Jej portret - ebook

Roz­dział 1

Dom

Nowo otwarty plik za­chę­cał swoją czy­sto­ścią, aby na­pi­sać coś kon­struk­tyw­nego. Coś, co bę­dzie war­to­ściowe i zbie­rze same po­zy­tywne re­cen­zje. Oj, na­iwna. Pra­co­wała w tym za­wo­dzie od lat i do­sko­nale wie­działa, że gu­sta są tym, z czym dys­ku­to­wać nie warto. Ściany ga­bi­netu były ozdo­bione rów­nymi rzę­dami ra­mek, w które Mar­cel opra­wił okładki wszyst­kich jej ksią­żek. Nie ro­zu­miała, po co to ro­bił, lecz wy­ro­sła już z chęci ob­ję­cia ro­zu­mem wszyst­kiego, co do­ty­czyło jej ży­cia. Po­wie­ści, które wy­szły spod jej rąk, uzna­wała nie­jako za twór obcy – od­da­wała je światu i nie lu­biła do nich wra­cać. Jakby nie chciała oglą­dać się za sie­bie. Bo i po co?

Pro­ce­sowi pi­sa­nia za­wsze to­wa­rzy­szyła ci­sza. Brzę­czała jej w gło­wie róż­no­rako. Cza­sami wy­gry­wała po­godne Eine Kle­ine Na­cht­mu­sik Mo­zarta, a cza­sami nie wy­gry­wała nic. Ni­gdy nie wie­działa, ja­kie efekty przy­nie­sie praca, lecz z uf­no­ścią od­da­wała jej całe swoje ży­cie. Cze­muś prze­cież trzeba się po­świę­cić, bo czymże by­łoby ży­cie bez celu?

Ostat­nio co­raz rza­dziej za­da­wała so­bie to py­ta­nie. Była tuż przed czter­dziestką i wresz­cie za­czy­nała ro­zu­mieć, o co tak na­prawdę cho­dzi w ży­ciu. Po­przeczne zmarszczki na czole ozna­czały umie­jęt­ność dzi­wie­nia się. Kró­li­cze – zdra­dzały po­godne uspo­so­bie­nie. Tylko te lwie dzia­łały jej na nerwy. Ot pa­ra­doks, prze­cież wła­śnie przez nerwy mię­dzy jej brwiami po­wstały nie­po­żą­dane wy­żło­bie­nia.

Wzięła głę­boki wdech, li­cząc do czte­rech. Na wy­de­chu po­li­czyła do ośmiu. Po­wtó­rzyła czyn­ność kil­ku­krot­nie, wie­rząc, że jej na­stęp­stwem bę­dzie po­tok wy­pły­wa­ją­cych z wnę­trza słów, przy­bie­ra­ją­cych po­stać barw­nej, chwy­ta­ją­cej za serce hi­sto­rii. Za­mknęła na chwilę oczy, po czym po­trzą­snęła głową i z re­zy­gna­cją wstała od biurka z za­mia­rem uda­nia się do kuchni po ja­kiś sok.

– No i jak? Dasz prze­czy­tać?

– Da­ła­bym, gdy­bym miała co. Nie na­pi­sa­łam ani słowa – burk­nęła, gdy wrzu­cała do wy­ci­skarki kilka mar­che­wek.

– Nie masz weny?

– Mar­celku... – Spoj­rzała na męża z czu­ło­ścią. – Prze­cież wiesz, że nie wie­rzę w coś ta­kiego jak wena. Pi­sa­nie ksią­żek to praca jak każda inna. Po pro­stu ostat­nio umysł płata mi fi­gle i co­raz trud­niej go zdy­scy­pli­no­wać. Kiedy mu­sia­łam za­bie­gać o po­zy­cję w tym na­szym li­te­rac­kim światku, umia­łam wal­czyć o każde słowo. A te­raz?

– Te­raz już nie mu­sisz – stwier­dził.

– A może mi się nie chce? – Zmarsz­czyła czoło, dzi­wiąc się zda­niu, które pa­dło z jej ust.

– Komu jak komu, ale to­bie za­wsze się chce, ko­cha­nie. Nie znam osoby, któ­rej chcia­łoby się bar­dziej. – Cmok­nął ją w po­li­czek.

Pi­sała od za­wsze. Od­no­siła wra­że­nie, że uro­dziła się z pió­rem w ręku. Wy­cho­wana w domu peł­nym ksią­żek i mu­zyki, córka pi­sa­rza i skrzy­paczki, nie miała in­nego wyj­ścia jak tylko kon­ty­nu­ować dzieło któ­re­goś z ro­dzi­ców. Wy­brała pi­sa­nie. A może to pi­sa­nie wy­brało ją? Co prawda od dziecka grała na pia­ni­nie, śpie­wała i na­wet skoń­czyła z wy­róż­nie­niem szkołę mu­zyczną, ale na pewno nie dla­tego, że o tym ma­rzyła.

Oparta o ka­mienny pa­ra­pet ku­chen­nego okna za­my­śliła się na chwilę. Mar­cel roz­ma­wiał z kimś przez te­le­fon, płyn­nie po­słu­gu­jąc się ję­zy­kiem nie­miec­kim. Nie­zmien­nie od lat za­chwy­cał ją spo­sób, w jaki to czy­nił. Pe­łen luz i nie­wy­mu­szona kon­cen­tra­cja na, bądź co bądź, in­nym niż ro­dzimy ję­zyku. Za­zdro­ściła mu tej umie­jęt­no­ści. Ona sama błą­dziła w prze­strze­niach poza oj­czy­stą mową. Umiała my­śleć tylko w ję­zyku pol­skim.

– Od­bie­rzesz dzieci? – za­py­tała, gdy skoń­czył mó­wić.

Po­spiesz­nie wci­skał stopy w śnież­no­białe trampki. Nie­zwy­kle ce­nił so­bie wy­godę.

– Ko­cha­nie, dziś nie dam rady. Wła­śnie się do­wie­dzia­łem, że chce ze mną roz­ma­wiać sam szef sze­fów.

– Te­raz?

– Tak, te­raz. Cze­ka­łem na ten mo­ment mie­sią­cami. Dasz radę ja­koś to ogar­nąć? – Spoj­rzał bła­gal­nie na żonę.

Sło­dycz soku na­gle zmie­niła smak na gorzki. Ko­bieta spoj­rzała z re­zy­gna­cją na szklankę, po czym wy­lała jej za­war­tość do zlewu.

