Kodex handlowy - ebook

WSTĘP.

Pra­wo han­dlo­we Fran­cuz­kie ze zle­ce­nia ja­śnie Wiel­moż­ne­go Mi­ni­stra Spra­wie­dli­wo­ści prze­ło­żo­ne, na wi­dok pu­blicz­ny wy­cho­dzi. Część ta Praw w na­szym ię­zy­ku nie­tknię­ta, pod­le­ga­ła trud­no­ściom w prze­ło­że­niu. Tle ie Tłu­macz z han­dlem nie oswo­io­ny, urzę­do­we­mi ro­bo­ta­mi za­rzu­co­ny, i za­le­d­wo ied­no­mie­sięcz­ne wol­ne go­dzi­ny pra­cy tey po­świę­cić mo­gą­cy, prze­ła­mać usi­ło­wał, ła­two Czy­tel­nik do­strze­że.

Nie iest na­szą rze­czą mó­wić tu… czy­li Ko­dex Han­dlo­wy, iako do­peł­nie­nie Ko­de­xu Cy­wil­ne­go, a za­tem iako część Praw tym­że Ko­de­xem nie­obię­tych, nas obo­wię­zu­ie? Tak da­le­ko iest, lub bydź moie do na­sze­go kra­iu za­sto­so­wa­nym? Czem prze­wyż­sza Pra­wa han­dlo­we in­nych Na­ro­do­wi Rzecz ta Na­czel­ni­kom Rzą­du, Na­ro­do­wi, i zda­niu sza­now­ney Pu­blicz­no­ści, wresz­cie nowo u sta­no­wio­ney nay­ła­ska­wieu przy­go­to­waw­czey Kom­mis­syi, iest zo­sta­wio­na.

Zęby zaś, nim szczę­śli­wy zbli­ży się mo­men­ty w któ­rym Na­ród sto­sow­nie do Kon – sty­tu­cyi na Seym zgro­ma­dza­ny, wzglę­dem Praw sta­no­wić za­cznie, każ­dy cie­ka­wy, wszel­kich od­dzia­łów Praw Fran­cuz­kich, dziś rów­ną z orę­żem w więk­szey czę­ści Eu­ro­py z pierw­szeń­stwem roz­cią­głość ma­ią­cych miał wy­obra­że­nie, win­ni­śmy uwia­do­mić ni­niej­szym, iż praw­nic­two han­dlo­we Fran­cuz­kie, ze trzech głów­nych czer­pa się źrzó­deł. Na­przód z sa­me­go dziś wy­cho­dzą­ce­go te­xtu, do któ­re­go z praw póź­niey za­pa­dłych i w su­ple­men­cie do Praw Na­po­le­ona umiesz­czo­nych, iako to: kar­ta 132. Pra­wo wzglę­dem od­da­wa­nia Summ da De­po­zy­tu; kar­ta 159 De­kret Ce­sar­ski wzglę­dem uro­czy­sto­ści przy ob­sy­gi­la­cy­ach za­cho­wać się mia­nych; kar­ta 207 zda­nie Rady Sta­nu wzglę­dem uro­czy­sto­ści przy pro­te­stach W kstów, i kar­ta 235 Pra­wo wzglę­dem ilo­ści sto­we­go czy­li pro­cen­tów, w cy­wil­nych i han­dlo­wych dzia­ła­niach, prze­ło­żo­ne tu przy… dane będą. Po­wtó­re, z po­wo­dów do usta­no­wie­nia Praw tak w te­xcie, iako też do­dat­ku umiesz­czo­nych. Po­trze­cie, ze dwóch Kon­ten­ta­rzy do Pra­wa han­dlo­we­go pod ty­tu­łem Ku­piec do­sko­na­ły przez Pana Do­fo­ur we dwóch, i Pi­smo pod­ręcz­nie han­dlu­ią­cych przez Pana Bo­ucher, po­dob­nież im dwóch To­mach, któ­re w tym roku na wi­dok pu­blicz­ny wy­szły.

Dwa pierw­sze zrzó­dła iuz są cał­kiem prze­ło­żo­ne, z trze­cie­go nay­po­trzeb­nie­usze wy­jąt­ki, ksi­qzek, rei es­trów, to­wa­rzystw han­dlo­wych i rę­ko­dziel­nych… we­xlów, fak­tur, róż­nych zo­bo­wią­zań się czy­li kon­trak­tów t tym po­dob­nych dzia­łań han­dlo­wych i rę­ko­dziel­nijch ty­czą­ce się, do mniey­sze­go dzie­ła za­łą­cza­ne będą.

Ogół ten na Oy­czy­sty ię­zyk prze­ło­żo­ny, po­ma­ga­iac do obe­zna­nia się z Du­chem praw Na­po­le­ona Wiel­kie­go, z han­dlem i rę­ko­dzie­ła­mi iemu pod­le­głych lub sprzy­mie­rzo­nych Kra­iów, nas do na­śla­do­wa­nia, a moie i do utwo­rze­nia cze­goś po­dob­ne­go, bar­dziey do na­sze­go Kra­iu przy­sto­so­wa­ne­go, za­chę­ci.

Od­ra­dza­iąc się… gdy mi­łey doy­rza­ło­ści kosz­to­wać chce­mu, na­le­ży nam… aby­śmy się z tem wszyst­kiem, co nie­gdyś u nas, ca w in­nwch Kra­iach było lub iest do do­sko­na­ło­ści zbli­żo­nem obe­zna­li. Obe­zna­nie się to, sta­me się u nas źrzó­dłem Praw, któ­re, im po­źniey­sze, tym dosk na­lsze bydź mogą; han­del, rę­ko­dzie­ła, pod­nieść i usta­lić zdo­ła­ią.

Nie wy­pusz­cza­my nig­dy z pa­mię­ci, iż kray rol­ni­czy, kray we wszel­kie pło­dy zie­mi ob­fi­ty, kray wiek rzek spław­ny­cri, lub… spław­ne­mi bądź mo­gą­cych ma­ią­cy, sło­wem kray nasz, za po­dźwi­gnie­niem w nim han­dlu.

i rę­ko­dzieł, do praw­dzi­wey i sta­łem doyść może po­myśl­no­ści Ale oraz pa­mię­tay­my, że bez Praw do­brych, każ­de­go miesz­kań­ca obo­wią­zu­iąctch, i sta­ro Pol­ską szcze­rość, rze­tel­ność, mo­ral­ność, tu­dzież skrzęt­ność i pra­co­wi­tość od­na­wia­ją­cych, ni­cze­go do­ka­zać nie­mo­źe­my.

Ka­zi­mierz Wiel­ki za­kła­da­łqc wę­giel­ny ka­mień na­stę­pu­cy po­myśl­no­ści tego Kra­iu W któ­rym paw­tu­ał, od wpro­wa­dze­nia Praw do­brych za­czy­nał. W mia­rę roz­cią­gło­ści Praw tego Kró­la, dźwi­ga­ły się rę­ko­dzie­ła; han­del, mia­sta, a na­stęp­nie po­myśl­ność Na­ro­du; za od­stą­pie­niem zaś od Du­cha tych­że Praw, wą­tla­ło wszyst­ko, a z cza­sem w tym stop­niu upa­dło, iż tam gdzie przed dwo­ma wie­ka­mi, set­ne róż­ne­go ro­dza­iu czyn­ne sta­ły warsz­ta­ty tam gdzie za­gra­nicz­ni po­czy­ty­wa­li so­bie za za­szczyt być Oby­wa­te­la­mi, tam dziś garst­ka nędz­nych i nie­zdat­nych rol­ni­ków w nie­do­stat­ku i gnu­sno­ści nisz­cze­ie, ram dziś na bru­ko­wa­nych daw­niey uli­cach, dęby ro­sną.

