Kryteria pozaprawne w sądowej wykładni prawa - ebook
Kryteria pozaprawne w sądowej wykładni prawa - ebook
Publikacja omawia role, jakie pełnią kryteria pozaprawne,
związane głównie z wartościami oraz normami moralnymi,
politycznymi i ekonomicznymi, w procesie sądowej wykładni prawa w
ramach polskiego porządku prawnego. Zaprezentowane wnioski są
wynikiem wieloletnich badań orzecznictwa sądów polskich –
działających zarówno w warunkach systemu autokratycznego, jak i
demokratyczno-rynkowego – oraz Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
„Książka to oryginalne podejście oparte na gruntownej analizie
orzecznictwa sądowego oraz osobistych doświadczeń Autora jako
sędziego. Trudno przecenić takie opisowe, empiryczne podejście do
tak ważnej problematyki. Z pewnością dla wielu czytelników
lektura książki będzie odkrywaniem nieznanych dotąd obszarów
dyskursu interpretacyjnego”.
Z recenzji prof. dr. hab. Z. Tobora
Spis treści
Wykaz skrótów 13
Wstęp 17
Rozdział I
Kryteria pozaprawne a stosowanie i wykładnia prawa 25
1. Kryterium pozaprawne jako element generalnej klauzuli
odsyłającej 25
1.1. Podstawowe pojęcia 25
1.2. Rodzaje klauzul odsyłających 26
1.2.1. Szacunkowe klauzule odsyłające 27
1.2.2. Generalne klauzule odsyłające 28
1.3. Rodzaje kryteriów pozaprawnych 36
1.4. Generalne klauzule odsyłające a zasady prawa 43
2. Wykładnia w procesie stosowania prawa a kryteria pozaprawne
47
2.1. Stosowanie i wykładnia prawa 47
2.2. Właściwości operatywnej wykładni prawa 51
2.3. Fazy operatywnej wykładni prawa 55
Rozdział II
Kryteria pozaprawne w orientacyjnej i walidacyjnej fazie sądowej
wykładni prawa 61
1. Kryteria pozaprawne a orientacyjna (wstępna) faza wykładni
prawa 61
2. Kryteria pozaprawne w walidacyjnej fazie wykładni prawa 64
2.1. Podstawowe warianty wykorzystania odesłania pozaprawnego w
procesie wykładni prawa 64
2.1.1. Cechy ogólne zastosowania odesłania pozaprawnego 64
2.1.2. Problem obowiązku zastosowania „obowiązującej” klauzuli
odsyłającej 68
2.1.3. Problem orzeczniczego „dotworzenia” kryterium pozaprawnego
71
2.2. Bezpośrednie zastosowanie „obowiązującej” klauzuli
odsyłającej 74
2.2.1. Zastosowanie odesłań a rodzaj aktu normatywnego
zawierającego klauzulę 75
2.2.2. Zastosowanie odesłań a rodzaj przepisu prawnego
zawierającego klauzulę 78
2.2.3. Zastosowanie odesłań prawa międzynarodowego i prawa Unii
Europejskiej 82
2.3. „Zapożyczanie” kryteriów pozaprawnych (zastosowanie odesłań
per analogiam) 86
2.3.1. Rodzaje „zapożyczania” kryteriów pozaprawnych 86
2.3.2. Zapożyczanie kryteriów pozaprawnych z przepisów
szczegółowych (analogia legis) 88
2.3.3. Zastosowanie odesłań pozaprawnych z przepisów ogólnych
(„dopełniających”) 90
2.4. Problem zastosowania „nieobowiązującej” klauzuli odsyłającej
97
2.4.1. Obowiązywanie przepisu a test stosowalności odesłania
pozaprawnego 97
2.4.2. Zastosowanie klauzuli „jeszcze nieobowiązującej” 99
2.4.3. Zastosowanie klauzuli „już nieobowiązującej” 101
2.4.4. Wykorzystanie odesłań nieobowiązującego prawa „obcego”
104
2.4.5. Uwagi porównawcze 109
2.5. Wpływ odesłań pozaprawnych na zastosowanie przepisów
prawnych i zasad prawa oraz na wykorzystanie wcześniejszych
