Kredyty, pożyczki i gwarancje bankowe - ebook

W publikacji przedstawiono cały cykl kredytowania, począwszy od złożenia wniosku o udzielenie kredytu poprzez zawarcie umowy kredytu aż do jego spłaty bądź niespłacenia w terminie.

   Autorzy omawiają m.in.:

• zagadnienia prawne i ekonomiczne związane z udzielaniem kredytu;
• zasady udzielania przez banki kredytów przedsiębiorcom i konsumentom, a także innym podmiotom, np. rolnikom, fundacjom, kościołom;
• wymogi formalnoprawne, jakie muszą być spełnione przez przyszłego kredytobiorcę;
• wymogi, jakie musi spełniać wniosek kredytowy oraz dołączone do niego typowe dokumenty wymagane przez bank;
• podstawowe zasady badania zdolności kredytowej przez bank w przypadku, gdy kredytobiorca jest konsumentem oraz przedsiębiorcą;
• obligatoryjną treść umowy kredytu oraz klauzule, jakie mogą być w niej zawarte;
• niedozwolone klauzule umowne zabronione przez przepisy prawa, ze szczególnym uwzględnieniem klauzul niedozwolonych w umowach kredytów zawieranych z konsumentami;
• podstawowe zasady postępowania banku w przypadku niespłacania przez klienta w terminie zobowiązań, skutków wszczęcia w stosunku do kredytobiorcy postępowania restrukturyzacyjnego, względnie ogłoszenia upadłości.

   Adresaci:
Książka jest przeznaczona dla kredytobiorców, pracowników banków, przedsiębiorców zaciągających kredyty, a także prawników praktyków i osób zajmujących się udzielaniem kredytów, pożyczek i gwarancji bankowych.

Wykaz skrótów 51
Część I. Kredyt bankowy
Rozdział 1. Wiadomości ogólne 61
1. Pojęcie kredytu 61
2. Podział kredytów 61
Rozdział 2. Rodzaje kredytów 64
1. Kredyty na finansowanie działalności gospodarczej 64
2. Kredyty konsumpcyjne 65
3. Kredyty w rachunku kredytowym 65
4. Kredyty w rachunku bieżącym 66
5. Kredyty złotowe i w walucie obcej 66
6. Kredyty krótko-, średnio- i długoterminowe 67
7. Kredyty o stałym lub zmiennym oprocentowaniu 68
8. Kredyty wykorzystywane jednorazowo, w transzach lub w ciągnieniach 68
9. Kredyty spłacane jednorazowo, w ratach lub z wpływów na rachunek 69
10. Kredyty w formie doraźnej transakcji (docelowe) 71
11. Linia kredytowa 71
12. Kredyty rolowane 72
13. Kredyty pomostowe 73
14. Kredyty obrotowe 74
14.1. Definicja kredytu obrotowego 74
14.2. Rodzaje kredytów obrotowych 74
14.3. Kredyty obrotowe w rachunku kredytowym 75
14.3.1. Kredyt docelowy (w formie doraźnej transakcji) 75
14.3.2. Linia kredytowa 75
14.3.3. Kredyt na wymagalne zobowiązania 76
14.3.4. Kredyt na sfinansowanie należności 76
14.3.5. Kredyt kasowy 76
14.3.6. Kredyty sezonowe 77
14.4. Kredyty obrotowe w rachunku bieżącym 77
14.4.1. Kredyt otwarty (podstawowy) 77
14.4.2. Kredyt in blanco (niepokryty) 80
14.4.3. Kredyt stała zaliczka 81
14.4.4. Kredyt kasowy (overdraft) 81
15. Kredyty inwestycyjne 82
16. Kredyty na finansowanie projektów inwestycyjnych 84
17. Kredyty refinansowe i konsolidacyjne 84
18. Kredyty lombardowe i hipoteczne 85
18.1. Kredyty lombardowe 85
18.2. Kredyt hipoteczny 85
19. Kredyty konsorcjalne 86
20. Kredyty komercyjne i preferencyjne 86