Za­le­d­wo po­my­śla­no u nas pod ostat­niem pa­no­wa­niem o ulep­sze­niu Praw, a po­iaz­dy, wy­praw­ne skó­ry, obu­wie, piwa, mąki, Or­gar­mi­strzow­ska ro­bo­ta, War­szaw­skie; suk­na Wiel­ko­pol­skie, Fa­ians Ko­rec­ki, że­la­zo róż­nych Kuź­nic Szwedz­kie­mu się rów­na­ią – ce z pierw­szeń­stwem ter kra­iu i za­gra­ni­cą są szu­ka­ne. Pew­ną iest rze­czą, ii do­bre Pra­wa, wzrost han­dlu i rę­ko­dzieł przy­śpie­szyzć, a do­pro­wa­dzo­ne do stop­nia do­sko­na­ło­ści uwiecz­nić mogą; wiec gdy nam test po­zwo­lo­no, nay­lep­sze Pra­na wy­bie­rać so­bie mamy.

Kto miał spo­sob­ność obe­zna­nia się z pra­wa­mi, han­del i rę­ko­dzie­ła urzą­dza­ią­ce­mi, tak u nas iako i w są­siedz­kich Kra­iach do­tąd używc­me­mi, ten po­rów­naw­szy ie bez­stron­nie z ni­nie­ij­szym Ko­de­xem, uzna one­go wyż­szość, uzna więk­szą do na­sze­go Kra­iu sto­sow­ność, uzna go iako ie­dy­ne źrzó­dło do przy­wró­ce­nia tey rze­tel­no­ści, skrom­no­ści, i wza­iem­ney uf­no­ści, któ­re od wie­ków Na­ród nasz szcze­gól­niey ce­cho­wa­ły… uzna go zdol­nym do przy­wró­ce­nia tey po­myśl­no­ści, iaką nasz Kray przed dwo­ma wie­ka­mi ia­śniał­Duch Praw han­dlo­wych Fran­cuz­kich, ma­iąc za szcze­gól­niej­szy cel, aby z klas­sy trud­nią­cych się han­dlem i rę­ko­dzie­ła­mi sza­now­ny i Kra­io­wi po­ży­tecz­ny zbiór Oby­wa­te­li utwo­rzył, i tych­że za po­śred­nic­twem to­wa­rzy­stwa Ko­man­dy­to­we­go, z wła­ści­cie­la­mi zie­mi, z Ka­pi­ta­li­sta­mi, sło­wem ze wszyst­kie­mi ma­ięt­ne­mi, któ­rzy się han­dlem nie trud­nią lub trud­nić nie mogą, wę­złem wspól­ne­go in­te­re­su po­łą­czył. Stąd suro – waść Praw Fran­cuz­kich nie­ia­ką, czy­nią­ca od­ra­zę, na sza­now­nych w praw­dzi­wem zna… cze­niu Kup­ców, ścią­gnę­ła­by ne­wy­ra­cho­wa­ne po­żyt­ki; czczy i sła­by po­czy­na­ją­cy Ku­piec za­drżał­by, nim­by pod­stęp­ny han­del otwo­rzył, gdy tym­cza­sem rze­tel­ny, oszczęd­ny i skrom­ny, za­si­lo­ny; ka­pi­ta­łem lub po­rę­ką mo­ięt­niey­szych w kra­iu oby­wa­te­li, miał­by w zy­sku te wy­so­kie pro­cen­ta, któ­re dziś za­gra­nicz­nym opła­ca.

Me raz zwie­dzio­ny, a stąd trwoż­li­wy Ka­pi­ta­li­sta, oswo­iw­szy się z pra­wi­dła­mi ku­piec­twa, tu­dzież z za­pro­wa­dzo­ną czy­li bar­dziey od­ro­dzo­ną mo­ral­no­ścią, tych któ­rzy się ha­nu­lim trud­mą, chęt­nie­by han­dlo­wi i rę­ko­dzie­łom, a to z bar­dzo ma­łym zy­skiem, za­wie­rzył swych ka­pi­ta­łów. Te skut­ki z Pra­wa han­dlo­we­go, iako nie­ochyb­ne do­bro Na­ro­du, po­mno­że­nie kre­dy­tu ala­tych, któ­rzij się istot­nym han­dlem lub rę­ko­azie­la­mi trud­nią, prze­ko­nać­by o po? trze­bię one­go, i do na­le­ży­te­go roz­bio­ru i za… si­la­nia grun­tow­tie­mi my­śla­mi, zay­mu­ią­cey się tym przed­mio­tem Kom­mis­syi, każ­de­go do­brze my­ślą­ce­go, za­chę­cić po­win­ny.

W. S, M. Tłu­macz.KO­DEX HAN­DLO­WY

FRAN­CUZ­KI

Xię­ga pierw­sza

O HAN­DLU W OGÓL­NO­ŚCI.

TY­TUŁ I.

O KUP­CACH.

Art: I. Kup­ca­mi są ci, któ­rzy się czyn­no­ścia­mi han­dlo­we­mi trud­nią i to za­trud­nie­nie za cią­gły so­bie do ży­cia spo­sób, obie­ra­ią.

a. Ma­ło­let­ni oboy­ga płci… usa­mo­wol­nie­ni któ­rzy lat osiem­na­ście skoń­czy­li, chcąc ko­rzy­stać z pra­wa do pro­wa­dze­nia han­dlu któ­re­go im ar­ty­kuł 487 Ko­de­xu Na­po­le­ona do­zwa­la: dzia­łań han­dlo­wych in­a­czey roz­po­czy­nać nie są moc­ni, ani za peł­no­let­nich ( ile się to obo­wiąz­ków któ­re przy­y­mu­ią i czyn­no­ści han­dlo­wych któ­re przed­się­bio­rą, ty­cze) uwa­ża­ny­mi bydź nie mogą; aż 1m o. za po­prze­dza­ią­cym ze­zwo­le­niem oyca, lub ich mat­ki, gdy­by oy­ciec nie żył, był w ku­ra­te­li lub nie­przy­tom­nym w kra­iu; albo gdy­by o.

boie ro­dzi­ce nie byli za po­prze­dza­ią­cym znie­sia­niem się rady fa­mi­liy­ney przez try­bu­nał sądu cy­wil­ne­go za­twier­dzo­nym… zdo . Za po­prze­dza­ią­cym cią­gnie­niem do akt try­bu­na­łu han­dlo­we­go, miey­sca za­miesz­ka­nia, któ­re, so­bie obie­ra­ią, tu­dzież pu­blicz­nym wy­wie­sze­niem w kan­cel­la­ryi do­ku­men­tu upo­waż­nie­nie ta­ko­we u do­wod­nia­ią­ce­go.

