Koszałki-opałki, czyli prawo karne w bajkach. Repetytorium dla studiujących, sądowników i podsądnych - ebook

Czy szczurek Wiechetek dopuścił się kradzieży z włamaniem? Czy krasnoludek Podziomek prał brudne pieniądze? Czy zjedzenie Popiela przez myszy stanowiło zbrodnię zamachu stanu? Czy Koszałek-Opałek popełnił przestępstwo paserstwa lub urzędnicze? Dlaczego król Krak dopuścił się handlu ludźmi, a szewczykowi Dratewce nie można przypisać zabicia Smoka Wawelskiego? Czy Wanda, co nie chciała Niemca, podżegała do nienawiści na tle narodowościowym? Do czego przemocą doprowadził królewicz Kopciuszka? Czy Czerwony Kapturek przejawiała oznaki demoralizacji? Czy Jaś i Małgosia dopuścili się kradzieży szczególnie zuchwałej? Za co odpowiadała sztuczna inteligencja (Al) lustra królowej, macochy Śnieżki? Dlaczego Mały Książę odrzucił stanowisko ministra sprawiedliwości? Co kryła „praktyczna baryłeczka” Kłapouchego?

Udzielenia odpowiedzi na te i inne pytania podjęli się autorzy, analizując powszechnie znane, wybrane baśnie i legendy z punktu widzenia współczesnego polskiego prawa karnego, w tym jego podstawowych zasad, sięgających fundamentów demokratycznego państwa prawnego. Jak wskazuje praktyka dydaktyczna, metoda ta ułatwia zrozumienie nawet najtrudniejszych instytucji prawnokarnych. Na tych przykładach przedstawiono również wykład sprawiedliwości i sztuki sędziowania, gdyż to sędzia jest „mówiącą ustawą”. Wywód został wzbogacony o łacińskie paremie prawnicze, by ukazać ciągłość myśli sięgającą starożytności.

Tytuł publikacji nawiązuje do zapisów, czynionych zawsze sumiennie i w dobrej wierze, choć niekoniecznie oddających naukową prawdę, przez nadwornego kronikarza w królestwie krasnoludków Koszałka-Opałka, ujętych następnie przez Marię Konopnicką w zeznaniu O krasnoludkach i o sierotce Marysi. Wywód trzeba przeto czytać z przymrużeniem oka, tak jak uczyniłaby to grecka Temida, gdyby na chwilę uniosła zakładaną jej, według tradycji, opaskę uniemożliwiającą widzenie, lecz ułatwiającą, sine ira et studio, rozstrzyganie, co słuszne i prawe, a co niegodziwe i z prawem sprzeczne.

Wstęp

Rozdział I. „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” w ogólności

1. Wymiar sprawiedliwości w królestwie krasnoludków

1.1. Homo trium litterarum

1.2. Struktura przestępstwa

1.3. Przestępstwo „na raty”

2. Proces szczurka Wiechetka

2.1. Prawo karne materialne w procesie karnym

2.2. Kociego-Oczka oskarżenie i wniosek o ukaranie w świetle teorii kary

2.3. „Głód… głód… głód…”

2.4. Stan traumy a pojęcie czynu

2.5. Habemus confitentem reum

2.6. Poczytalność warunkiem przypisania winy

3. Wyrok

3.1. Ustalenie wszystkich elementów struktury przestępstwa Wiechetka

3.2. „Śmierć! Śmierć złoczyńcy!”

4. Ułaskawienie Wiechetka

4.1. „Zwyciężyłeś, Pietrzyku!”

4.2. Ułaskawienie dopuszczalne dopiero po prawomocnym skazaniu

4.3. Dogmatyczna racja ułaskawienia Wiechetka

4.4. Normatywne pojmowanie winy jako podstawa jej stopniowania i pozaustawowa okoliczność wyłączająca jej przypisanie

Rozdział II. Lekcje historii Koszałka-Opałka

1. Królewski kronikarz naucza historii

1.1. Bocian a sprawa polska

1.2. „…Popiel krwawy, Pastwi się coraz nowém okrócieństwem…”

2. Karalność usunięcia przemocą tyrana

2.1. Zamach stanu

2.2. Uchylenie karalności obalenia tyrana – nienaruszone dobro prawne

2.3. Racje możliwego oskarżenia krasnoludków o zabójstwo Popiela

2.4. Pobicie ze śmiertelnym następstwem

2.5. Zabójstwo człowieka – zamach na życie prezydenta a ideologia nawołująca do przemocy

3. Nawoływanie do nienawiści na tle narodowościowym

3.1. „Wanda lezy w naséj ziemi, Co nie chciała Miemca”

3.2. Mowa nienawiści i nakłanianie do samobójstwa

4. Status prawny krasnoludków

4.1. „Każda chata ma swego Skrzata”

4.2. Krasnoludki jako gwaranci opieki nad dziećmi

4.3. Aniołowie Boży pozbawiają krasnoludki statusu gwarantów

4.4. Matki powierzają dzieciątka Aniołom

4.5. Krasnoludki wychowują niedbałe gospodynie

4.6. Obrona gospodyń przed odmieńcami

4.7. Błąd co do prawa albo co do kontratypu

4.8. Karcenie dzieci według prawa zwyczajowego

4.9. Krasnoludek Podziomek fałszuje pieniądze i je pierze przez darowiznę

Rozdział III. Lis Sadełko i Koszałek-Opałek

1. Łotrostwa Sadełki

1.1. #muremzaptactwem

1.2. Koszałek-Opałek zbacza z drogi cnoty

1.3. Ułatwienie popełnienia czynu zabronionego jako współsprawstwo

1.4. Nieprzeszkodzenie przestępstwu przez sierotkę Marysię oraz Gasia

1.5. „Brawo ja!”

