-
W empik go
Kraina wielu bogów. Meksyk – Gwatemala – Kostaryka - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
20 lipca 2022
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
PDF
czytaj
na laptopie
czytaj
na tablecie
Format e-booków, który możesz odczytywać na tablecie oraz
laptopie. Pliki PDF są odczytywane również przez czytniki i smartfony,
jednakze względu na komfort czytania i brak możliwości skalowania
czcionki, czytanie plików PDF na tych urządzeniach może być męczące dla
oczu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na laptopie
Pliki PDF zabezpieczone watermarkiem możesz odczytać na dowolnym
laptopie po zainstalowaniu czytnika dokumentów PDF. Najpowszechniejszym
programem, który umożliwi odczytanie pliku PDF na laptopie, jest Adobe
Reader. W zależności od potrzeb, możesz zainstalować również inny
program - e-booki PDF pod względem sposobu odczytywania nie różnią
niczym od powszechnie stosowanych dokumentów PDF, które odczytujemy
każdego dnia.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Kraina wielu bogów. Meksyk – Gwatemala – Kostaryka - ebook
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że książka ta jest rodzajem dziennika z podróży. W rzeczywistości autorce udaje się przedstawić bardzo głęboką kosmowizję trzech krajów, które stanowią znaczną część Ameryki Hiszpańskiej. To, co prezentuje, naznaczone jest symboliką, mitologicznym przedstawieniem, głębokimi znaczeniami kulturowymi, wzorcami życia itp. opisywanych krajów. Tytuł jest adekwatną metaforą tego, co znajdziemy w książce.
z recenzji dr. hab. Carlosa Dimeo Alvareza,
prof. ATH
Radosne Święto Zmarłych, kult Świętej Śmierci, szamani i ich rytuały, to tylko niektóre współczesne zjawiska kulturowe opisane przez autorkę. […] Kraina wielu bogów. Meksyk, Gwatemala, Kostaryka to zbiór barwnych osobistych doświadczeń i rzetelnej wiedzy historycznej. To długa podróż, niejednokrotnie przez tysiąclecia, która uzmysławia, jak trudno jest mówić o współczesnej kulturze krajów latynoame-rykańskich, pomijając ich prekolumbijską przeszłość i okres konkwisty.
dr hab. Maria Korusiewicz,
kulturoznawca
Iwona Żelazowska (wcześniej: Iwona Szafrańska) – absolwentka Akademii Muzycznej we Wrocławiu, krytyk muzyczny, dziennikarka, pasjonatka podróży. Miłośniczka i propagatorka kultur latynoamerykańskich. Od kilku lat prowadzi cykliczne „Spotkania z podróżą”, w trakcie których opowiada o Meksyku, krajach Ameryki Środkowej i Południowej. Współpracowała z radiem, telewizją oraz prasą, m.in z takimi tytułami jak: „Ruch Muzyczny”, „ARKADIA”, „Res Publica Nova”, „Suplement”, „Miesięcznik Społeczno-Kulturalny ŚLĄSK”, „Kwartalnik Kulturalny OPCJE”, w którym sprawowała funkcję szefa działu muzycznego. Pomysłodawca, wydawca i redaktor naczelny pisma „DYSONANSE”, poświęconego muzyce XXI wieku oraz innym sztukom. Obecnie współpracuje z „Magazynem Historycznym MÓWIĄ WIEKI” oraz „Magazynem Popularnonaukowym ARCHEOLOGIA ŻYWA”.
Spis treści
PODZIĘKOWANIA
Część I. MEKSYK – kraina wielości
Przedwyjazdowe notatki
Ciudad de México – Tenochtitlán. Meksyk wczoraj i dziś, czyli okres prekolumbijski, czas konkwisty i współczesność
Xochimilco. Wspomnienie Tenochtitlánu i próba utrwalenia jego romantycznego wizerunku
Plac Trzech Kultur. Symbol trzech epok
Matka Boska z Guadalupe – Tonantzin. Uosobienie Kościoła synkretycznego
Paricutín. Najmłodszy wulkan Ameryki Północnej, a może nawet i świata
Teotihuacán. Miejsce, w którym powstał nasz świat
Ciudad de México nocą
Tepito i Święta Śmierć
Sanktuarium Świętej Śmierci
Taxco. Srebrne miasto
Droga do Acapulco. Czy Meksyk to bezpieczny kraj?