3. Praw­dło w po­wyż­szym ar­ty­ku­le Za­war­te, roz­cią­ga się oraz i do ma­ło­let­nich nie bę­dą­ycch iesz­cze kup­ca­mi, a to względ­nie wszel­kich czyn­no­ści ich, któ­re pra­wi­dła­mi po­niż­szych ar­ty­ku­łów 18 i 19 Xię­gi IV, Ty­tu­łu ago Za czyn­no­ści han­dlo­we uzna­ne są.

4. Żona nie może pod swo­im imie­niem roz­po­czy­nać han­dlu bez po­przed­ni­cze­go ze­zwo­lel­nia męża.

5. Żona iako iuż pod swo­im imie­niem han­del pro­wa­dzą­ca, może się ie­dy­nie co do czy­ni­łoś i te­goż han­dlu na­wet bez upo­waż­nie­nia mę­żow­skie­go praw­nie obo­wią­zy­wać, i w ta­ko­wym ra­zie męża swe­go; gdy iest mię­dzy nie­mi wspól­ność ma­iąt­ku, do od­po­wie­dzial­no­ści po­cią­ga.Żona za pro­wa­dzą­cy pód wła­snym imie­niem han­del uwa­żać się nie może, do­pó­ki to­wa­ry je­dy­nie ze skła­du mę­żow­skie­go po­cho­dzą­ce, cze­ścia­mi roz­prze­da­ie; w ów czas do­pie­ro za ta­ko­wa uwa­ża­na bydź ma, gdy han­del cał­kiem od­dzie­la­ny pro­wa­dzi.

6. Ma­ło­let­ni kup­cy do pro­wa­dze­nia han­dlu spo­so­bem po­wyż­szym upo­waż­nie­ni, mogą się na swym nie­ru­cho­mym ma­iąt­ku… zo­bo­wią­zy­wać i ten­że dłu­ga­mi ob­cią­żać.

Mogą ten­że ma­ią­tek i… zby­wać, ied­na­ko­woż.. z za­cho­wa­niem for­mal­no­ści ar­ty­ku­lem 457, i na­step­ne­mi w Ko­de­xie Na­po­lto­na, prze­pi­sa­nych.

7. Po­dob­nież żony, han­del, pod wła­snym imie­niem pro­wa­dzą­ce, mogą się co do swe­go nie­ru­cho­me­go ma­iąt­ku, zo­bo­wią­zy­wać, ta­ko­wyż dłu­ga­mi ob­cią­żać i zby­wać.

Dóbr ato­li swo­ich któ­re iaka po­sa­goye kon­trak­tem przed­ślub­nym wy­szcze­gól­nio­ne – są, nie­mo­gą ( gdy po­dług pra­wi­dła po­sa­go­we­go za­mąż po­szły), ani dłu­ga­mi ob­cią­żać ani zby­wać, iak tyl­ko w ta­ko­wych wy­pad­kach i po­dług ta­ko­wych for­mal­no­ści; ia­kie Ko­de­xem Na­po­le­oona ozna­czo­ne i prze­pi­sa­ne są.

TY­TUŁ II,O XIĄŻ­KACH KU­PIEC­KICH.

8. Każ­dy ku­piec obo­wią­za­nym iest do utrzy­my­wa­nia dzien­ni­ka, któ­ry­by przed­sta­wiał dzień po dzień, dłu­gi wszel­kie tak mu na­leż­ne, iako i przez nie­go win­ne (ac­ti­va i pas­siya), dzia­ła­nia iego han­dlo­we, po­je­dyń­cze kup­no i sprze­daż, (ak­cep­to­wa­nie) przyj­mo­wa­nie lub prze­no­sze­nie (in­dos­so­wa­nie.) wszel­kie­go ro­dza­iu we­xlów i pa­pie­rów han­dlo­wych, a w ogul­no­sci wszyst­ko to; co pod ia­kim­kol­wiek bądź na­zwi­skiem od­bie­ra, uzy­sku­ie lub w y pła­ca; i któ­ry­by wy­szcze­gól­niał mie­sią­ca każ­de­go sum­my, pie­nięż­ne na utrzy­ma­nie domu wy­ło­żo­ne; prze­pis zaś ten za­cho­wać się po­wi­nien bez­względ­nie na inne w han­dlu po­spo­li­cie uży­wa­ne xiąż­ki, któ­re ato­li tak nie­odbi­cie po­trzeb­ne nie są.

Obo­wią­za­ny iest: wszel­kie han­dlo­we li­sty któ­re od­bie­ra, w pacz­kach ża­cho­wo­wy­wać; a te któ­re po­sy­ła, do xiąż­ki ko­pie obey­mu­ią­cey, wpi­sy­wać.

9. Jest obo­wią­za­nym co­rocz­nie ca­łe­go swe­go ru­cho­me­go i nie­ru­cho­me­go ma­iąt­ku, wszel­kich dłu­gów tak so­bie na­leż­nych, iako przez sie­bie win­nych (ac­ti­va i pas­si­va) in­wen­tarz pod wła­sno­ręcz­nym pod­pi­sem spo­rzą­dzać i ta­ko­wy in­wen­tarz rok wrok do xiąż­ki od­dzieln ey na to prze­zna­czo­ney wpi­sy­wać.

10. Xie­ga dzien­ni­ka i xię­ga in­wen­ta­rza co rok pa­ra­fo­wa­ne (za­świad­cza­ne pod­pi­sem) bydź maią.

11. Xię­gi, któ­rych nie od­bi­tą po­trze­bę ar­ty­ku­ły po­wyż­sze 8 i y… wska­zu­ią, ie­den z sę­dziów try­bu­na­łu han­dlo­we­go albo bur­mistrz lub ław­nik, w zwy­czay­ney for­mie i bez­płat­nie kar­ta za kar­tą, licz­bo­wać i par­fa­fo­wać (za­świad­czać) be­dzie. Kup­cy obo­wią­za­ne­mi są do za­cho­wa­nia ta­ko­wych xiąg, przez 'prze­ciąg lat dzie­się­ciu.

12. Xię­gi po­rząd­nie utrzy­my­wa­ne, sę­dzia w spra­wach ku­piec­kich i in­nych z han­dlu wy­pły­wa­ią­cych, za do­wo­dy przy­pu­ścić może.

13. Gdy xie­gom (do któ­rych po­rząd­ne­go utrzy­my­wa­nia ba­wią­cy się han­dlem są obo­wią­za­ni). na po­wyż­szych for­mal­no­ściach zby­wa; w ta­ko­wym ra­zie, ani są­dow­nie skła­da­ne­mi, ani iako do­wo­dy na stro­nę tych kto­rzy ie utrzy­my­wa­li; uży­te­mi… bydź nie mogą nie ście­śnia­iąc ied­nak przez to pra­wi­deł, w xię­dze o upa­dłych han­dlach i ban­kruc­twach, prze­pi­sać się ma­ią­cych,

14. Sąd może na­ka­zać skła­da­nie (pro­du­ko­wa­nie) xią­żek han­dlo­wych i iu­wen­ta­rzów ie­dy­nie w oko­licz­no­ściach spad­ko­wych, wspól­no­ści ma­iąt­ku, dzia­łów mię­dzy to­wa­rzy­stwa­mi han­dlo­we­mi, tu­dzież upa­dło­ści czy­li za­cho­dzą­cych ban­kructw, ty­czą­cych się.

