Komedia dell'arte - ebook
Komedia dell'arte - ebook
W dziejach teatru europejskiego nie ma bodaj drugiego zjawiska tak bardzo obciążonego bagażem błędnych wyobrażeń i interpretacji, jak komedia dell’arte. W obiegowej opinii funkcjonuje ona jako oparty na beztroskiej improwizacji teatr, w którym aktorzy noszą maski, robią salta i zmuszają widownię do śmiechu niewybrednymi gagami. (… ) Tymczasem komedia dell’arte powinna być postrzegana jako synonim teatru: różnorodnego, podlegającego ewolucjom i metamorfozom, raz opartego na tekście, innym razem niemal od niego niezależnego, performerskiego, eksperymentalnego. W komedii dell’arte, jak nigdy wcześniej, najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na charakter przedstawień był gust widzów. Wynikiem przyjęcia przez aktorów tej szczególnej optyki była niespotykana wcześniej heterogeniczność spektakli. Na scenie mieszały się muzyka, taniec i słowo, powaga zderzała się ze śmiechem, a publiczność czerpała przyjemność nie tylko z pikantnych żartów i zabawnych nieporozumień, ale także z rozwiązania węzła dramatycznego, z katharsis i nauki moralnej. Koncentrując się na tym, co w komedii dell’arte najbardziej rzuca się w oczy, łatwo zapomnieć o tym, co – szczególnie dziś – wydaje się zwyczajne, zatem pozornie niewarte opisywania: o wszechstronności, talencie i profesjonalizmie aktorów, które sprawiały, że schematyczne scenariusze zamieniały się na scenie w fascynujące historie. Maski, improwizację i komediowe gagi należy traktować tak, jak traktowali je sami aktorzy – jak składniki potraw, które tylko w harmonii z pozostałymi elementami spektaklu mogły tworzyć spójną całość, zaś wyizolowane z kontekstu stawały się niestrawne. Ze „Wstępu”.
Spis treści
WSTĘP
I. Komedia dell’arte: mity i fakty
II. Stan badań
III. Założenia badawcze i struktura książki
CZĘŚĆ PIERWSZA
KONTEKST SPOŁECZNO-HISTORYCZNY KOMEDII DELL’ARTE, RAMY CZASOWE I GEOGRAFICZNE
I. Panorama teatru włoskiego w XVI stuleciu
II. Plac targowy
III. Błaźni, wenecka scena teatralna i komedia dell’arte
IV. Pierwszy zespół zawodowych aktorów
V. Podróże po Italii: trasy, środki transportu, licencje, patenty i cła
VI. Pierwsze podróże zagraniczne: trasy i najważniejsze zespoły
VI.1. Komedia dell’arte w Polsce
VII. Kobiety na scenie
VIII. Kościół a teatr: polemika
VIII.1. Głos Kościoła
VIII.2. Głos teatru
CZĘŚĆ DRUGA
ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE KOMEDII DELL’ART A POETYKA PRZEDSTAWIEŃ
I. Elementy konstytutywne przedstawienia: typy sceniczne, maska, scenariusz,
argument, prolog, lazzi, generico, improwizacja
I.1. Typy sceniczne
I.1.1. Starcy albo Ojcowie (Vecchi albo Padri)
I.1.2. Służący (Zanni)
I.1.3. Służące (Servette)
I.1.4. Kapitan (Capitano)
I.1.5. Zakochane i Zakochani (Innamorate i Innamorati)
I.2. Maska
I.3. Tekst i improwizacja
I.3.1. Scenariusz
I.3.2. Generici i lazzi
I.3.3. Sztuka improwizacji
II. Przedstawienia komedii dell’arte: repertuar, motywy, chwyty sceniczne, scenografia i muzyka
II.1. Repertuar, argument i prolog
II.2. Motywy i chwyty sceniczne
II.3. Publiczność i sale teatralne
II.4. Scenografia, rekwizyty, sztuczki sceniczne
II.5. Muzyka, śpiew i taniec
III. Zakończenie
CZĘŚĆ TRZECIA
ANTOLOGIA TEKSTÓW
I. Kryteria dotyczące zapisu fonetycznego i opracowania tekstów antologii
II. Antologia tekstów
II.1. Pierwszy kontrakt
II.2. Pierwszy opis spektaklu improwizowanego
II.3. Pierwsze wzmianki na temat komedii dell’arte w Italii
II.3.1. List Francesca Gonzagi z 17 kwietnia 1567 do kasztelana Mantui
II.3.2. List Leone de’ Sommiego z 1 kwietnia 1567
II.3.3. List Luigiego Rogni z 1 lipca 1567
II.3.4. List Luigiego Rogni z 6 lipca 1567
II.3.5. List Antonia Ceruta z 9 lipca 1567
II.3.6. List Luigiego Rogni z 6 lipca 1567
