IT. Praca dla nietechnicznych - ebook

PROLOG

Pomysł na tę książkę przyszedł od ludzi mi znanych i tych zupełnie obcych. Dość często jestem pytany o możliwość wejścia do IT przez osoby nietechniczne, które słyszały o tych Scrum Masterach czy Testerach, co zarabiają jak dyrektorzy. A oni nie potrafią programować lub hobbystycznie uczyli się jakiegoś języka. Więc można czy nie można, a jeżeli można – to jak? Gdzie zacząć? I z czym? Czy ich dotychczasowy dorobek zawodowy cokolwiek znaczy?

Zawsze im tłumaczę, że oczywiście, że można i że dotychczasowe doświadczenie ma znaczenie, jednak nie istnieje magiczna, uniwersalna metoda. Każdy człowiek to inna historia, zbiór innych umiejętności i doświadczeń. Nie wolno też lekceważyć pewnych praw, gruntownego wykształcenia kierunkowego oraz często kilku lat niekomercyjnego doświadczenia przy własnych projektach. Nie można też zbyt wiele powierzać szczęściu. Należy się odpowiednio przygotować, a ten okres może wynosić tyle, iż wielu zrezygnuje już na starcie. Zamiast podchodzić do każdego indywidualnie, postanowiłem przygotować poradnik, w którym każdy zainteresowany będzie mógł sam zapoznać się z rolami nietechnicznymi (dla nie-programistów) i poszukać czegoś dla siebie. Jeżeli ktoś znajdzie swoją wymarzoną rolę, może samodzielnie rozpocząć edukację w celu opanowania jej wymagań. Ta książka nie stanowi szczegółowych informacji specjalistycznych pozwalających opanować jakiś materiał. To poradnik dla osób szukających siebie w IT.

Ważnym aspektem, który służył mi za gwiazdę polarną, jest uproszczenie. Książka pisana jest dla osób bez żadnego lub z marginalnym doświadczeniem w branży IT. Do każdego opisanego tu procesu lub roli można napisać osobną specjalistyczną pozycję i prawdopodobnie już taką napisano.

A teraz chyba najważniejsze: przed lekturą bardzo Cię proszę o dokładne zapoznanie się z poniższymi punktami.

1. Nie musisz opanować całego materiału.

Jeżeli dopiero zaczynasz, będziesz ubiegać się o rolę Juniora1. Wystarczą do niej podstawowe umiejętności, podstawowy certyfikat oraz podstawowa znajomość narzędzi. Całość materiału znają osoby na pozycjach seniorskich – ale oni raczej nie będą sięgać po tę książkę, bo i po co.

2. Język angielski.

Nie jest to absolutny wymóg, ale nie oszukujmy się – zdecydowana większość ogłoszeń w wymaganiach podaje co najmniej średni poziom znajomości języka.

3. Ucz się samodzielnie.

Jeżeli już wybrałeś swoją rolę i chcesz się w niej rozwijać, to zrób sobie z tego poradnika checklistę. Poszukaj swoich słabych obszarów i zacznij nad nimi pracować. Do nauki dość tanim kosztem można wykorzystać platformę Udemy. Są tutoriale w serwisie YouTube oraz bardzo dużo solidnych artykułów branżowych. Dla bardziej zaawansowanych są kosztowniejsze metody, jak szkolenia lub czasem zadziwiająco drogie bootcampy. Nie oceniam, każdy musi sam zadecydować.

4. Frycowe.

Niestety, ale spora grupa osób zainteresowanych przebranżowieniem traci cały zapał po zapoznaniu z oferowanym wynagrodzeniem. Nie oszukujmy się – na początku drogi nie można wnieść dużej wartości dodanej, a co za tym idzie, zarobki też nie będą powalające. Jeżeli oczekujesz gór złota w IT, o których tak głośno w prasie i telewizji, to się srogo zdziwisz. W IT, tak jak wszędzie, trzeba na początku zagryźć zęby, pracować i ciągle się szkolić. Druga strona medalu jest taka, że po dwóch, może trzech latach nagrodą może być satysfakcjonująca pensja. Choć nikt nic nie obiecuje, wszystko w Twoich rękach.

5. Podstawowe narzędzia.

Podczas lektury na pewno zauważysz, iż pewna grupa narzędzi zawsze się powtarza. To miedzy innymi Jira czy Slack. Wyłap te narzędzia i trenuj na nich, czytaj o nich i zgłębiaj je.