15. W ciąg spra­wy ia­ko­wey, sę­dzia zło­że­nie (pro­du­ko­wa­nie) xią­żek na­wet z urzę­du na­ka­zać może, a to dla wy­pi­sa­nia z nich tego; co się do spra­wy ścią­ga.

16. W zda­rze­niu, gdy się xię­gi, któ­rych zło­że­nie ofia­ro­wa­ne, żą­da­ne, lub na­ka­za­ne zo­sta­ło; w miey­scach od sądu w któ­rym się spra­wa to­czy, zbyt od­le­głych znay­du­ią: mogą sę­dzio­wie albo try­bu­na­ło­wi han­dlo­we­mu owe­go miey­sca, do roz­trzą­śnie­nia xią­żek uczy­nić zle­ce­nie, albo umo­co­wać Sę­dzie­go Po­ko­iu, do wey­rze­nia w też xię­gi, spo­rzą­dze­nia pro­to­ku­łu Wzglę­dem tre­ści onych­że i prze­sła­nia go do sądu, w któ­rym spra­wa wisi.

17. Je­że­li stro­na któ­rey xię­gom chcą dać wia­rę… zło­żyć onych nie­chce; w ta­ko­wym ra­zie sę­dzia stro­nę prze­ciw­ną, do przy­się­gi do­pu­ścić­mo­że.ROZ­DZIAŁ I.

O ROZ­MA­ITYCH TO­WA­RZY­STWACH I KOM­PA­NIACH HAN­DLO­WYCH, TU­DZIEŻ O PRA­WI­DŁACH DO TYCH­ŻE ŚCIĄ­GA­IĄ­CYCH SIĘ.

18. Kon­trakt to­wa­rzy­stwa uwa­ża się sto­sow­nie do pra­wa cy­wil­ne­go, w ogul­no­ści: do praw szcze­gul­nych ku­piec­twu słu­żą­cych tu­dzież do umów mię­dzy stro­na­mi za­szłych, wsz­cze­gól­no­ści.

19. Pra­wo uzna­ie trzy ro­dza­ie to­wa­rzystw han­dlo­wych to iest:

To­wa­rzy­stwo pod imie­niem zbior­czym czy­li fir­mą (wie­lo­imien­ne, en nom col­lec­tif)

To­wa­rzy­stwo pod imie­niem ko­man­dy­to­wym (moż­no­imien­ne, en com­men­di­te) i to­wa­rzy­stwo bez­i­mien­ne, nie uży­wa­ią­ce fir­my (ano­ny­me.)

20. To­wa­rzy­stwo han­dlo­we pod wspól­nym czy­li zbior­czym imie­niem (fir­mą), iest to te; któ­re dwie lub wię­cey osób mie­dzy sobą, w celu pro­wa­dze­nia han­dlu pod zbior­czym to­wa­rzy­stwa imie­niem (wie­lo­imien­nym pod­pi­sem fir­ma) za­wie­ra­ią.

21. Je­dy­nie na­zwi­ska istot­nych to­wa­rzy­stwa… człon­ków, w zbior­czym imie­niu czy­li fir­mie mie­ścić się mogą.

22. Człon­ki to­wa­rzy­stwa han­dlo­we­go pod zbior­czym imie­niem (fir­mą), w kontr­ak­cie spół­ko­wym z imie­nia i na­zwi­ska wy­ra­że­ni, za wszel­kie zo­bo­wią­za­nia się, któ­re toż to­wa­rzy­stwo na sie­bie przy­y­mu­ie bez­odwo­łan­nie (in so­li­dum) od­po­wie­dzial­ne­mi są; cho­ciaż­by zo­bo­wią­za­nie się ta­ko­we z uży­ciem fir­my, ie­den tyl­ko z człon­ków pod­pi­sał.

23. To­wa­rzy­stwo kom­man­dy­to­we (moż­no­imien­ne en com­men­di­te), mie­dzy ied­nym lub kil­ko­ma bez­odwo­łał­nie od­po­wie­dzial­ne­mi człon­ka­mi ia­ko­we­go pod imie­niem zbior­czym to­wa­rzy­stwa z ied­ney, a mię­dzy ied­nym lub wie­la in­ne­mi ob­ce­mi, do do­star­cza­nia fun­du­szów ie­dy­nie obo­wią­za­ne­mi, któ­rych kom­man­dy­to­ra­mi po­spo­li­cie lub, kom­pa­ni­sta­mi kom­man­dy­tu zo­wią z dru­giey stro­ny; ukła­dać się zwy­kło

Ta­ko­we to­wa­rzy­stwa dzia­ła pod ied­nym zbior­czym imie­niem (fir­mą), któ­re się ko­niecz­nie z na­zwi­ska ied­ne­go lub wię­cey człon­ków bez­odwo­łal­nie (in so­li­dum) od­po­wie­dzial­nych, skła­dać po­win­no.

24. Je­że­li się to­wa­rzy­stwo z wie­łu bez­od – wo­łal­nie od­po­wie­dzial­nych i pod ied­nym zbior­czym imie­niem (fir­mą) obo­wią­za­nych człon­ków skła­da; czy to wszy­scy ra­zem, czy­li też ie­den lub kil­ku, za­stę­pu­jąc wszyst­kich, dzia­ła­ią; w ta­ko­wym ra­zie to­wa­rzy­stwo iest kom­pa­nią pod zbior­czym imie­niem (fir­mą, en nom col­lec­tif) co do sie­bie, oraz to­wa­rzy­stwem kom­man­dy­to­wem (en com­men­di­te) co do tych, któ­rzy ie­dy­nie kre­dy­tu lub ka­pi­ta­łów do­star­cza­ią. 25. Na­zwi­sko człon­ka ie­dy­nie ko­man­dy­to­we­go (moż­ne­go) w fir­mie ca­łe­go to­wa­rzy­stwa, miey­sca mieć nie może.

26. Czło­nek ko­man­dy­to­wy po­no­si część wy­pa­da­ią­cey stra­ty w sto­sun­ku do ka­pi­ta­łu któ­ry do ogu­łu współ­ki za­li­czył, albo wi­nien był za­li­czyć,

27. Czło­nek kom­man­dy­to­wy kom­pa­nii (com­men­di­ta­ire) kie­ro­wa­nia wspól­ne­mi in­te­res­sa­mi, w imie­niu to­wa­rzy­stwa na sie­bie przy­y­mo­wać, ani w in­te­res­sach współ­ki ty­czą­cych się, na­wet iako peł­no­moc­nik sta­wać, nie może.

28. W za­szłym, przy­stą­pie­niu za­bro­nie­nia po­przed­nim ar­ty­ku­łem wy­mie­nia­ne­go, ko­man­dy­to­wy (moż­no­imien­ny) czło­nek to­wa­rzy­stwa, ra­zem z człon­ka­mi kom­pa­nii pod imie­niem zbior­czym czy­li fir­mą z sobą sto­wa­rzy­szo­ne – mi, za wszel­kie dłu­gi i przy­ię­te obo­wiąz­ki cał­ko­wi­te­go to­wa­rzy­stwa, sta­ie się bez od­wo­łal­nie (ia so­li­dum) od­po­wie­dzial­nym.

