Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła. Tom 7. Prasa prowincjonalna, Część 1. Wielkie Księstwo Litewskie - ebook

WSTĘP

Pierwsza część siódmego tomu ukazująca się w ramach wydawnictwa Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła obejmuje ogłoszenia prasowe reklamujące ówczesne piśmiennictwo oraz różnorodne informacje mające bezpośredni związek z rynkiem książki i prasy polskiej zamieszczone na łamach czterech litewskich gazet: „Kuriera Litewskiego” Franciszka Paprockiego i jego trzech dodatków (1760–1763), „Gazet Wileńskich” (1764–1792), „Gazety Grodzieńskiej” (1778–1780) i „Kuriera Litewskiego” Tadeusza Włodka (1796–1800).

Zasady, według których został opracowany niniejszy tom, nie odbiegają od ogólnych reguł przyjętych we Wstępie do szóstego tomu1. Obecnie wprowadzono jedynie niezbędne modyfikacje do haseł w rocznikach 1798–1799 „Kuriera Litewskiego” Włodka, ponieważ redaktor zastosował w nim nie tylko dwa ciągi numeracji w obrębie rocznika, ale opatrzył poszczególne numery podwójną datą. Dla przykładu, hasło KLD 98/II/18 (20 XI/1 XII) oznacza, że anons ukazał się w drugim ciągu numeracji rocznika 1798 w Dodatku do osiemnastego numeru „Kuriera Litewskiego”, który nosił datę V. S. 20 listopada, N. S. 1 grudnia. Pierwszy z wymienionych skrótów oznacza rachubę dni według starego stylu, czyli według kalendarza juliańskiego (v. s. – łac., veteris stili), drugi – według nowego stylu, czyli kalendarza gregoriańskiego (n. s. – łac., novi stili)2. Oprócz wymienionych różnic w hasłach nie uległy zmianie podstawowe zasady opracowania tekstów i komentarzy identyfikacyjno-bibliograficznych. Warto w tym miejscu przypomnieć, że ów komentarz składa się z czterech części: pierwsza część zawiera odsyłacze informujące o wszystkich reklamach dzieła nie tylko w obrębie bieżącego tomu, ale i w poprzednich tomach Książki polskiej (tj. GH 1, GH 2, GH 3 itd.). Druga część przynosi opis bibliograficzny anonsowanych wydawnictw, trzecia – adnotacje bibliograficzne, a czwarta – przypisy i uwagi.

Wyjaśnienia wymaga zastosowanie odmiennego skrótu dla gazet o tej samej nazwie, czyli „Kuriera Litewskiego” – KLit. i KL. Zróżnicowane skróty pozwalają już na wstępie rozpoznać te zupełnie odrębne (i nie chodzi tylko o chronologię i redaktorów) tytuły. „Kurier” Włodka zaczął wychodzić w odmiennych warunkach politycznych (po trzecim rozbiorze) i – jak pisał badacz prasy litewskiej Aleksander Śnieżko – „Pismo to nie miało nic wspólnego z pierwotnym, o tej samej nazwie czasopismem wileńskim, organem jezuickim Akademii Wileńskiej. Wydawcą i właścicielem tego nowego «Kuriera» był Tadeusz Włodek, poseł gostyński na sejm grodzieński, targowiczanin…”3.

Wśród zamieszczonych w niniejszym tomie druków ulotnych dużą grupę stanowią nienotowane u Estreichera ukazy carskie, głównie Pawła I. Wymienione dokumenty urzędowe dotyczyły całego obszaru państwa rosyjskiego po III rozbiorze, a więc także terenów obejmujących dawne Wielkie Księstwo Litewskie. Rozporządzenia carskie organizowały codzienne życie mieszkańców terenów rosyjskich, w tym Polaków. Niektóre z tytułów publikowanych dokumentów podkreślały przynależność Litwy do Rosji, czego przykładem Ukaz Jego Imperatorskiej Mości Samowładnącego CałoRosją z rządzącego Senatu Litewskiemu Najwyższemu Rządowi (KL 97/I/48A). Trudno zatem tego typu druki pominąć w wydawnictwie Książka polska uwzględniającej polonika.

Należy nadmienić, że w zebranym materiale prasowym występują duże braki, ponieważ wiele roczników lub numerów uwzględnionych w niniejszym tomie gazet nie zachowało się do dziś w zbiorach bibliotecznych. Mocno zdekompletowany jest „Kurier Litewski” z lat 1760–1763 i „Gazeta Grodzieńska” wychodząca w latach 1776–1783, z której są dziś dostępne tylko dwa (niekompletne) roczniki: 1779–1780. W najdłużej ukazujących się na Litwie „Gazetach Wileńskich” brakuje, oprócz poszczególnych numerów, kilku roczników: 1764, 1769, 1772, 1785, niemal całego 1792 oraz 1793 i 1794 (nb. dwa ostatnie roczniki znane są jedynie z opisu Estreichera. Jak pisze Śnieżko, „ostatnich numerów tych gazet w bibliotekach wileńskich nie można było odnaleźć”4). Najlepiej zachowany jest „Kurier Litewski” Włodka.

Numeracja poszczególnych pozycji (rekordów) w niniejszym tomie (od 12890 do 14505) jest kontynuacją numeracji szóstego tomu (tu od 10403 do 12889) i ułatwia odnalezienie poszukiwanych publikacji poprzez skorowidze autorów, tłumaczy i wydawców oraz tytułów i wariantów tytułowych.

