotworem
CagA cytotoxin-associated gene A czynnik wirulencji bakterii H. pylori
cAMP cykliczny adenozynomonofosforan
CAR chimeric antigen receptors chimerowe receptory antygenowe
CARc CXCL12-abundant reticular cells komórki siateczkowe wytwarzające chemokinę CXCL12
CARD caspase recruitment and activation domain domena uczestnicząca w rekrutacji i aktywacji kaspazy
Cas CRISPR-associated (Cas) endonuclease endonukleaza związana z sekwencjami CRISPR
CBL casitas B-lineage lymphoma jedna z ligaz E3 ubikwityny
CCL chemokina CC
CCR receptor dla chemokin CC
CD cluster of differentiation kompleks różnicowania (tym symbolem i odpowiednią liczbą oznaczone są cząsteczki powierzchniowe komórek, głównie leukocytów)
cDC conventional dendritic cell konwencjonalna komórka dendrytyczna
CDC complement-dependent cytotoxicity cytotoksyczność zależna od układu dopełniacza
CDR complementarity determining region region (w części zmiennej przeciwciał lub TCR) warunkujący dopasowanie
CEA carcino-embryonic antigen antygen karcyno-embrionalny
CEACAM carcinoembryonic antigen-related cell adhesion molecule cząsteczka adhezji komórkowej podobna do antygenu karcyno-embrionalnego
CFTR cystic fibrosis transmembrane conductance regulator przezbłonowy regulator przewodnictwa, kanał chlorkowy związany z patogenezą mukowiscydozy
cGAS cyclic GMP-AMP synthase syntaza cyklicznych dinukleotydów GMP-AMP
CHIPS chemotaxis inhibitory protein of Staphylococci białko hamujące chemotaksję gronkowców
CHO chinese hamster ovary linia komórkowa pochodząca z jajnika chomika chińskiego
CIITA MHC class II transactivator transaktywator MHC klasy II
CL collectin kolektyna
CLA cutaneous lymphocyte antygen antygen limfocytów zasiedlających skórę
CLCF cardiotrophin-like cytokine factor czynnik cytokinowy podobny do kardiotrofiny
CLEC C-type lectin-like receptor receptor dla lektyn podobnych do typu C
CLIP class II-associated invariant chain peptide peptyd z łańcucha niezmiennego związany z cząsteczkami MHC klasy II
CLP common lymphoid progenitors wspólna komórka progenitorowa limfopoezy
CLR C-type lectin receptor receptory dla lektyn typu C
CMP common myeloid progenitors komórki progenitorowe mielopoezy
CMV cytomegalovirus ludzki wirus cytomegalii
CNI calcineurin inhibitors inhibitory kalcyneuryny
CNTF ciliary neurotrophic factor rzęskowy czynnik neurotroficzny
CO₂ tlenek węgla (IV), dwutlenek węgla
Con A concanavalin A konkanawalina A
COVID-19 Coronavirus Disease 2019 choroba zakaźna wywołana przez koronawirus SARS-CoV-2
COX2 cyclooxygenase-2 cyklooksygenaza 2
CP carboxypeptidase karboksypeptydaza
CpG DNA zawierający niemetylowane cytozyny w obrębie dinukleotydów CG
CR complement receptor receptor dla składników dopełniacza
CRAC calcium release-activated calcium channel kanał aktywowany uwolnieniem (jonów) wapnia
CRD carbohydrate recognition domain domena rozpoznająca węglowodany
CREG cross-reactive groups grupy (antygenów) wywołujących krzyżową odpowiedź immunologiczną
CRH corticotropine releasing hormone kortykoliberyna
CRISPR clustered regularly interspaced short palindromic repeats zgrupowane, regularnie rozmieszczone, krótkie, powtarzające się sekwencje palindromowe
CRP C-reactive protein białko C-reaktywne
CSR class switch recombination rekombinacja prowadząca do zmiany klasy przeciwciała
cTEC cortical thymic epithelial cells komórka nabłonkowa kory grasicy
CTL T cytotoxic lymphocyte cytotoksyczny limfocyt T
CTLA4 cytotoxic T cell antigen 4 antygen 4 związany z limfocytami T cytotoksycznymi
CVF cobra venom factor czynnik (znajdujący się) w jadzie kobry
CVID common variable immunodeficiency pospolity zmienny niedobór odporności
CXCL chemokina CXC
CXCR receptor dla chemokin CXC
DAF decay-accelerating factor czynnik przyspieszający rozkład (konwertaz układu dopełniacza)
DAG diacyloglicerol
DAMP damage-associated molecular pattern wzorce molekularne związane z uszkodzeniem
DART dual affinity retargeting pochodna przeciwciała o podwójnej swoistości, zbudowana z regionów VL i VH połączonych mostkami dwusiarczkowymi
dATP deoksyATP
DC dendritic cell komórka dendrytyczna
DCLAMP dendritic cell-lysosomal associated membrane protein białko komórek dendrytycznych związane z błoną lizosomalną
DCSIGN dendritic cell-specific intercellular adhesion molecule-3-grabbing non-integrin nieintegryna swoista dla komórek dendrytycznych, „chwytająca” cząsteczkę ICAM3
DD death domain domena śmierci
dd-cfDNA donor-derived cell-free DNA pozakomórkowy DNA pochodzący od dawcy