29. To­wa­rzy­stwo bez­i­mien­ne (ano­ny­me) zbior­cze­go imie­nia czy­li fir­my nie uży­wa i ani ied­nym na­zwi­skiem ze wszyst­kich tych co do kom­pa­nii na­le­żą, nie ozna­cza się.

go. To­wa­rzy­stwo ta­ko­we bie­rze ie­dy­nie swo­ie na­zwi­sko od przed­mio­tu, któ­ry iest ce­lem iego przed­się­wzię­cia.

31. Ta­ko­wym to­wa­rzy­stwem za­wia­du­ią umo­co­wa­ni do tego i to tyl­ko na czas pew­ny, z mocą od­wo­ła­nia, a to czy­li maią część w tym to­wa­rzy­stwie, czy­li nie maią, są płat­ne­mi, lub bez nad­gro­dy tym się trud­nią.

32. Ta­ko­wi peł­no­moc­ni za­wia­dow­cy są ie­dy­nie od­po­wie­dzial­ne­mi, co do do­peł­nie­nia po­wie­rzo­nych so­bie zle­ceń.

Czyn­no­ścia­mi swo­ie­mi żad­ne­go na sie­bie obo­wiąz­ku, ani co, do oso­by, ani co do so­li­dar­no­ści nie za­cią­ga­ią; ile się też czyn­no­ści do in­te­res­sów to­wa­rzy­stwa ścią­gać mogą,

33. Człon­ki ta­ko­we­go to­wa­rzy­stwa wię­cey nad część swo­ią do ogu­łu wło­żo­ną, nie tra­cą.

34. Ka­pi­tał ogul­ny to­wa­rzy­stwa bez­i­mien­ne­go (bez­fir­mo­we­go) roz­dzie­la się na udzia­ły (ak­cye), a na­wet i na cząst­ki udzia­łu (co­upons) rów­ney­że ilo­ści.

35. Udzia­ły (ak­cye) ta­ko­we w kształ­cie do­ku­men­tu na uka­zi­cie­la (au por­teur) usta­no­wio­ne bydź mogą.

W ta­ko­wym ra­zie, od­stą­pie­nie (ces­sya} udzia­łu czy­ni sie przez samo wrę­cze­nie, pra­wa doń słu­żą­ce­go;

36. Wła­sność udzia­łów usta­na­wiać się moie za po­mo­cą za­pi­sy­wań w pro­to­ku­łach to­wa­rzy­stwa;

W ta­ko­wym ra­zie od­stą­pie­nie onych, dzie­ie się mocą oznay­mie­nia o za­szłym zlew­ku do pro­to­ku­łu to­wa­rzy­stwa wcią­gnio­ne­go, tu­dzież przez czy­nią­ce­go zle­wek lub iego peł­no­moc­ni­ka pod­pi­sa­ne­go.

37. To­wa­rzy­stwo bez­i­mien­ne (bez­fir­mo­we) ie­dy­nie na mocy upo­waż­nie­nia rzą­do­we­go, tu­dzież za na­stą­pio­nym po­twier­dze­niem aktu toż to­wa­rzy­stwo usta­na­wia­ją­ce­go, miey­sce mieć może; ta­ko­we zaś po­twier­dze­nie w kształ­cie wy­ro­kom rzą­do­wym prze­pi­sa­nym, wy­cho­dzić po­win­no.

33. Oguł ka­pi­ta­łu to­wa­rzy­stwa pod imie­niem kom­man­do­wym usta­no­wio­ne­go (en com­man­di­te) po­dob­nież na udzia­ły (ak­cye) po­dzie­lać się może; by­le­by przez to od po­wyż­szych pra­wi­deł wzglę­dem te­goż to­wa­rzy­stwa prze­pi­sa­nych" w ni­czym nie od­stę­po­wa­no.

39. Kom­pa­nie tak pod imie­niem zbior­czym (fir­mo­wym), iako też kom­man­dy­to­wym, utwo­rzo­ne; ak­ta­mi bądź urze­do­we­mi bądź pry­wat­ne­mi lecz wła­sno­ręcz­ne­mi za­twier­dzać się po­win­ny, sto­su­iąc się w ostat­nim wy­pad­ku do pra­wi­deł ar­ty­ku­łem 1325. Ko­de­xu Na­po­le­ona prze­pi­sa­nych..

40. To­wa­rzy­stwa bez­i­mien­ne (bez­fir­mo­we), ie­dy­nie mocą urzę­do­wych ak­tów two­rzą się.

41. Ża­den do­wod ze świa­dectw bądź prze­ciw­ko, bądź nad osno­wę tego, co w ak­tach sta­no­wią­cych to­wa­rzy­stwo, stoi, przy­pusz­czal­nym nie iest; ani na to lub prze­ciw temu coby iako przed za­war­ciem, przy, lub po za­war­ciu aktu, za ust­nie umó­wio­ne do­wo­dzo­no było; cho­ciaż­by o mniey­szą kwo­tę iak sto pię­dzie­siąt fran­ków szło.

42. Wy­cią­gi (extrak­ty) ukła­dów to­wa­rzy­stwa bądź pod imie­niem zbior­czym, (fir­mo­wym), bądź pod kom­man­dy­to­wym… w prze­cią­gu dni pięt­na­stu od pod­pi­sa­nia te­goż ra­chu­jąc; do kan­cel­la­ryi try­bu­na­łu han­dlo­we­go wła­sne­go okrę­gu po­da­wa­ne­mi, do akt są­do­wych wcią­ga­ne­mi i przez trzy mie­sią­ce to są­do­wey sali cią­głe za­wie­sza­ne­mi bydź po­win­ny.

Je­że­li kom­pa­nia z wie­lu i w róż­nych okrę­gach po­ło­żo­ne­mi do­ma­mi, iest w to­wa­rzy­stwie; na­ów­czas skła­da­nie, wcią­ga­nie do akt i wy­wie­sza­nie extrak­tu owe­go w są­dzie każ­de­go okrę­gu – na­stę­po­wać po­win­ny.

For­mal­no­ści po­wy­żey prze­pi­sa­ne, pod nie­waż­no­ścią ko­rzy­ści dla ma­ią­cych udział (in­te­res­sen­tów) za­cho­wa­ne bydź maią; a nie­do­sta­tek ta­ko­wych for­mal­no­ści ze stro­ny człon­ków to­wa­rzy­stwa prze­ciw trze­cie­mu, w ni­czym za wy­mów­kę słu­żyć nie może.

43. Wy­ciąg (extrakt) obey­mo­wać po­wi­nien.

Imio­na, na­zwi­ska, stan i miesz­ka­nie człon­ków to­wa­rzy­stwa, ale ta­ko­wych; któ­rzy pod ro­dzay człon­ków czy­li wła­ści­cie­li udzia­łów (ak­cy­ow) tu­dzież to­wa­rzy­stwa kom­man­dy­to­we­go (com­man­di­ta­ires) nie pod­pa­da­ją.

Imie zbior­cze czy­li fir­mo­we to­wa­rzy­stwa han­dlo­we­go.

Wy­szcze­gul­nie­nie osób któ­re ze stro­ny; to­wa­rzy­stwa do kie­ro­wa­nia… i rzą­dze­nia han­dlem, tu­dzież do pod­pi­sy­wa­nia imie­niem te­goż, upo­waż­nio­ne zo­sta­ły.