Addytamenty do poszczególnych gazet, uniwersały i ukazy zestawiono w Skorowidzu tytułów i wariantów tytułowych w porządku chronologicznym. Wyjątkiem są niedatowane uniwersały, które ułożono alfabetycznie.

*

W pracach nad niniejszym tomem uczestniczył także Adam Jachimczyk.

1 Zob. D. Hombek: Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła. T. 6: Czasopisma i efemeryczne gazety warszawskie 1753–1794. Kraków 2016.

2 Zob. J. Paruch: Słownik skrótów. Warszawa 1970 s. 194, 277.

3 A. Śnieżko: Materiały do historii prasy na Litwie w XVIII i XIX w. „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 11, 1972 nr 4 s. 535.

4 Tamże, s. 528.Wykaz skrótów źródeł bibliograficznych

Aleksandrowska: WM V – Aleksandrowska Elżbieta: Elizabeth Rowe prekursorka europejskiego preromantyzmu na łamach Monitorowych i jej tłumacz. Z warsztatu bibliografa „Monitora” (5). „Pamiętnik Literacki” 63: 1972 z. 4 s. 3–44.

Aleksandrowska: WM VI – Aleksandrowska Elżbieta: Jeszcze wśród redaktorów i autorów „Monitora”. Głos do publikacji Tadeusza Frączyka. Z warsztatu bibliografa „Monitora” (6). „Pamiętnik Literacki” 71: 1980 z. 2 s. 189–217.

Aleksandrowska: Zabawy – Aleksandrowska Elżbieta: „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1770–1777. Monografia bibliograficzna. Wrocław 1959.

Bernacki – Bernacki Ludwik: Repertuar utworów scenicznych. Dramaty, tragedie, komedie. – Opery, operetki. – Balety. 1765–1794. Zapiski. W: tenże: Teatr, dramat i muzyka za Stanisława Augusta. T. 2. Lwów 1925 s. 191–372.

Bibliografia KEN – Komisja Edukacji Narodowej. Bibliografia przedmiotowa. Wrocław 1979.

Bielska – Bielska Krystyna: Bibliografia starych druków kaliskich. Do końca XVIII wieku. Warszawa 1980.

BN CK st. dr. – Biblioteka Narodowa w Warszawie. Centralny Katalog Starych Druków.

Buła – Buła Janina: Katalog kalendarzy polskich od XVI do XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Czartoryskich. Kraków 1994.

CK Zb. Kart. – Centralny katalog zbiorów kartograficznych w Polsce. Zeszyt 5: Wieloarkuszowe mapy topograficzne ziem polskich 1576–1870. Cz. 1: Tekst. Red. i oprac. Teresa Paćko, Wojciech Trzebiński. Wrocław 1983.

ČP – Čepienė Kastute, Petrauskienė Irena: Vilniaus Akademijos spaustuves leidiniai 1576–1805. Bibliografija. Vilnius 1979.

Cubrzyńska-Leonarczyk – Cubrzyńska-Leonarczyk Maria: Katalog druków supraskich. Warszawa 1996.

DPP – Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. 1–5. Warszawa 2000–2004.

E – Estreicher Karol: Bibliografia polska. T. 1–36/2. Kraków 1870–2014.

GH – Grzeszczuk Stanisław, Hombek Danuta: Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła. Pod red. Zbigniewa Golińskiego. T. 1 cz. 1–2: „Gazeta Warszawska” 1774–1785. Wrocław 1992; t. 2: „Gazeta Warszawska” 1786–1792; t. 3: „Gazeta Warszawska” 1793–1800. Aneks 1774–1793; t. 4 cz. 1: Od „Nowin Polskich” do „Kuriera Warszawskiego” 1729–1764; cz. 2: „Wiadomości Warszawskie” 1765–1773. Aneks 2 1774–1795; t. 5: „Gazeta Narodowa i Obca” – „Korespondent Warszawski” 1791–1800; t. 6: Czasopisma i efemeryczne gazety warszawskie. Kraków 1995–2016.

Goliński – Goliński Zbigniew: Bibliografia druków . W: tenże: Nad tekstami Krasickiego. Studia. Wrocław 1966 s. 260–301.

Górska: Czasopisma – Górska Barbara: Katalog czasopism XVI–XVIII w. w zbiorach Biblioteki Ossolineum. „Ze Skarbca Kultury” 1963 z. 15 s. 7–262.

Górska: Kalendarze – Górska Barbara: Katalog kalendarzy XVII–XVIII w. w zbiorach Biblioteki Ossolineum. Wrocław 1968.

Jocher – Jocher Adam: Obraz bibliograficzno-historyczny literatury i nauk w Polsce od wprowadzenia do niej druku po rok 1830 włącznie… T. 1–3. Wilno 1840–1857.

Klimowicz – Klimowicz Mieczysław: Mitzler de Kolof, redaktor i wydawca. W: Kaleta Roman, Klimowicz Mieczysław: Prekursorzy oświecenia. „Monitor” z r. 1763 na tle swoich czasów. Mitzler de Kolof, redaktor i wydawca. Wrocław 1953 s. 219–326.