DEC205 dendritic and thymic epithelial cell-205 receptor uczestniczący w endocytozie, występujący na komórkach dendrytycznych i nabłonkowych grasicy
DEFA defensin alpha defensyna α
DEFB defensin beta defensyna β
DETC dendritic epidermal T cells naskórkowe limfocyty Tγδ (występujące u myszy)
DIC disseminated intravascular coagulation zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego
DISC death-inducing signalling complex kompleks indukujący przekaźnictwo sygnałów prowadzące do śmierci komórki
DLI donor lymphocyte infusion infuzja limfocytów dawcy
DLL4 delta like canonical NOTCH ligand kanoniczny ligand typu delta białka NOTCH
DNA kwas dezoksyrybonukleinowy
dNK doczesnowa komórka NK
DSA donor-specific antibodies swoiste przeciwciała przeciw dawcy
dsRNA double-stranded RNA dwuniciowy RNA
DTH delayed type hypersensitivity nadwrażliwość typu późnego
EBI2 Epstein-Barr virus-induced G-protein coupled receptor receptor sprzężony z białkiem G indukowany przez wirus EBV
EBM evidence-based medicine medycyna oparta na dowodach
EBNA Epstein–Barr nuclear antigen antygen jądrowy EBV
EBV Epstein–Barr virus wirus Epsteina-Barr
ECP eosinophil cationic protein białko kationowe eozynofilów
EDN eosinophil-derived neurotoxin neurotoksyna eozynofilowa
EGF epidermal growth factor czynnik wzrostu naskórka
EIF eukaryotic initiation factor eukariotyczny czynnik inicjujący translację
ELISA enzyme linked immunosorbent assay test immunoenzymatyczny
EMA European Medicines Agency Europejska Agencja Leków
EMP erythro-myeloid progenitor progenitor linii erytrocytarnej i mieloidalnej
EPCAM epithelial cell adhesion molecule cząsteczka adhezyjna komórek śródnabłonka
EPO eosinophil peroxidase peroksydaza eozynofilowa
ERAP endoplasmic reticulum aminopeptidase associated with antigen processing aminopeptydaza siateczki środplazmatycznej związana z obróbką antygenu
ERp57 endoplasmic reticulum 57 kDa protein tiolowa oksydoreduktaza siateczki śródplazmatycznej o masie 57 kDa
ESA erythropoiesis-stimulating agents czynniki wzrostu kolonii erytroidalnych
ETAR receptor A dla endoteliny
Fab fragment antigen binding fragment (przeciwciała) wiążący antygen
FADD FAS-associated with a death domain domena śmierci związana z FAS
FAE follicle-associated epithelium nabłonek towarzyszący grudkom
FAS FS-7-associated surface antigen antygen powierzchniowy komórek FS-7 (na nich odkryty), powszechnie występujący receptor śmierci indukujący apoptozę
FASL FAS ligand ligand białka FAS
Fc fragment crystallizable fragment stały przeciwciała
FcR fragment crystallizable receptor receptor dla fragmentu stałego przeciwciał
FcRn neonatal Fc receptor noworodkowy receptor dla fragmentu Fc IgG
FDC follicular dendritic cells grudkowe komórki dendrytyczne
FEZF2 forebrain embryonic zinc finger like protein czynnik transkrypcyjny uczestniczący w selekcji negatywnej tymocytów
FGF fibroblast growth factor czynnik wzrostu fibroblastów
FHA filamentous haemagglutinin włóknista hemaglutynina bakterii Bordetella pertussis
FHL familial haemophagocytic lymphohistiocytosis rodzinna limfohistiocytoza hemofagocytarna
FHL1 factor H-like protein-1 białko 1 podobne do czynnika H
FK506 takrolimus
FLT3L FMS-like tyrosine kinase 3 ligand ligand dla kinazy tyrozynowej typu FMS
FMLP N-formylo-metionylo-leucyno-fenyloalanina
FNHTR febrile nonhemolytic transfusion reaction poprzetoczeniowa reakcja gorączkowa bez towarzyszącej hemolizy
FOXO forkhead box protein O jeden z czynników transkrypcyjnych z rodziny forkhead box
FOXP3 forkhead box protein 3 czynnik transkrypcyjny z rodziny forkhead box, charakterystyczny dla limfocytów T regulatorowych
EPIT epicutaneous immunotherapy naskórna immunoterapia alergenem
FPR formyl peptide receptor receptor dla N-formylowanych peptydów
FR frame region region zrębowy (w części zmiennej przeciwciał i TCR)
FRC fibroblastic reticular cells fibroblastyczne komórki siateczkowe
FUT fukozylotransferaza
GAG glikozaminoglikan
GALT gut-associated lymphoid tissue tkanka limfatyczna związana z przewodem pokarmowym
GAP GTPase activating protein białko aktywujące GTPazę
GAS gamma activated sequences sekwencje aktywowane przez interferon γ
GATA czynnik transkrypcyjny wiążący się z sekwencją GATA w DNA
γc common g chain wspólna podjednostka receptora dla interleukin: 2, 4, 7, 9, 15 i 21
G-CSF granulocyte colony-stimulating factor czynnik stymulujący wzrost kolonii granulocytów