6. Scrum.

Świat IT to świat Agile, a Agile to najczęściej Scrum. Której roli nie wybierzesz, Scrum zawsze będzie gdzieś w okolicy. Naucz się go, zrozum go, a zrozumiesz więcej niż myślisz.

7. Badaj rynek.

Zabrzmi banalnie, ale badaj rynek. Szukaj ofert, analizuj je, konfrontuj je ze swoją wiedzą i doświadczeniem, a także miedzy sobą. Przygotuj odpowiednie CV. Customizuj je pod kątem konkretnego procesu, nie wysyłaj generyka jak leci. Poświęć czas, przygotuj się.

Przy każdej roli znajdziesz umiejętności, które dobrze posiadać, opis roli i zakres podstawowych obowiązków, narzędzi, certyfikatów oraz najczęstszych wymagań z ogłoszeń na ryku pracy.

Na końcu tej książki znajdziesz glosariusz z ważniejszymi terminami branży IT. Zapoznaj się z nimi, a najlepiej naucz – to może Ci bardzo pomóc podczas rozmowy kwalifikacyjnej oraz podczas pierwszych kroków tuż po zatrudnieniu.

Życzę powodzenia i zapraszam serdecznie do wspólnej podróży.

1 W języku polskim nazwy stanowisk i funkcji (również obcojęzycznych) powinniśmy pisać małą literą, jednak dla zachowania przejrzystości w tej publikacji angielskie nazwy stanowisk zapisujemy z zachowaniem oryginalnej pisowni (przyp. red.).1. WSTĘP

Aby odpowiednio rozpocząć temat przebranżowienia, warto zrozumieć podstawy wytwarzania oprogramowania. Pisząc ten poradnik, wykorzystałem dokładnie ten sam mechanizm, który znajduje zastosowanie podczas procesu tworzenia oprogramowania, mianowicie:

Koncepcja (Idea):

Rozpoczynamy od pomysłu na książkę. To jest nasz „concept” – coś, co chcemy stworzyć. Podobnie w tworzeniu oprogramowania, zaczynamy od pomysłu na nową aplikację lub program.

Planowanie (Planning):

Zanim zaczniemy pisać, planujemy, co chcemy osiągnąć. Określamy, jakie będą główne tematy, struktura i styl. W przypadku oprogramowania, na tym etapie określamy, jakie funkcje będą dostępne i jakie będą podstawowe założenia projektu.

Pisanie (Coding):

Teraz zaczynamy pisać samą książkę. W procesie wytwarzania oprogramowania, odpowiednikiem tego kroku jest pisanie kodu. Programiści używają specjalnego „języka”, aby stworzyć program zgodnie z ustalonym planem.

Edycja (Testing):

Po napisaniu pierwszego szkicu książki, przechodzimy do etapu edycji. Sprawdzamy, czy wszystko jest logiczne, spójne i zrozumiałe. W przypadku oprogramowania testujemy kod, aby upewnić się, że działa poprawnie i zgodnie z oczekiwaniami.

Korekta (Debugging):

Jeśli znajdziemy błędy podczas testów, przystępujemy do ich poprawy, podobnie jak do korekty błędów w tekście książki. Proces poprawiania błędów w kodzie nazywany jest debuggingiem.

Wydanie (Publishing/Release):

Kiedy nasza książka jest gotowa, wydajemy ją dla czytelników. W przypadku oprogramowania, wdrażamy je, aby użytkownicy mogli zacząć z niego korzystać.

Opieka i aktualizacje (Support and Maintenance):

Po wydaniu nadal dbamy o naszą książkę – odpowiadamy na pytania czytelników i, jeśli jest to konieczne, wypuszczamy aktualizacje. Podobnie oprogramowanie wymaga wsparcia i aktualizacji po wdrożeniu.

Jak wynika z tego modelu, w procesie wytwarzania biorą udział nie tylko programiści, ale również całkiem pokaźna liczba innych specjalistów, mniej technicznych.

W branży IT istnieje wiele różnych ról nietechnicznych, które są kluczowe dla skutecznego funkcjonowania przedsiębiorstw i projektów informatycznych. Oto kilka przykładów:

Project Manager (kierownik projektu): Zarządza całością projektu, monitoruje postępy, zarządza zasobami, komunikuje się z interesariuszami i dba o zgodność z harmonogramem i budżetem.