2. Czy Koszałek-Opałek popełnił przestępstwo paserstwa lub urzędnicze?

2.1. Przyjęcie przez Koszałka-Opałka gęsich piór a paserstwo

2.2. Błędna przepowiednia Koszałka-Opałka jako niedopełnienie obowiązku służbowego

Rozdział IV. Krasnoludkowe prawa w realiach współczesności

1. Sexus krasnoludków a małżeństwa osób tej samej płci

1.1. Krasnoludki są mężczyznami

1.2. Małżeństwa krasnoludków

2. Krasnoludki pod ochroną obowiązującego prawa

2.1. „Gdy kościelne dzwony dzwonią, krasnoludki wnet się chronią”

2.2. Przeciw krasnoludkofobii

Rozdział V. Wzgórze Wawelskie siedliskiem występku

1. „Był smok wielki…”

1.1. „A gardziel jego pali, i pochłania co żywie”

1.2. Legalność pierwotna i wtórna zgładzenia Smoka

1.3. Król Krak uprawia handel ludźmi

2. Zabicie Smoka Wawelskiego, czyli o zasadach obiektywnego przypisania skutku

2.1. Czy szewczyk Dratewka był sprawcą śmierci smoka?

2.2. Reguły obiektywnego przypisania skutku

2.3. Smok Wawelski na kozetce psychoanalizy

Rozdział VI. Triumf Kopciuszka

1. Patologia domu Kopciuszka

1.1. Jak głosi przekleństwo: „Byś dostał rodzeństwo!”

1.2. Ta macocha Cię nie kocha

2. Wyrodny ojciec

3. Królewicz przemocą doprowadza Kopciuszka do…

4. Królewicz złodziejem?!

5. Krwawa handlarka ludźmi

6. Nullum malum…

Rozdział VII. Upadek Czerwonego Kapturka

1. Klasizm!

2. Mater semper certa est

3. Wilk stary grzesznik

4. „Gdy miałam sześć lat, udusiłam pierwszą papugę”

5. Demoralizacja Czerwonego Kapturka

6. „Jeszcze raz i Kaukaz!”

Rozdział VIII. Bonnie i Clyde?! Nie, Jaś i Małgosia!

1. Morderczy rodzice

2. Małe szkodniki

3. W zgodzie z naturą

4. Nemo sine vitio est

5. Mord i rabunek

6. Zaufany paser

7. Wzorem Schliemanna

Rozdział IX. Królewna Śnieżka

1. „Matka zazdrość w ludziach płodzi gniew”

2. „Widziałem rzeczy, o których wam, ludziom, nawet się nie śniło”

2.1. Oprogramowanie Lustra królowej®

2.2. „Baczność! Groźne roboty!”

2.3. Odpowiedzialność karna twórcy/operatora AI

3. „Litościwy” myśliwy

4. Mała włóczęga

5. Krasnoludek cię nie chroni, gdy macocha zła cię goni!

6. „Co my zrobimy z corpusem delicti?!”

7. „Bezprawna siła przed bezsilnym prawem”

8. In tyrannos!

Rozdział X. Ściganie i wymiar sprawiedliwości w Niebie

1. Zamiast Facebooka

2. Kradzież – przywłaszczenie

3. Przestępstwo urzędnicze

4. Pycha podąża przed upadkiem

5. Sprawiedliwość i miłosierdzie

6. Dialektyka przebaczenia

7. Ósmy grzech główny

Rozdział XI. Mały Książę

1. Mały Książę gwarantem bezpieczeństwa róży

2. Mały Książę odrzucający stanowisko ministra sprawiedliwości

Finis coronat opus

Aneks nr 1

Tadeusz Urban

Chatka wiedźmy

Adam J. Białas

Dramatyczne przeżycia biednego Wiechetka

Jaśko i jego trauma z dzieciństwa

Kopciuszek, czyli historia o znęcaniu się, zaburzeniach osobowości i objawach psychotycznych

Głód, halucynacje i płonąca staruszka, czyli przygody Jasia i Małgosi

Do trzech razy sztuka, czyli śmiertelnie poważna ekspertyza dotycząca usiłowania zabójstwa Śnieżki

Aneks nr 2

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 2024 r. poz. 17 ze zm. – wg stanu prawnego na dzień 1 marca 2024 r.) (wyciąg)

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2023 r. poz. 2119 ze zm. – wg stanu prawnego na dzień 1 marca 2024 r.) (wyciąg)

Indeks rzeczowy