GEM germline-encoded mycolyl-reactive T cells limfocyty T z niezmiennym TCR rozpoznającym monomykolan glukozy wytwarzany przez mikobakterie
GH growth hormone somatotropina (hormon wzrostu)
GITR glucocorticoid-induced TNF receptor receptor z rodziny TNF indukowany przez glikokortykosteroidy
GKS glikokortykosteroidy
GLS glucosidase glukozydaza
GM-CSF granulocyte-macrophage colony-stimulating factor czynnik stymulujący wzrost kolonii granulocytów i makrofagów
G-MDSC granulocytic myeloid-derived suppressor cells granulocytarne mieloidalne komórki supresorowe
gp glikoproteina
GPI glycosylphosphatidylinositol glikozylofosfatydyloinozytol
GRAIL gene related to anergy in lymphocytes białko z grupy ligaz ubikwityny E3
GRB growth factor receptor-bound białko związane z receptorem dla czynnika wzrostu
GVHD graft-versus-host disease choroba: przeszczep przeciwko gospodarzowi
GVL/T graft-versus-leukemia/tumor reakcja: przeszczep przeciwko białaczce/nowotworowi
GWAS genome-wide association studies badania asocjacyjne całego genomu
H heavy łańcuch ciężki przeciwciała
H₂O₂ nadtlenek wodoru
HBD human β defensin inna nazwa defensyny β
HbSAg hepatitis B surface antigen antygen powierzchniowy wirusa HBV
HBV hepatitis B virus wirus zapalenia wątroby typu B
HCV hepatitis C virus wirus zapalenia wątroby typu C
HER2 human epidermal growth factor receptor 2 receptor-2 dla czynnika wzrostu naskórka
HERV human endogenous retroviruses ludzkie endogenne retrowirusy
HEV high endothelial venule żyłka z wysokim śródbłonkiem
HIV human immunodeficiency virus ludzki wirus niedoboru odporności
HLA human leukocyte antigens antygeny ludzkich leukocytów
HMGB high-mobility group B białko wiążące DNA, amfoteryna
HNP1-4 human neutrophil peptides inna nazwa defensyn DEFA1-4
hnRNP heterogenous nuclear ribonucleoprotein heterogenne jądrowe kompleksy RNA i białek
HOBr kwas podbromawy
HPA hypothalamic-pituitary-adrenal axis oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa
HPA human platelet antigen antygen płytek krwi człowieka
HPV human papilloma virus ludzki wirus brodawczaka
HSC hematopoietic stem cells krwiotwórcze komórki macierzyste
HSP heat shock protein białko szoku cieplnego
HSV herpes simplex virus wirus opryszczki zwykłej
IA islet antigen antygen wysp trzustkowych
ICAM intracellular adhesion molecule cząsteczka adhezji międzykomórkowej
ICE interleukin 1β-converting enzyme enzym przekształcający interleukinę 1β, kaspaza 1
ICOS inducible T cell costimulator indukowalny kostymulator limfocytów T, cząsteczka błonowa uczestnicząca w aktywacji limfocytów T
IDO indoleamine 2,3-dioxygenase 2,3-dioksygenaza indoloaminy
IFI interferon-inducible protein białko indukowane przez interferony
IFITM IFN-inducible transmembrane białko przezbłonowe indukowane przez interferony
IFN interferon
IFNAR interferon-α/β receptor receptor dla interferonów typu I
IFRC interfollicular fibroblastic reticular cells komórki siateczkowe obszaru międzygrudkowego
Ig immunoglobulina (przeciwciało)
IgA przeciwciało klasy IgA
IgD przeciwciało klasy IgD
IgE przeciwciało klasy IgE
IGF insulin-like growth factor insulinopodobny czynnik wzrostu
IgG przeciwciało klasy IgG
IgG-BFs IgG binding factors czynniki wiążące immunoglobuliny G
IgM przeciwciało klasy IgM
IGRP islet-specific glucose-6-phosphatase catalytic subunit–related protein białko związane z podjednostką katalityczną glukozo-6-fosfatazy swoistej dla wysp trzustkowych
Ii invariant chain łańcuch niezmienny
IKCa1 intermediate-conductance calcium-activated potassium channel kanał potasowy o pośrednim przewodnictwie indukowany jonami wapnia
ikosomy immune complex coated bodies ciała opłaszczone kompleksami immunologicznymi
IKZF IKAROS Family Zinc Finger czynnik transkrypcyjny z rodziny IKAROS
IL interleukina
IL-18BP IL-18 binding protein receptor „pułapka” dla IL-18
IL-1RA IL-1 receptor antagonist antagonista receptora dla IL-1
IL-1RACP IL-1 receptor accessory protein białko pomocnicze receptora dla IL-1
ILC innate lymphoid cells nieswoiste komórki limfoidalne
ILIT intralymphatic immunotherapy dowęzłowa immunoterapia alergenem
ILRA/B łańcuch α/β receptora dla interleukiny
IP3 1,4,5-trisfosforan inozytolu
IPEX immunodysregulation polyendocrinopathy enteropathy X-linked zespół zaburzenia odporności, poliendokrynopatii i enteropatii sprzężony z chromosomem X
IRF IFN-gene regulatory factor czynnik regulujący gen dla interferonu
IRGM immunity related GTPase M GTPaza M związana z układem odpornościowym
IS immune synapse synapsa immunologiczna
