Jak zrozumieć nastolatka - ebook
Jak zrozumieć nastolatka - ebook
Książka dla rodziców, którzy chcą być mądrymi przewodnikami swoich nastoletnich dzieci, dawać im wsparcie i towarzyszyć w rozwoju w tym pięknym, choć niekiedy trudnym czasie stawania się dorosłym.
Jak zrozumieć nastolatka
Dlaczego moje dziecko się tak zachowuje? Co się z nim stało, przecież kiedyś tak nie było? Czy to się kiedykolwiek zmieni? O co mu w ogóle chodzi? Czy to jest normalne?
- „Nie sprząta swojego pokoju, a kiedy zwracam na to uwagę, odpowiada, że to jej pokój i jej bałagan",
- „Lekceważy mnie. Jak mówię, że nie wyjdzie, odpowiada mi: «Właśnie że wyjdę!»",
- „Upiera się przy swoim",
- „Stawia się nauczycielom",
- „Krzyczy, że nie będę mu rozkazywać",
- „Zamyka mi z trzaskiem drzwi przed nosem".
Żeby dziecko stało się dorosłym, musi być nastolatkiem – z całym spektrum doświadczeń, które towarzyszą temu etapowi życia. Żeby nasz nastolatek stał się dojrzałym dorosłym, potrzebuje wspierających i akceptujących rodziców! Jak sobie z tym wszystkim radzić? Jak odnaleźć się w nowej roli – rodzica nastolatka? Jak nie zgubić z oczu tego, że nasze dziecko w dalszym ciągu nas potrzebuje? Jak być dla niego przewodnikiem? A zwłaszcza – jak mieć do tego cierpliwość i zrozumienie?Autorka prowadzi nas przez okres nastoletniości dzieci z empatią dla naszej frustracji, złości, a czasem także bezsilności.
Zdaje się mówić: „Bądźmy w tym razem, my, rodzice nastolatków. Jesteśmy bowiem w momencie, kiedy z kokona wykluwa się piękny motyl!".
Kim jest autorka?
Aneta Stępień-Proszewska – trenerka kompetencji relacyjnych, przywódczych, rodzicielskich i komunikacji empatycznej, mediatorka i facylitatorka porozumienia w konfliktach grupowych, terapeutka w nurcie Resonant Healing. Certyfikowana coachka. Wspiera osoby nastoletnie i ich rodziców, współtworzy warsztaty dla rodziców nastolatków „Dorastać z nastolatkiem”. Uczy empatycznej komunikacji i empatycznego przywództwa. Matka trójki nastolatków.
Spis treści
Spis treści:
Wstęp (13)
1. Dorastanie, czyli bycie między dzieciństwem a dojrzałością (15)
Dorastanie jako rytuał przejścia (17)
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla nastolatka (18)
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla rodzica (28)
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla całego społeczeństwa (34)
Inicjacja – dlaczego warto do niej powrócić (36)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (45)
- Pytania do refleksji (45)
- Doświadczenie (45)
2. Zrozumieć nastolatka w zmianie (47)
„Moje ciało się zmienia” – dojrzewanie płciowe (48)
- Wspólne zmiany – występujące niezależnie od płci (49)
- Dojrzewanie typowo żeńskie (50)
- Dojrzewanie typowo męskie (55)
- Dojrzewanie – co warto skonsultować z lekarzem (56)
„Mój mózg nie jest zepsuty” – przebudowa mózgu (58)
- Wpływ nierównego dojrzewania mózgu na zachowania nastolatków (66)
„Kim jestem?” – tożsamość płciowa, orientacja seksualna i role płciowe (79)
- Dlaczego tak wiele dzieci odkrywa obecnie, że są nieheteronormatywne lub niebinarne (83)
- Akceptacja i wsparcie (89)
„Ciągle się zmieniam” – codzienność z nastolatkiem (92)
- „Kim są moi rodzice?” – dystansowanie się od rodziców (94)
- „Wyjdź z mojego pokoju” – dbanie o prywatność (96)
- „Ja, moje, dla mnie” – egocentryzm nastolatków (96)
- „Nie ma o czym gadać” – trudności z byciem w kontakcie (99)
- „Dobra, jednak to moja rodzina” – potrzeba przynależności (102)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (104)
- Pytania do refleksji (104)
- Doświadczenie (104)
3. O co chodzi w buncie nastolatka (105)
Bunt i dorastanie (106)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (112)
- Pytania do refleksji (112)
- Doświadczenie (112)