Część II. Ogólne zasady dotyczące udzielania kredytów bankowych, pożyczek i gwarancji
Rozdział 1. Czynności bankowe 89
1. Czynności bankowe według prawa bankowego 89
2. Czynności bankowe wykonywane przez banki spółdzielcze 91
3. Czynności bankowe wykonywane przez banki hipoteczne 92
4. Powierzenie wykonywania czynności bankowych podmiotom zewnętrznym (outsourcing bankowy) 94
5. Regulaminy bankowe, ogólne warunki umów i instrukcje 95
6. Polityka kredytowa banku 98
7. Tajemnica bankowa 99
Rozdział 2. Forma wniosków i zleceń składanych w bankach oraz umów zawieranych przez banki 103
1. Rodzaje form oświadczeń woli 103
2. Zmiana umowy, jej rozwiązanie lub wypowiedzenie 105
3. Dokumentowa forma czynności prawnej 105
4. Pisemna forma czynności prawnej 106
4.1. Definicja formy pisemnej 106
4.2. Podpis własnoręczny 107
5. Elektroniczna forma czynności prawnej 111
6. Forma pisemna z datą urzędowo poświadczoną (datą pewną) 112
7. Forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym 114
8. Forma aktu notarialnego 115
9. Elektroniczna forma czynności bankowych (art. 7 pr. bank.) 116
9.1. Oświadczenia składane w formie elektronicznej 116
9.2. Tworzenie dokumentów sporządzonych na informatycznych nośnikach informacji 117
Rozdział 3. Strony umowy kredytu i pożyczki bankowej 120
1. Bank 120
1.1. Obszar działania banku 120
1.2. Konsorcjum bankowe 122
1.2.1. Umowa konsorcjum 122
1.2.2. Uczestnicy konsorcjum bankowego 123
1.2.3. Rodzaje konsorcjów 124
1.2.4. Cel konsorcjum 125
1.2.5. Powody zawierania umowy konsorcjum 126
1.2.6. Treść umowy konsorcjum 127
1.2.7. Prawa i obowiązki banków uczestniczących w konsorcjum 130
1.2.8. Pozycja lidera konsorcjum 131
1.3. Oznaczenie banku w umowie kredytu 131
1.4. Osoby reprezentujące bank 133
2. Druga strona czynności bankowej 134
2.1. Kredytobiorca 134
2.2. Osoby fizyczne 135
2.2.1. Pojęcie osoby fizycznej 135
2.2.2. Przedsiębiorca jednoosobowy 135
2.2.3. Konsument 136
2.2.4. Rolnik indywidualny 137
2.2.5. Komornik 139
2.2.6. Małżonkowie 141
2.2.6.1. Odpowiedzialność osoby fizycznej i jej małżonka za spłatę kredytu 141
2.2.6.1.1. Wspólne zaciągnięcie kredytu 141
2.2.6.1.2. Kredyt zaciągnięty przez jednego z małżonków 142
2.2.6.1.3. Kredyt na prowadzenie działalności gospodarczej 143
2.2.6.2. Zgoda drugiego małżonka na zaciągnięcie kredytu 144
2.2.7. Osoby niebędące w związku małżeńskim 145
2.2.8. Oznaczenie osoby fizycznej w umowie kredytu 146
2.2.9. Osoba podpisująca umowę w imieniu osoby fizycznej 147
2.3. Osoba prawna 148
2.3.1. Pojęcie osoby prawnej 148
2.3.2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 149
2.3.2.1. Wiadomości ogólne 149
2.3.2.2. Zaciąganie kredytów przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością 149
2.3.2.3. Reprezentacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 152
2.3.2.4. Oznaczenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w umowie kredytu 153
2.3.3. Spółka akcyjna 153
2.3.3.1. Wiadomości ogólne 153
2.3.3.2. Zaciąganie kredytów przez spółkę akcyjną 154
2.3.3.3. Reprezentacja spółki akcyjnej 155