Kłodzińska: Kalendarze – Kłodzińska Kamila: Katalog kalendarzy od XVI do XVIII w. w zbiorach Biblioteki Kórnickiej. „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1963 z. 8 s. 176–297.

Kotula – Kotula Rudolf: Bibliografia polskich druków lwowskich XVI–XVIII wieku. Lwów 1928.

Łojek – Bibliografia prasy polskiej 1661–1831. Oprac. Jerzy Łojek przy udziale zespołu Pracowni . Warszawa 1965.

Mikulski – Mikulski Tadeusz: W kręgu oświeconych. Studia – szkice – recenzje – notatki. Warszawa 1960.

NE – Estreicher Karol: Bibliografia polska XIX stulecia. Wyd. 2. Pod red. Karola Estreichera. T. 1–20. Kraków 1959–2016.

NK – Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. T. 1–6/1–2. Warszawa 1963–1972.

PSB – Polski słownik biograficzny. T. 1–48/1. Kraków 1935–2012.

Rudnicka: Powieść – Rudnicka Jadwiga: Bibliografia powieści polskiej 1601–1800. Wrocław 1964.

Sinko: Powiastka – Sinko Zofia: Powiastka w Oświeceniu stanisławowskim. Wrocław 1982.

Sinko: Powieść angielska – Sinko Zofia: Powieść angielska osiemnastego wieku a powieść polska lat 1764–1830. Warszawa 1961.

Sinko: Powieść zachodnio- – Sinko Zofia: Powieść zachodnioeuropejska w kulturze

europejska literackiej polskiego Oświecenia. Wrocław 1968.

SPTK – Słownik polskich teologów katolickich. T. 1–4. Pod red. ks. Hieronima Eug. Wyczawskiego OFM. Warszawa 1981–1983.

Szczepaniec: Reedycje – Szczepaniec Józef: Reedycje tytułowe druków w Polsce XVIII wieku. Zarys problematyki i bibliografia. „Ze Skarbca Kultury” 1957 z. 10 s. 41–106.

Szczepaniec: Utajnione – Szczepaniec Józef: Utajnione publikacje o treściach poli-

publikacje tycznych w Polsce w dobie Sejmu Wielkiego. W: Piśmiennictwo – systemy kontroli – obiegi alternatywne. T. 2. Pod red. J. Kosteckiego i A. Brodzkiej. Warszawa 1992 s. 7–37.

Triller – Triller Eugenia: Materiały do bibliografii druków urzędowych XVIII wieku w Polsce w zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. „Ze Skarbca Kultury” 1969 z. 20 s. 211–274.

Wichary – Wichary Gertruda: Recepcja wydawnicza literatury baroku w czasach Oświecenia (od 1741 do 1800 roku). W tomie: Miscellanea z doby Oświecenia, 5. Red. nauk. Z. Goliński. Wrocław 1978 s. 371–401.

Wierzbowski: Przywileje – Wierzbowski Teodor: Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego i biografii pisarzów polskich. T. 2: 1526–1830. Warszawa 1904 s. 113–125 poz. 170: Przywileje królewskie na drukarnie i dzieła z lat 1703–1791.

Zawadzki – Bibliografia czasopism warszawskich 1579–1981. Oprac. Konrad Zawadzki . T. 1: Litery A–D. T. 2: Litery: E–Ł. T. 3: Litery: M–Q. Warszawa 1994–2001.Wykaz ważniejszych skrótów (w komentarzu bibliograficznym)

AAD – „Annonces et Avis Divers”

AL – „Acta Litteraria”

ang. – angielski

b. – bez

BJ – Biblioteka Jagiellońska

BN – Biblioteka Narodowa w Warszawie

cz. – część

DH – „Dziennik Handlowy”

Dod. – Dodatki (do E, też: Dopełnienia, Uzupełnienia)

dr. – druk

druk. – drukarnia

edyt. – edytorski

franc. – francuski

Gd. – Gdańsk

GdVS – „Gazette de Varsovie”. Suplement

GG – „Gazeta Grodzieńska”

GW – „Gazeta Warszawska”

GWD – „Gazeta Warszawska”. Dodatek

GWil. – „Gazety Wileńskie”

GWil.A – „Gazety Wileńskie”. Addytament

GWil.S – „Gazety Wileńskie”. Suplement

GWS – „Gazeta Warszawska”. Suplement

jęz. – język

JLdV – „Journal Litteraire de Varsovie”

JP – „Journal Polonais”

jw. – jak wyżej

KL – „Kurier Litewski” 1796–1800

KLit. – „Kurier Litewski” 1760–1763

kom. – komentarz

KP – „Kurier Polski”

KPA – „Kurier Polski”. Addytament

Kr. – Kraków

KW – „Kurier Warszawski”

KWS – „Kurier Warszawski”. Suplement

Lubl. – Lublin

Lw. – Lwów

łac. – łacina, łaciński

m. – miejsce

mf – mikrofilm

nakł. – nakład(em)

niem. – niemiecki

nr – numer

oryg. – oryginał

Ossol. – Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu

PB – „Polnische Bibliothek”

PBA – „Polnische Bibliothek”. Anhang

por. – porównaj

poz. – pozycja

Pozn. – Poznań

PPH – „Pamiętnik Polityczny i Historyczny”