– Mó­wię ci, Maja, ten po­jazd zre­wo­lu­cjo­ni­zuje świat! Per­fek­cyj­nie po­łą­czy­łem tech­niczne środki zmniej­sza­jące opór po­wie­trza z in­no­wa­cyj­nymi roz­wią­za­niami sty­li­stycz­nymi. Je­stem kre­atywny. Brawo ja!

Wes­tchnęła, pró­bu­jąc opa­no­wać zde­ner­wo­wa­nie.

– Mar­cel, ale ja mam de­adline, mu­szę pi­sać. Nie mo­żesz ot tak zo­sta­wiać mnie sa­mej z czwórką dzieci na gło­wie. Nie tak się uma­wia­li­śmy. Nie tylko ja je­stem ich ro­dzi­cem.

Po tych sło­wach mąż, który w po­śpie­chu zbie­rał się już do wyj­ścia, za­trzy­mał się. Pod­szedł do żony i przy­tu­la­jąc się do jej po­liczka, wy­szep­tał jej do ucha słowa o do­zgon­nej mi­ło­ści. Za­pew­nił, jaką wspa­niałą jest ko­bietą, matką i jak świet­nie so­bie ze wszyst­kim ra­dzi.

– Mam tego dość! – Od­su­nęła się gwał­tow­nie, od­py­cha­jąc go od sie­bie.

– Czego ty masz znowu dość, Maja? – Był wy­raź­nie znie­cier­pli­wiony. – Ży­jesz jak pą­czek w ma­śle. Miesz­kasz w pięk­nym miej­scu, masz dom, o ja­kim ma­rzy­łaś, jeź­dzisz wy­pa­sioną furą, masz czwórkę zdro­wych, faj­nych dzie­cia­ków, a także miłą i pra­co­witą go­spo­się. I jakby tego było mało, je­steś speł­niona za­wo­dowo... Zro­zum, mu­szę tam iść. To dla mnie je­dyna szansa. Tak długo na to pra­co­wa­łem... Ru­chome ele­menty z przodu, po bo­kach i z tyłu po­jazdu wpły­wają na prze­pływ po­wie­trza wo­kół sa­mo­chodu. Cał­ko­wi­cie za­mknięte, zop­ty­ma­li­zo­wane pod wzglę­dem ae­ro­dy­na­micz­nym pod­wo­zie, prze­stronne wnę­trze, trzy sil­niki elek­tryczne, po­jemny li­towo-jo­nowy aku­mu­la­tor umiesz­czony po­mię­dzy osiami, po­ni­żej prze­działu pa­sa­żer­skiego. To musi się udać! Po pro­stu musi! Maja, wy­obra­żasz so­bie dy­na­mikę jazdy po­łą­czoną z mak­sy­mal­nym bez­pie­czeń­stwem? Mu­szę prze­ko­nać Niem­ców. Nie chcia­ła­byś jeź­dzić czymś ta­kim? – Pod­su­nął jej pod nos szkice naj­now­szej wer­sji po­jazdu, który ak­tu­al­nie pro­jek­to­wał.

Zbyła go smęt­nym spoj­rze­niem, co nie do końca mu się spodo­bało, ale już nie miał czasu na roz­mowy o ko­bie­cych emo­cjach. Za­pa­ko­wał szkice do czar­nej skó­rza­nej teczki, cmok­nął żonę w po­li­czek i ru­szył w kie­runku wyj­ścia.

– Mar­cel!

– Tak, ko­cha­nie? – Za­trzy­mał się w pół drogi.

– Ja na­prawdę mu­szę pi­sać. Ju­tro ty od­bie­rasz dzieci. Wpisz to w swój ka­len­darz, wy­ryj na ścia­nie, nie wiem, zrób, co chcesz, tylko o tym nie za­po­mnij ani nie sta­wiaj mnie przed fak­tem, in­for­mu­jąc, że wła­śnie wy­cho­dzisz. Nie ob­cho­dzą mnie te twoje fu­tu­ry­styczne pro­jekty. Dla mnie sa­mo­chód to cztery koła, kie­row­nica i ja­kaś tam ka­ro­se­ria. Sza­nuję twoją pracę, ale nie wy­ma­gaj ode mnie, że­bym eks­cy­to­wała się ka­wał­kiem bla­chy. By­łoby miło, gdy­byś nie za­po­mi­nał o tym, że mamy dzieci. Sama ich so­bie nie zro­bi­łam!

– Obie­cuję, że ju­tro ja się nimi zajmę. Za­wiozę na ba­sen, tańce i gdzie tylko mi ka­żesz, ale te­raz mu­szę już iść. Ko­cham cię, je­steś wspa­niała – wy­gło­sił po­chwałę i znik­nął za drzwiami.

Jesz­cze przez chwilę czuła jego za­pach. Za­wsze ją nim obez­wład­niał. Do­kład­nie wie­dział, co zro­bić, aby zmu­sić ją do ule­gło­ści, cho­ciaż ostat­nio co­raz czę­ściej za­sta­na­wiała się, ja­kim cu­dem od kil­ku­na­stu lat uda­wało im się two­rzyć w miarę udaną i har­mo­nijną ro­dzinę. Ro­dzące się w nie­wiel­kich od­stę­pach czasu dzieci były ży­wym do­wo­dem na bar­dzo udane ży­cie sek­su­alne. Tak, to za­wsze im wy­cho­dziło. Mar­cel był je­dy­nym li­czą­cym się w jej ży­ciu męż­czy­zną. Oczy­wi­ście oprócz syna. Praca sku­tecz­nie izo­lo­wała ją od reszty spo­łe­czeń­stwa, a w szcze­gól­no­ści jego mę­skiej czę­ści, która zde­cy­do­wa­nie rza­dziej się­gała po po­wie­ści wy­pły­wa­jące spod jej pióra.