II.3.7. List Luigiego Rogni z 11 lipca 1567
II.3.8. List Luigiego Rogni z 15 lipca 1567
II.3.9. List Antonia Ceruta z 31 lipca 1567
II.3.10. List Baldassare’a de’ Pretiego z 26 kwietnia 1568
II.3.11. Vicenzo Galilei, Dialog o muzyce dawnej i współczesnej
II.4. Aktorki, aktorzy, spektakl
II.4.1. Adriano Valerini, Mowa Adriana Valeriniego z Werony na śmierć boskiej
Vincenzy, przesławnej aktorki
II.4.2. Giuseppe Pavoni, Kronika spisana przez Giuseppe Pavoniego z okazji
uroczystych obchodów wesela jaśnie wielmożnych małżonków, Ferdynanda de’ Medici
i Krystyny Lotaryńskiej, wielkich książąt Toskanii
II.4.3. Tommaso Garzoni, Plac wszystkich profesji tego świata
II.5. Głos Kościoła
II.5.1. Pedro Hurtado de Mendoza, Dysertacje scholastyczne i moralne
II.5.2. Gabriello Paleotti, Pismo, w którym autor przytacza niektóre argumenty
przeciw spektaklom teatralnym
II.5.3. Św. Karol Boromeusz, Z homilii wygłoszonych 17 lipca 1583 roku
II.5.4. Paolo Segneri, Chrześcijanin w swym prawie i powinności wyuczony
II.5.5. Giovanni Domenico Ottonelli, O chrześcijańskim umiarze w teatrze. Księga postulatów
II.5.6. Giovanni Domenico Ottonelli, O chrześcijańskim umiarze w teatrze. Księga pierwsza o jakości komedii
II.6. Traktaty na temat komedii dell’arte: typy sceniczne, improwizacja, generici, gra aktorska
II.6.1. Pier Maria Cecchini, Owoce nowoczesnych komedii i uwagi dla tych, którzy w nich grają
O geście
O roli Zakochanych
Doktor Graziano
Pierwszy i drugi Służący
Pantalon
Kapitan
II.6.2. Andrea Perrucci, O sztuce scenicznej, zwykłej i improwizowanej
Spis reguł sztuki scenicznej w pierwszej części
Spis reguł sztuki scenicznej w drugiej części
O tym, co znaczy sztuka sceniczna, i o jej częściach. Reguła I
Wstęp do gry improwizowanej
O postaciach Zakochanych. Reguła I
O postaciach Ojców i Starców. Reguła VI
O postaciach Kapitana i innych. Reguła VII
O postaciach komicznych pierwszego i drugiego Zanniego. Reguła VIII
O postaciach Służącej i Staruchy. Reguła IX
O działaniach komicznych w akcji, gestach, przebraniach, o scenach nocnych, piosenkach. Reguła XII
O scenariuszu. Reguła XIII
O sposobie przygotowania scenariusza. Reguła XIV
II.7. Francesco i Isabella Andreini: generici dla Zakochanych i Kapitana
II.7.1. Isabella Andreini, Mirtilla, opowieść pasterska Isabelli Andreini, komediantki z trupy Gelosich
II.7.2. Isabella Andreini, Listy Isabelli Andreini z Padwy
Miłosne błagania
Napomnienie zakochanych starców
II.7.3. Francesco Andreini, Bohatyr straszny, z włoskiego na łaciński, z łacińskiego
na polski język przetłumaczony przez Krzysztofa Piekarskiego z Piekar
II.8. Flaminio Scala, Udawany mąż, „Prolog”
II.9. Niccolò Barbieri, Suplika
II.9.1. Rozdz. III: Jaki cel chce osiągnąć Beltrame, rozprawiając o komediach
II.9.2. Rozdz. VIII: O tym, jak niemądrze jest sądzić, że komedianci uczą się tylko po to, żeby wystawiać błazeństwa
II.9.3. Rozdz. IX: Kim jest błazen
II.9.4. Rozdz. XIII: Komedianci nie mogą być prostakami, bo kształcą się i mają często do czynienia z osobami szlachetnie urodzonymi
II.10. Domenico Bruni: przykłady prologów
II.10.1. Prolog dla chłopca
II.10.2. Niedole komediantów. Prolog dla Służącej
II.11. Struktura przedstawienia: Flaminio Scala i jego scenariusze
II.11.1. Flaminio Scala, Teatr opowieści scenicznych
II.11.2. Francesco Andreini: przedmowa do tomu Scali
II.11.3. Spis treści wszystkich scenariuszy
II.11.4. Przedstawienie mieszane: komediowe, pasterskie i tragiczne, dzień 42
II.11.5. Fortuna Foresty moskiewskiej księżniczki utwór królewski, dzień 50
SPIS ILUSTRACJI
BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK
| Kategoria: | Kino i Teatr |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 97883-242-2815-7 |
| Rozmiar pliku: | 21 MB |
