Kamica żółciowa - ebook
Kamica żółciowa - ebook
Powstające w drogach żółciowych złogi mogą wywoływać zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, napady ostrego bólu (zwanego kolką wątrobową) i groźne powikłania. Do czynników sprzyjających rozwojowi kamicy żółciowej należą między innymi: nieregularny tryb życia, niewłaściwe odżywianie, otyłość i – paradoksalnie – gwałtowne odchudzanie. Autorzy pokazują, jak należy zmodyfikować sposób odżywiania: co jeść, a jakich potraw unikać, aby zapobiec dolegliwościom lub doprowadzić do zmniejszenia złogów. Książka zawiera również najważniejsze informacje dotyczące przyczyn i mechanizmów powstania kamicy żółciowej oraz zwięzłe omówienie farmakologicznych i chirurgicznych metod jej leczenia.
Kategoria: | Medycyna |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-200-6391-2 |
Rozmiar pliku: | 4,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych stanowi ogromny problem zdrowotny i społeczny w krajach Unii Europejskiej oraz w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. W Polsce występuje u ponad 12% populacji.
Kamica pęcherzyka żółciowego u większości chorych (55–60%) przebiega bezobjawowo. U pozostałych objawy kliniczne są bardzo zróżnicowane, niejednoznaczne i mogą być przyczyną pomyłek diagnostycznych. Niektórzy chorzy (10–15%) są niepotrzebnie operowani, gdyż przyczyny występujących u nich dolegliwości nie są związane z kamicą żółciową, lecz z chorobami czynnościowymi i organicznymi żołądka, dwunastnicy oraz jelita grubego (np. dyspepsja czynnościowa, zespół jelita drażliwego, choroba wrzodowa).
W poradniku przedstawiono zagadnienia dotyczące częstości występowania kamicy żółciowej, przyczyny jej powstawania, a także czynniki ryzyka oraz ich zwalczanie. Omówiono także rozpoznawanie i leczenie tej choroby.
Szczególną uwagę zwrócono na żywienie i styl życia — czynniki zwiększające ryzyko rozwoju choroby. Wiele miejsca poświęcono roli żywienia w zapobieganiu kamicy żółciowej i zmniejszaniu ryzyka wystąpienia objawów klinicznych u osób, u których potwierdzono istnienie tego schorzenia. Zwrócono także uwagę na fakt, że gwałtowne odchudzanie może prowadzić do wystąpienia kamicy żółciowej, ponieważ dieta niskokaloryczna upośledza opróżnianie pęcherzyka, co prowadzi do zastoju żółci. Podano również przykładowe jadłospisy oraz wykazy produktów spożywczych zalecanych i niezalecanych dla osób chorujących na kamicę żółciową.
Książka zawiera także wiele praktycznych rad związanych z diagnostyką, leczeniem, zaleceniami żywieniowymi i stylem życia u osób z kamicą żółciową. Rady te mogą być przydatne zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy pracujących w podstawowej opiece zdrowotnej.KAMICA ŻÓŁCIOWA – PROBLEM ZDROWOTNY I SPOŁECZNY MIROSŁAW JAROSZ
Kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób. Najczęściej przebiega ona bezobjawowo. Jednak rozwój badań diagnostycznych i ich powszechna dostępność, zwłaszcza ultrasonografii, spowodował zwiększenie liczby rozpoznawanych przypadków tej choroby.
Z powodu szerokiego rozpowszechnienia, wysokich kosztów związanych z diagnostyką i leczeniem oraz powikłaniami, jak również dużych strat ekonomicznych wynikających z wysokiej absencji chorych w pracy, zalicza się kamicę żółciową do chorób społecznych.
W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej u około 15–20 mln osób rozpoznano kamicę żółciową, każdego roku zaś przybywa około 800 tys. nowych zachorowań. Na badania diagnostyczne i leczenie kamicy żółciowej oraz jej powikłań wydaje się w tym kraju około 5 mln dolarów rocznie. Cholecystektomia (wycięcie pęcherzyka żółciowego) jest jedną z najczęściej wykonywanych operacji w USA; oszacowano, że w ciągu roku wykonuje się przeciętnie około 500 tys. takich zabiegów.
Kamica żółciowa określana jest także mianem choroby cywilizacyjnej lub choroby ludności krajów wysoko rozwiniętych. Na przykład: wraz z rozwojem ekonomicznym Japonii na przestrzeni kilkunastu lat wzrósł prawie 2,5-krotnie odsetek osób z kamicą pęcherzyka żółciowego (z 2,7 do 6,7% całej populacji); natomiast w Meksyku w latach 50. wieku XX kamica żółciowa występowała u 12% populacji, a w latach 80. częstość występowania tej choroby wzrosła do 15,8%. Najbardziej znamienny jest fakt, że występuje ona aż u 23,3% Meksykanów żyjących w USA.CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA KAMICY ŻÓŁCIOWEJ MIROSŁAW JAROSZ
Kamica żółciowa należy do najczęściej występujących chorób. W Europie i USA choruje na nią od 10 do 20% populacji. W około 80% przypadków kamicy pęcherzyka żółciowego lub (i) dróg żółciowych występują kamienie cholesterolowe, w pozostałych — kamienie barwnikowe lub mieszane.