Zer­k­nęła na ze­ga­rek. Do­cho­dziła pięt­na­sta. Ozna­czało to ko­niec pierw­szej zmiany. Do pięt­na­stej była pi­sarką, a po pięt­na­stej sta­wała się matką, szo­fe­rem, ku­charką – go­spo­dy­nią do­mową, uj­mu­jąc naj­ogól­niej. Co prawda pani Imke wie­lo­krot­nie pro­po­no­wała jej po­moc przy dzie­ciach, ale Maja nie chciała z niej ko­rzy­stać. Zbyt do­brze pa­mię­tała czasy, kiedy to tę­sk­niła za wła­sną matką, pa­sjami od­da­jącą się mu­zyce i za­po­mi­na­jącą o tym, co na­prawdę ważne. Nie chciała po­peł­niać jej błę­dów, dla­tego choć cza­sami pa­dała na twarz, obo­wiązki matki wy­peł­niała sa­mo­dziel­nie. By­wało, że z tę­sk­notą w sercu wspo­mi­nała czasy, kiedy jesz­cze nikt nie sły­szał o jej po­wie­ściach. Mo­gła do­pra­co­wy­wać w nie­skoń­czo­ność każde zda­nie, nie czu­jąc na ple­cach od­de­chu nie­ubła­ga­nie upły­wa­ją­cego czasu. Te­raz wszystko było ina­czej. „Pani Maju, musi pani ist­nieć w świa­do­mo­ści czy­tel­ni­ków. Jedna po­wieść rocz­nie to za mało” – sły­szała od wy­dawcy, do któ­rego nie do­cie­rały ar­gu­menty, że pi­sa­nie po­wie­ści to nie wy­pie­ka­nie bu­łek i nie two­rzą się one same, we­dług usta­lo­nej wcze­śniej re­cep­tury. Żeby każdą uczy­nić wy­jąt­kową, mu­siała po­świę­cić jej czas, a ostat­nio miała go jak na le­kar­stwo.

Rzu­ciła okiem na pu­sty plik, za­mknęła go i wy­łą­czyła lap­top. Do ob­szer­nej torby wło­żyła cztery pół­li­trowe bu­telki wody mi­ne­ral­nej i po chwili sie­działa już w au­cie przy­po­mi­na­ją­cym mi­niau­to­bus.

Włą­czyła ra­dio. Wła­śnie grali jej ulu­biony ka­wa­łek. Po­gło­śniła i za­częła śpie­wać, nie spo­strze­ga­jąc na­wet, jak szybko zna­la­zła się przed przed­szko­lem naj­młod­szej có­reczki, Mili. Dzieci aku­rat ba­wiły się na placu za­baw. Wi­dok gro­mady brzdą­ców za­wsze ją roz­czu­lał.

– Mami, mami, mami! – Mila z im­pe­tem wpa­dła w ra­miona matki, bru­dząc pia­skiem jej śnież­no­białą bluzkę.

Trzy­ma­jąc małą na rę­kach, Maja zro­biła kilka we­so­łych ob­ro­tów.

– Jak ci mi­nął dzień? – za­py­tała po pol­sku.

– Bar­dzo do­brze. Tylko tro­chę tę­sk­ni­łam – od­parła Mila, prze­pla­ta­jąc pol­skie słowa z nie­miec­kimi.

Po chwili po­de­szła do nich wy­cho­waw­czyni.

– Mila była bar­dzo grzeczna. Pięk­nie zja­dła cały ta­lerz zupy ce­bu­lo­wej – po­in­for­mo­wała pani Schmidt, na­da­jąc swej wy­po­wie­dzi nutkę mat­czy­nej tro­ski. – Szy­ku­jemy przed­sta­wie­nie dla ro­dzi­ców. Pro­szę, oto tekst do na­ucze­nia. Gdyby pań­stwo mo­gli po­ćwi­czyć z có­reczką w domu, by­łoby wspa­niale.

Za­wsty­dzona dziew­czynka przy­tu­lała się te­raz do nogi matki.

– Całe dwa zda­nia, bar­dzo od­po­wie­dzialna rola. – Maja uśmiech­nęła się do na­uczy­cielki.

– Mila to bar­dzo zdolna dziew­czynka. Je­ste­śmy dumni, że jest z nami.

– Dzię­kuję bar­dzo, to miłe, co pani mówi. Na pewno się przy­go­tu­jemy, prawda, ko­cha­nie? – zwró­ciła się do có­reczki, któ­rej twarz cał­ko­wi­cie znik­nęła w ja­snych dżin­sach matki.

Skoń­czyw­szy roz­mowę z na­uczy­cielką, Maja z Milą ru­szyły w dal­szą trasę.

Kilka lat temu, kiedy prze­no­sili się z Pol­ski do sło­necz­nej Ba­wa­rii, Maja była pełna obaw o to, jak ułoży się ich ży­cie na emi­gra­cji. Dziś uśmie­chała się do sta­rych lę­ków, stwier­dza­jąc, że czło­wiek jest w sta­nie do­sto­so­wać się do każ­dych wa­run­ków, w ja­kich przyj­dzie mu funk­cjo­no­wać. Musi tylko chcieć się w nich od­na­leźć. A Maja bar­dzo chciała. Jesz­cze kilka lat temu nie wie­rzyła, że opa­nuje ję­zyk nie­miecki cho­ciażby w stop­niu za­do­wa­la­ją­cym. Dziś po­ro­zu­mie­wała się nim spraw­nie, a przy­naj­mniej tak jej się wy­da­wało.

Zna­la­zł­szy się na bo­isku szkol­nym, szybko zlo­ka­li­zo­wała wzro­kiem czter­na­sto­let­niego Kac­pra i sied­mio­let­nią Kaję. Naj­gło­śniej, jak tylko po­tra­fiła, przy­wo­łała do sie­bie po­cie­chy.

– Mama, masz wodę? – pa­dło tra­dy­cyjne py­ta­nie.

– Oczy­wi­ście. – Wy­cią­gnęła z torby dwie bu­telki. Jedną wrę­czyła sy­nowi, a drugą córce. – Po­cze­ka­cie tu na mnie? Pójdę po Ma­rię. Wła­śnie koń­czy lek­cję pia­nina. – Zer­k­nęła na ze­ga­rek.

Dzie­ciaki kiw­nęły gło­wami. Usa­dziła całą trójkę na ławce i udała się do bu­dynku, w któ­rym dzie­się­cio­latka aku­rat koń­czyła lek­cje. Dźwięki usły­sza­nego pre­lu­dium Jana Se­ba­stiana Ba­cha po­wstrzy­mały ją przed na­ci­śnię­ciem klamki. Ma­ry­sia miała ta­lent po babci, co cie­szyło nie tylko se­niorkę, lecz także wszyst­kich do­okoła. Córka wy­gry­wała wła­śnie ostat­nie takty.