Ilość war­to­ści do ogu­ły to­wa­rzy­skie­go, do­star­czo­nych lub do­star­czyć się iesz­cze mia – hych, bądź przez udzia­ły (ak­cye), bądź dany kre­dyt lub za­li­cze­nie kom­man­dy­to­we (en com­man­di­te.)

Ter­min od któ­re­go to­wa­rzy­stwo współ­ko­we za­czy­nać się i na któ­rym koń­czyć się­ma.

44. Wy­cią­gi (extrak­ty) ak­tów kom­pa­nicz­nych są pod­pi­sa­ne, gdy te są urzę­do­we­mi, przez no­ta­ry­uszów; gdy zaś są pry­wat­ne, wła­sno­ręcz­ne, przez wszyst­kich to­wa­rzy­stwa człon­ków, ie­że­li to­wa­rzy­stwo iest pod imie­niem zbior­czym: a zaś przez człon­ków bez­odwo­łal­nych (so­li­dar­nych) lub za­rzą­dza­ią­cych, ie­że­li to­wa­rzy­stwo ko­man­dy­to­wym iest (en com­man­di­te) a to czy­li się na udzia­ły ( ak­cye) dzie­li lub nie dzie­li.

45. Akt rzą­do­wy, to­wa­rzy­stwa bez­i­mien­ne (bez­fir­mo­we) upo­waż­nia­ją­cy; wraz z ak­tem sto­wa­rzy­sze­nia się, przez ten­że sam cza­su prze­ciąg, wy­wie­sza­ny bydź po­wi­nien.

46. Ja­kież­kol­wiek prze­dłu­że­nie to­wa­rzy­stwa nad czas pier­wiast­ko­wo za­kre­ślo­ny i iuż upły­nio­ny, wszyst­kie one­go współ­człon­ki pu­blicz­nym ob­wiesz­cze­niem, udo­wod­niać mnią.

Tak to ob­wiesz­cze­nie, iako też wszel­kie akta roz­wią­za­nia to­wa­rzy­stwa przed upły­nie­niem za – za­mie­rzo­ne­go w ukła­dzie cza­su, ty­czą­ce się; da­ley wszel­ka od­mia­na albo wy­stą­pie­nie z to­wa­rzy­stwa ia­ko­we­go człon­ka, każ­dy nowy układ lub wa­ru­nek, każ­da zmia­na imie­nia zbior­cze­go czy­li fir­my to­wa­rzy­stwa, po­dług for­mal­no­ści ar­ty­ku­ła­mi 42. 43 i 44. prze­pi­sa­nych; na­stę­po­wać maią.

Uchy­bie­nie ta­ko­wych for­mal­no­ści, po­cią­ga za sobą kary po­wyż­szem 42 ar­ty­ku­łem § 3. wska­za­ne.

47. Oprócz po­wyż­szych trzech ga­tun­ków sto­wa­rzy­sze­nia się ku­piec­kie­go, do­zwa­la 'pra­wo wszel­kich ku­piec­kich związ­ków, zysk lub stra­tę i w sto­sow­nych udzia­łach za przed­miot ma­ią­cych (en prin­ci­pa­tion.)

48. Ta­ko­we związ­ki ku­piec­kie maią za cel ied­nę lub wię­cey czyn­no­ści han­dlo­wych: ich przed­miot, kształt, udzia­ły zy­sku, lub stra­ty, sło­wem cał­ko­wi­te ukła­dy sto­sow­nie do za­szłych mię­dzy stro­na­mi umów, na­stę­pu­ią.

49. Do­wo­dy, iż ta­ko­we szcze­gul­ne han­dlo­we związ­ki w isto­cie mia­ły miey­sce; czer­pa­ne będą z przed­sta­wio­nych xią­żek, z kor­re­spon­den­cyj, a na­wet z ze­zna­nia świad­ków, gdy ie sę­dzia przy­pusz­czal­ne­mi uzna.

50. Kom­pa­nie tego ro­dza­iu, to iest ko­rzy – sta­ią­ce cząst­ko­wo, nie są tak iak inne to­wa­rzy­stwa han­dlo­we, do za­cho­wa­nia pra­wem prze­pi­sa­nych for­mal­no­ści, obo­wią­za­ne.ROZ­DZIAŁ II.

O SPRA­WACH MIĘ­DZY, STO­WA­RZY­SZO­NE­MI ZA­CHO­DZĄ­CYCH I SPO­SO­BACH ONYCH ZA­ŁA­TWIE­NIA.

51. Wszel­kie mię­dzy sto­wa­rzy­szo­ne­mi za­cho­dzą­ce i ze spół­ko­wa­nia wy­pły­wa­ią­ce spo­ry, sę­dzio­wie po­lu­bo­wi roz­sa­dzać maią.

52. Od po­lu­bow­ne­go wy­ro­ku moż­na do wyż­szey in­stan­cyi ap­pel­lo­wać, albo i cał­kiem go nie przy­iąć, gdy zrze­cze­nie się ta­ko­we­go pra­wa nie na­stą­pi­ło. W ta­ko­wym zda­rze­niu ap­pel­la­cya idzie do ap­pel­la­cy­y­ne­go sądu.

53. Mia­no­wa­ni sę­dzio­wie po­lu­bo­wi by­wa­ią: Ak­tem pry­wat­nym wła­sno­ręcz­nym: Ak­tem urzę­do­wym przed no­ta­ry­uszem zpo­rzą­dzo­nym;

Ze­zwo­le­niem stron za­sa­do­wym lub Ze­zwo­le­niem są­dow­nie da­nym.

54. Prze­ciąg cza­su, w któ­rym spór są­dow­nie skoń­czo­ny bydź ma, stro­ny przy mia­no­wa­niu sę­dziów po­lu­bo­wych za­kre­śla­ją, a gdy się z sobą wzglę­dem prze­cią­gu cza­su zgo­dzić hie mogą; na­ów­czas zwierzch­ność w tey oko­licz­no­ści wy­rok swóy daie.

55. Gdy ie­den lub wię­cey ikom­pa­ni­stów (spól­ni­ków), sę­dziów po­lu­bo­wych mia­no­wać wzbra­nia­ią się; w ta­ko­wym zda­rze­niu try­bu­nał han­dlo­wy tych­że sę­dziów tnian­nie.

56. Stro­ny skła­da­ią wy­wo­dy swo­ie i do­ku­men­ta sę­dziom po­lu­bo­wym, bez wszel­kich są­do­wych uro­czy­sto­ści.

57. Kom­pa­ni­sta w po­da­niu po­trzeb­nych wy­wo­dów lub do­wo­dów opie­sza­ły, otrzy­mu­ie za­le­ce­nie, aby ie w prze­cią­gu dni io­ciu zło­żył.

58 Wsze­la­koż sę­dzio­wie po­lu­bo­wi sto­sow­nie do za­cho­dzą­cych wy­pad­ków, ter­min do zło­że­nia do­ku­men­tów na­zna­czo­ny, prze­dłu­żyć mogą.

59. Gdy prze­dłu­że­nie ter­mi­nu nie­na­sta­pi­ło, lub gdy do­zwo­lo­ny nowy ter­min upły­nął; sę­dzio­wie po­lu­bo­wi wy­da­ią wy­rok po­dług do­wo­dów i pism, któ­re stro­ny zło­ży­ły.