Przekł. – Przekłady

r. – rok

R. – rocznik (czasopisma)

red. – redaktor, redagował, redakcyjny

rkps – rękopis

ros. – rosyjski

s. – strona

t. – tom

tłum. – tłumaczył(a), tłumaczone

war. – wariant

WB – „Warschauer Bibliothek”

Wil. – Wilno

WL – „Wiadomości Literackie”

wł. – włoski

Wr. – Wrocław

Wwa – Warszawa

WUWS – „Wiadomości Uprzywilejowane Warszawskie”. Suplement

WW – „Wiadomości Warszawskie”

WWA – „Wiadomości Warszawskie”. Addytament

WWS – „Wiadomości Warszawskie”. Suplement

wyd. – wydanie, wydawca

z. – zeszyt

zbior. – zbiorowe

zob. – zobacz

ZRRW – „Zbiór Różnego Rodzaju Wiadomości”„KURIER LITEWSKI” 1760–1763

1760

KLit. 60/7 (30 V) 12890

1. „Suplement” z poczty warszawskiej w sobotę będzie na godzinę 12 i „Literackie” dla pożaru spóźnione.

Toż KLit. 60/.2, 60/15.2, 60/27.2, 60/28.2, 61/2.2, 61/4.2, 62/8.1, 62/11.

„Suplement do Gazet Wileńskich”. Red. Franciszek Paprocki. Wil., Druk. Akademicka, (a)–1763.

E 20, 400 (uwagi); Łojek brak; ČP 369–370 poz. 2422 (a).

(a) Według ČP i Reginy Jakubenas (Prasa Wielkiego Księstwa Litewskiego w II połowie XVIII wieku. Kraków 2005, s. 17) „Suplement” ukazywał się od 1761 r.

KLit. 60/7 (30 V) 12891

2.

Toż KLit. 60/27.3, 60/28.3, 61/2.3, 61/4.3, 61/18, 61/23, 61/27, 61/40, 61/45, 61/49A, 62/6A.1, 63/30, 63/34, WL 61/11, 61/12, 61/13, 61/16.

„Wiadomości Literackie”. Red. Franciszek Paprocki. Wil., Druk. Akademicka, 1760–1763.

E 20, 400 (uwagi); Łojek 18 poz. 32; ČP 370–371 poz. 2425.

KLit. 60/ (6 VI) 12892

1. Te gazety (a) wychodzą w piątek na godzinę 8, a „Suplement” onych .2] z poczty warszawskiej w sobotę na godzinę 12.

Toż KLit. 60/15.1, 60/27.1, 60/28.3, 61/2.1, 61/4.1, 62/6A.2, 62/6B, 62/18.

„Kurier Litewski”. Red. Franciszek Paprocki. Wil., Druk. Akademicka, 1760–1763.

E 20, 399–400; ČP 369 poz. 2421; Łojek 17–18 poz. 30.

(a) Być może mowa tu także o ukazującym się równocześnie dodatku do „Kuriera” pt. „Wiadomości Uprzywilejowane”.

KLit. 60/ (6 VI) 12893

2.

Kom. KLit. 60/7.1.

KLit. 60/15 (25 VII) 12894

1. .1.]

Kom. KLit. 60/.1.

KLit. 60/15 (25 VII) 12895

2. .2.]

Kom. KLit. 60/7.1.

KLit. 60/27 12896

1. Te gazety wychodzą w piątek rano na godzinę 800, a „Suplement” onych z poczty warszawskiej w sobotę na godzinę 1200. Cena tynfów 17, bez „Literackich” , a z „Literackimi” 26 prócz posyłania.

Kom. KLit. 60/.1.

KLit. 60/27 12897

2.

Kom. KLit. 60/7.1.

KLit. 60/27 12898

3.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 60/28 12899

1.

Kom. KLit. 60/.1.

KLit. 60/28 12900

2.

Kom. KLit. 60/7.1.

KLit. 60/28 12901

3.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 60/33 12902

Z Drukarni Akademickiej Wileńskiej Soc. Jesu wychodzi Kalendarzyk polityczny na rok przyszły 1761, z wyrażeniem oprócz zwyczajnych ciekawości, wojowników dzielniejszych, osobliwie polskich różnych familii. Będzie gotów za niedziel dwie. Cena 2 szostaki oprawny.

Toż KLit. 60/36. – Zob. KLit. 61/49 (na rok 1762), 62/51 (na rok 1763), GWil. 65/1 (na rok 1765), 66/52A (na rok 1767), GWil. 68/1 (na rok 1769), 70/1B (na rok 1770), 70/41 (na rok 1771), 71/40 (na rok 1772), 73/1 (na rok 1773), 73/51 (na rok 1774), 74/38 (na rok 1775), 75/44 (na rok 1776), 76/45 (na rok 1777), 77/42A (na rok 1778), 78/49 (na rok 1779), 79/44A (na rok 1780), 80/45A (na rok 1781), 81/43A (na rok 1782), 82/46 (na rok 1783), GWil.S 83/45 (na rok 1784), 84/46A (na rok 1785), GWil. 85/48 (na rok 1786), GWil.S 86/46 (na rok 1787), GWil. 87/46 (na rok 1788), 88/51B (na rok 1789), GWil.S 89/46.1 (na rok 1790), GWil. 90/45 (na rok 1791), GWil.S 91/51 (na rok 1792), KLD 99/44.1 (na rok 1799).