– Już je­steś! – krzyk­nęła Ma­ry­sia na jej wi­dok. – Bar­dzo do­brze, bo je­stem głodna jak wilk. Co na obiad? Masz wodę?

– Tak, ko­cha­nie, oczy­wi­ście, że mam. – Się­gnęła do torby. Za­wsze była przy­go­to­wana. Każdy ruch Mai za­pla­no­wany był z na­le­ży­tym wy­prze­dze­niem.

Dziew­czynka przy­ssała się do bu­telki, jakby przez ostat­nią go­dzinę nie tyle bie­gała pal­cami po kla­wia­tu­rze, ile wy­star­to­wała w ma­ra­to­nie.

– Sły­sza­łam, jak gra­łaś. Idzie ci co­raz le­piej.

Ma­ria zda­wała się nie sły­szeć po­chwał. Ode­ssała się od „wo­do­poju”, po czym sil­nym, zde­cy­do­wa­nym ru­chem chwy­ciła matkę za rę­kaw.

– Idziemy, je­stem bar­dzo głodna.

– Ko­cha­nie, po­cze­kaj. Po­woli... Gdzie ci tak spieszno?

– Je­stem głodna.

– Ro­zu­miem, ale po­zwól, że naj­pierw za­mie­nię kilka zdań z pa­nią, do­brze?

Dziecko prze­wró­ciło oczami, czego matka po­sta­no­wiła nie ko­men­to­wać. Przy­wi­tała się z na­uczy­cielką i po­woli, sku­pia­jąc uwagę na każ­dym sło­wie, wy­py­tała o po­stępy Ma­rysi, która wła­śnie przy­go­to­wy­wała się do kon­kursu. Po krót­kiej roz­mo­wie od­wró­ciła się do córki i oznaj­miła, że te­raz mogą już wra­cać do domu.

– Mu­sia­łaś to ro­bić? – burk­nęła za­gnie­wa­nym to­nem Ma­ria, kiedy tylko wy­szły z klasy.

– Ale co, ko­cha­nie? Py­tać, jak ci idzie? Ow­szem, mu­sia­łam. Je­steś moją córką. Nie dziw się, że je­stem cie­kawa. Co in­nego sły­szeć, jak grasz w domu, a co in­nego za­się­gnąć opi­nii fa­chowca.

– Mo­głaś za­py­tać bab­cię.

– Prze­cież wiesz, że bab­cia jest da­leko. Poza tym nie jest obiek­tywna, bo ko­cha cię ca­łym ser­cem.

Ma­ria sap­nęła z re­zy­gna­cją.

– A cho­ciaż zro­zu­mia­łaś coś z tego, co pani po­wie­działa?

– To, co naj­waż­niej­sze, zro­zu­mia­łam. Po­wiem wię­cej: zro­zu­mia­łam pra­wie wszystko – stwier­dziła Maja z dumą w gło­sie.

Dziew­czynka znów sap­nęła.

– Co jest, ko­cha­nie? Chcesz mi coś po­wie­dzieć?

– Tak, mamo, chcę. Czy może mnie od­bie­rać tata?

„Mógłby, gdyby w tym cza­sie nie pró­bo­wał prze­ko­ny­wać Niem­ców do swo­jego no­wego pro­jektu ja­kie­goś od­rzu­to­wego auta, które ma zre­wo­lu­cjo­ni­zo­wać ry­nek sa­mo­cho­dów elek­trycz­nych” – po­my­ślała z gnie­wem, zdu­sza­jąc w so­bie chęć wy­ra­że­nia swych my­śli na głos.

– Tata jest w pracy – wes­tchnęła.

– Mo­głam po­cze­kać w świe­tlicy – burk­nęła có­reczka.

– Nie mo­głaś, po­nie­waż nie wiem, o któ­rej tata wróci. Praw­do­po­dob­nie bę­dzie w domu do­piero wie­czo­rem – po­in­for­mo­wała, reszt­kami sił pró­bu­jąc ukryć iry­ta­cję z po­wodu za­cho­wa­nia Ma­rysi.

– A Frau Imke?

– Mów po pol­sku.

– Mów po pol­sku, mów po pol­sku! – prze­drzeź­niała matkę.

Maja wzięła głę­boki wdech, za­trzy­mała się w pół kroku i przy­kuc­nęła przed córką.

– Ko­cha­nie, my za­wsze bę­dziemy Po­la­kami. Za­wsze, ro­zu­miesz? Nie masz pod­staw ku temu, aby się tego wsty­dzić. Prze­cież wszy­scy i tak znają na­szą hi­sto­rię. Wie­dzą, że nie je­ste­śmy Niem­cami. Nikt nie ocze­kuje ode mnie, że będę mó­wiła płyn­nie, bo ra­czej ni­gdy nie będę. Ro­zu­miesz?

Ma­ry­sia stała z na­bur­mu­szoną miną, a po chwili na­ka­zała:

– To cho­ciaż mów ci­szej. Tak, żeby... cię nie sły­szeli.

Za­bo­lało. Wła­sne dziecko się jej wsty­dziło. Po­sta­no­wiła jed­nak nie ko­men­to­wać sy­tu­acji.

– Chodźmy do domu. Twoje ro­dzeń­stwo czeka na ławce.

– A co na obiad?

– Ro­sół.

– Znów ro­sół? Mamo! Zja­dła­bym cur­ry­wur­sta.

– Ale zjesz ro­sół. Bo je­ste­śmy Po­la­kami – rze­kła z iry­ta­cją.

Krze­sło Mar­cela wciąż po­zo­sta­wało pu­ste. Maja sta­rała się nie pa­trzeć w jego stronę, aby nie de­ner­wo­wać się jesz­cze bar­dziej. Dzieci prze­ko­ma­rzały się przy stole, wy­su­wa­jąc co chwilę nowe żą­da­nia do­ty­czące za­war­to­ści ich ta­le­rzy.

– Usmażę wam ja­jecz­nicę, do­brze? – za­pro­po­no­wała Maja.

– Ja chcę płatki – po­wie­dział Kac­per.

– A ja pa­rówkę – wtrą­ciła Mila.

– Płatki się je na śnia­da­nie, a pa­rówki są nie­zdrowe, prawda, mamo? – rze­kła Ma­ria.