Product Owner (właściciel produktu): Reprezentuje interesy klienta i jest odpowiedzialny za rozwój produktu, określa priorytety i współpracuje z zespołem deweloperskim, aby zapewnić dostarczenie wartościowego produktu.

Business Analyst (analityk biznesowy): Analizuje potrzeby biznesowe i definiuje wymagania funkcjonalne dla projektów IT. Współpracuje z interesariuszami, aby zrozumieć ich oczekiwania i przekazywać je zespołowi technicznemu.

Scrum Master: Zarządza procesem Scrum, pomaga zespołowi w eliminowaniu przeszkód, promuje stały rozwój zespołu i wspiera przestrzeganie zasad Scrum.

Quality Assurance Engineer (QA) (inżynier zapewnienia jakości): Jest odpowiedzialny za zapewnienie, by produkty i usługi spełniały ustalone standardy jakości.

Manual Tester (tester manualny): Jest odpowiedzialny za przeprowadzanie testów oprogramowania bez użycia narzędzi do automatyzacji. Jest to osoba, która aktywnie uczestniczy w procesie testowania, sprawdzając funkcje oprogramowania w poszczególnych fazach jego rozwoju.

UX/UI Designer (projektant User Experience / User Interface): Projektuje interfejsy użytkownika i doświadczenia użytkownika, dbając o intuicyjność, użyteczność i estetykę.

Sales and Marketing Specialist (specjalista ds. sprzedaży i marketingu): Promuje produkty IT, identyfikuje potencjalnych klientów, zarządza kampaniami marketingowymi i współpracuje z zespołem sprzedaży.

Human Resources (zasoby ludzkie): Zarządza personelem IT, rekrutuje nowych pracowników, zajmuje się szkoleniami i rozwijaniem kompetencji oraz dba o klimat pracy.

Te role są kluczowe dla skutecznego wdrażania projektów IT, ponieważ łączą kompetencje techniczne i biznesowe, umożliwiając harmonijne funkcjonowanie całego zespołu i osiąganie sukcesów projektowych.

Sprawdź, czy w którejś z tych ról odnajdujesz siebie.2. PROJECT MANAGER (KIEROWNIK PROJEKTU)

Opis roli

Project Manager pełni kluczową rolę w zarządzaniu projektami informatycznymi.

Do obowiązków kierownika projektów należą: zarządzanie i nadzorowanie projektów informatycznych od fazy koncepcji do wdrożenia, pilnowanie zgodności z harmonogramem i budżetem, spełnienie oczekiwań interesariuszy.

Zestaw umiejętności

Zarządzanie projektami: Znajomość metodologii zarządzania projektami, takich jak Scrum, Kanban, Prince2 czy PMBOK, oraz umiejętność dostosowywania ich do konkretnych projektów.

Komunikacja: Doskonałe umiejętności komunikacyjne zarówno w piśmie, jak i werbalnie. IT Project Manager musi efektywnie komunikować się z członkami zespołu, interesariuszami projektu i innymi zaangażowanymi stronami.

Negocjacje: Umiejętność negocjacji w celu uzyskiwania zasobów, budżetu i zrozumienia oczekiwań interesariuszy.

Zarządzanie zespołem: Umiejętność tworzenia i zarządzania zespołem projektowym, w tym motywowanie, delegowanie obowiązków i rozwiązywanie konfliktów.

Zarządzanie ryzykiem: Umiejętność identyfikowania, oceny i zarządzania ryzykiem projektu, a także podejmowania działań w celu minimalizacji wpływu niekorzystnych zdarzeń.

Zrozumienie technologii: Podstawowa wiedza na temat technologii informatycznych oraz zdolność zrozumienia potrzeb zespołu programistycznego.

Zarządzanie zasobami: Umiejętność efektywnego zarządzania zasobami, w tym ludzkimi, finansowymi i technicznymi, aby osiągnąć cele projektu.

Planowanie i organizacja: Umiejętność skutecznego planowania, określania priorytetów i organizowania pracy zespołu w celu osiągnięcia celów projektu.

Umiejętność rozwiązywania problemów: Szybkie i skuteczne rozwiązywanie problemów, identyfikacja przeszkód oraz podejmowanie decyzji mających na celu utrzymanie projektu na właściwej ścieżce.