W Europie i USA kamica żółciowa stanowi bardzo poważny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny.
Nie mamy w Polsce badań epidemiologicznych tej choroby przeprowadzanych na szeroką skalę; wyniki badań wybranych subpopulacji wskazują jednak, że kamica żółciowa występuje w naszym kraju u ponad 12% ludności.
W różnych regionach świata obserwuje się znaczne różnice w częstości występowania kamicy żółciowej; na przykład w krajach europejskich spotykana jest ona u 10–12% populacji, a w USA — u 20%.
Częstość występowania kamicy żółciowej — zarówno u kobiet, jak i mężczyzn — wzrasta wraz z wiekiem (tabela 1). Wynika to z faktu, że kamienie żółciowe bardzo rzadko ulegają samoistnemu rozpuszczeniu; dlatego też złogi powiększają się wraz z upływem czasu. Poza tym wraz z wiekiem wzrasta wydzielanie cholesterolu do żółci i zmniejsza się wytwarzanie kwasów żółciowych, które zapobiegają powstawaniu złogów cholesterolowych. W rezultacie, w miarę starzenia się organizmu, żółć staje się bardziej litogenna (wzrasta skłonność do tworzenia się złogów).
Tabela 1
Częstość występowania kamicy żółciowej (w %) w różnych grupach wiekowych w populacjach wybranych krajów (M — mężczyźni, K — kobiety)
Populacja
Wiek (w latach)
20– 29
30 – 39
40 – 49
50 – 59
> 60
K
M
K
M
K
M
K
M
K
M
Włochy
3
2
9
3
17
18
22
12
28
17
Niemcy
1,9
1,4
5,6
4,3
9,5
10,5
14
10
Norwegia
6
5
15
13
25
18
24
25
41
37
Dania
5
2
6
2
14
7
20
13
Szwecja
17
22
USA
4,4
13
5,2
1,1
8,2
5,9
12
7,3
16
17
Meksyk
11
1
13
5
20
7
22
10
16
Brazylia
3
1,8
11
2,9
13
6,3
23
7,8
30
16
Kamicy żółciowej sprzyja również płeć żeńska. Zachorowalność u kobiet jest 2–3 razy większa niż u mężczyzn. Wiąże się to prawdopodobnie z wydzielaniem większej u kobiet — niż u mężczyzn — ilości cholesterolu do żółci i mniejszą syntezą kwasów żółciowych w wątrobie (tabela 2).
Do najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia kamicy żółciowej należy otyłość. Wiele przesiewowych badań wykazało bardzo wyraźną (istotną statystycznie) liniową zależność pomiędzy wskaźnikiem masy ciała (BMI) a częstością występowania tej choroby, zwłaszcza u kobiet.
Tabela 2
Główne czynniki ryzyka, stwierdzone w badaniach epidemiologicznych, związane z zachorowalnością na kamicę żółciową (zwłaszcza cholesterolową)
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Czynnik ryzyka | Prawdopodobne zaburzenia |
| | metaboliczne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Wiek | zwiększenie wydzielania cholesterolu |
| | do żółci i zmniejszenie syntezy |
| | kwasów żółciowych |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Płeć żeńska | nadmierne wydzielanie cholesterolu |
| | do żółci; mniejsza synteza kwasów |
| | żółciowych |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Otyłość | zwiększenie wydzielania cholesterolu |
| | do żółci oraz zwiększenie syntezy |
| | cholesterolu w wątrobie (zwiększona |
| | aktywność enzymu HMG-CoA- |
| | |
| | -reduktazy) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Szybka utrata masy ciała | zwiększenie wydzielania cholesterolu |
| | do żółci; zmniejszenie syntezy |
| | kwasów żółciowych; zmniejszona |
| | czynność skurczowa pęcherzyka |
| | |
| | żółciowego |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Ciąża | zwiększenie wydzielania cholesterolu |
| | do żółci |
| | |
| | i zmniejszona czynność skurczowa |
| | pęcherzyka |
| | |
| | żółciowego |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Doustne środki antykoncepcyjne | zwiększenie wydzielania cholesterolu |
| | do żółci |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Leczenie estrogenami | zwiększenie wydzielania cholesterolu |
| | do żółci oraz zmniejszenie syntezy |
| | kwasów żółciowych |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| Inne (rzadsze): | różne mechanizmy |
| | |
| – leki (np. oktreotyd, klofibrat) | |
| | |
| – choroby jelita cienkiego | |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
Stwierdzono, że u osób z BMI > 45 istnieje siedmiokrotnie większe ryzyko zachorowania na kamicę pęcherzyka żółciowego niż u osób mających prawidłową masą ciała.
Prawdopodobnie u osób otyłych następuje zwiększone wydzielanie cholesterolu do żółci. Wynika to ze zwiększonej aktywności enzymu odpowiedzialnego za wielkość biosyntezy cholesterolu w wątrobie (czyli reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo-koenzymu A, w skrócie: HMG-CoA-reduktazy).