Kaja, za­jęta oglą­da­niem bajki na ta­ble­cie, wy­łą­czyła się z ro­dzin­nego za­mie­sza­nia. Dzie­ciaki za­częły się kłó­cić. Maja użyła ca­łej siły woli, aby za­cho­wać spo­kój.

– To nie jest bu­fet, że­by­ście prze­bie­rali. Bę­dzie ja­jecz­nica i ko­niec. Kaja, odłóż, pro­szę, ten ta­blet i za­in­te­re­suj się tym, co się do­okoła cie­bie dzieje.

Dziew­czynka nie za­re­ago­wała. Znie­cier­pli­wiony sy­tu­acją star­szy brat pod­szedł do sio­stry i wy­rwał jej z rąk urzą­dze­nie. Roz­legł się wrzask, któ­rego na­stęp­stwem był prze­raź­liwy szloch. Tego już było za wiele. Maja zła­pała się za głowę. „Kto ma psz­czoły, ten ma miód, kto ma dzieci, ten ma smród” – przy­po­mniało jej się po­wie­dzonko babci. Kwin­te­sen­cja ży­cia, jakże mą­dra i praw­dziwa. Jakby tego było mało, roz­legł się ja­zgot psa, in­for­mu­jący o po­wro­cie głowy ro­dziny. Bo­loń­czyk o imie­niu Lejka po­ja­wił się w ich domu wiele lat temu i był speł­nie­niem ma­rzeń pier­wo­rod­nego ro­dziny Pre­isów.

– No, już, już, spo­koj­nie. Je­stem, je­stem, ko­chana psino. – Mar­cel wziął zwie­rzaka na ręce.

Maja tym­cza­sem była za­jęta roz­bi­ja­niem szes­na­stu ja­jek.

– Le­piej ją od­staw, tata, bo za­raz cię osika – ostrze­gła Kaja, która przed mo­men­tem zdo­łała się uspo­koić.

– No, wła­śnie, pa­mię­ta­cie, jak ją wy­bie­ra­li­śmy? – wtrą­cił się Kac­per. – A wła­ści­wie ona wy­brała nas, jak osi­kała mi spodnie. Dla­tego zo­stała Lejką.

Mar­cel zdą­żył w porę od­sta­wić psa. Pod jego no­gami mo­men­tal­nie po­wstała ka­łuża. Omi­nął ją i pod­szedł do żony. Ob­jął ją w pa­sie i zło­żył na jej karku po­wi­talny po­ca­łu­nek.

– Boże, jak ty pach­niesz – szep­nął jej do ucha, wcią­gnąw­szy ze świ­stem po­wie­trze. – Mia­łem fan­ta­styczne po­po­łu­dnie. Uczcimy to, jak dzieci za­sną?

– Nie ma mowy. Je­stem sko­nana. – Wy­swo­bo­dziła się z jego ob­jęć i za­częła ener­gicz­nie mie­szać jajka wy­lane na gi­gan­tyczną pa­tel­nię.

Po mę­czą­cym dniu trudno jej było wy­krze­sać z sie­bie en­tu­zjazm. Mąż wy­dął usta, uda­jąc nie­po­cie­szo­nego.

– Nie chcę ci ro­bić wy­mó­wek, ko­cha­nie, ale jak zo­stał­byś z nimi przez jedno po­po­łu­dnie, wie­czo­rem padł­byś jak kawka – pró­bo­wała się tłu­ma­czyć.

– Aż tak wy­mę­czy­li­ście matkę? Ban­dziory, prze­brzy­dłe dar­mo­zjady. Już ja wam po­każę! – krzyk­nął, pod­bie­ga­jąc do dzieci i gil­go­ta­jąc je.

Za­częła się go­ni­twa wo­kół stołu. Pi­ski ra­do­ści, szcze­ka­nie psa i za­bawa na ca­łego. Maja, na­kła­da­jąc ja­jecz­nicę na ta­le­rze i pa­trząc na to wszystko, za­sta­na­wiała się, ile tak na­prawdę dzieci ma na wy­cho­wa­niu. Oczy­wi­ście nikt jej nie słu­chał.

– Mar­cel – upo­mniała roz­ba­wio­nego męża, tre­nu­ją­cego z sy­nem ciosy ninja.

Dziew­czynki sę­dzio­wały w naj­lep­sze i nic nie wska­zy­wało na to, że za­bawa wkrótce do­bie­gnie końca.

– Mar­cel! – po­wtó­rzyła gło­śniej, pró­bu­jąc prze­krzy­czeć roz­wrzesz­czaną fe­rajnę. – Za­raz jajka osty­gną.

Nikt jej nie słu­chał. Wzięła głę­boki wdech, li­cząc do czte­rech, i na wy­de­chu po­li­czyła do ośmiu. „Za­raz zwa­riuję” – rze­kła do sie­bie w my­ślach. „Wyjdę z sie­bie i stanę obok, co­kol­wiek by ten stan ozna­czał”. Znów wdech i wy­dech. Wes­tchnęła i za­częła jeść.

– Dzie­ciaki, ko­niec. Ma­mu­sia zro­biła ko­la­cję. Sia­dać w tej chwili.

– Ale my nie je­ste­śmy głodni.

– Sia­dać, po­wie­dzia­łem.

Cała czwórka spoj­rzała wy­mow­nie na matkę, która – zda­wa­łoby się – nic nie ro­biąc, prze­rwała trwa­jącą w naj­lep­sze za­bawę.

– Co tak pa­trzy­cie na mamę? Prze­cież wam po­wie­dzia­łem, że ma­cie sia­dać.

Maja po­woli roz­sma­ro­wy­wała awo­kado na kromce peł­no­ziar­ni­stego pie­czywa, pró­bu­jąc za­cho­wać spo­kój. Kiedy jed­nak Mar­cel po­wtó­rzył jesz­cze kilka razy to samo, a dzie­ciaki wciąż nic nie ro­biły so­bie ze słów ojca – nie wy­trzy­mała. Do­no­śnym gło­sem zdy­scy­pli­no­wała dzieci:

– Czy to za­wsze ja mu­szę być tym złym po­li­cjan­tem? – za­py­tała męża.

Nie od­po­wie­dział, za to spo­waż­niał w jed­nej chwili, a wraz z nim spo­waż­niało całe ro­dzinne to­wa­rzy­stwo. Zro­biło jej się przy­kro. Jak za­wsze chciała do­brze i jak zwy­kle wy­szło źle. Ech, ży­cie. Do­go­dze­nie każ­demu człon­kowi ro­dziny było wy­zwa­niem prze­kra­cza­ją­cym czę­sto jej moż­li­wo­ści.