2.3.3.4. Oznaczenie spółki akcyjnej w umowie kredytu 156
2.3.4. Spółdzielnia 157
2.3.4.1. Wiadomości ogólne 157
2.3.4.2. Zaciąganie kredytów przez spółdzielnię 157
2.3.4.3. Reprezentacja spółdzielni 158
2.3.4.4. Szczególne rodzaje spółdzielni 159
2.3.4.4.1. Spółdzielnia rolników 159
2.3.4.4.2. Spółdzielnia mieszkaniowa 160
2.3.4.5. Oznaczenie spółdzielni w umowie kredytu 161
2.3.5. Przedsiębiorstwo państwowe 162
2.3.5.1. Wiadomości ogólne 162
2.3.5.2. Reprezentacja przedsiębiorstwa 162
2.3.5.3. Oznaczenie przedsiębiorstwa państwowego w umowie kredytu 163
2.3.6. Jednostki sektora finansów publicznych 164
2.3.6.1. Podmioty tworzące sektor finansów publicznych 164
2.3.6.2. Skarb Państwa 165
2.3.6.3. Zaciąganie kredytów i pożyczek przez podmioty sektora finansów publicznych 167
2.3.6.4. Jednostki samorządu terytorialnego 170
2.3.6.4.1. Wiadomości ogólne 170
2.3.6.4.2. Zasady zaciągania kredytów i pożyczek przez jednostki samorządu terytorialnego 172
2.3.6.4.3. Zabezpieczenie spłaty kredytu lub pożyczki udzielanej jednostkom samorządu terytorialnego 175
2.3.6.4.4. Zasady zaciągania kredytów i pożyczek przez gminy 178
2.3.6.4.5. Zasady zaciągania kredytów i pożyczek przez powiaty 181
2.3.6.4.6. Zasady zaciągania kredytów i pożyczek przez województwa 183
2.3.6.5. Reprezentacja jednostek samorządu terytorialnego przy zaciąganiu kredytów i pożyczek 185
2.3.6.5.1. Kredyty i pożyczki długoterminowe 185
2.3.6.5.2. Kredyty i pożyczki krótkoterminowe 186
2.3.6.6. Publiczna instytucja kultury 189
2.3.6.7. Instytut badawczy 191
2.3.6.8. Uczelnia 195
2.3.7. Podmioty lecznicze 198
2.3.7.1. Rodzaje podmiotów leczniczych 198
2.3.7.2. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej 199
2.3.7.2.1. Zaciąganie zobowiązań przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej 199
2.3.7.2.2. Zmiana wierzyciela samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej 203
2.3.7.2.3. Zabezpieczenie spłaty kredytów zaciągniętych przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej 204
2.3.7.3. Niepubliczne podmioty lecznicze 206
2.3.8. Fundacje 207
2.3.9. Stowarzyszenie rejestrowe 208
2.3.10. Związek zawodowy 209
2.3.11. Partia polityczna 211
2.3.12. Kościół oraz związek wyznaniowy 213
2.3.12.1. Wiadomości ogólne 213
2.3.12.1.1. Status prawny wyznaniowych osób prawnych 213
2.3.12.1.2. Prawne zabezpieczenie wierzytelności przysługujących bankowi od wyznaniowych osób prawnych 214
2.3.12.2. Osoby prawne Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego 217
2.3.12.2.1. Jednostki organizacyjne Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego 217
2.3.12.2.2. Zasady funkcjonowania parafii 219
2.3.12.2.3. Zaciąganie kredytów i pożyczek przez parafie 220
2.3.12.2.4. Prawne zabezpieczenia 222
2.3.12.3. Osoby prawne Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego 226
2.3.12.3.1. Jednostki organizacyjne Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego 226
2.3.12.3.2. Zaciąganie kredytów i pożyczek 227
2.3.12.4. Osoby prawne Kościoła katolickiego 228
2.3.12.4.1. Jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego 228