Acapulco
Puebla. Miasto o smaku pikantnej czekolady
Cholula. Tollan, Cholollan, Tlachihualtepetl
Święte góry
Oaxaca. Día de los Muertos. Historia i współczesność
San Cristóbal de las Casas. Día de los Muertos jednym z najbardziej wyrazistych przejawów synkretyzmu religijnego
Monte Albán – jedno z najstarszych prekolumbijskich miast-państw w Dolinie Oaxaki. Szlakiem kultur postolmeckich: Zapoteków i Mixteków
Mitla. Szlakiem kultur postolmeckich: Zapoteków i Mixteków, c.d.
Krajobraz z okna autokaru...
Produkcja tequili i mezcalu
San Juan Chamula
Grunt to wiedza...
Cywilizacja Majów
Palenque. Pakal Wielki i Czerwona Królowa. Przywileje i obowiązki władcy
Bonampak. Malowane ściany źródłem informacji na temat kultury Majów. Wojny Majów. Rytuały. Akt samoofiary
Indiańska wioska
Meksykańska kuchnia. Jesteśmy dziećmi boga kukurydzy…
Uxmal. Majańska wizja świata
Pomuch. Prekolumbijski rytuał czyszczenia kości zmarłych
Droga do Meridy. Co było powodem upadku majańskich miast i potężnego Imperium Azteków?
Merida. Zemsta Moctezumy
Cenotes. Święte studnie Majów
Merida i Panamki
Cancún
Ciudad de México. Templo Mayor
Część II. GWATEMALA – miejsce, gdzie narodziła się tęcza
Gwatemala kolebką kultury Majów
Stolice Gwatemali. Antigua i Ciudad de Gwatemala. Synkretyzm religijny. Święto Zmarłych. Wojna domowa
Jezioro Atitlán i kult Maximóna
Chichicastenango i Pascual Abaj
Kalendarze Majów. Fakty i mity
Tikál, jedno z największych i najpotężniejszych królestw prekolumbijskich Majów
Część III. KOSTARYKA – kraina kawy, ekologii i dziewiczej przyrody
„Costa Rica” znaczy: „Bogate Wybrzeże”
Plantacja kawy
San José, czyli złoto, złote ziarno i sztuka
Krater wulkanu Poás
Wulkan Arenal i pura vida
Caño Negro, Río Frío i las deszczowy
EPILOG. Odkrycie
INDEKS NAZWISK
TEKSTY ŹRÓDŁOWE
| Kategoria: | Podróże |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-242-6639-5 |
| Rozmiar pliku: | 7,5 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Podziękowania
Składam serdeczne podziękowania Jego Ekscelencji Alejandro Negrinowi, Ambasadorowi Stanów Zjednoczonych Meksyku w Polsce, oraz Panu Irwinowi Salazarowi, attaché ds. kultury, za objęcie tego projektu wydawniczego patronatem honorowym Ambasady Meksyku w Polsce.
Dziękuję Panu Sebastianowi Chwedeczko, Honorowemu Konsulowi Stanów Zjednoczonych Meksyku w Krakowie, za zaufanie, życzliwość i pomoc.
Dziękuję Redakcji „Magazynu Popularnonaukowego Archeologia Żywa” za objęcie patronatem medialnym tej publikacji.