Ro­dzina jest jak ga­łę­zie drzewa. Wszy­scy ro­śniemy w in­nych kie­run­kach, lecz za­wsze łą­czą nas ko­rze­nie.Roz­dział 2

Proza ży­cia

Ko­lejny dzień wy­glą­dał nie­malże iden­tycz­nie. Z tą tylko róż­nicą, że Mar­cel tuż po prze­bu­dze­niu prze­ka­zał Mai in­for­ma­cję o tym, że nie­stety nie da rady wy­wią­zać się ze zło­żo­nych wczo­raj obiet­nic.

– Ale ko­cha­nie – jęk­nęła.

– Wiem...

– Dla­czego mi to ro­bisz?

– To nie ja. Po pro­stu na pewne sprawy nie mam wpływu. Zro­zum, pro­szę. Cha­rak­ter mo­jej pracy jest inny niż two­jej. Wiele za­leży od lu­dzi, z któ­rymi pra­cuję. Nie mogę so­bie wszyst­kiego za­pla­no­wać.

Przy­mknęła oczy i za­ci­snęła usta w wą­ską kre­skę. Pró­bo­wał do niej po­dejść, lecz się od­su­nęła, rzu­ca­jąc oschle, że nie ma czasu.

– Maja, prze­pra­szam. Ju­tro...

– Ju­tro bę­dzie tak samo, Mar­cel.

– Ale ty prze­cież... już nic nie mu­sisz, osią­gnę­łaś suk­ces. Twoje książki od lat sprze­dają się fan­ta­stycz­nie. Zro­zum, to jest moje pięć mi­nut. Mam szansę za­ist­nieć, zro­bić coś do­brego dla świata. Ty wiesz, co ja czuję?

– Tego nie wiem. Mogę się je­dy­nie do­my­ślać. Nie sie­dzę w two­jej gło­wie.

– To jest bar­dzo pro­ste, ja ci wszystko mogę po­wie­dzieć.

– Po­zwól, że po­roz­ma­wiamy o tym wie­czo­rem, do­brze? Mam dla sie­bie czas tylko do pięt­na­stej. Na­prawdę po­win­nam się te­raz sku­pić na pracy.

Chwy­ciła za fi­li­żankę z kawą, którą kilka mi­nut wcze­śniej za­pa­rzył dla niej wy­so­kiej klasy eks­pres ci­śnie­niowy. Uśmiech­nęła się z czu­ło­ścią do wspo­mnie­nia z nim zwią­za­nego. Kiedy miesz­kali w Pol­sce, raz w ty­go­dniu od­wie­dzała swoją uko­chaną ka­wiar­nię. Gdy za­pa­dła de­cy­zja o emi­gra­cji, Mar­cel do­wie­dział się, ja­kim eks­pre­sem dys­po­nuje owa ka­wiar­nia i za­in­sta­lo­wał w ich no­wym domu iden­tyczny. W kry­zy­so­wych chwi­lach przy­wo­ły­wała te wspo­mnie­nia, tłu­ma­cząc so­bie, że mąż ma do­bre in­ten­cje.

– Maja, gnie­wasz się?

– Nie gnie­wam. Je­stem może tro­chę roz­cza­ro­wana twoją po­stawą, ale się nie gnie­wam. – Od razu po­ża­ło­wała swo­ich słów.

– Po­roz­ma­wiamy?

– Po­roz­ma­wiamy, jak opadną emo­cje, do­brze? Na­prawdę mu­szę się skon­cen­tro­wać na pi­sa­niu. Jak za­czniemy te­raz wszystko ana­li­zo­wać, to nic już dzi­siaj nie zro­bię.

Ob­ró­ciła się na pię­cie i wy­szła, zo­sta­wia­jąc męża sa­mego. Po chwili pod­sko­czyła, zlęk­niona gło­śnym trza­śnię­ciem drzwiami. Wes­tchnęła i po­sta­no­wiła za­jąć się tym, co było te­raz ważne.

Otwo­rzyła pu­sty plik, wo­ła­jący bła­gal­nie, by za­peł­nić go gę­stym macz­kiem czar­nych zna­ków o war­to­ścio­wej tre­ści. Wy­ci­szyła te­le­fon i za­częła pra­co­wać. Po­prze­pla­tane ze sobą słowa two­rzyły ma­lo­wane wy­obraź­nią zda­nia, ma­jące na celu przy­nieść do­bro lu­dziom, któ­rzy będą je czy­tać. Mimo to jej in­ten­cje nie za­wsze od­czy­ty­wane były pra­wi­dłowo. By­wało, że ktoś wy­wle­kał wy­rwane z kon­tek­stu frag­menty, do­pi­sy­wał wła­sną nad­in­ter­pre­ta­cję i wy­bu­chała afera na cały in­ter­net. Kiedy była młod­sza, ana­li­zo­wała i pró­bo­wała zro­zu­mieć każdą uwagę wy­ce­lo­waną w tar­czę jej pi­sar­skiego warsz­tatu. Lata funk­cjo­no­wa­nia w tym za­wo­dzie za­owo­co­wały po­wsta­niem cze­goś w ro­dzaju sko­rupy, ma­ją­cej od­dzie­lić ją od reszty nie za­wsze przy­chyl­nego świata. Dziś pi­sała dla tych, któ­rzy czy­tali ze zro­zu­mie­niem.

Li­tera po li­te­rze za­peł­niała ko­lejne strony. Od czasu do czasu krę­go­słup da­wał znać, że po­winna zro­bić prze­rwę. Wsta­wała wtedy, pod­cho­dziła do okna, za któ­rym roz­cią­gał się wi­dok na prze­piękne góry. Rze­czy­wi­ście – jak mó­wił Mar­cel – nie miała po­wo­dów do na­rze­ka­nia. I fak­tycz­nie sta­rała się tego nie ro­bić. Tyle że ostat­nio od­no­siła wra­że­nie, że zmiany za­cho­dzące w niej sa­mej umy­kają uwa­dze męża. Cza­sami czuła się z tego po­wodu przy­gnę­biona...