2.3.12.4.2. Zaciąganie kredytów i pożyczek przez parafie 229
2.3.12.4.3. Zaciąganie kredytów i pożyczek przez diecezje 230
2.3.12.4.4. Ustanawianie prawnych zabezpieczeń 231
2.4. Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej 234
2.4.1. Wiadomości ogólne 234
2.4.1.1. Pojęcie jednostki organizacyjnej 234
2.4.1.2. Odpowiedzialność subsydiarna 235
2.4.2. Osobowe spółki handlowe 236
2.4.2.1. Pojęcie spółki osobowej 236
2.4.2.2. Spółka jawna 236
2.4.2.2.1. Wiadomości ogólne 236
2.4.2.2.2. Zaciąganie zobowiązań przez spółkę jawną 237
2.4.2.2.3. Reprezentacja spółki jawnej 239
2.4.2.2.4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej 240
2.4.2.3. Spółka partnerska 241
2.4.2.3.1. Wiadomości ogólne 241
2.4.2.3.2. Stosowanie przepisów o spółce jawnej 242
2.4.2.3.3. Reprezentacja spółki partnerskiej 242
2.4.2.3.4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki partnerskiej 243
2.4.2.4. Spółka komandytowa 243
2.4.2.4.1. Wiadomości ogólne 243
2.4.2.4.2. Stosowanie przepisów o spółce jawnej 245
2.4.2.4.3. Reprezentacja spółki komandytowej 245
2.4.2.4.4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej 245
2.4.2.5. Spółka komandytowo-akcyjna 246
2.4.2.5.1. Wiadomości ogólne 246
2.4.2.5.2. Stosowanie przepisów o spółce jawnej i akcyjnej 247
2.4.2.5.3. Reprezentacja spółki komandytowo-akcyjnej 248
2.4.2.5.4. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowo-akcyjnej 248
2.4.3. Spółki kapitałowe w organizacji 248
2.4.4. Wspólnota mieszkaniowa 249
2.4.4.1. Wiadomości ogólne 249
2.4.4.2. Zaciąganie zobowiązań przez wspólnotę mieszkaniową 251
2.4.4.3. Reprezentacja wspólnoty mieszkaniowej 253
2.4.4.4. Odpowiedzialność za zobowiązania wspólnoty 253
2.5. Spółka cywilna 254
2.5.1. Wiadomości ogólne 254
2.5.2. Zaciąganie zobowiązań „przez spółkę cywilną” 256
2.5.3. Oznaczenie spółki cywilnej w umowie kredytu 258
2.5.4. Reprezentacja spółki cywilnej 258
2.5.5. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki cywilnej 260
2.5.6. Zabezpieczenie zobowiązań spółki cywilnej 261
2.5.7. Zobowiązania osobiste wspólnika spółki cywilnej 261
2.6. Konsorcjum przedsiębiorców 263
3. Udzielanie kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych, poręczeń podmiotom powiązanym z bankiem 265
4. Osoby uprawnione do składania oświadczeń woli w imieniu kredytobiorcy 267
4.1. Zasada ogólna 267
4.2. Organ osoby prawnej 267
4.3. Pełnomocnik 269
4.4. Prokurent 272
Część III. Wniosek o udzielenie kredytu
Rozdział 1. Charakter prawny wniosku kredytowego 277
Rozdział 2. Treść i forma wniosku kredytowego 279
1. Forma wniosku kredytowego 279
2. Wnioskodawca 279
3. Kredytodawca 280
4. Treść wniosku kredytowego 280
Rozdział 3. Zlecenie udzielenia kredytu 282
Rozdział 4. Ocena wniosku kredytowego 286
1. Ocena formalna wniosku kredytowego 286
2. Ocena merytoryczna wniosku kredytowego 287
Rozdział 5. Decyzja kredytowa 288
Rozdział 6. Koszty kredytu 290
1. Bankowe koszty kredytu 290
1.1. Oprocentowanie kredytu 291
1.2. Prowizja za udzielenie kredytu 295
1.3. Opłaty związane z kredytem 296
2. Pozabankowe koszty kredytu lub pożyczki 299