60. W za­cho­dzą­cey róż­no­ści zdań, sę­dzio­wie po­lu­bo­wi su­per­ar­bi­tra mia­nu­ią, gdy go same stro­ny nie mia­no­wa­ły; ie­że­li zaś wzglę­dem mia­no­wa­nia tego mię­dzy sę­dzia­mi za­cho­dzi nie­zgo­da; w ta­ko­wym ra­zie; su­per­ar­bi­tra try­bu­nał han­dlo­wy mia­nu­ie.

61. Do wy­ro­ku sądu po­lu­bo­we­go przy­łą­cza­ią się po­wo­dy, na któ­rych się grun­tu­ie. Wy­rok ta­ko­wy w try­bu­na­le han­dlo­wym się skła­da i bez żad­ne­go do­dat­ku, mocy wy­ko­naw­czey na­by­wa; do pro­to­ku­łu są­do­we­go wcią­ga się, a to na mocy wy­raź­ney i bez­wa­run­ko­wey re­zo­lu­cyi przez pre­ze­sa try­bu­na­łu, w prze­cią­gu trzech dni od cza­su po­wyż­sze­go zło­że­nia ra­chu­iąc, wy­da­wać sie ma­ią­cey.

62. Po­wyż­sze prze­pi­sy ścią­ga­ią się do wdów suk­ces­so­rów i tych, któ­rzy (od zo­sta­ią­cych w to­wa­rzy­stwie) pra­wo so­bie maią po­le­co­ne, (ay­ant cau­se).

63. Gdy do to­czą­cey się spra­wy z po­wo­du spół­ki ku­piec­kiey wcho­dzą ma­ło­let­ni; w ta­ko­wym ra­zie opie­ku­no­wie ich, pra­wa do za­kła­da­nia ode­zwu (ap­pel­la­cyi) od po­lu­bow­ne­go wy­ro­ku, od­stę­po­wać nie mogą.

64. Wszel­kie pro­ces­sa z po­wo­du nie­uzu­peł­nio­nych ra­chun­ków i opłat prze­ciw­ko kam­pa­ni­stom han­dlo­wym, po­zo­sta­łym po nich Wdo­wom, lub za­stęp­com: prze­cią­giem lat pię­ciu od ukoń­cze­nia lub usta­nia kam­pa­nii ra­chu­iąc, przedaw­nie­niu pod­pa­da­ią; sko­ro spół­ko­wy kon­trakt prze­ciąg trwa­ło­ści kam­pa­nii prze­pi­su­ią­cy albo do­ku­ment wzglę­dem usta­nia tey­że spo­rzą­dzo­ny, sto­sow­nie do ar­ty­ku­łu 48. 45 44. i 46. przy­zwo­icie wy­wie­szo­ne i do są­do­wych pro­to­ku­łów wcią­gnin­ne zo­sta­ły; tu­dzież gdy po do­peł­nie­niu owych for­mal­no­ści, ia­ko­wym kro­kiem są­do­wym prze­ciw tym­że przed­się­wzię­tym, przedaw­nie­nie to, prze­rwa­nym nie­zo­sta­ło.TY­TUŁ IV.

O ROZ­ŁĄ­CZE­NIU MA­IĄT­KÓW.

65. Wszel­kie o roz­łą­cze­nie ma­iąt­ku (mię­dzy mał­żon­ka­mi) za­cho­dzą­ce pro­ces­sa, po­dług tych pra­wi­deł po­da­wa­ne, wno­szo­ne i roz­są­dza­ne bydź maią; któ­re w Ko­de­xie Na­po­le­ona Xię­dze 3. Ty­tu­le 5. Roz: 2. oddz. 5. tu­dzież w Ko­de­xie praw­ne­go po­stę­po­wa­nia To­mie 21. Xię­dze I. Tyt. 8 – są prze­pi­sa­ne (a)

66. Każ­dy wy­rok są­do­wy roz­łą­cze­nie co do oso­by, albo cał­ko­wi­te roz­wią­za­nie mał­żeń­stwa, mię­dzy mał­żon­ka­mi, z któ­rych ied­no han­del pro­wa­dzi, ogła­sza­ią­cy; for­mal­no­ściom w Ko­de­xie po­stę­po­wa­nia cy­wil­ne­go Art: 872

–- (a) Po­dług Bul­le­ty­nu, tu sigę maią przy­dać z Ko­de­xu po­stę­po­wa­nia cy­wil­ne­go ar­ty­ku­ły 865 866. 867. 868 869. 870. 871 872. 873 – i 874 vide na koń­cu.

prze­pi­sa­nym, pod­le­ga: w nie­do­peł­nie­niu zaś tego, wie­rzy­cie­le na­by­wa­ią pra­wa do sprze­ci­wie­nia się, ile to ich do­ty­ka, ta­ko­we­mu roz­łą­cze­niu, tu­dzie unie­waż­nie­nia wszel­kich przez to na­stą­pio­nych mie­dzy mał­żon­ka­mi ukła­dów.

67. Wszel­kie przed­ślub­ne kon­trak­ty mię­dzy mał­żon­ka­mi, z któ­rych ied­no han­dlem się trud­ni, za­wie­ra­ne; w prze­cią­gu ied­ne­go mie­sią­ca od dnia pod­pi­sa­nia ra­chu­jąc, urzę­do­wym wy­cią­giem (extrak­tem) do kan­cel­la­ry­ów i władz kra­io­wych ar­ty­ku­łem 862. Ko­de­xu po­stę­po­wa­nia praw­ne­go wy­szcze­gu­lu­io­nych, prze­sy­ła­ne bydź maią: a to, aby sto­sow­nie do te­goż ar­ty­ku­łu pu­blicz­nie wy­wie­szo­ne­mi bydź mo­gły.

Extrak­ty ta­ko­we wy­szcze­gul­niać maią… czy­li się mał­żon­ko­wie z za­cho­wa­niem wspól­no­ści, lub w roz­łą­cze­niu ma­iąt­ku, po­bra­li: albo czy­li się po­dług ustaw po­sa­go­wych czy­li wnio­sku z sobą uło­ży­li.

68. No­ta­ry­usz przed któ­rym kon­trakt przed­ślub­ny za­wie­ra się, obo­wią­za­nym iest, do do­peł­nie­nia po­wy­ib­zy­ni ar­ty­ku­łem prze­pi­sa­ne­go prze­sy­ła­nia: a to pod karą stu fran­ków, a na­wet zło­że­niem z urzę­du i od­po­wie­dzial­no­ścią "wie­rzy­cie­lom; sko­ro­by się oka­za­ło, iż opu – sy­cze­nie prze­pi­sa­nych pra­wi­deł było skut­kiem ta­iem­ney zmo­wy.

69. Mał­żon­ko­wie w roz­dziel­no­ści co do ma­iąt­ku ży­ią­cy i po­dług pra­wi­deł po­sa­go­wych ezy­li wnio­sku z sobą po­bra­ni, ie­że­li po po­bra­niu się han­del roz­po­cząć przed­się­bio­rą, obo­wią­za­ni są do po­dob­ne­goż uwia­do­mie­nia władz są­do­wych, a to w prze­cią­gu mie­sią­ca, od dnia roz­po­czę­te­go han­dlu ra­chu­iąc: w nie­do­peł­nie­niu cze­go, ka­ra­ni bydź maią w zda­rze­niu pod­pad­nię­cia ich ma­iąt­ku kon­kur­so­wi, iako pod­stęp­ni ban­kru­ci.