Kiedy pi­sała, czas pły­nął nie­wia­ry­god­nie szybko. Po­chło­nięta fa­bułą, od­pły­wała w nie­znane re­jony wy­obraźni, pod­da­jąc się jej cał­ko­wi­cie. Py­tana o to, dla­czego pi­sze tak dużo i w tak szyb­kim tem­pie, od­po­wia­dała: „A dla­czego nie? Skoro w du­szy mi gra, to pod­daję się tej me­lo­dii”. Dziś nie mo­gła tego po­wie­dzieć. Nic się nie skła­dało. Za bar­dzo ana­li­zo­wała każdy aka­pit, co­fa­jąc się nie­po­trzeb­nie. Książka po­winna nieść czy­tel­nika. Skoro au­tor się mę­czy przy jej two­rze­niu, ist­nieje duże praw­do­po­do­bień­stwo, że jego od­czu­cia prze­łożą się na od­bior­ców.

Znie­chę­cona za­mknęła lap­top. Po­dą­ża­jąc za gło­sem ru­tyny, ru­szyła do kuchni. Wrzu­ciła do wy­ci­skarki kilka mar­che­wek i po chwili sok był go­towy. Pi­jąc go, ob­ser­wo­wała wska­zówki ze­gara, nie­ubła­ga­nie zbli­ża­jące się do pięt­na­stej. Ko­chała swoje dzieci nad ży­cie. Go­towa była zro­bić dla nich wszystko, ale ostat­nimi czasy za­częła so­bie uświa­da­miać, że po­trze­buje odro­biny od­de­chu, ja­kiejś zmiany, czasu tylko dla sie­bie... Ru­tyna, którą ko­chała, zda­wała się jej cią­żyć.

– Zde­cy­do­wa­nie za dużo my­ślę – po­wie­działa do sie­bie, od­sta­wia­jąc pu­stą szklankę do zmy­warki.

Gdy wy­cho­dziła z domu, na­tknęła się na pa­nią Imke, nio­sącą w rę­kach kosz pe­łen ubrań do pra­so­wa­nia. „Jak do­brze, że nie mu­szę tego ro­bić” – po­my­ślała.

– Dzień do­bry, pani Maju – po­wie­działa go­spo­sia.

Do­piero te­raz Maja się zo­rien­to­wała, że cały dzień spę­dziły obie w tym sa­mym domu, a mimo to nie spo­tkały się ani razu.

– Wi­tam, pani Imke. Miło pa­nią wi­dzieć. Ja... – za­jąk­nęła się, pró­bu­jąc zna­leźć nie­miec­kie słowo ozna­cza­jące uzna­nie, ja­kim da­rzyła ko­bietę. – Ja je­stem pani wdzięczna za to, że pani z nami jest. – Spoj­rzała wy­mow­nie na kosz z ubra­niami.

Zmie­szana Niemka mach­nęła tylko ręką.

Rze­czy­wi­stość mocno od­bie­gała od sche­matu. Prze­waż­nie to Po­lki pra­co­wały w nie­miec­kich do­mach, dla­tego zna­le­zie­nie nie­miec­kiej go­spo­dyni, otwar­tej i po­zba­wio­nej kom­plek­sów, za­jęło Pre­isom kil­ka­na­ście mie­sięcy. Mar­ce­lowi za­le­żało na tym, aby go­spo­sia po­ro­zu­mie­wała się z nimi po nie­miecku. Wie­dział z do­świad­cze­nia, że prak­tyczna na­uka ję­zyka jest o wiele sku­tecz­niej­sza niż bez­sen­sowne kle­pa­nie ob­co­brz­mią­cych wy­ra­żeń. Oczy­wi­ście miał ra­cję.

– Nie chcę się wtrą­cać, pani Maju, ale wy­gląda pani na zmę­czoną.

– Pro­szę na­zy­wać mnie Mają, po pro­stu – upo­mniała de­li­kat­nie po raz ko­lejny.

Go­spo­sia się za­czer­wie­niła.

– Mo­głaby pani być moją mamą. Jest mi nie­zręcz­nie, gdy od­nosi się pani do mnie tak ofi­cjal­nie. – Maja po raz pierw­szy otwar­cie na­zwała swe uczu­cia. Cie­szyła się, że wszel­kie dwu­znacz­no­ści wciąż może zwa­lać na karb kiep­skiej zna­jo­mo­ści ję­zyka.

– Co­raz le­piej pani mówi. Co­raz le­piej – po­chwa­liła ją Imke.

– Dzię­kuję. – Z wdzięcz­no­ścią przy­jęła kom­ple­ment i ru­szyła w kie­runku drzwi pro­wa­dzą­cych do ga­rażu. Po chwili za­trzy­mała się i znów zwró­ciła do go­sposi: – Pani Imke, pro­szę zo­sta­wić ten kosz. Niech pani wraca do ro­dziny. Może ja po­pra­suję wie­czo­rem? Tak dawno tego nie ro­bi­łam... – do­dała, już bar­dziej do sie­bie.

– Nie, nie, pan Mar­cel bę­dzie nie­po­cie­szony. Wy­pra­suję jego ko­szule.

– Pani Imke... – wes­tchnęła prze­cią­gle Maja. – Mar­cel nie­po­cie­szony? Prze­cież on na­wet nie od­różni, czy te ko­szule w ogóle były prane. – Przy­ło­żyła dłoń do ust, gdy zdała so­bie sprawę, że wła­śnie kpiła z wła­snego męża.

Go­spo­dyni wstrzy­mała od­dech w nie­mym ocze­ki­wa­niu na to, co za chwilę miało na­stą­pić. Zgęst­niałą ci­szę prze­rwał wresz­cie śmiech obu ko­biet.

– Co­fam to, co po­wie­dzia­łam o mężu, pani Imke. Nie sły­szała tego pani, prawda?

– Na­tu­ral­nie.

Po­now­nie się za­śmiały.

– Pę­dzę po dzieci. Mó­wię po­waż­nie, pro­szę zo­sta­wić to pra­so­wa­nie na ju­tro. Obo­wiązki do­mowe są nie do prze­ro­bie­nia.

– Bar­dzo dzię­kuję.

– Nie ma za co, do wi­dze­nia.

– Do wi­dze­nia.