Rozdział 7. Oszustwo kredytowe 301
Część IV. Zdolność kredytowa
Rozdział 1. Ujęcie wymogu badania zdolności kredytowej w przepisach prawa 307
1. Badanie zdolności kredytowej przed udzieleniem kredytu 307
2. Możliwość udzielenia kredytu klientowi niemającemu zdolności kredytowej 310
3. Udzielenie kredytu klientowi niemającemu zdolności kredytowej. Niedopełnienie obowiązku zbadania zdolności kredytowej 311
4. Powtórne badanie zdolności kredytowej 312
5. Udostępnienie kredytobiorcy wyniku badania zdolności kredytowej 314
Rozdział 2. Badanie zdolności kredytowej konsumentów 316
1. Mechanizm oceny zdolności kredytowej konsumenta: analiza jakościowa i ilościowa 316
1.1. Wprowadzenie 316
1.2. Analiza ilościowa: badanie dochodów i wydatków klienta 317
1.2.1. Pojęcie analizy ilościowej 317
1.2.2. Źródła dochodów akceptowane przez bank w procesie oceny zdolności kredytowej 318
1.2.3. Wydatki uwzględniane w ocenie zdolności kredytowej klienta 320
1.3. Analiza jakościowa: charakterystyka profilu klienta i jego współpracy z bankiem 322
1.3.1. Pojęcie analizy jakościowej 322
1.3.2. Badanie historii kredytowej na podstawie informacji przekazanych przez konsumenta 322
1.3.3. Badanie historii kredytowej konsumenta w zewnętrznych bazach danych 324
1.3.4. Scoring kredytowy osoby fizycznej 326
2. Analiza wskaźników zdolności kredytowej 330
2.1. Limity DTI 330
2.2. Limity LTV i wkładu własnego 331
2.3. Limit okresu kredytowania 334
2.4. Wskaźnik wolnych środków 334
2.5. Zdolność kredytowa a system spłat kredytu 335
3. Uproszczone metody badania zdolności kredytowej 335
4. Najczęstsze błędy popełniane przy ocenie zdolności kredytowej. Nowela Rekomendacji S 336
Rozdział 3. Badanie zdolności kredytowej przedsiębiorców 341
1. Wprowadzenie 341
2. Metody oceny zdolności kredytowej przedsiębiorców 342
2.1. Rodzaje metod oceny zdolności kredytowej 342
2.2. Metoda finansowa 343
2.3. Analiza dyskryminacyjna 343
2.4. Analiza wskaźnikowa 345
2.4.1. Typowe dokumenty niezbędne do analizy wskaźnikowej 345
2.4.2. Rodzaje wskaźników 347
2.4.3. Wskaźniki rentowności 348
2.4.4. Wskaźniki płynności 349
2.4.5. Wskaźniki efektywności 349
2.4.6. Wskaźniki zadłużenia i stopnia pokrycia 351
2.4.7. Ocena szans rozwojowych branży 352
2.4.8. Podsumowanie 352
2.5. Metoda scoringowa 353
2.6. Analiza dyskryminacyjna 355
3. Ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego przez bank 357
3.1. Analiza efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych 357
3.2. Weryfikacja ryzyka kredytowego związanego z kredytowaniem przedsięwzięcia inwestycyjnego 361
4. Podsumowanie i wnioski 364
Rozdział 4. Limity koncentracji wierzytelności 366
Część V. Umowa kredytu
Rozdział 1. Definicja umowy kredytu 371
Rozdział 2. Forma umowy kredytu 373
Rozdział 3. Treść umowy kredytu 375
1. Ustawowe elementy umowy kredytu 375
1.1. Elementy wymagane przez art. 69 ust. 2 pr. bank. 375
1.2. Komparycja umowy 376
1.3. Kwota i waluta kredytu 378
1.4. Cel kredytu 378
1.5. Terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych 379