Dziękuję bardzo Wydawcy, przede wszystkim Panu Dyrektorowi Janowi Sadkiewiczowi oraz całemu Zespołowi pracującemu nad publikacją mojej książki. Nie pojawiłaby się ona w takim kształcie, gdyby nie ich profesjonalizm, pomoc i zaangażowanie. W szczególności dziękuję Pani dr Agnieszce Boniatowskiej za czuwanie nad przebiegiem całości prac wydawniczych, za cierpliwość, a nade wszystko za bardzo uważną i pełną wyczucia pracę redakcyjną.
Dziękuję Ewie, naszej przewodniczce, a dziś mojej przyjaciółce, za to, że zaraziła mnie miłością do Meksyku i latynoamerykańskich kultur, a także za to, że przekazywała mi wiele cennych informacji na ich temat, zawsze służąc pomocą i wsparciem.
Dziękuję fantastycznym przewodnikom, z których wiedzy mogłam korzystać, a także wszystkim spotkanym w podróży ludziom, którzy z ochotą i wielką otwartością ze mną rozmawiali, opowiadali o sobie, niejednokrotne wpuszczając mnie w bardzo osobiste przestrzenie swojego życia.
Dziękuję Pani dr Marcie Kani, pracownikowi Zakładu Ameryki Łacińskiej Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, za to, że przez dwa lata, jako wolny słuchacz, mogłam z zapałem uczęszczać na Jej fascynujące wykłady i ćwiczenia.
Dziękuję Panu dr. hab. Stanisławowi Iwaniszewskiemu, pracownikowi Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie oraz Instytutu Narodowego Antropologii i Historii w Meksyku, za szereg spotkań i wielogodzinnych rozmów, które były dla mnie niezwykle istotną konsultacją historyczną, a przede wszystkim bezcennym źródłem wiedzy z zakresu mezoamerykańskiej astroarcheologii.
Bardzo dziękuję mojemu mężowi, Jarkowi, za to, że dzielnie znosił moje kolejne, wcale niełatwe fantazje podróżnicze, nieustannie pomagał mi w realizowaniu pasji, a także wspierał w trakcie pisania książki, której był pierwszym czytelnikiem i srogim recenzentem.
Dziękuję serdecznie WSZYSTKIM.Wstęp
Wszystko zaczęło się od podróży do Meksyku. W listopadzie 2011 roku wybrałam się do tego kraju w towarzystwie mojego męża, który dzieli ze mną wszystkie wyprawy zarówno te bliskie, jak i dalekie. Dziś, z perspektywy czasu, wiem, że pojechałam w te odległe rejony świata niewystarczająco przygotowana pod względem merytorycznym. Niewiele wiedziałam na temat Meksyku, a to, co wiedziałam, było bardzo powierzchowne i raczej intuicyjne. Wyprawie tej od samego początku towarzyszyły duże emocje. Przypominam sobie moje rozważania, a nawet niepokój, którego przed podróżą doświadczałam... Wtedy też na pierwszej stronie dziennika podróży odnotowałam zdania, które odzwierciedlały mój ówczesny stan wiedzy, umysłu i ducha – pełnego rozterek, napięcia i przedwyjazdowej gorączki… Dziennik podróży prowadziłam w trakcie całego pobytu w Meksyku. Krótkiego pobytu, bo dzisiaj już wiem, że każdy czas spędzony w tym kraju jest zbyt krótki. Moja fascynacja Meksykiem rosła z dnia na dzień. Stopniowo odkrywałam ten świat, pełen prekolumbijskich symboli, kodów i znaczeń, w którym pod powłoką współczesności pulsują stare wierzenia, obrzędy i rytuały. Zachwyciła mnie odmienność owej kultury, otwarta przestrzeń duchowa, jakże inna od naszej filozofia życia i śmierci, idea śmierci i odrodzenia oparta na odwiecznych prawach i rytmach natury wyrażających się w nieustannym cyklu Życie – Śmierć – Życie. Zafascynowało mnie także podejście do czasu, który postrzegany jest jako niekończące się cykle, małe i wielkie, w których koniec jednego jest zarazem początkiem nowego. Nic się więc nie kończy. Raczej przeobraża się. Ewoluuje. Czas jest jednym wielkim workiem, do którego wrzuca się wszystko, a COŚ raz powołane do życia, istnieje już zawsze.