4. Zrozumieć rodzica w zmianie (115)
Co jest największym wyzwaniem (119)
Styl przywiązania rodzica (119)
Wypalenie rodzicielskie (130)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (135)
- Pytania do refleksji (135)
- Doświadczenie (136)
5. Zmieniająca się rola rodzica, zmieniająca się relacja (139)
Rodzic jako przewodnik (143)
Zaufanie, nawet jeśli błądzą (144)
Oddawanie odpowiedzialności (149)
Mądre wyznaczanie granic (153)
Kiedy dziecko zaczyna wypływać na szersze wody (158)
- Zmieniająca się rola rodzica (160)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (161)
- Pytania do refleksji (161)
- Doświadczenie (161)
6. Co rodzi nieporozumienia i konflikty (163)
Brak zrozumienia, czym jest dorastanie albo opór (164)
Konflikt pokoleniowy (165)
„Czas zwrotu” i bolesna weryfikacja rodziców (167)
Niezgoda na dorastanie i odejście dziecka (169)
Widzenie w dziecku tego, czego sami nie mamy (171)
Autorytet oparty na władzy (173)
Obraz wroga (176)
Postrzeganie konfliktu jako trudności, której trzeba unikać (177)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (178)
- Pytania do refleksji (178)
- Doświadczenie (179)
7. Jak rozmawiać, by być w kontakcie i się dogadać (181)
Najważniejsze zadanie rodzica – bycie w kontakcie (182)
„Zabójcy kontaktu” (183)
Rozpoznawanie swoich potrzeb (190)
- Model Czterech Krzeseł (193)
Empatyczne słuchanie (197)
Rozpoznawanie potrzeb rozmówcy (203)
Empatyczny dialog (207)
W dialogu nie zawsze chodzi o spełnienie potrzeb dziecka (209)
Prośba czy żądanie (213)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (217)
- Pytania do refleksji (217)
- Doświadczenie (218)
8. Kiedy jest tak trudno, że aż beznadziejnie (221)
Ostry kryzys (222)
Odbudowa więzi (228)
- I etap – połączenie z sobą samym (228)
- II etap – nowa rozmowa (238)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (242)
- Pytania do refleksji (242)
- Doświadczenie (243)
9. Konkretne wyzwania rodzicielskie (245)
„Ciągle siedzi na telefonie” (245)
„Okłamuje mnie, bezczelnie oszukuje" (248)
„Podbiera pieniądze” (250)
„Źle się uczy” (251)
„Robi sobie piercing i tatuaże” (255)
„Pokazuje swoje ciało na TikToku” (256)
„Pali marihuanę” (260)
„Nie ma znajomych”, „Ciągle siedzi w domu” (262)
„Jego cały świat to znajomi”, „W ogóle go nie ma w domu” (263)
„W ogóle nie chce rozmawiać” (268)
Zupełnie nie mam do niego zaufania” (272)
Tnie się”, „Nie je”, „Je za dużo” (274)
„Jest agresywny – krzyczy, przeklina, wali pięścią w ścianę…” (275)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (280)
- Pytania do refleksji (280)
- Doświadczenie (281)
10. Od czego zacząć, o czym nie zapominać i czego na pewno nie robić (283)
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia (286)
- Pytania do refleksji (286)
- Doświadczenie (287)
11. Świętowanie (289)
Zakończenie (292)
Dodatki (294)
- Lista polecanych materiałów (294)
- Lista uczuć (pogrupowanych w obrębie obwodów emocji i motywacji) (295)
- Lista potrzeb (299)
- Dziennik empatii – przykład (304)
| Kategoria: | Poradniki |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-67288-41-5 |
| Rozmiar pliku: | 4,1 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wstęp
1. Dorastanie, czyli bycie między dzieciństwem a dojrzałością
Dorastanie jako rytuał przejścia
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla nastolatka
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla rodzica
- Dorastanie jako rytuał przejścia dla całego społeczeństwa
Inicjacja – dlaczego warto do niej powrócić
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
2. Zrozumieć nastolatka w zmianie
„Moje ciało się zmienia” – dojrzewanie płciowe
- Wspólne zmiany – występujące niezależnie od płci
- Dojrzewanie typowo żeńskie