1.6. Sposób zabezpieczenia spłaty kredytu 382
1.6.1. Wprowadzenie 382
1.6.2. Weksel własny in blanco 382
1.6.3. Poręczenie wekslowe (awal) 383
1.6.4. Poręczenie (poręczenie cywilne) 384
1.6.5. Przelew (cesja) wierzytelności 384
1.6.6. Zastaw rejestrowy 385
1.6.7. Hipoteka 385
1.7. Okres kredytowania 386
1.7.1. Wprowadzenie 386
1.7.2. Okres wykorzystania kredytu 387
1.7.3. Karencja 388
1.7.4. Termin spłaty kredytu 388
1.7.4.1. Określenie terminu spłaty 388
1.7.4.2. Zasady obliczania terminów 390
1.7.4.2.1. Podstawa obliczania 390
1.7.4.2.2. Termin oznaczony w dniach 390
1.7.4.2.3. Termin oznaczony w tygodniach 391
1.7.4.2.4. Termin oznaczony w miesiącach lub latach 392
1.7.4.2.5. Dni kalendarzowe, dni robocze oraz dni uznane ustawowo za wolne od pracy 393
1.8. Zasady spłaty 396
1.8.1. Forma spłaty 396
1.8.2. Miejsce spłaty 397
1.9. Wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany 397
1.9.1. Zasady oprocentowania kredytów 397
1.9.2. Warunki zmiany oprocentowania 398
1.9.3. Prowizje i opłaty 399
1.10. Zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu 400
1.10.1. Ocena sytuacji finansowej kredytobiorcy 400
1.10.2. Kontrola wykorzystania i spłaty kredytu 400
1.11. Warunki dokonywania zmian i rozwiązywania umowy 401
2. Specjalne postanowienia umowne 401
2.1. Zagadnienia wstępne 401
2.2. Klauzule zabezpieczające 402
2.3. Klauzule ochronne (protective covenants) 404
2.3.1. Istota klauzul ochronnych 404
2.3.2. Klauzule nakazujące lub zabraniające podejmowanie określonych działań 404
2.3.3. Klauzule negative pledge 407
2.3.3.1. Konstrukcja klauzul negative pledge 407
2.3.3.2. Zobowiązanie do nierozporządzania nieruchomością do chwili wpisu hipoteki do księgi wieczystej 408
2.3.3.3. Zobowiązanie do nierozporządzania nieruchomościami nieobciążonymi hipoteką 408
2.3.3.4. Zobowiązanie osób trzecich do nierozporządzania nieruchomościami 409
2.3.3.5. Zobowiązanie osób trzecich do nierozporządzania rzeczą lub prawem zastawionym 410
2.3.3.6. Informowanie banku o rozporządzeniu aktywami 410
2.3.3.7. Zobowiązanie do niezbywania lub nieobciążania przedmiotu zastawu rejestrowego 410
2.4. Klauzula pari passu 411
2.5. Obustronne klauzule stwierdzania niewykonania zobowiązań 412
2.5.1. Klauzula cross default 412
2.5.2. Klauzula cross acceleration 413
2.6. Klauzula wyboru prawa 413
2.7. Klauzula wyboru sądu 414
3. Oświadczenia kredytobiorcy 416
4. Szczególne postanowienia umowne w przypadku kredytów wspólnych 416
Rozdział 4. Ograniczenia zasady swobody umów – niedozwolone postanowienia umowne 418
1. Zasada swobody umów oraz jej granice 418
2. Powszechnie niedozwolone postanowienia umowne 419
2.1. Odsetki wyższe niż maksymalne (art. 359 § 2(1)–2(3) k.c.) 419
2.2. Zakaz anatocyzmu (art. 482 k.c.) 419
2.3. Automatyczne wygaśnięcie umowy kredytu 420
2.4. Zakaz przenoszenia własności nieruchomości pod warunkiem (art. 157 k.c.) 420
2.5. Przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości mieszkalnej konsumenta (art. 387(1) k.c.) 420
2.6. Zastaw lub przewłaszczenie rzeczy, którymi obrót jest zakazany 421