ISG interferon stimulated genes geny stymulowane przez interferon
ISRE interferon-stimulated response element region odpowiedzi stymulowanej przez interferon
ITAM immunoreceptor tyrosine-based activation motifs aktywujące motywy zawierające tyrozynę występujące w receptorach związanych z układem odpornościowym
ITIM immunoreceptor tyrosine-based inhibition motifs hamujące motywy zawierające tyrozynę występujące w receptorach związanych z układem odpornościowym
ITK inducible T cell kinase kinaza indukowana w limfocytach T
ITP immune thrombocytopenia małopłytkowość immunologiczna
iTreg induced regulatory T cells indukowalne (obwodowe) limfocyty T regulatorowe
IVIG intravenous immunoglobulins podawane dożylnie ludzkie poliwalentne immunoglobuliny
J joining łańcuch łączący (przeciwciała)
JAK Janus kinases kinaza janusowa, niereceptorowa kinaza tyrozynowa
JAM junctional adhesion molecules cząsteczka adhezyjna połączeń (międzykomórkowych)
JC wirus Johna Cunninghama
kDa kilodalton
KIR killer/immunoglobulin receptors receptory hamujące zabijanie
KSHV Kaposi sarcoma herpes virus wirus mięsaka Kaposiego
Kv1.3 voltage-gated potassium channel kanał potasowy zależny od napięcia
L light łańcuch lekki przeciwciała
LAD leukocyte adhesion deficiency zespół niedoboru cząsteczek adhezyjnych leukocytów
LAG lymphocyte activating gene gen aktywujący limfocyty
LAIR leukocyte-associated inhibitory receptors receptory hamujące leukocytów
LAT linker for activated T cells linker aktywowanych limfocytów T, białko uczestniczące w przekazywaniu sygnału z TCR
LBP LPS-binding protein białko wiążące LPS
LCK lymphocyte-specific protein tyrosine kinase kinaza tyrozynowa swoista dla limfocytów
LDL low-density lipoproteins lipoproteiny o małej gęstości
LEC lymphatic endothelial cells komórki śródbłonka limfatycznego
LFA lymphocyte-function associated antigen antygen związany z funkcją limfocytów, cząsteczka adhezyjna
LGP2 laboratory of genetics and physiology 2 jeden z RLR
LIF leukemia inhibitory factor czynnik hamujący białaczkę
LILR leukocyte Ig-like receptors immunoglobulinopodobne receptory leukocytów
limfocyt NKT natural killer T cell niekonwencjonalny limfocyt łączący cechy komórek NK i limfocytów T o niezmiennym TCR
limfocyt Tc cytotoxic T cell limfocyt T cytotoksyczny
limfocyt Tfh T follicular helper grudkowy limfocyt T pomocniczy
limfocyt Th T helper limfocyt T pomocniczy
LISS low ionic strength solution środowisko o zmniejszonej sile jonowej
LL-37 katelicydyna
LMO2 LIM domain only 2 jeden z protoonkogenów
LOS lipooligosacharydy
LPR late phase reaction reakcja późna w odpowiedzi na alergen
LPS lipopolisacharyd, endotoksyna bakteryjna
LRR leucine rich repeat domena bogata w leucyny
LRRK leucine rich repeat kinase kinaza domeny bogatej w leucyny
LT limfotoksyna
LTA lipoteichoic acid kwas lipotejchojowy
LTB leukotrien B
LTR long terminal repeats długie powtarzające się (w DNA) sekwencje końcowe
ŁZS łuszczycowe zapalenie stawów
M1 makrofagi o fenotypie M1-podobnym
M2 makrofagi o fenotypie M2-podobnym
MAC membrane attack complex kompleks atakujący błonę
MACPF membrane attack complex/perforin rodzina białek, do której należy m.in. MAC i perforyna
MAdCAM1 mucosal addressin cell adhesion molecule cząsteczka adhezji komórkowej będąca adresyną błon śluzowych
MAIT mucosal-associated invariant T cells limfocyty T z niezmiennym TCR występujące w błonach śluzowych
MALT mucosa associated lymphoid tissue tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi
MAMP microbial-associated molecular patterns molekularne wzorce mikroorganizmów
MAPK mitogen-activated protein kinase kinaza białkowa aktywowana przez mitogen
MAPKKK (MAP3K) mitogen activated protein kinase kinase kinase kinaza kinazy fosforylującej MAPK
MARCH1 membrane-associated ring finger C3HC4 jedna z ligaz E3 ubikwityny
MARCO macrophage receptor with collagenous structure receptor makrofagów o strukturze kolagenu
MASP MBL-associated serine protease proteaza serynowa związana z MBL
MAVS mitochondrial antiviral signaling protein białko zewnętrznej błony mitochondrialnej uczestniczące w wykrywaniu wirusów
MBL mannose binding lectin lektyna wiążąca mannozę
MCG multi core granules wielopęcherzykowe ziarna lityczne
MCP membrane cofactor protein błonowy kofaktor białkowy
M-CSF macrophage colony-stimulating factor czynnik stymulujący wzrost kolonii makrofagów
MCT komórka tuczna wytwarzająca tryptazę
MCTC komórka tuczna wytwarzająca tryptazę i chymazę