Jednym słowem: połknęłam haczyk. Już w trakcie podróży powrotnej do Polski snułam plany na przyszłość; dotyczyły nie tylko pogłębienia mojej wiedzy, ale także kolejnych kierunków podróży. Po powrocie do domu zaczęłam o Meksyku dużo czytać, poznawać historię tego kraju ze szczególnym naciskiem na prekolumbijską kulturę. Uzupełniałam swoją wiedzę, biorąc udział w sympozjach i odczytach oraz uczęszczając na rozmaite wykłady, m.in. organizowane przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Studiowałam Kalendarze Majów, próbując zrozumieć sposób i zasadę ich funkcjonowania. W trakcie rozmowy z dr. hab. Stanisławem Iwaniszewskim1 udało mi się nie tylko wyjaśnić sporo wątpliwości, ale przede wszystkim obalić wiele przekłamań i mitów, w które tzw. Kalendarze Majów obrosły. Wywiad ten, opublikowany w magazynie historycznym „Mówią Wieki”2, przytaczam na kolejnych stronach książki.
1 Dr hab. Stanisław Iwaniszewski – pracownik Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie oraz Instytutu Narodowego Antropologii i Historii w Meksyku. Otrzymał Medal im. Carlosa Jaschka za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie astronomii kulturowej i archeoastronomii.
2 Kalendarze Majów. Fakty i mity. Z dr. hab. Stanisławem Iwaniszewskim rozmawia Iwona Żelazowska, „Mówią Wieki. Magazyn Historyczny” 2021, nr 1, s. 54–58.
Wiele czasu poświęciłam także synkretyzmowi religijnemu, który dla mnie jest zjawiskiem niezwykle fascynującym. Wtedy też zrozumiałam, czym tak naprawdę była konkwista i jak brutalne było zderzenie tych dwóch, tak bardzo odmiennych kultur: europejskiej z prekolumbijskią, kultury ekspansywno-materialistycznej z kulturą o mentalności magiczno-religijnej. Dwóch odległych światów: świata Zachodu, który cechowała logika, rozwój, podbój, pismo, reguły, prawo, zdobycze, dominacja względem przyrody, monoteizm, życie dla Boga i linia czasu biegnąca w nieskończoność, oraz świata prekolumbijskich Indian, czyli pulsująca tożsamość, zmysłowość, życie chwilą, doraźność, ulotność, spontaniczność, akceptacja, przemiana, zależność od przyrody, kult Matki Ziemi, politeizm oraz nieskończoność, odradzająca się nieustannie w koncentrycznych cyklach. Te odmienne kody kulturowe w znacznym stopniu przetrwały i są aktualne do dziś. Być może właśnie dlatego nam, Europejczykom, tak trudno jest zrozumieć współczesny Meksyk, a pewne zjawiska, wyrwane z kontekstu historyczno-kulturowego, są dla nas kontrowersyjne i bulwersujące. Są po prostu nieczytelne. Meksyk jest dla nas piękny, ciekawy, ale i trochę przerażający. Przeraża nas jego surrealizm. Straszą trupie czaszki…
Naturalną konsekwencją rozwoju mojej pasji były oczywiście kolejne podróże. Najpierw do krajów Ameryki Środkowej, czyli Gwatemali, Kostaryki, Panamy, Hondurasu, Belize, miejsc, które mają zupełnie różną atmosferę, emanują odmienną aurą i energią. Później, na krótko, wróciłam raz jeszcze do Meksyku. Nieprzypadkowo – i każdorazowo – towarzyszyła nam ta sama pani przewodnik, Ewa. Były to podróże, które, ku mojemu zdziwieniu, uświadomiły mi nie tylko podobieństwa tych krajów, ale także zaskakujące między nimi różnice. Ich wyjątkowość i odmienność – bo mieszkańcy tych krajów różnią się od siebie, nawet wyglądem. Bez reszty zatopiłam się w Gwatemali, kolebce kultury Majów, krainie szamanów, magii i mistyki, Kostaryka natomiast odsłoniła przede mną oblicze raju: piękna, dziewicza przyroda, zakaz polowań, likwidacja armii, podatki na rzecz ekologii, niezwykły szacunek dla Natury, kult Matki Ziemi, wywodzący się z czasów przedhiszpańskich i przekazywany z pokolenia na pokolenie, który przetrwał do dziś. Te dwa kraje, obok Meksyku, który kocham bezwarunkowo, stały się dla mnie ważne i zagościły na długo w moim sercu i pamięci.