Kalendarzyk polityczny na rok 1761. Wil., Druk. Akademicka, (a).

E 19, 47 (b); ČP 282 poz. 1840 (b).

(a) Opis na podstawie Kalendarzyka na rok 1760. (b) U E i ČP brak niniejszego rocznika.

KLit. 60/36 12903

Z Drukarni Akademickiej wileńskiej Societatis Jesu wyszedł Kalendarzyk polityczny wileński na rok przyszły 1761 z wyrażeniem wojowników państw wszystkich europejskich, osobliwie wielu familii polskich, przez alfabet zacząwszy od śp. Augu. II, króla polskiego, Batorego, Boratyńskiego, Chodkiewiczów, Czarnieckiego i tam dalej kończy na Żółkiewskim, kanclerzu i hetmanie w. koronnym. Opisuje oprócz kalendarza łacińskiego i ruskiego, gali, urzędów, orderowych, monarchów i ich familii, marszałków oraz trybunalskich koronnych i litewskich, także przypadki znaczniejsze r. 1760. Cena szostaków 2, oprawny.

Kom. KLit. 60/33.

1761

KLit. 61/2 12904

1–3.

Kom. 60/7.1–2 i 60/.1.

KLit. 61/4 12905

1–3.

Kom. 60/7.1–2 i 60/.1.

KLit. 61/13 (27 III) 12906

Z Nowogródka, 19 marca:

JMść Ksiądz Szadurski Societatis Jesu, profesor filozofii w Nowogródku, ułożoną sposobem Sokratesowym przez rozmowy Logikę, publikował pod zaszczytem i protekcją Kscia JMś i wojewody nowogrodzkiego, dzieło wszystkim w tej umiejętności postąpić bez uprzykrzenia pragnącym, osobliwie jednak młodym kawalerom po konwiktach ćwiczącym się wielce pomocna. Drukowane w Wilnie, w Drukarni Akademickiej.

Szadurski Stanisław: Principia ratiocinandi variis dialogis atque exercitationibus logicis contenta… Wil., Druk. Akademicka, 1761.

E brak; ČP 443 poz. 2863.

KLit. 61/18 (1 V) 12907

NB. Gazety literackie o śrzodkach naprawienia monety wyszły d. 1 tego miesiąca. Egzemplarz po szostaku.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 61/23 (5 VI) 12908

NB. „Wiadomości Literackie” o niektórych praktykach gospodarskich wyszły na ten miesiąc.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 61/26 (26 VI) 12909

W Drukarni Akademickiej wileńskiej Societatis Jesu wyszła z druku książka w 30 prawie arkuszach clero maxime curato bardzo potrzebna i pożyteczna pod tytułem: Clericus iuxta praescriptum S. concilii Tridentini sufficienter instructus zawierająca w sobie instrukcje różne to jest De rhetorica spirituali, De S. scriptura, De missa et ritibus missae, De horis canonicis cum annexis decretis SRC circa officium divinum, De computo ecclesiastica, De cantu chorali, De cura animarum earumque pastoribus, Doctrina practica circa administrationem sacramentorum, De regulis modesiiae ubi que a clerico observande etc. etc. Kto by mieć chciał tę książkę niech się odezwie ad Seminarium Diaecesanum Vilnense do JMści Księdza Sobolewskiego, regensa tegoż seminarium, znakomitego już tej zacnej księgi, już i innych pism na świat wydanych, autora.

Clericus iuxta praescriptum decreti S. concilii Tridentini sufficienter in seminario instructus seu Instructiones clericos in Tyrocinio existentes seminaristico, concernentes. Ex variis authoribus probatis ad praxim, utilitatem ac usum semiarii cuiusvis collectae… Wydał Sobolewski, ksiądz. Wil., Druk. Akademicka, 1760.

E 14, 299; ČP 214 poz. 1387.

KLit. 61/27 (3 VII) 12910

NB. „Wiadomości Literackie” o sposobach sprawienia żyzności drzew, warzywa, zboża etc. wyszły na ten miesiąc. Egzemplarz po szostaku.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit.S2 61/35 (4 IX) 12911

Rozrzucono tu przed kilku dniami mowę w języku polskim pt. Mowa o zacności, o potrzebie i pożytku iurisprudencji albo Prawej roztropności, której autor twierdzić śmie, iż miana była w Akademii Wileńskiej Societatio Jesu roku 1761 dnia 21 lipca. Lecz upewnić wszystkich możemy, podobnej, to jest uszczypliwej, wielu ludziom godnych sławę cierpiącej, nigdy w żadnej sali akademickiej nie słyszano.

Toż KLit. 61/.

Zagórski Antoni Ostoja: Mowa o zacności, o potrzebie i pożytku iurisprudencji albo Prawej roztropności miana w Akademii Wileńskiej Soc. Jesu roku 1761 miesiąca lipca dnia 21, staraniem i nakładem WWSchMów PP. Ignacego i Jerzego Zubowskich wydrukowana. Wil., nakł. I. J. Zubowscy, Druk. Akademicka, 1761.

E 34, 78; ČP 478 poz. 3091.

KLit. 61/ (4 IX) 12912

Kom. KLit.S2 61/35.

KLit.S 61/39 (26 XI) 12913

Dalsze opisanie całej wspaniałej figury, tryumfalnej bramy, fajerwerków wyjdzie z druku przy wydrukowanych koronacyjnych kazaniach i cudach Matki Najświętszej.