- Dojrzewanie typowo męskie
- Dojrzewanie – co warto skonsultować z lekarzem
„Mój mózg nie jest zepsuty” – przebudowa mózgu
- Wpływ nierównego dojrzewania mózgu na zachowania nastolatków
„Kim jestem?” – tożsamość płciowa, orientacja seksualna i role płciowe
- Dlaczego tak wiele dzieci odkrywa obecnie, że są nieheteronormatywne lub niebinarne
- Akceptacja i wsparcie
„Ciągle się zmieniam” – CODZIENNOŚĆ Z NASTOLATKIEM
- „Kim są moi rodzice?” – dystansowanie się od rodziców
- „Wyjdź z mojego pokoju” – dbanie o prywatność
- „Ja, moje, dla mnie” – egocentryzm nastolatków
- „Nie ma o czym gadać” – trudności z byciem w kontakcie
- „Dobra, jednak to moja rodzina” – potrzeba przynależności
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
3. O co chodzi w buncie nastolatka
BUNT I DORASTANIE
PRZESTRZEŃ RODZICA – ĆWICZENIA
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
4. Zrozumieć rodzica w zmianie
Co jest największym wyzwaniem
Styl przywiązania rodzica
Wypalenie rodzicielskie
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
5. Zmieniająca się rola rodzica, zmieniająca się relacja
Rodzic jako przewodnik
Zaufanie, nawet jeśli błądzą
Oddawanie odpowiedzialności
Mądre wyznaczanie granic
Kiedy dziecko zaczyna wypływać na szersze wody
- Zmieniająca się rola rodzica
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
6. Co rodzi nieporozumienia i konflikty
Brak zrozumienia, czym jest dorastanie albo opór
Konflikt pokoleniowy
„Czas zwrotu” i bolesna weryfikacja rodziców
Niezgoda na dorastanie i odejście dziecka
Widzenie w dziecku tego, czego sami nie mamy
Autorytet oparty na władzy
Obraz wroga
POSTRZEGANIe konfliktu jako trudności, której TRZEBA unikać
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
7. Jak rozmawiać, by być w kontakcie i się dogadać
Najważniejsze zadanie rodzica – bycie w kontakcie
„Zabójcy kontaktu”
Rozpoznawanie swoich potrzeb
- Model Czterech Krzeseł
Empatyczne słuchanie
Rozpoznawanie potrzeb rozmówcy
Empatyczny dialog
W dialogu nie zawsze chodzi o spełnienie potrzeb dziecka
Prośba czy żądanie
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenia
8. Kiedy jest tak trudno, że aż beznadziejnie
Ostry kryzys
Odbudowa więzi
- I etap – połączenie z sobą samym
- II etap – nowa rozmowa
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
9. Konkretne wyzwania rodzicielskie
„Ciągle siedzi na telefonie”
„Okłamuje mnie, bezczelnie oszukuje”
„Podbiera pieniądze”
„Źle się uczy”
„Robi sobie piercing i tatuaże”
„Pokazuje swoje ciało na TikToku”
„Pali marihuanę”
„Nie ma znajomych”, „Ciągle siedzi w domu”
„Jego cały świat to znajomi”, „W ogóle go nie ma w domu”
„W ogóle nie chce rozmawiać”
„Zupełnie nie mam do niego zaufania”
„Tnie się”, „Nie je”, „Je za dużo”
„Jest agresywny – krzyczy, przeklina, wali pięścią w ścianę…”
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
10. Od czego zacząć, o czym nie zapominać i czego na pewno nie robić
Przestrzeń rodzica – ćwiczenia
- Pytania do refleksji
- Doświadczenie
11. Świętowanie
Zakończenie
Dodatki
- Lista polecanych materiałów
- LISTA UCZUĆ (pogrupowanych w obrębie OBWODÓW EMOCJI I MOTYWACJI)
- LISTA POTRZEB
- Dziennik empatii – przykład
Manifest Natuli
Wierzymy w naturalny rozwój dziecka. Oraz w to, że kiedy my – dorośli – rozumiemy, czym on właściwie jest, wszystkim w rodzinie żyje się dobrze. Ale jak to rozpoznać, jak się nie pogubić w rodzicielskich poradach dotyczących wychowania?
Przyznajemy, trochę nam się przez ostatnie dziesięciolecia skomplikowało. Niby mamy więcej rzeczy, które ułatwiają nam rodzicielstwo, ale w głowie też coraz więcej zamieszania: O co w tym wszystkim chodzi? Czy to, co czuję, jest dobre dla mojego dziecka? Czy to, co wiem, to aktualna wiedza?
