-
W empik go
Kurka Wodna - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
16 marca 2017
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Kurka Wodna - ebook
"Kurak Wodna" to dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacy) z 1921 roku.
Sztuka ta jest wspaniałym przykład "czystej formy" w teatrze. "Kurka Wodna" to dramat ukazujący rozpad rodziny a co za tym idzie rozpad wartości społecznych czy kulturowych co doprowadza do nieuchronnej rewolucji. Jest to również dramat o artyście, o poszukiwaniu własnego miejsca i celu w życiu. Wszystkie te wyjątkowo ważne tematy są jednak ukryte pod płaszczykiem komediowej i absurdalnej fasady której Witkacy był absolutnym mistrzem.
"Kurka Wodna" to druga część kolekcji dzieł Witkacego udostępnionych przez wydawnictwo Avia Artis. Zachęcamy do zapoznania się z innymi naszymi propozycjami.
Kolekcja dzieł Witkacego:
- Szewcy
- Kurka Wodna
| Kategoria: | Klasyka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-65810-21-2 |
| Rozmiar pliku: | 125 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
OSOBY
OJCIEC – WOJCIECH WAŁPOR – stary, były szyper kupieckiego okrętu. Mały, barczysty, ale nie tłusty. Strój marynarski. Beret z jasnoniebieskim pomponem. Siwa broda w klin. Siwe wąsy.
ON – EDGAR WAŁPOR – jego syn. Koło 30 lat. Ogolony. Przystojny.
SYNEK – TADZIO – chłopczyk lat 10, o jasnych długich włosach.
LADY – KSIĘŻNA ALICJA OF NEVERMORE – wysoka blondyna, dość majestatyczna i bardzo piękna, lat około 25.
KURKA WODNA – ELŻBIETA FLAKE-PRAWACKA – osoba niewiadomego pochodzenia, lat około 26. Blondynka lniana. Jasne oczy. Wzrost średni. Bardzo ładna, ale nic a nic nieponętna. Nos troszeczkę, odrobinę zadarty. Bardzo szerokie i grube, i bardzo czerwono-wątrobowe usta.
DRAŃ – RYSZARD DE KORBOWA-KORBOWSKI recte MACIEJ WITKOŚ – przystojny brunet, bardzo draniowaty, lat 20, ogolony, podobny trochę do Edgara Wałpora.
Trzech Starców:
a) EFEMER TYPOWICZ – businessman, ogolony, siwe, krótkie włosy, stężały od potęgi.
b) IZAAK WIDMOWER – długi, chudy, szpakowaty Semita, z czarnymi wąsami i brodą w klin. Ruchy wytworne, typ asyryjski.
c) ALFRED EWADER – niespokojny, rudy Semita, w złotych binoklach, chudy, wysoki, wąsy; brody ani śladu, typowy Hetyta.
LOKAJ – JAN PARBLICHENKO – normalny fagas. Ryży i piegowaty. Ogolony zupełnie.
CZTERECH INNYCH LOKAI – dwóch czarnych, dwóch albinosów, o długich włosach. Ubrani wszyscy (i JAN także) w błękitne fraki z żabotami i białe pończochy. Mają mnóstwo odznak wojskowych na frakach. W średnim wieku. Jan odróżnia się od innych czerwonymi akselbantami.
TRZECH SZPICLÓW: naczelny szpicel - ADOLF SMARGOŃ, blondyn, z dużymi wąsami. Jeden z pozostałych – pan z wąsami w okularach. Drugi – z długą czarną brodą. Sztucznie, banalnie wyglądają.
NIAŃKA – AFROSJA OPUPIEJKINA – poczciwości babina. Tłusta blondyna, lat 40.
CZŁOWIEK OD LATARNI – indywiduum brodate w niebieskiej, robotniczej bluzie.
(Dodatkowe zlecenia władzy centralnej: Mówić bez afektacji, bez bebechów, w najgorszych nawet chwilach.)AKT PIERWSZY
(Gładkie pole, porosłe rzadkimi krzakami jałowca. Niektóre z jałowców mają formę cyprysowatą . Gdzieniegdzie kępy żółtych kwiatów . Na samym horyzoncie linia morza. W środku sceny kopiec . W kopiec wbity słup, koloru bordo . Na słupie latarnia bardzo duża, ośmiokątna, o zielonych szkłach . Pod słupem stoi Kurka Wodna, ubrana w koszulę damską. Gołe ręce. Dość krótkie włosy, związane niebieską wstążką, rozsypują się dookoła głowy, stanowiąc duży, wystający czub na szczycie. Czarna prawie krynolinowa, ale krótka spódnica, nogi gołe. Na lewo stoi ON, ubrany tak jak trzej związani ludzie w ilustrowanym wydaniu "Robinsona". Trykom, buty z wywiniętymi bardzo szeroko cholewami , w ręku dubeltówka najgorszego systemu. Właśnie nabija, zwrócony prawym tyłobokiem do widowni. Czerwone zachodzące słońce z lewej strony. Niebo pokryte fantastycznymi chmurami.)