Maiestas super omnes coronas dignissima omni coronis in augustissima caelorum terrarumque imperatrice potentissima omnium creaturarum Domina peculiari titulo Sanctissima Angelorum Regina, invictissima totius Polonae, Lithuanae atque Roxolane gentis principe, universi Carmeli amantissima matre, decore, vernantissimo flore, infallibilli spe atque singularissima patrona et advocata, omnium ad suam opem confungentium, eficacissima protectrice totiusque boni desideralibus et vero, sano ac salutari amore digni summa videlicet Gloriosissima Deipara Virgine Maria in sua Białynicensi imagine vere Angelico opere… Wil., Druk. Akademicka, 1761.

E 22, 40; ČP 322 poz. 2099.

KLit. 61/40 (2 X) 12914

NB. „Wiadomości Literackie” wyszły na ten miesiąc o miejscu wychowania młodzi.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 61/45 (6 XI) 12915

NB. „Wiadomości Literackie” wyszły na ten miesiąc, kończące zdanie o miejscu wychowania młodzi.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 61/49A (4 XII) 12916

NB. „Wiadomości Literackie” wyszły na ten miesiąc o ludziach bez żadnego pokarmu długo żyjących.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 61/49B (4 XII) 12917

Z Drukarni Akademickiej wileńskiej Soc. Jesu wychodzi Kalendarzyk polityczny na rok przyszły 1762 z wyrażeniem żywota panującego Ojca Świętego, tudzież paktów abo przymierza państw różnych europejskich, familii, urzędów, rzeczy znaczniejszych tegorocznych etc. Może być gotów za niedziel dwie. Egzemplarz po 2 szostaki.

Zob. KLit. 60/33 (na rok 1761 i in.).

Kalendarzyk polityczny na rok 1762. Wil., Druk. Akademicka, .

E 19, 47 (a); ČP 282 poz. 1841 (b).

(a) U E brak niniejszego rocznika. (b) Z powołaniem się na niniejsze ogłoszenie.

KLit. 61/51 (18 XII) 12918

NB. Kalendarzyk polityczny na rok przyszły 1762 wyszedł z Drukarni Akademickiej wileńskiej Soc. Jesu z wyrażeniem żywota panującego Ojca Świętego, tudzież paktów abo przymierza państw różnych europejskich, familii, urzędów, marszałków tak koronnych, jako i litewskich od początków trybunałów, rzeczy znaczniejszych tegorocznych etc. Można go dostać w tejże drukarni abo u księgarzów tego miasta.

Kom. KLit. 61/49B.

1762

KLit. 62/6A (5 II) 12919

1. „Gazety Literackie” i Opisanie koronacji N. P. Białynickiej, także obszerniejsza pogrzebu relacja dla zatrudnionej drukarni do przyszłego tygodnia odkładają się. Egzekwie dzisiejsze jutro opiszą się.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 62/6A (5 II) 12920

2.

Kom. KLit. 60/.1.

KLit. 62/6B (5 II) 12921

NB. Którzy „Kuriera” poprawionego tygodnia przeszłego nie odebrali lub nie odesłali, uprasza drukarnia, aby teraz uczynili.

Kom. KLit. 60/.1.

KLit. 62/8 (19 II) 12922

1. „Suplement do Gazet” krótko wyrażający akt pogrzebowy JOKsżny JejMści Izabeli Katarzyny z Radziwiłłów Ogińskiej, kasztelanowej trockiej z Mołodecznej r. 1762 w miesiącu lutym 15 dnia odprawiony, nim rzetelniejsza z Diariuszu mającego się o tym osobno drukować nastąpi relacja.

Kom. KLit. 60/7.1.

KLit. 62/8 (19 II) 12923

2.

(a).

(a) Nic nie wiadomo na temat losów wydawniczych tego Diariusza.

KLit. 62/9 (26 II) 12924

Poczty kowieńskiej z nowinami cudzoziemskimi, nie wiadomo dla jakiego przypadku, jeszcześmy dziś o godzine 7 rannej przed wydaniem gazet nie odebrali.

KLit. 62/11 (12 III) 12925

Suplement o pogrzebie WJejMść P. Ciechanowieckiej, starościnnej chosławskiej przyłącza się do gazet.

Kom. KLit. 60/7.1.

KLit. 62/15A (9 IV) 12926

Mowa pogrzebowa JMci Pana Kossakowskiego, podczaszego kowieńskiego miana na pogrzebie JWJejMci Pani Zabiełłowej, pisarzowej ziemskiej kowieńskiej przyłącza się darmo do gazet.

Brak identyfikacji bibliograficznej.

KLit. 62/15B (9 IV) 12927

NB. Królewiecka poczta tego tygodnia nie stanęła w Kownie, a kowieńska dziś dopiero do Wilna przyszła.

KLit. 62/18 (30 IV) 12928

NB. IMściom biorącym gazety (a) rocznie przypomina drukarnia, aby byli łaskawi zwyczajną odesłać płacą.

Kom. KLit. 60/.1.

(a) Zob. KLit. 60/.1 przypis (a).

KLit. 62/23A (4 VI) 12929

Z Wilna.