2.7. Zakaz rozporządzania rzeczą zastawioną (art. 311 k.c.) 422
2.8. Zakaz rozporządzania nieruchomością obciążoną hipoteką (art. 72 u.k.w.h.) 422
2.9. Klauzula przepadku tzw. lex commissoria (art. 75 u.k.w.h.) 423
2.10. Zastrzeżenie zakazujące rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym (art. 101 8 u.k.w.h.) 424
3. Klauzule niedozwolone (abuzywne) w umowach zawieranych z konsumentami 424
3.1. Pojęcie klauzul niedozwolonych (abuzywnych) na tle Kodeksu cywilnego i przepisów dyrektywy w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich 424
3.1.1. Wprowadzenie 424
3.1.2. Definicja konsumenta oraz przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów 425
3.1.3. Definicja klauzuli abuzywnej 425
3.1.4. Rodzaje klauzul abuzywnych 426
3.1.4.1. Rażące naruszenie interesów konsumenta 426
3.1.4.2. Brak indywidualnego uzgodnienia postanowienia umowy 427
3.1.4.3. Sprzeczność z dobrymi obyczajami 427
3.1.4.4. Postanowienia określające główne świadczenia stron 428
3.2. Kontrola abuzywności klauzul 429
3.3. Przykłady niedozwolonych postanowień umownych w umowach kredytu i pożyczki 434
3.3.1. Wprowadzenie 434
3.3.2. Brak jasnych zasad obliczania kursu walut – wadliwa klauzula 434
3.3.3. Brak wyodrębnienia ze wzorców umownych oświadczeń konsumenta o udzieleniu bankom pełnomocnictw do pobierania pieniędzy z rachunków konsumentów – wadliwa praktyka 436
3.3.4. Niepełna informacja przedkontraktowa – wadliwa praktyka 436
3.3.5. Nieprecyzyjne warunki ustalenia zmian oprocentowania kredytu – wadliwa klauzula 437
3.3.6. Obciążenie konsumenta kosztami wyceny nieruchomości w przypadku braku spłaty rat kredytu – wadliwa klauzula 438
3.3.7. Pobieranie opłat ryczałtowych – wadliwa praktyka 439
3.3.8. Pobór opłat windykacyjnych – wadliwa klauzula 439
3.3.9. Ustalanie oprocentowania kredytu hipotecznego w zależności od zmienności parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego – wadliwa klauzula 440
3.3.10. Wypowiedzenie umowy kredytu w sytuacji znacznego obniżenia wartości zabezpieczenia – wadliwa klauzula 441
3.3.11. Wysłanie korespondencji równoważne z jej skutecznym doręczeniem – wadliwa klauzula 442
3.3.12. Zmiana tabeli opłat nie stanowi zmiany warunków umowy – wadliwa klauzula 443
3.3.13. Zobowiązanie konsumenta do powiadamiania o wszelkich okolicznościach mogących mieć wpływ na jego sytuację finansową – wadliwa klauzula 443
3.3.14. Zobowiązanie konsumenta do powiadamiania o zmianie okoliczności mogących mieć wpływ na jego zdolność do spłaty kredytu – wadliwa klauzula 444
Rozdział 5. Wykorzystanie kredytu 446
Rozdział 6. Spłata kredytu 448
1. Zasady spłaty kredytu 448
1.1. System spłat kredytu 448
1.2. Raty równe 449
1.3. Raty malejące 451
1.4. Inne systemy spłaty kredytu 453
2. Spłata kredytu w przypadku dłużników solidarnych 454
3. Dopuszczalność wcześniejszej spłaty kredytu 454
4. Spłata kredytu przez osobę trzecią 456
5. Częściowa spłata kredytu 458
6. Zarachowanie zapłaty 458
7. Waluta spłaty 460
7.1. Kredyt w walucie obcej 460
7.2. Kredyt w złotych 461
7.3. Kredyt denominowany i indeksowany 461