decyzji sądowych 111
3. Wybrane czynniki relatywizujące model ogólny 117
3.1. Rodzaj gałęzi prawa 117
3.2. Typ praktyki decyzyjnej i rodzaj sądu 121
3.3. Typ społeczno-politycznego otoczenia prawa 124
3.4. Rodzaj porządku prawnego 127
Rozdział III
Kryteria pozaprawne w fazie rekonstrukcyjnej sądowej wykładni
prawa 133
1. Ustalanie treści kryteriów pozaprawnych 134
1.1. Nazwa klauzuli odsyłającej a treść kryterium 134
1.1.1. Identyfikacja składników klauzuli
odsyłającej 134
1.1.2. Treść odesłań do faktów i odesłań do wartości (ocen)
138
1.2. Ustalanie pozaprawnych treści aksjologicznych 142
1.2.1. Rodzaje wartości pozaprawnych 142
1.2.2. Wartości polityczne 144
1.2.3. Wartości ekonomiczne 147
1.2.4. Wartości moralne 149
1.3. „Normatywizacja” treści odesłań 153
2. Interpretacyjne łączenie wartości 154
2.1. „Wspieranie się” (wzmacnianie) treści pozaprawnych 155
2.2. Kreowanie i rozwiązywanie relacji kolizyjnych 161
2.2.1. Rodzaje kolizji 161
2.2.2. Kolizje w ramach kryteriów
jednorodzajowych 163
2.2.3. Kolizje między różnymi rodzajami wartości 169
2.3. Zestawianie treści kryteriów pozaprawnych z aksjologią
wewnątrzprawną 174
3. Konkretyzacja („sytualizacja”) treści odesłań 179
4. Rola odesłań pozaprawnych w rekonstrukcji bazowego wzoru
zachowania 186
5. Wybrane czynniki relatywizujące model ogólny 190
5.1. Rodzaj gałęzi prawa 191
5.2. Typ praktyki decyzyjnej i rodzaj sądu 201
5.3. Typ społeczno-politycznego otoczenia prawa 206
5.4. Rodzaj porządku prawnego 213
Rozdział IV
Kryteria pozaprawne w fazie konstrukcyjnej i redukcyjnej sądowej
wykładni prawa 219
1. Kryteria pozaprawne w fazie budowy normatywnych podstaw
decyzji stosowania prawa 219
1.1. Konstrukcyjna faza wykładni prawa a kryteria pozaprawne
219
1.2. Tok podstawowy 222
1.3. Tok inferencyjny 227
1.4. Tok kolizyjny 229
2. Kryteria pozaprawne w fazie redukcji decyzyjnej 231
2.1. Decyzja stosowania prawa a kryteria pozaprawne 231
2.2. Kryteria pozaprawne w kwalifikacji stanu faktycznego 233
2.3. Kryteria pozaprawne w ustalaniu normatywnych konsekwencji
kwalifikacji faktów 236
3. Kryteria pozaprawne jako argument uzasadniania decyzji
stosowania prawa 240
4. Wybrane czynniki relatywizujące model ogólny 247
4.1. Rodzaj gałęzi prawa 247
4.2. Typ praktyki decyzyjnej i rodzaj sądu 251
4.3. Typ społeczno-politycznego otoczenia prawa 257
4.4. Rodzaj porządku prawnego 259
Rozdział V
Odesłania do kryteriów pozaprawnych a stanowienie i stosowanie
prawa (uogólnienia, podsumowania, optymalizacje) 263
1. Odesłania pozaprawne w praktyce legislacyjnej. Cele, warunki i
środki oddziaływania 263
1.1. Cele i warunki odsyłania 263
1.2. Środki ustawodawczego oddziaływania 268
1.3. Aspekty optymalizacji 288
2. Odesłania pozaprawne a sędziowska swoboda decyzyjna 292
3. Odesłania do kryteriów pozaprawnych a proces sądowej wykładni
prawa (podsumowanie) 298
4. Zarys optymalizacyjnego modelu stosowania odesłań pozaprawnych
304
4.1. Model ogólny 304
4.2. Kontekst współczesnego polskiego porządku prawnego 317
Bibliografia 323
| Kategoria: | Administracyjne |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8328-267-1 |
| Rozmiar pliku: | 681 KB |