70. Prze­sy­ła­nia tego pod taż sar­ną karą do­peł­nić po­wi­niem każ­dy z współ­mał­żon­ków, w roz­łą­cze­niu co do ma­iąt­ku ży­ią­cy, lub po­dług pra­wi­deł po­sa­go­wych w mał­żeń­skie ślu­by we­szły, któ­ry, w chwi­li ogło­sze­nia mniey­sze­go pra­wa han­del pro­wa­dzić za­czął, a to w prze­cią­gu roku, od ogło­sze­nia wy­żey rze­czo­ne­go ra­chu­iąc.TY­TUŁ V.

O GIEŁ­DACH KU­PIEC­KICH, AGEN­TACH ZMIA­NY (WE­XLO­WYCH) STRĘ­CZY­CIE­LACH CZY­LI FAK­TO­RACH (CO­UR­TIERS)

71. Gieł­da ku­piec­ka iest to po­łą­cze­nie człon­ków sta­nu… ku­piec­kie­go, ka­pi­ta­nów okrę­to­wych, agen­tów we­xlo­wych i fak­to­rów, za upo­waż­nię­niem rzą­do­wym miey­sce mięć mo­gą­ce.

72. Po­ro­zu­mie­nie się i układ mię­dzy rze­czo­ne­mi człon­ka­mi han­dlu w gieł­dzie zgro­ma­dzo­ne­mi na­stą­pio­ne usta­na­wia­ią wyż­szość lub niż­szość zmia­ny (kurs we­xlo­wy), wa­lor to­wa­rów, cenę za­be­spie­cze­nia (as­se­ku­ra­cyi), cenę nayr­nu okrę­to­we­go, cenę pro­wa­dze­nia (trans­por­tu) lą­dem i wodą, wa­lor na­ro­do­wych i in­nych pie­nięż­nych wyż­sze­mu lub niż­sze­mu bie­go­wi (kur­so­wi) ule­ga­ia­cych pa­pie­rów.

73. Ta­ko­we usta­no­wie­nia kur­su i ceny za­świad­cza­ią agen­ci-we­xlo­wi i fak­to­ro­wie, w for­mie sto­sow­nie do ogul­nych i miey­sco­wych urzą­dzeń po­li­cy­y­nych, prze­pi­sa­ney.OD­DZIAŁ II.

O AGEN­TACH WE­XLO­WYCH I STRĘ­CZY­CIE­LACH CZY­LI FAK­TO­RACH.

74. Pra­wo uzna­ie w dzia­ła­niach han­dlo­wych pew­nych tar­gu po­srzed­ni­ków, to iest; agen­tów we­xlo­wych i stre­czy­cie­lów czy­li fak­to­rów.

75. Ta­ko­wi, tar­gu po­śred­ni­cy we wszyst­kich mia­stach, w któ­rych iest gieł­da, bydź maią.

Ce­sarz ich mia­nu­ie.

76. Agen­ci we­xlo­wi (fa­cy­en­da­rze) praw­nie usta­no­wie­ni, maią udziel­ne pra­wo zby­wa­nia i rsby­wa­nia (ne­go­cy­owa­nia) rzą­do­wych i in­nych pie­nięż­nych, wyż­sze­mu lub niż­sze­mu bie­go­wi ul­t­ga­ia­cych pa­pie­rów, zby­wa­nia i na­by­wa­nia, wi­mie­riu in­nych, we­xlów i as­sy­gna-cyi, tu­dzież wszel­kich han­dlo­wych pa­pie­rów, a oraz za­świad­cze­nia wyż­szo­ści lub niż­szo­ści onych bie­gu, nie­mniey ozna­cze­nia ich na każ­dey stro­nie.

Agen­ci we­xlo­wi z przy­bra­ne­mi do sie­bie fak­to­ra­mi to­wa­ro­we­mi, mogą wcho­dzić w ukła­dy o zby­wa­nie i na­by­wa­nie pie­nię­dzy: sami zaś maią pra­wo, do za­świad­cza­nia niż­sze­go lub wyż­sze­go onych kur­su.

77. Fak­to­ro­wie są roz­ma­ici, to iest: to­wa­ro­wi, za­be­spie­eze­nia, okrę­to­wi, tłó­ma­cze, tu­dzież lą­do­wey i mor­skiey po­dró­ży, czy­li ta­ko­wych trans­por­tów,

78 Praw­nie usta­no­wie­ni strę­czy­cie­le to­wa­ro­wi, maią udziel­ne pra­wo trud­nie­nia się Sprze­da­żą to­wa­rów wię­cey da­ia­ce­mu, tu­dzież na­zna­cza­niem im ceny; łącz­nie zaś z agen­ta­mi we­xlo­we­mi, za­trud­nia­ią się na­ra­ia­niem Wszel­kich brzę­czą­cych pie­nię­dzy.

79. Fak­to­ro­wie as­se­ku­ra­cy­ini łącz­nie z no­ta­ry­uszar­ni, spi­su­ią kon­trak­ty za­be­spie­cze­nia, rze­tel­ność onych wła­sno­ręcz­nym pod­pi­sem stwier­dza­ła,… umó­wio­ne za­be­spie­cza­lue sto­we (pra­emia) za­świad­cza­ją, na wszel­kie tak mor­skie iako i rzecz­ne po­dró­że.

go. Strę­czy­cie­le, tłó­ma­cze i prze­wod­ni­cy okrę­to­wi, trud­nią się wy­nay­mo­wa­niem mieysc na okrę­tach, maią oraz udziel­ne pra­wo tłó­ma­cze­nia, w zda­rze­niu wy­to­czo­ne­go przed sąd, spo­ru, wszel­kich oznay­mie­ii, kon­trak­tów frach­to­wych (char­tes par­ties), li­stów to­wa­ro­wych (con­na­is­se­ments, frach­temp­fang­sche­ine), ur­siów i wszel­kich han­dlu ty­czą­cych się do­ku­men­tów, któ­rych­by prze­kła­da­nie po­trzeb­nem było; nad­to wy­da­wa­nia za­świad­czeń, o isto­tu­ey ce­nie czy­li bie­gu nay­mu (froch­tu} okrę­to­we­go (du fret et du no­lis.)

We wszel­kich spra­wach spor­nych han­dlu ty­czą­cych się, tu­dzież oko­licz­no­ściach ścią­ga­ia­cych sie do cła, wszy­scy z ob­cych por­tów szy­pro­wie, za­wiia­ią­cy kup­cy, cze­ladź okre­to­wa, i inne do że­glu­gi na­leż­ne oso­by, ich ie­dy­nie na swo­ich tłó­ma­czów, uży­wać maią.

81. Jed­na oso­ba, gdy do tego praw­nie i rzą­dow­nie upo­waż­nio­ną fest, może ra­zem od­by­wać czyn­no­ści agen­ta we­xlo­we­go i frak­to­ra to­wa­ro­we­go lub nsse­ku­ra­cy­ine­go, tu­dzież tłó­ma­cza i prze­wod­ni­ka okrę­to­wych.