Rozdział 7. Zmiana umowy 462
Rozdział 8. Umowy ramowe 465
1. Charakter umowy ramowej 465
2. Treść umowy ramowej 466
3. Termin i limit 467
4. Prawne zabezpieczenie 468
5. Wypowiedzenie umowy ramowej 469
Rozdział 9. Rozwiązanie umowy kredytu 470
1. Zagadnienia wstępne 470
2. Wypowiedzenie umowy kredytu 470
2.1. Skutki wypowiedzenia umowy kredytu 470
2.2. Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank 471
2.2.1. Przyczyny wypowiedzenia umowy kredytu 471
2.2.2. Wypowiedzenie umowy kredytu na podstawie art. 75 pr. bank. 471
2.2.2.1. Sposób postępowania banku 471
2.2.2.2. Przesłanki wypowiedzenia 472
2.2.2.3. Niedotrzymanie warunków udzielenia kredytu 473
2.2.2.4. Brak spłaty należności 475
2.2.2.5. Utrata przez kredytobiorcę zdolności kredytowej 478
2.2.3. Niedopuszczalność wypowiedzenia umowy kredytu 480
2.2.3.1. Otwarcie przyspieszonego postępowania układowego 480
2.2.3.2. Program naprawczy 481
2.2.4. Oświadczenie wypowiadające banku 483
2.2.4.1. Forma wypowiedzenia 483
2.2.4.2. Terminy wypowiedzenia 484
2.2.4.3. Oświadczenie banku o wypowiedzeniu 484
2.2.4.4. Doręczenie oświadczenia banku o wypowiedzeniu 485
2.2.4.5. Miejsce doręczenia wypowiedzenia 485
2.2.4.6. Chwila doręczenia wypowiedzenia 486
2.2.5. Wypowiedzenie umowy kredytu w części 488
2.3. Wypowiedzenie umowy kredytu na podstawie art. 458 k.c. 488
2.4. Zaspokojenie wierzytelności z tytułu umowy kredytu na podstawie art. 14 u.z.r.r.z. 490
2.5. Zaspokojenie wierzytelności z tytułu umowy kredytu na podstawie art. 92 u.k.w.h. 491
2.6. Skutki wypowiedzenia umowy kredytu 494
2.7. Bezpodstawne wypowiedzenie umowy kredytu przez bank 495
3. Wypowiedzenie umowy kredytu przez kredytobiorcę 496
4. Cofnięcie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu 497
5. Obniżenie kwoty kredytu 498
Rozdział 10. Odstąpienie od umowy 500
Część VI. Pożyczka bankowa
Rozdział 1. Zasady dotyczące pożyczki 505
1. Definicja pożyczki 505
2. Stosowanie przepisów dotyczących kredytów 506
3. Cechy charakterystyczne umowy pożyczki bankowej 506
Rozdział 2. Rodzaje pożyczek 507
1. Podział pożyczek 507
2. Pożyczki lombardowe i hipoteczne 509
2.1. Pożyczki lombardowe 509
2.2. Pożyczka hipoteczna 509
3. Pożyczka w rachunku bieżącym 510
4. Pożyczka związana z kartą kredytową i kartą z odroczonym terminem płatności 511
Rozdział 3. Wniosek o pożyczkę 513
1. Forma wniosku 513
2. Wnioskodawca 513
3. Treść wniosku o udzielenie pożyczki 514
Rozdział 4. Umowa pożyczki 515
1. Forma umowy pożyczki 515
2. Elementy umowy pożyczki 515
2.1. Określenie elementów umowy pożyczki 515
2.2. Data zawarcia umowy pożyczki 516
2.3. Strony umowy pożyczki 516
2.4. Przedmiot pożyczki 517
2.5. Sposób zabezpieczenia spłaty pożyczki 518
2.6. Zasady i termin spłaty pożyczki 518
2.6.1. Termin spłaty 518
2.6.2. Warunki wcześniejszej spłaty pożyczki 519
Rozdział 5. Rozwiązanie umowy 522
Rozdział 6. Odstąpienie od umowy 524
Rozdział 7. Odesłanie 526
Rozdział 8. Umowa pożyczki a inne podobne umowy 527
1. Pożyczka a kredyt 527
2. Pożyczka a depozyt nieprawidłowy 528
2.1. Pojęcie depozytu nieprawidłowego 528
2.2. Podo