We śrzodę przeszłą (d. 2) odprawiło się z tutejszego miasta uroczyste wyprowadzenie ciała śp. Kscia JMści Michała Kazimierza Radziwiłła, wojewody naszego wileńskiego . Gdy tedy ta wspaniała parada stanęła przed Kościołem Akademickim SJ ś. Jana, spotkali się JjMść KsKs. Jezuici i zwięzłą eksortą przez JMści Ks. Szystowskiego, retoryki profesora oraz przez drukowane poetyckie dzieło nieutuloną żałość swoję z utraty hojnego swego dobrodzieja oświadczyli .

Szlagier Ignacy: Żal po śmierci JOKsiążęcia Jana Michała Kazimierza Radziwiłła, wojewody wileńskiego przy wyprowadzeniu ciała z Wilna… Wil., Druk. Akademicka, 1762.

E 30, 284; ČP 478 poz. 3094.

KLit. 62/23 (4 VI) 12930

Z Warszawy, 26 maja:

Król JMć P. N. M. rozesłać zlecił przedsejmowy Uniwersał do województw, ziem i powiatów, w którym dawniej podane propozycje do uszczęśliwienia kraju służące, mianowicie o monecie, handlach i ubezpieczeniu obywatelów, zaleca.

August III: Uniwersał . B. m. i druk., .

E 12, 285.

KLit. 62/32 (6 VIII) 12931

Na dniu 1. tego miesiąca:

Przy której okazji miał honor przytomnemu państwu rozdawać książkę, z francuskiego na ojczysty język od siebie tłumaczoną, z jednej strony tekst francuski, z drugiej polski mającą, Abregé de l’histoire de la maison de Jagellon abo Zbiór historii familii Jagiellońskiej, przyłączając do niej dzisiejszego szczęśliwie nam panującego monarchę, JMć Pan Józef Toplicki, pisarzewic wiłkomirski, uczący się w Akademii Wileńskiej Soc. Jesu, przypisaną wujowi swemu, JMci Panu Ignacemu Tadeuszowi Dąbrowskiemu, chorążemu i pułkownikowi wiłkomirskiemu.

Abregé de l’histoire de la maison de Jagiellon abo Zbiór historii familii Jagiellońskiej. Tłum. z franc. Józef Toplicki. Wil., Druk. Akademicka, 1762.

E 31, 226; ČP 164 poz. 1041.

KLit. 62/38 (17 IX) 12932

NB. Mowa W JMci Pana Chorążego Wileńskiego przy wyprowadzaniu ciała śp. Książęcia JMci, Hetmana W. Ks. Lit. miana, przyłącza się do „Gazet”.

Tyzenhauz Kazimierz Franciszek: Mowa przy wyprowadzeniu ciała Michała ks. Radziwiłła, hetmana W. Ks. L. miana za Ostrą Bramą w Wilnie. Wil., b. druk., 1762.

E 31, 508.

KLit. 62/51 (17 XII) 12933

Z Drukarni Akad. Wil. Soc. Jesu wyszedł Kalendarzyk polityczny na r. 1763, w którym oprócz kalendarza łacińskiego i ruskiego, urzędów, przypadków tegorocznych znaczniejszych, roztrząsają się ciekawsze historyczne wątpliwości o transakcji gliniańskiej, czyśćcu ś. Patrycego, o stanie doktora paryskiego, Trojana cesarza, siedmiu śś. śpiących etc. Dostanie go każdy w sklepie in crudo dziś, a oprawnego jutro i dalej.

Zob. KLit. 60/33 (na rok 1761 i in.).

Kalendarzyk polityczny na rok 1763. Wil., Druk. Akademicka, 1762.

E 19, 47 (a); ČP 282 poz. 1842.

(a) Z powołaniem się na niniejsze ogłoszenie.

1763

KLit. 63/17 (22 IV) 12934

NB. Diariusz wjazdu znajduje się w drukarni.

Brak identyfikacji bibliograficznej.

KLit. 63/19A (6 V) 12935

NB. Z Drukarni Akademickiej wileńskiej Societatis Jesu wyszła książka pod tytułem: Wojny znaczniejsze przed narodzeniem i po narodzeniu Chrystusa Pana aż do ostatniego pokoju Paryskiego i Hubertsburskiego roku 1763 między różnymi narodami miane. Z wyrażeniem przyczyn wojowania i zwycięstwa, tudzież pożytku lub straty. Z dołożeniem na swych miejscach imion polskich w rycerskich dziełach znakomitych. Napisane przez ks. Franciszka Paprockiego Societatis Jesu, prefekta Akademii Wileńskiej. Który tytuł przy każdym następującym tomiku powtarzać się będzie. Pod tym tedy tytułem wyszła teraz księga pierwsza od Cyrusa do śmierci Oktawiana Augusta. W przedmowie tej książki uprasza autor, aby każdy dla honoru domu swego jeśliby o którym z imienia swego co osobliwego, a do tej materii stosującego się wiedział, dowodnie rok i miejsce opisawszy, wcześnie onego uwiadomił. Książka ta jest sposobem nowym, wdzięcznym i do pamięci łacnym ułożona.