MDA5 melanoma differentiation-associated factor 5 czynnik związany z różnicowaniem komórek czerniaka, jeden z RLR
MDSC myeloid-derived suppressor cells mieloidalne komórki supresorowe
MedRC medullary reticular cells komórki siateczkowe rdzenia
MERS-CoV Middle East respiratory syndrome coronavirus koronawirus wywołujący bliskowschodni zespół oddechowy
MHC major histocompatibility complex główny układ zgodności tkankowej
MIC MHC class I chain-related protein białko podobne do łańcucha α cząsteczki MHC klasy I
miHAs minor histocompatibility antigens słabe antygeny zgodności tkankowej
MIIC MHC class II compartment przedział MHC klasy II
MINCLE macrophage inducible Ca2+-dependent lectin receptor jeden z receptorów lektynowych
miRNA mikro RNA
MIZS młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
M-MDSC monocytic myeloid-derived suppressor cells monocytarne mieloidalne komórki supresorowe
MMR measles, mumps, and rubella szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce
MMR mismatch repair naprawa niesparowanych zasad
MNDA myeloid cell nuclear differentiation antigen jądrowy antygen różnicowania komórek mieloidalnych
MPA kwas mykofenolowy
MPEG1 macrophage-expressed gene 1 gen 1 ulegający ekspresji w makrofagach (perforyna 2)
MPL monophosphoryl lipid A monofosforolipid A
MR1 MHC class I related molecule 1 cząsteczka wiążąca pochodne ryboflawiny podobna do łańcucha α cząsteczki MHC klasy I
MRC marginal reticular cells komórki siateczkowe obszaru brzeżnego
MRD matched related donor zgodny dawca rodzinny
MRGPRX2 Mas-related G protein-coupled receptor member X2 jeden z receptorów sprzężonych z białkiem G, uczestniczący w degranulacji komórki tucznej z pominięciem mechanizmów immunologicznych
mRNA messenger RNA matrycowy (informacyjny) RNA
MSC mesenchymal stromal cells mezenchymalne komórki zrębu
MSM marginal sinus macrophages makrofagi zatok rdzenia węzła limfatycznego
MSMD Mendelian susceptibility to mycobacterial disease dziedziczna wrażliwość na zakażenia prątkami
mtDNA mitochondrialny DNA
mTEC medullary thymic epithelial cells komórka nabłonkowa rdzenia grasicy
mTOR mammalian target-of-rapamycin kinaza, białko ssaków będące celem dla rapamycyny
MUC mucyna
MUD matched unrelated donor zgodny dawca niespokrewniony
Mx myxovirus resistance przeciwwirusowa GTPaza indukowana przez interferon
NaCl chlorek sodu
NADPH zredukowany ester fosforanowy dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego
NAIH niedokrwistości autoimmunohemolityczne
NALT nasopharynx/nose-associated lymphoid tissue tkanka limfatyczna związana z nosem i gardłem
NBS1 Nijmegen breakage syndrome protein 1 białko związane z zespołem Nijmegen (zespołem złamań podwójnej nici DNA), inna nazwa: nibryna
NCAM neural cell adhesion molecule cząsteczka adhezji komórek nerwowych
NCK noncatalytic region of tyrosine kinase niekatalityczny region kinazy tyrozynowej
NCR natural cytotoxicity receptor receptor uczestniczący w naturalnej cytotoksyczności
NET neutrophil extracellular traps zewnątrzkomórkowe pułapki neutrofilowe
NFAT nuclear factor of activated T cells czynnik jądrowy aktywowanych limfocytów T, czynnik transkrypcyjny
NFκB nuclear factor κB czynnik jądrowy κB, czynnik transkrypcyjny
NGS next generation sequencing sekwencjonowanie (wysokoprzepustowe) następnej generacji
NHEJ non-homologous end-joining naprawa DNA przez niehomologiczne łączenie końców
NK natural killer cells naturalne komórki cytotoksyczne, komórki NK
NKLAM NK lytic-associated molecule cząsteczka związana z ziarnami litycznymi komórek NK
NKT natural killer T cells komórki NKT
NKTBA NK-T-B antigen antygen komórek NK oraz limfocytów T i B
NLR NOD-like receptor receptor typu NOD
NO tlenek azotu(II)
NOD nucleotide and oligomerization domain domena odpowiedzialna za wiązanie nukleotydów i oligomeryzację
NOTCH1 neurogenic locus notch homolog protein błonowy receptor uczestniczący w interakcjach międzykomórkowych
NRAMP natural resistance-associated macrophage protein białko makrofagów transportujące jony metali
NRF nuclear respiratory factor czynnik transkrypcyjny uczestniczący w odpowiedzi komórki na stres
nTreg naturalne (grasicze) limfocyty T regulatorowe
O₂ tlen cząsteczkowy
O₂•– anionorodnik ponadtlenkowy
•OH rodnik hydroksylowy
OIT oral immunotherapy doustna immunoterapia alergenem
ONOO– peroksyazotyn
OUN ośrodkowy układ nerwowy
OX40 białko z nadrodziny TNF, TNFSF4
oxLDL oxidized low density lipoproteins utlenione lipoproteiny o małej gęstości
PAF platelet activating factor czynnik aktywujący płytki