Wtedy też zrodził się pomysł napisania reportaży z podróży po tych krajach, które zawierałyby nie tylko opis zdarzeń i moje doświadczenia, ale także tłumaczyły genezę niektórych współczesnych zjawisk kulturowych tam występujących. Odwoływałyby się do historii i przedhiszpańskiej kultury i tym samym uzmysławiały, jak trudno jest mówić o współczesnym Meksyku, Gwatemali, Kostaryce oraz innych krajach latynoamerykańskich, pomijając ich historyczną przeszłość, bo to właśnie kultura prekolumbijska i okres hiszpańskiej konkwisty tworzą czy współtworzą te kraje dziś.
W 2019 roku ponownie zatęskniłam za Meksykiem i razem z moim mężem wyruszyłam w długą podróż w nieznane. Poruszając się wypożyczonym samochodem, nieraz docieraliśmy „na koniec świata”. Do miejsc, których turyści nie odwiedzają. Do wiosek indiańskich, w których byliśmy jedynymi obcokrajowcami, białymi ludźmi wzbudzającymi wśród mieszkańców mniejsze lub większe zainteresowanie i dużą ich sympatię. Zawsze spotykał nas uśmiech, serdeczność i otwartość.
Owocem tej fantastycznej podróży były oczywiście kolejne reportaże. Tak oto powstała Kraina wielu bogów, książka, której tytuł okazał się tytułem zbioru reportaży z podróży po trzech krajach latynoamerykańskich: Meksyku, Gwatemali, Kostaryce, czyli rozległym terytorium, które kiedyś, niepodzielone granicami, było ojczyzną kultur prekolumbijskich, zamieszkiwaną przez różne sąsiadujące ze sobą społeczności, plemiona i cywilizacje. To zbiór osobistych przeżyć, doświadczeń, ale i rzetelnych informacji. To długa podróż przez tysiąclecia. Prekolumbijskie legendy i mity. Historia i współczesność, które się dopełniają. Najwięcej miejsca poświęciłam Meksykowi. Być może dlatego, że jest największy, tak bardzo złożony i zróżnicowany? Być może dlatego, że byłam w nim najdłużej i po prostu najlepiej go znam? A może dlatego, że wszystko zaczęło się od podróży do Meksyku? Podróży, która otworzyła przede mną nowe przestrzenie: geograficzne, poznawcze, ale przede wszystkim duchowe. Być może.
W części dedykowanej Meksykowi przeplatają się miejsca i zdarzenia, których doświadczyłam w trakcie moich trzech pobytów w tym kraju. Nie są przedstawione chronologicznie, poza tym wybrałam tylko niektóre. Pozostałe to materiał do kolejnej książki.
…a wszystko zaczęło się od podróży do Meksyku. Ta podróż wciąż trwa…
Składam serdeczne podziękowania Jego Ekscelencji Alejandro Negrinowi, Ambasadorowi Stanów Zjednoczonych Meksyku w Polsce, oraz Panu Irwinowi Salazarowi, attaché ds. kultury, za objęcie tego projektu wydawniczego patronatem honorowym Ambasady Meksyku w Polsce.
Dziękuję Panu Sebastianowi Chwedeczko, Honorowemu Konsulowi Stanów Zjednoczonych Meksyku w Krakowie, za zaufanie, życzliwość i pomoc.