Paprocki Franciszek: Wojny znaczniejsze przed narodzeniem i po narodzeniu Chrystusa Pana aż do ostatniego pokoju Paryskiego i Hubertsburskiego roku 1763 między różnymi narodami miane. Z wyrażeniem przyczyn wojowania i zwycięstwa, tudzież pożytku lub straty. Z dołożeniem na swych miejscach imion polskich w rycerskich dziełach znakomitych. Napisane przez…, prefekta Akademii Wileńskiej. Ks. 1: Od Cyrusa do śmierci cesarza Oktawiana Augusta. Wil., Druk. Akademicka, 1763.

E 24, 83; ČP 363 poz. 2397; NK 6/1, 6 poz. 6.

KLit. 63/19B (6 V) 12936

Poczta królewiecka po siódmej wieczornej wczora tu stanęła.

KLit. 63/28 (8 VII) 12937

NB. Z Drukarni Akademickiej Wileńskiej Soc. Jesu wyszła księga pod tytułem: Teologia duchowna i ascetyczna, trzema mistycznymi drogami: oczyszczającą, oświecającą i jednoczącą każdego katolika, do chrześcijańskiej doskonałości prowadząca, wydana przez WKs. Franciszka Przyłęckiego, minoritę obserwanta i definitora generalnego, która to księga kaznodziejom, ascetom i wszystkim do doskonałości chrześcijańskiej dążącym, wielce jest pożyteczna.

Przyłęcki Franciszek: Teologia duchowna i ascetyczna, trzema mistycznymi drogami: oczyszczającą, oświecającą i jednoczącą każdego katolika, do chrześcijańskiej doskonałości prowadząca. Wil., Druk. Akademicka, 1763.

E 25, 372; ČP 396–397 poz. 2601; SPTK 3, 456 poz. 2.

KLit. 63/29A (15 VII) 12938

Na dniu także 10 lipca IchMć PP. Kawalerowie Collegii Nobilium Academici Soc. Jesu dali dowód swojego w różnych umiejętnościach i językach postępku . JMć Pan Alojzy Ogiński, kasztelanic witebski, starosta wierzbowski żukowski etc. w tymże Collegium Nobilium uczący się, miał honor prezentować księgę O krasomówstwie JJWW. Państwu Marszałkowstwu WW. W. Ks. L., stryjom swoim od siebie przypisaną.

Toż KLit. 63/29B.

Borejko Józef: Nauka o krasomówstwie z ksiąg M. T. Cicerona dla JWJMci Pana Alojzego Ogińskiego… na polski język wytłumaczona przez księdza Józefa Borejko Societatis Jesu, nauczyciela sztuki krasomówskiej in Collegio Nobilium Societatis Jesu. Wil., Druk. Akademicka, 1763.

E 14, 256 (a); NK 4, 58.

(a) Tu pod hasłem Cicero.

KLit. 63/29B (15 VII) 12939

NB. Wyszła z Drukarni Akademickiej wileńskiej Soc. Jesu książka pod tytułem: Nauka o krasomówstwie z przydatkiem różnych mów polskich w trojakim rodzaju mówienia, napisana przez ks. Józefa Borejko Soc. Jesu, profesora krasomówstwa in Collegio Nobilium Academico.

Kom. KLit. 63/29A.

KLit. 63/30 (22 VII) 12940

NB. Gazety literackie na ten miesiąc wyszły.

Kom. KLit. 60/7.2.

KLit. 63/32 (5 VIII) 12941

Z Wilna, d. 5 Augusta:

W poniedziałek przeszły podczas mowy łacińskim językiem w sali akademickiej SJ mianej, konkludującej szkoły, darowali łaskawie swą przytomność JJchMść Księża jakoż inni liczni z duchownego i świeckiego stanu dystyngwowani goście. Którego też czasu rozdawana była księga geografią litewską i koronną, tudzież historią tychże Obojga Narodów z opisaniem rządu, urzędów, wojska etc. zawierająca, przypisana JW. JMści Księdzu Biskupowi, pasterzowi naszemu na oświadczenie w dzień uroczystych Jego imienin należytych od Akademii, jako swemu kanclerzowi obowiązków.

Geografia i historia litewska krótko zebrana, na części podzielona, z pytaniami dla uczących się wielu pożytecznymi, stosowana do przepisanych prelekcji szkolnych. Wil., Druk. Akademicka, (a).

E 17, 98 (b); ČP 252 poz. 1649.

(a) Identyfikacja niepewna. (b) Z powołaniem się na „Kurier Litew”. R. 1763. N. XII „Suplem.”.

KLit. 63/34 (19 VIII) 12942

NB. „Gazety Literackie” na ten miesiąc wyszły.

Kom. KLit. 60/7.2.SPIS TREŚCI

Wstęp

Wykaz skrótów źródeł bibliograficznych

Wykaz ważniejszych skrótów

„KURIER LITEWSKI” 1760–1763

1760

1761

1762

1763

„WIADOMOŚCI LITERACKIE” 1761–1763

1761

1762

1763

„GAZETY WILEŃSKIE” 1764–1768, 1770–1771, 1773–1792

1764

1765

1766

1767

1768

1770

1771

1773

1774

1775

1776

1777

1778

1779

1780

1781

1782

1783

1784

1785

1786

1787

1788

1789

1790

1791

1792

„GAZETA GRODZIEŃSKA” 1779–1780

1779

1780

„KURIER LITEWSKI” 1796–1800

1796

1797

1798

1799

1800

Skorowidz autorów, tłumaczy i wydawców

Skorowidz tytułów i wariantów tytułowych

– –