Sie­działa za kie­row­nicą swo­jego SUV-a, mkną­cego w kie­runku przed­szkola. Nie kon­cen­tro­wała się na zna­kach ani na dro­dze, bo prze­mie­rzała tę trasę co­dzien­nie. Nie był to do­bry na­wyk. „Dla­czego jest mi ze sobą tak ciężko?” – za­py­tała sie­bie. Od mie­siąca pró­bo­wała coś na­pi­sać, ale ni­jak jej to nie wy­cho­dziło. Czyżby wła­śnie za­czął się ten kry­zys, o któ­rym czę­sto mó­wiły jej ko­le­żanki pi­sarki? „Zo­ba­czysz, każda na­stępna książka jest co­raz trud­niej­sza do na­pi­sa­nia” – sły­szała, ile­kroć wy­pusz­czała na ry­nek ko­lejne swoje li­te­rac­kie dziecko.

„Cza­sami czło­wiek tak bar­dzo chce wy­my­ślić coś, co po­rwie serca czy­tel­ni­ków, że za­po­mina o tym, iż każde słowo po­winno wła­śnie z niego pły­nąć. Może trzeba dać so­bie wię­cej czasu? Wy­je­chać gdzieś, po­znać no­wych lu­dzi, wy­słu­chać hi­sto­rii ich ży­cia, za­czerp­nąć in­spi­ra­cji? Tylko kto zo­sta­nie z dziećmi?” – ta­kie my­śli roz­pra­szały jed­nak cią­gle brzmiące jej w uszach słowa matki, która nie­spełna dwa lata temu zdo­była się na szcze­rość, wy­zna­jąc, że je­dyne, czego w ży­ciu ża­łuje, to tego, że nie miała wię­cej dzieci. Tu­ląc w ra­mio­nach do­ro­słą już Maję, pła­kała: „Po­win­nam czę­ściej ba­wić się z tobą. Za­miast tego wy­ty­ka­łam ci, że nie chcesz grać. Jakby te pie­przone nuty były wszyst­kim, na czym mi za­le­żało”. Chwilę po­tem wy­du­siła z sie­bie obiet­nicę za­nie­cha­nia ukła­da­nia sce­na­riu­szy ży­cio­wych wła­snej córce: „Skoro twoim prze­zna­cze­niem jest pi­sa­nie, to pisz. Pisz, co ci w du­szy gra. Ma­luj sło­wem piękne ob­razy, a ja będę się temu z dumą przy­glą­dać”.

Maja wie­działa, ile kosz­to­wało matkę to wy­zna­nie. Za­pa­mię­tała każde jego słowo, wra­cała do ich zna­cze­nia w chwi­lach ta­kich jak ta i za­sta­na­wiała się, czy były dla niej bło­go­sła­wień­stwem, czy blo­kadą, po­wstrzy­mu­jącą przed spon­ta­nicz­nym sko­kiem w nie­znane. Ma­rzył jej się sa­motny wy­jazd, ale też... ni­gdy nie chciała usły­szeć od któ­re­goś ze swo­ich dzieci, że prze­ga­piła ja­kiś ważny mo­ment ich ży­cia. Ot, zwy­czajne roz­terki matki. Nie róż­niła się pod tym wzglę­dem od zwy­kłych śmier­tel­ni­czek. Mimo że co chwilę ktoś uwa­żał jej ży­cie za ide­alne, ono wcale ta­kie nie było.

Kiedy we­szła na te­ren przed­szkola, do­znała déjà vu. Roz­mowa z na­uczy­cielką, przy­tu­la­nie naj­młod­szej có­reczki, kur­tu­azyjna wy­miana życz­li­wo­ści. Póź­niej to samo w szkole trójki star­szych dzieci. „Mamo, masz wodę?”. „Co na obiad?”. „Dla­czego nie ode­brał mnie tata?”. „Mamo, mów ci­szej, po co mają wie­dzieć, że je­ste­śmy z Pol­ski”. W dro­dze po­wrot­nej te same tłu­ma­cze­nia.

– By­cie Po­la­kiem to za­szczyt. Kie­dyś to zro­zu­miesz, Ma­ry­siu.

– Na pewno nie­prędko. Z jej lot­no­ścią to bę­dzie ra­czej trudne.

– Kac­per, prze­proś sio­strę. Nie ży­czę so­bie, aby­ście zwra­cali się do sie­bie w ten spo­sób. Czy to jest ja­sne?

Chło­pak ze zde­ner­wo­wa­nia za­ci­snął pię­ści.

– Mamo, ale ona cię ob­raża!

– Uwa­żam, że Kac­per ma ra­cję – do­dała sied­mio­let­nia Kaja.

„Boże, skąd w niej taka doj­rza­łość?” – zdzi­wiła się.

Naj­młod­sza có­reczka, Mila, we­soło ma­chała no­gami, ude­rza­jąc sa­mo­cho­dowy fo­tel matki.

– Ko­cha­nie, nie kop mnie, pro­szę – upo­mniała ła­god­nie córkę.

Płacz dziecka mo­men­tal­nie wy­peł­nił szczel­nie wiel­kie auto, zda­jące się kur­czyć do roz­mia­rów puszki coca-coli.

– Ja chyba za­raz zwa­riuję! – Z taką siłą za­ci­snęła ręce na kie­row­nicy, aż po­bie­lały jej knyk­cie.

– Wy­koń­czy­cie matkę – stwier­dził Kac­per.

– Za­mknij się, mą­dralo – syk­nęła Ma­ry­sia.

Mila wciąż się darła, a Kaja, nie­wzru­szona, wpa­try­wała się w okno.

– CI­SZA! Je­żeli za mo­ment wszy­scy nie za­milk­nie­cie, przy­się­gam, że wy­sa­dzę was z tego sa­mo­chodu i bę­dzie­cie wra­cać na pie­chotę. Zro­zu­miano?

Efekt chwi­lo­wej utraty pa­no­wa­nia nad sobą był taki, że Mila krzy­czała jesz­cze gło­śniej. Do wrza­sku Mili do­łą­czył ci­chy szloch Kai. Kac­per i Ma­ry­sia spoj­rzeli na matkę zło­wrogo. Proza ży­cia. „Gdzie po­peł­niam błąd?” – po­my­ślała. „Co ro­bię nie tak? Po­trze­buję ja­kiejś zmiany. Te­raz, za­raz, już. Nie od dziś wia­domo, że tylko dzieci lub głupcy ocze­kują in­nych efek­tów, po­dą­ża­jąc wciąż tą samą, do­brze ukle­paną drogą”.