Dziękuję Redakcji „Magazynu Popularnonaukowego Archeologia Żywa” za objęcie patronatem medialnym tej publikacji.
Dziękuję bardzo Wydawcy, przede wszystkim Panu Dyrektorowi Janowi Sadkiewiczowi oraz całemu Zespołowi pracującemu nad publikacją mojej książki. Nie pojawiłaby się ona w takim kształcie, gdyby nie ich profesjonalizm, pomoc i zaangażowanie. W szczególności dziękuję Pani dr Agnieszce Boniatowskiej za czuwanie nad przebiegiem całości prac wydawniczych, za cierpliwość, a nade wszystko za bardzo uważną i pełną wyczucia pracę redakcyjną.
Dziękuję Ewie, naszej przewodniczce, a dziś mojej przyjaciółce, za to, że zaraziła mnie miłością do Meksyku i latynoamerykańskich kultur, a także za to, że przekazywała mi wiele cennych informacji na ich temat, zawsze służąc pomocą i wsparciem.
Dziękuję fantastycznym przewodnikom, z których wiedzy mogłam korzystać, a także wszystkim spotkanym w podróży ludziom, którzy z ochotą i wielką otwartością ze mną rozmawiali, opowiadali o sobie, niejednokrotne wpuszczając mnie w bardzo osobiste przestrzenie swojego życia.
Dziękuję Pani dr Marcie Kani, pracownikowi Zakładu Ameryki Łacińskiej Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, za to, że przez dwa lata, jako wolny słuchacz, mogłam z zapałem uczęszczać na Jej fascynujące wykłady i ćwiczenia.
Dziękuję Panu dr. hab. Stanisławowi Iwaniszewskiemu, pracownikowi Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie oraz Instytutu Narodowego Antropologii i Historii w Meksyku, za szereg spotkań i wielogodzinnych rozmów, które były dla mnie niezwykle istotną konsultacją historyczną, a przede wszystkim bezcennym źródłem wiedzy z zakresu mezoamerykańskiej astroarcheologii.
Bardzo dziękuję mojemu mężowi, Jarkowi, za to, że dzielnie znosił moje kolejne, wcale niełatwe fantazje podróżnicze, nieustannie pomagał mi w realizowaniu pasji, a także wspierał w trakcie pisania książki, której był pierwszym czytelnikiem i srogim recenzentem.
Dziękuję serdecznie WSZYSTKIM.Wstęp
Wszystko zaczęło się od podróży do Meksyku. W listopadzie 2011 roku wybrałam się do tego kraju w towarzystwie mojego męża, który dzieli ze mną wszystkie wyprawy zarówno te bliskie, jak i dalekie. Dziś, z perspektywy czasu, wiem, że pojechałam w te odległe rejony świata niewystarczająco przygotowana pod względem merytorycznym. Niewiele wiedziałam na temat Meksyku, a to, co wiedziałam, było bardzo powierzchowne i raczej intuicyjne. Wyprawie tej od samego początku towarzyszyły duże emocje. Przypominam sobie moje rozważania, a nawet niepokój, którego przed podróżą doświadczałam... Wtedy też na pierwszej stronie dziennika podróży odnotowałam zdania, które odzwierciedlały mój ówczesny stan wiedzy, umysłu i ducha – pełnego rozterek, napięcia i przedwyjazdowej gorączki… Dziennik podróży prowadziłam w trakcie całego pobytu w Meksyku. Krótkiego pobytu, bo dzisiaj już wiem, że każdy czas spędzony w tym kraju jest zbyt krótki. Moja fascynacja Meksykiem rosła z dnia na dzień. Stopniowo odkrywałam ten świat, pełen prekolumbijskich symboli, kodów i znaczeń, w którym pod powłoką współczesności pulsują stare wierzenia, obrzędy i rytuały. Zachwyciła mnie odmienność owej kultury, otwarta przestrzeń duchowa, jakże inna od naszej filozofia życia i śmierci, idea śmierci i odrodzenia oparta na odwiecznych prawach i rytmach natury wyrażających się w nieustannym cyklu Życie – Śmierć – Życie. Zafascynowało mnie także podejście do czasu, który postrzegany jest jako niekończące się cykle, małe i wielkie, w których koniec jednego jest zarazem początkiem nowego. Nic się więc nie kończy. Raczej przeobraża się. Ewoluuje. Czas jest jednym wielkim workiem, do którego wrzuca się wszystko, a COŚ raz powołane do życia, istnieje już zawsze.