PAMP pathogen-associated molecular patterns molekularne wzorce patogenów
PAR protease-acivated receptor receptor aktywowany przez proteazy
PARP poly(ADP-ribose) polymerase polimeraza poli-ADP-rybozy
PBSC peripheral blood stem cells komórki macierzyste uzyskiwane z krwi
PCH paroxysmal cold hemoglobinuria napadowa zimna hemoglobinuria
PCR polymerase chain reaction reakcja łańcuchowa polimerazy, amplifikująca DNA
PCR-SSP PCR-sequence-specific primer PCR z wykorzystaniem starterów swoistych dla danej sekwencji DNA (kodującego cząsteczki HLA)
PCR-SSOP PCR-sequence-specific oligonucleotides probes PCR z wykorzystaniem sond oligonukleotydowych swoistych dla danej sekwencji DNA (kodującego cząsteczki HLA)
PD1 programmed death receptor 1 receptor 1 programowanej śmierci komórki
PD1H PD1 homolog homolog PD1
PDL ligand dla cząsteczki PD1
PECAM platelet endothelial cell adhesion molecule cząsteczka adhezji komórkowej płytek krwi i śródbłonka
PERV porcine endogenous retrovirus świński endogenny retrowirus
PET positron emission tomography pozytronowa tomografia emisyjna
PG prostaglandyna
PHA phytohaemagglutinin fitohemaglutynina
PHOX phagocyte oxidase oksydaza komórek żernych
PI phosphatidylinositol fosfatydyloinozytol
PI3K phosphatidylinositol 3-kinase kinaza 3-fosfatydyloinozytolu
PI9 proteinase inhibitor-9 inhibitor proteinazy 9
pIgR polymeric Ig receptor receptor dla polimerycznych form przeciwciał
PIP2 phosphatidylinositol 4,5-bisphosphate difosforan fosfatydyloinozytolu
PKC protein kinase C kinaza białkowa C
PKR protein kinase R kinaza białkowa R
PLCγ phospholipase C gamma fosfolipaza Cγ
PLGF placenta growth factor czynnik wzrostu łożyska
PLVAP plasmalemma vesicle-associated protein białko związane z pęcherzykami błony komórkowej
PM przeciwciało monoklonalne
PNAD peripheral node addressin adresyna typowa dla węzłów limfatycznych
POMC proopiomelanokortyna
PRA panel reactive antibodies reaktywność surowicy biorcy z dawcami z panelu
pre-TCR TCR zbudowany z łańcucha β i zastępczego łańcucha α (pre-TCRα)
PRL prolaktyna
PRM pattern recognition molecule cząsteczka rozpoznająca wzorce
PRR pattern recognition receptors receptory rozpoznające wzorce
PS fosfatydyloseryna
PSA prostate-specific antigen antygen specyficzny dla gruczołu krokowego
PSGL1 P-selectin glycoprotein ligand 1 glikoproteinowy ligand dla selektyny P
PSO program szczepień ochronnych
PTGER prostaglandin E receptor receptor dla prostaglandyny G
PTLD posttransplant lymphoproliferative disorder poprzeszczepowy zespół limfoproliferacyjny
PTP post-transfusion purpura poprzetoczeniowa skaza małopłytkowa
PTPN22 protein tyrosine phosphatase non-receptor type 22 niereceptorowa fosfataza tyrozynowa typu 22
pTreg peripheral regulatory T cells obwodowe (indukowalne) limfocyty T regulatorowe
PWM pokeweed mitogen mitogen szkarłatki
PYD pyrin domain domena pyrinowa
qPCR quantitative polymerase chain reaction łańcuchowa reakcja polimerazy w czasie rzeczywistym
RAC2 Rac family small GTPase 2 jedna z GTPaz
RAG recombination activating gene rekombinaza uczestnicząca w rearanżacji genów immunoglobulinowych i TCR
RAGE receptor for AGE receptor dla końcowych produktów zaawansowanej glikacji
RANKL receptor activator for nuclear factor κB ligand ligand aktywatora receptora jądrowego czynnika κB
REGIIIγ regenerating family member 3g białko przeciwmikrobowe należące do lektyn
RELM resistin-like molecule cząsteczka podobna do rezystyny
RF rheumatoid factor czynnik reumatoidalny
RGD Arg-Gly-Asp sekwencja aminokwasów rozpoznawana przez receptor CR3
RIA radioimmunoassay test radioimmunologiczny
RIC reduced intensity conditioning kondycjonowanie (do przeszczepienia) o zredukowanej intensywności
RIG retinoic acid inducible gene gen indukowany przez kwas retinowy, helikaza, jeden z cytoplazmatycznych PRR
RLR RIG-like receptor receptor RIG-podobny
RNA kwas rybonukleinowy
RORγT retinoic-acid-receptor-related orphan nuclear receptor gamma sieroce białko jądrowe γ związane z receptorem dla kwasu retinowego, czynnik transkrypcyjny charakterystyczny dla limfocytów Th17
ROS reactive oxygen species reaktywne formy tlenu
RSS recombination signal sequences sekwencje sygnałowe dla rekombinacji
RSV respiratory syncytial virus syncytialny wirus oddechowy
RT reverse transcriptase odwrotna transkryptaza
RTS,S R – P. falciparum repeat region circumsporozoite protein (CSP); T – CSP T cell epitopes; S – HBsAg szczepionka przeciw malarii (R – powtarzający się region białka circumsporozoitu P. falciparum (CSP); T – pochodzące z białka CSP epitopy dla limfocytów T; S – HbsAg