Zarządzanie budżetem: Zrozumienie i umiejętność zarządzania budżetem projektu, w tym monitorowanie i kontrolowanie kosztów.

Etyka pracy: Wysokie standardy etyki pracy, uczciwość i profesjonalizm.

Zarządzanie zakresem: Umiejętność definiowania, monitorowania i utrzymywania zakresu projektu.

Zrozumienie biznesu: Zrozumienie celów biznesowych i umiejętność dostosowywania projektu do osiągania tych celów.

Elastyczność i adaptowalność: Umiejętność dostosowania się do zmiennych warunków i wymagań projektu.

Kreatywność: Zdolność do myślenia kreatywnego w poszukiwaniu innowacyjnych rozwiązań.

Główne obowiązki

Planowanie projektu:

– Opracowywanie kompleksowych planów projektów, w tym określanie celów, harmonogramu, zasobów i budżetu.

– Identyfikacja i analiza wymagań projektu oraz zdefiniowanie zakresu.

Zarządzanie zespołem:

– Tworzenie zespołu projektowego, delegowanie zadań i zapewnienie efektywnej komunikacji.

– Motywowanie członków zespołu, wspieranie ich rozwoju i rozwiązywanie ewentualnych konfliktów.

Kontrola i monitorowanie:

– Monitorowanie postępu projektu, identyfikacja ewentualnych opóźnień i podjęcie działań naprawczych.

– Regularne raportowanie postępów i osiągnięć zarówno zespołowi, jak i interesariuszom.

Zarządzanie ryzykiem:

– Identyfikacja, analiza i zarządzanie ryzykiem projektowym.

– Przygotowywanie planów zarządzania ryzykiem i podejmowanie działań zapobiegawczych.

Koordynacja zasobów:

– Skuteczne zarządzanie zasobami projektowymi, w tym ludzkimi, finansowymi i technicznymi.

– Zapewnienie, że zasoby są używane efektywnie i zgodnie z planem projektu.

Komunikacja:

– Skuteczna komunikacja z interesariuszami projektu, w tym klientami, członkami zespołu, dostawcami i innymi zaangażowanymi stronami.

– Rozwiązywanie problemów i dostarczanie klarownych informacji na temat postępu projektu.

Zarządzanie jakością:

– Zapewnienie, że projekt spełnia ustalone standardy jakości.

– Wdrażanie procedur kontroli jakości i zapewnienie, że wszelkie zmiany są zgodne z wymaganiami klienta.

Dostarczanie projektu:

– Koordynacja procesu wdrożenia i dostarczania produktu końcowego.

– Zapewnienie, że projekt jest zakończony zgodnie z harmonogramem, zatwierdzonym budżetem i zgodnie z wymaganiami klienta.

Narzędzia

IT Project Manager korzysta z różnych narzędzi, które pomagają mu w skutecznym zarządzaniu projektami. Oto kilka przykładów popularnych narzędzi używanych przez IT Project Managerów:

Microsoft Project: Narzędzie do zarządzania projektami, które umożliwia tworzenie harmonogramów, śledzenie postępu, alokację zasobów i analizę ryzyka.

Jira: Narzędzie do zarządzania projektami oparte na metodyce Agile. Umożliwia śledzenie zadań, bugów, postępu projektu i współpracę zespołu.

Trello: Proste narzędzie do zarządzania projektami oparte na tablicach i kartach. Jest łatwe w użyciu i umożliwia elastyczne zarządzanie zadaniami.

Asana: Platforma do zarządzania zadaniami, projektem i zespołem. Umożliwia śledzenie postępów, delegowanie zadań i komunikację w zespole.

Confluence: Narzędzie do współpracy i dokumentacji, często używane razem z Jirą. Umożliwia tworzenie, udostępnianie i współpracę nad dokumentacją projektową.

Basecamp: Narzędzie do zarządzania projektami, oferujące funkcje takie jak kalendarz, zadania, pliki i komunikacja zespołowa.

Slack: Komunikator firmowy, który ułatwia szybką i efektywną komunikację w zespole projektowym.

Git/GitHub: System kontroli wersji, umożliwiający śledzenie zmian w kodzie źródłowym, współpracę zespołową i zarządzanie kodem.

Bitbucket: Platforma do zarządzania kodem źródłowym oparta na systemie Git, często używana w połączeniu z Jirą.