Jednym słowem: połknęłam haczyk. Już w trakcie podróży powrotnej do Polski snułam plany na przyszłość; dotyczyły nie tylko pogłębienia mojej wiedzy, ale także kolejnych kierunków podróży. Po powrocie do domu zaczęłam o Meksyku dużo czytać, poznawać historię tego kraju ze szczególnym naciskiem na prekolumbijską kulturę. Uzupełniałam swoją wiedzę, biorąc udział w sympozjach i odczytach oraz uczęszczając na rozmaite wykłady, m.in. organizowane przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Studiowałam Kalendarze Majów, próbując zrozumieć sposób i zasadę ich funkcjonowania. W trakcie rozmowy z dr. hab. Stanisławem Iwaniszewskim1 udało mi się nie tylko wyjaśnić sporo wątpliwości, ale przede wszystkim obalić wiele przekłamań i mitów, w które tzw. Kalendarze Majów obrosły. Wywiad ten, opublikowany w magazynie historycznym „Mówią Wieki”2, przytaczam na kolejnych stronach książki.
1 Dr hab. Stanisław Iwaniszewski – pracownik Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie oraz Instytutu Narodowego Antropologii i Historii w Meksyku. Otrzymał Medal im. Carlosa Jaschka za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie astronomii kulturowej i archeoastronomii.
2 Kalendarze Majów. Fakty i mity. Z dr. hab. Stanisławem Iwaniszewskim rozmawia Iwona Żelazowska, „Mówią Wieki. Magazyn Historyczny” 2021, nr 1, s. 54–58.
Wiele czasu poświęciłam także synkretyzmowi religijnemu, który dla mnie jest zjawiskiem niezwykle fascynującym. Wtedy też zrozumiałam, czym tak naprawdę była konkwista i jak brutalne było zderzenie tych dwóch, tak bardzo odmiennych kultur: europejskiej z prekolumbijskią, kultury ekspansywno-materialistycznej z kulturą o mentalności magiczno-religijnej. Dwóch odległych światów: świata Zachodu, który cechowała logika, rozwój, podbój, pismo, reguły, prawo, zdobycze, dominacja względem przyrody, monoteizm, życie dla Boga i linia czasu biegnąca w nieskończoność, oraz świata prekolumbijskich Indian, czyli pulsująca tożsamość, zmysłowość, życie chwilą, doraźność, ulotność, spontaniczność, akceptacja, przemiana, zależność od przyrody, kult Matki Ziemi, politeizm oraz nieskończoność, odradzająca się nieustannie w koncentrycznych cyklach. Te odmienne kody kulturowe w znacznym stopniu przetrwały i są aktualne do dziś. Być może właśnie dlatego nam, Europejczykom, tak trudno jest zrozumieć współczesny Meksyk, a pewne zjawiska, wyrwane z kontekstu historyczno-kulturowego, są dla nas kontrowersyjne i bulwersujące. Są po prostu nieczytelne. Meksyk jest dla nas piękny, ciekawy, ale i trochę przerażający. Przeraża nas jego surrealizm. Straszą trupie czaszki…
Naturalną konsekwencją rozwoju mojej pasji były oczywiście kolejne podróże. Najpierw do krajów Ameryki Środkowej, czyli Gwatemali, Kostaryki, Panamy, Hondurasu, Belize, miejsc, które mają zupełnie różną atmosferę, emanują odmienną aurą i energią. Później, na krótko, wróciłam raz jeszcze do Meksyku. Nieprzypadkowo – i każdorazowo – towarzyszyła nam ta sama pani przewodnik, Ewa. Były to podróże, które, ku mojemu zdziwieniu, uświadomiły mi nie tylko podobieństwa tych krajów, ale także zaskakujące między nimi różnice. Ich wyjątkowość i odmienność – bo mieszkańcy tych krajów różnią się od siebie, nawet wyglądem. Bez reszty zatopiłam się w Gwatemali, kolebce kultury Majów, krainie szamanów, magii i mistyki, Kostaryka natomiast odsłoniła przede mną oblicze raju: piękna, dziewicza przyroda, zakaz polowań, likwidacja armii, podatki na rzecz ekologii, niezwykły szacunek dla Natury, kult Matki Ziemi, wywodzący się z czasów przedhiszpańskich i przekazywany z pokolenia na pokolenie, który przetrwał do dziś. Te dwa kraje, obok Meksyku, który kocham bezwarunkowo, stały się dla mnie ważne i zagościły na długo w moim sercu i pamięci.