rVSV recombinant vesicular stomatitis virus rekombinowany wirus pęcherzykowego zapalenia jamy ustnej
RZS reumatoidalne zapalenie stawów
S100A8/9 kalprotektyna
S1P sphingosine-1-phosphate sfingozyno-1-fosforan
S1P₁ sphingosine-1-phosphate receptor 1 typ 1 receptora dla sfingozyno-1-fosforanu
SALT skin-associated lymphoid tissue tkanka limfatyczna związana ze skórą
SARS-CoV-2 severe acute respiratory syndrome coronavirus-2 koronawirus typu 2 wywołującego ostry zespół oddechowy
SC secretory component komponent (fragment) wydzielniczy przeciwciał IgA
SCAR scavenger receptor receptor zmiatacz
SCF stem cell factor czynnik komórek macierzystych
SCG single core granules jednopęcherzykowe ziarna lityczne
SCID severe combined immunodeficiency ciężki złożony niedobór odporności
SCIG subcutaneous immunoglobulins podawane podskórnie ludzkie poliwalentne immunoglobuliny
SCIT subcutaneous immunotherapy immunoterapia podskórna alergenem
SHIP1 SRC homology 2 domain-containing inositol polyphosphate 5-phosphatase 5-fosfataza 3,4,5-trifosforanu fosfatydyloinozytolu zawierająca domenę homologiczną 2 białka SRC, fosfataza uczestnicząca w regulacji przekazywania sygnałów m.in. z receptorów dla cytokin
SHP1 SRC homology 2 domain-containing protein phosphatase fosfataza białek zawierająca domenę homologiczną 2 białka SRC, fosfataza regulująca przekazywanie sygnałów m.in. z BCR, TCR czy receptorów dla cytokin
SIgA secretory IgA wydzielnicze IgA
sIgM/sIgD surface IgM/IgD powierzchniowe IgM/IgD (receptor BCR klasy IgM/IgD)
SIRPα signal-regulatory protein białko regulujące przekazywanie sygnału, glikoproteina błonowa wiążąca się z CD47
SIS skin immune system układ odpornościowy skóry
SLE systemic lupus erythematosus toczeń rumieniowaty układowy
SLIT sublingual immunotherapy podjęzykowa immunoterapia alergenem
SLP76 SRC homology 2 domain-containing leukocyte protein białko 76 leukocytów zawierające domenę homologiczną 2 białka SRC, uczestniczące w przekazywaniu sygnału m.in. z TCR
SLPI secretory leukocyte proteinase inhibitor wydzielniczy inhibitor proteazy leukocytarnej
SM sclerosis multiplex stwardnienie rozsiane
SMACs supramolecular activation clusters wielocząsteczkowy kompleks aktywujący
SMAP supramolecular attack particles wielocząsteczkowe kompleksy atakujące
SNP single nucleotide polymorphism polimorfizm pojedynczych nukleotydów
SOCS suppressor of cytokine signaling supresor sygnałów przekazywanych przez cytokiny
SPECT single-photon emission computed tomography tomografia emisyjna pojedynczych fotonów
SR scavenger receptors receptory zmiatacze
SREBP sterol regulatory element binding proteins białka wiążące fragmenty (DNA) regulowane przez sterole, czynniki transkrypcyjne
SREC scavenger receptor expressed by endothelial cells receptor zmiatacz występujący na powierzchni komórek śródbłonka
SRS-A slow-reacting substance of anaphylaxis wolno reagujący czynnik anafilaksji
SSM subscapular macrophages makrofagi podtorebkowe
ssRNA jednoniciowy RNA
STAT signal transducers and activators of transcription białka uczestniczące w przekazywaniu sygnału i aktywacji transkrypcji, aktywowane m.in. przez cytokiny
STING stimulator of interferon genes stymulator (aktywator) genów dla interferonów typu I
SYK spleen tyrosine kinase kinaza tyrozynowa (po raz pierwszy zidentyfikowana w śledzionie)
TAA tumor-associated antigen antygen związany z nowotworem
TACE TNF-alpha converting enzyme metaloproteinaza aktywująca TNF-α
TACI transmembrane activator CAML interactor receptor należący do nadrodziny TNF, wiążący BAFF, APRIL i CAML
TA-GvHD transfusion-associated graft-versus-host disease choroba: przeszczep przeciwko gospodarzowi związana z przetoczeniem krwi
TandAb tandem antibody przeciwciało tandemowe
TAP transporter associated with antigen presentation transporter związany z prezentacją antygenów
T-BET TATA-box transcription factor czynnik transkrypcyjny wiążący się z sekwencją TATA w DNA, charakterystyczny dla limfocytów Th1
TAPA1 target of the antiproliferative antibody cel przeciwciała hamującego proliferację (limfocytów B), koreceptor dla BCR
Tc limfocyty T cytotoksyczne
Tcm T central memory cells centralne limfocyty T pamięci
TCR T cell receptor receptor limfocytów T
TCR-MC TCR microclusters mikroskupiska TCR
TDT terminal deoxynucleotidyl transferase transferaza nukleotydów końcowych