I tutaj pojawia się Natuli i nasze przewodniki. Chcemy w nich zaopiekować się Wami, wzmocnić Wasz instynkt rodzicielski, dodać Wam skrzydeł i podpowiedzieć, co służy naturalnemu rozwojowi dzieci. Zależy nam, abyście wierzyli w swoje kompetencje, czuli i wiedzieli, co jest dobre dla Waszej rodziny.
Nie jesteście sami. Jesteśmy tu z Wami.
Wstęp
Cieszę się, że sięgnęliście po tę książkę. Odbieram to jako przejaw potrzeby wsparcia w przejściu przez etap wspólnej rodzinnej drogi, jakim jest dorastanie dzieci, oraz nadzieję.
Jestem matką trójki nastolatków. Bardzo cenię ten okres w życiu. Zachwycam się młodymi ludźmi i tym, co wnoszą do świata, lubię z nimi rozmawiać i się spierać. Mam na koncie wiele trudnych i radosnych doświadczeń związanych z dorastaniem moich dzieci i z własnym dojrzewaniem w roli mamy. Wierzę bowiem, że ten czas to także okazja do wzrostu dla nas, rodziców. Mam też poczucie, że dorastanie z moimi nastolatkami nauczyło mnie o sobie i relacjach więcej niż jakikolwiek inny etap mojego życia.
Propozycja wydawnictwa Natuli, abym napisała tę książkę, była z jednej strony zaskoczeniem, a z drugiej odpowiedzią na sformułowaną przez mnie na początku pandemii intencję zebrania tego, czego się dowiedziałam o nastolatkach i budowaniu relacji z nimi, oraz podzielenia się tą wiedzą z innymi rodzicami, którzy mają ten etap przed sobą lub właśnie w nim uczestniczą. Chcę przekazać nie tylko własne doświadczenie matki trójki nastolatków oraz coacha, terapeutki i trenerki pracującej z nastolatkami i ich rodzicami, ale także informacje z zakresu psychologii rozwojowej zasilane najnowszymi odkryciami naukowymi z dynamicznie rozwijającej się dziedziny neurobiologii interpersonalnej.
Ta książka ma być przewodnikiem, poradnikiem i pomocnikiem. Chcę, abyście poczuli się dzięki niej choć trochę bardziej widziani i rozumiani w swoich dylematach oraz zmaganiach związanych z dorastaniem dzieci, we frustracjach, w zaskoczeniach, niepewności i poczuciu bezradności. Chcę też pokazać wam świat z perspektywy nastolatka (na tyle, na ile ją rozumiem). Co się w nim dzieje? Jakie są jego codzienne trudności? Czy nadal ma niegasnącą potrzebę więzi? Jak możemy mu towarzyszyć i lepiej rozumieć? Skąd się biorą jego takie, a nie inne zachowania?
Zależy mi, by wyposażyć was w wiedzę i narzędzia, które pomogą wam radzić sobie z wyzwaniami tego czasu. I mam nadzieję, że zawarte w książce treści, wraz z zaproponowanymi pytaniami do refleksji czy ćwiczeniami (doświadczeniami) do pracy własnej, pozwolą wam pogłębić świadomość siebie i będą przyczynkiem do zrozumienia i dogadania się w rodzinie.
I jeszcze kilka słów na temat formy i stosowanych przeze mnie zwrotów osobowych. Bardzo zależy mi na tym, żeby każda osoba sięgająca po tą książkę poczuła się widziana i włączona w krąg moich odbiorców bez względu na płeć, tożsamość płciową, orientację seksualną, rolę społeczną czy charakter rodziny, jaką tworzy. Jednocześnie chciałabym zadbać o łatwość czytania i odbioru przekazywanych treści. Dlatego stosuję w książce zamiennie różne formy osobowe, mając nadzieję, że każdy czytelnik odnajdzie w tym siebie. Zwracam się też dla uproszczenia do rodziców nastoletnich dzieci, wierząc, że krąg czytelników obejmie szerszą grupę osób wspierających młodych ludzi w ich drodze do dorosłości: opiekunów nastoletnich dzieci w rodzinach patchworkowych i na nowo skomponowanych, nauczycieli, trenerów, opiekunów w różnego rodzaju placówkach wychowawczo-edukacyjnych czy kontekstach społecznych. Niech formy i zwroty nas nie podzielą, niech łączy nas intencja, otwarte umysły i serca.