Wtedy też zrodził się pomysł napisania reportaży z podróży po tych krajach, które zawierałyby nie tylko opis zdarzeń i moje doświadczenia, ale także tłumaczyły genezę niektórych współczesnych zjawisk kulturowych tam występujących. Odwoływałyby się do historii i przedhiszpańskiej kultury i tym samym uzmysławiały, jak trudno jest mówić o współczesnym Meksyku, Gwatemali, Kostaryce oraz innych krajach latynoamerykańskich, pomijając ich historyczną przeszłość, bo to właśnie kultura prekolumbijska i okres hiszpańskiej konkwisty tworzą czy współtworzą te kraje dziś.
W 2019 roku ponownie zatęskniłam za Meksykiem i razem z moim mężem wyruszyłam w długą podróż w nieznane. Poruszając się wypożyczonym samochodem, nieraz docieraliśmy „na koniec świata”. Do miejsc, których turyści nie odwiedzają. Do wiosek indiańskich, w których byliśmy jedynymi obcokrajowcami, białymi ludźmi wzbudzającymi wśród mieszkańców mniejsze lub większe zainteresowanie i dużą ich sympatię. Zawsze spotykał nas uśmiech, serdeczność i otwartość.
Owocem tej fantastycznej podróży były oczywiście kolejne reportaże. Tak oto powstała Kraina wielu bogów, książka, której tytuł okazał się tytułem zbioru reportaży z podróży po trzech krajach latynoamerykańskich: Meksyku, Gwatemali, Kostaryce, czyli rozległym terytorium, które kiedyś, niepodzielone granicami, było ojczyzną kultur prekolumbijskich, zamieszkiwaną przez różne sąsiadujące ze sobą społeczności, plemiona i cywilizacje. To zbiór osobistych przeżyć, doświadczeń, ale i rzetelnych informacji. To długa podróż przez tysiąclecia. Prekolumbijskie legendy i mity. Historia i współczesność, które się dopełniają. Najwięcej miejsca poświęciłam Meksykowi. Być może dlatego, że jest największy, tak bardzo złożony i zróżnicowany? Być może dlatego, że byłam w nim najdłużej i po prostu najlepiej go znam? A może dlatego, że wszystko zaczęło się od podróży do Meksyku? Podróży, która otworzyła przede mną nowe przestrzenie: geograficzne, poznawcze, ale przede wszystkim duchowe. Być może.
W części dedykowanej Meksykowi przeplatają się miejsca i zdarzenia, których doświadczyłam w trakcie moich trzech pobytów w tym kraju. Nie są przedstawione chronologicznie, poza tym wybrałam tylko niektóre. Pozostałe to materiał do kolejnej książki.
…a wszystko zaczęło się od podróży do Meksyku. Ta podróż wciąż trwa…
więcej..