Smartsheet: Narzędzie do zarządzania projektami i zadaniami oferujące arkusze kalkulacyjne, kalendarze i śledzenie postępu.

Monday.com: Platforma do zarządzania pracą zespołową, która umożliwia śledzenie projektów, zadań i komunikację w zespole.

MS Teams: Platforma do komunikacji i współpracy zespołowej, często wykorzystywana w połączeniu z innymi narzędziami Microsoft 365.

Narzędzia te pomagają IT Project Managerom w planowaniu, śledzeniu i zarządzaniu projektami, a także w efektywnej komunikacji zespołowej. Wybór konkretnych narzędzi może zależeć od specyfiki projektu, preferencji zespołu oraz dostępności zasobów.

Certyfikacja

Istnieje wiele certyfikatów z zakresu zarządzania projektami, które mogą być wartościowe dla IT Project Managera. Wybór konkretnych certyfikatów może zależeć od specyfiki branży, metodyki zarządzania projektami używanej w organizacji czy też osobistych preferencji. Oto kilka popularnych certyfikatów, które mogą być istotne dla IT Project Managera:

Project Management Professional (PMP): Certyfikat oferowany przez Project Management Institute (PMI), uznawany międzynarodowo. PMP potwierdza wiedzę i doświadczenie w zarządzaniu projektami, zgodnie z PMBOK (Project Management Body of Knowledge).

Certified ScrumMaster (CSM): Certyfikat oferowany przez Scrum Alliance. Potwierdza zdolność do skutecznego zarządzania projektami z wykorzystaniem metodyki Scrum.

PRINCE2 (PRojects IN Controlled Environments): Certyfikat oferowany przez AXELOS, skoncentrowany na procesie zarządzania projektami. Jest szczególnie popularny w Europie.

PMI Agile Certified Practitioner (PMI-ACP): Kolejny certyfikat oferowany przez PMI, skoncentrowany na umiejętnościach zarządzania projektami z wykorzystaniem metodyk Agile, takich jak Scrum, Kanban czy Lean.

Certified Project Manager (IAPM): Certyfikat oferowany przez International Association of Project Managers (IAPM), potwierdzający ogólne umiejętności zarządzania projektami.

Certified Associate in Project Management (CAPM): Certyfikat PMI, skierowany głównie do osób rozpoczynających swoją karierę w zarządzaniu projektami.

AgilePM (Agile Project Management): Certyfikat oferowany przez Agile Business Consortium, skoncentrowany na zarządzaniu projektami z wykorzystaniem podejścia Agile.

CompTIA Project+: Certyfikat, który obejmuje różne aspekty zarządzania projektami, niezależnie od konkretnego frameworka czy metodyki.

Scrum.org Professional Scrum Master (PSM): Certyfikat oferowany przez Scrum.org, potwierdzający umiejętności związane z zarządzaniem projektami z wykorzystaniem Scrum.

Certified Project Management Practitioner (CPMP): Certyfikat oferowany przez IPMA (International Project Management Association), potwierdzający kompetencje w zarządzaniu projektami.

Przed wyborem konkretnego certyfikatu ważne jest zrozumienie wymagań branżowych oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych. Certyfikaty te nie tylko potwierdzają umiejętności, ale także mogą zwiększyć atrakcyjność zawodową IT Project Managera i dostarczyć wartościowego know-how w obszarze zarządzania projektami.

Wskazówki

Rola IT Project Managera wymaga zrównoważonego podejścia do zarządzania zarówno ludźmi, jak i procesami, przy jednoczesnym skupieniu się na dostarczeniu wysokiej jakości produktu zgodnie z założeniami projektu.

Wymagania kwalifikacyjne

– Wykształcenie wyższe w obszarze informatyki, zarządzania projektami lub pokrewnym.

– Doświadczenie w zarządzaniu projektami informatycznymi.

– Umiejętności przywódcze, komunikacyjne i interpersonalne.

– Znajomość metodologii zarządzania projektami (np. Scrum, Agile).

– Zrozumienie technologii informatycznych i procesów programistycznych.

– Zazwyczaj zaawansowany język angielski.

Umiejętności dodatkowe

– Zdolność do szybkiego podejmowania decyzji.

– Kreatywność i elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków.

– Umiejętność rozwiązywania problemów.

– Zorientowanie na osiąganie celów i orientacja na klienta.