Teff T effector cells efektorowe limfocyty T
Tem T effector memory cells efektorowe limfocyty T pamięci
TF tissue factor czynnik tkankowy, tromboplastyna tkankowa, składnik zewnątrzpochodnej kaskady aktywacji krzepnięcia krwi
TFF trefoil factor czynnik zawierający domenę przypominającą kształtem liść koniczyny, białko wydzielnicze w błonach śluzowych
Tfh T follicular helper cells grudkowe limfocyty T pomocnicze
TG tyreoglobulina
TGF transforming growth factor transformujący czynnik wzrostu
Th T helper cells limfocyty T pomocnicze
TIA T cell intracellular antigen wewnątrzkomórkowe białko limfocytów T
TIGIT T cell immunoglobulin and ITIM domain białko limfocytów T zawierające domeny immunoglobulinowe i sekwencje hamujące (ITIM), cząsteczka należąca do punktów kontrolnych układu odpornościowego
TIL tumor-infiltrating lymphocytes limfocyty naciekające guz
TIM3 T cell immunoglobulin and mucin protein-3 białko 3 limfocytów T zawierające domeny immunoglobulinowe i mucynowe, cząsteczka należąca do punktów kontrolnych układu odpornościowego
TIR Toll-IL-1 receptor homology domain domena białek homologiczna do domeny występującej w białku Toll i receptorze dla IL-1
TLR Toll-like receptors receptor typu Toll
TNF tumor necrosis factor czynnik martwicy nowotworu
TNFRSF TNF receptor superfamily receptory należące do nadrodziny TNF
TNFSF TNF superfamily ligands cząsteczki nadrodziny TNF (ligandy dla receptorów)
TPO tyreoperoksydaza
TRAIL TNF-related apoptosis inducing ligand ligand podobny do TNF indukujący apoptozę, cytokina
TRALI transfusion-related acute lung injury ostre poprzetoczeniowe uszkodzenie pęcherzyków płucnych
TRANCE TNF-related activation-induced cytokine cytokina podobna do TNF indukowana aktywacją (komórki)
TRAPS TNF receptor associated periodic syndroms okresowe zespoły gorączkowe związane z receptorami dla TNF
TRC T-zone reticular cells komórki siateczkowe strefy grasiczozależnej
TREC T cell receptor excision circles koliste cząsteczki DNA powstające podczas rearanżacji genów dla TCR
Treg regulatory T cells limfocyty T regulatorowe
TRH thyrotropin-releasing hormone tyreoliberyna
TriKE trispecific killer cell engager aktywator komórek cytotoksycznych o potrójnej swoistości
TRIM tripartite motif (proteins) rodzina trójdomenowych białek indukowanych przez interferony, zaangażowanych w rozpoznanie patogenów
Trm T resident memory cells limfocyty T pamięci rezydujące w tkankach
Tscm T stem cell memory cells macierzyste limfocyty T pamięci
TSH thyroid-stimulating hormone tyreotropina
TSLP thymic stromal lymphopoietin limfopoetyna zrębu grasicy
TSSP thymus-specific serine protease proteaza serynowa komórek nabłonkowych kory grasicy
tTreg thymic regulatory T cells grasicze (naturalne) limfocyty T regulatorowe
UCKL1 uridine-cytidine kinase-like 1 białko 1 podobne do kinazy urydynowo-cytydynowej
ULBP UL16 binding protein 1 białko wiążące UL16, błonowa glikoproteina, ligand dla receptora NKG2D
UNG uracil-N-glycosylase N-glikozylaza uracylu
uNK uterine NK maciczna komórka NK
UV ultrafiolet
V variable część zmienna (TCR lub przeciwciała)
VCAM vascular cell adhesion molecule cząsteczka adhezji komórkowej naczyń
VEGF czynnik wzrostu śródbłonka
VIP vasoactive intestinal polypeptide naczynioaktywny polipeptyd jelitowy
VISTA V-domain Ig suppressor of T cell activation białko hamujące aktywację limfocytów T zawierające zmienną domenę immunoglobulinową, cząsteczka należąca do punktów kontrolnych układu odpornościowego
VLA very late antigen bardzo późny antygen, integryna β1
VLP virus-like particles cząstki przypominające wirusy
VSG variant surface glycoprotein zmienna glikoproteinia powierzchniowa
V-XM virtual cross-match wirtualna próba krzyżowa
VZV varicella zoster virus wirus ospy wietrznej i półpaśca
WAP whey acid proteins kwaśne białka serwatki
WASP Wiscott-Aldrich syndrome protein białko zespołu Wiskotta-Aldricha
WES whole exome sequencing sekwencjonowanie całego eksomu
WGS whole genome sequencing sekwencjonowanie całego genomu
WHO World Health Organization Światowa Organizacja Zdrowia
WZW wirusowe zapalenie wątroby
XCL chemokina C
XCR receptor dla chemokiny C
XM crossmatch próba krzyżowa
XR dziedziczenie sprzężone z płcią
ZAP70 zeta-chain-associated protein kinase 70 kinaza białkowa związana z łańcuchem zeta (cząsteczki CD3), uczestnicząca w przekazywaniu sygnału z TCR
ZIKV wirus Zika
ZZSK zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
---------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------