KURKA
(z łagodnym wyrzutem)
No – może trochę prędzej.
EDGAR
(kończąc nabijać)
Dobrze – zaraz, zaraz.
(Składa się i celuje. Pauza.)
Nie mogę. Psiakrew!
(Opuszcza strzelbę.)
KURKA
(jak wyżej)
Męczysz mnie i siebie niepotrzebnie. Wszystko już było zdecydowane. Miałam wrażenie, że nareszcie po długich mękach porozumieliśmy się. I teraz znowu to wahanie. Bądźże mężczyzną. No – celuj prędzej.
EDGAR
(podnosząc strzelbę)
Nie zastanowiłem się nad jedną rzeczą – no, ale wszystko jedno.
(Składa się i celuje. Pauza.)
Nie mogę – no, nie mogę przycisnąć cyngla.
(Opuszcza strzelbę.)
Główna rzecz jest ta, że nie będę miał z kim rozmawiać. Z kim ja mówić będę, jak ciebie zabraknie, Elżbietko?
KURKA
(wzdycha)
Ach! Będziesz wtedy więcej przestawał sam ze sobą. To ci doskonale zrobi. No – odwagi. Tylko jedna chwilka. Potem przemyślisz to wszystko.
EDGAR
(siada po turecku na ziemi, trzymając fuzję na kolanach)
Kiedy ja nie chcę być sam ze sobą.
KURKA
(siada na kopcu z rezygnacją)
Dawniej lubiłeś tak samotność. Pamiętasz, jak uciekałeś ode mnie? A teraz co?
EDGAR
(ze złością)
Przyzwyczaiłem się. To jest okropne. Czuję między nami jakąś bardzo rozciągliwą gumkę. Od dwóch lat nie byłem już sam naprawdę. Nawet kiedy byłaś daleko – gumka się wyciągała, ale nie pękała nigdy.
KURKA
No, więc zrób raz eksperyment. Ze mną nie spotka cię już nic nowego. A tak są przecież jakieś możliwości. Nie mówię o kobietach, tylko w ogóle.
EDGAR
Starasz się oddziałać na najpodlejszą stronę mojej istoty. Zupełnie ściśle po kobiecemu.
(zrywając się)
Ty chyba masz po prostu manię samobójczą. Boisz się sama i mnie używasz, jak jakiej maszyny. Pewnego przedłużenia tej strzelby. To jest upokarzające.
KURKA
Co za śmieszne podejrzenie! Śmierć jest dla mnie niczym – to prawda, ale ja wcale nie chcę umierać. A życie jest dla mnie takim samym niczym jak śmierć. Najwięcej męczy mnie to stanie pod słupem.
(Słońce zachodzi – robi się szaro i powoli ciemnieje.)
EDGAR
(miętosząc strzelbę w rękach)
A to nie do wytrzymania! Wiesz – dajmy temu spokój i chodźmy stąd. Przeklęte miejsce. Tu nic stać się nie może.
KURKA
(łagodnie)
Nie, Edgarze, musisz się zdecydować – to musi się dziś rozstrzygnąć. Postanowiliśmy i koniec. Ja już nie mogę wlec dalej tamtego życia. Coś przerwało się we mnie i nie odstanie się to nigdy.
EDGAR
(jęczy z niezdecydowania)
Hmm. Jak pomyślę, co będzie ze mną dziś w nocy, niedobrze mi się robi. Jakaś nuda i męka, kolista, nieograniczona, a skończona i zamknięta w sobie na wieki. I nie będę miał komu o tym opowiedzieć. Przecież w tym jest cały urok życia!
KURKA
(z wyrzutem)
Jesteś mały nawet w tej chwili. A jednak naprawdę byłeś dla mnie czymś więcej, niż myślałam, że być możesz. Byłeś moim dzieckiem i moim ojcem – czymś nijakiego rodzaju, czymś bez formy i bez konturów, czymś, co wypełniało mi świat przez swoją nieokreśloność.
(zmienia ton)
A jednak jesteś taki mały – nie jako dziecko, tylko bezwzględnie, absolutnie…
EDGAR
(gniewnie)
Tak, wiem – nie jestem ministrem, dyrektorem fabryki, społecznym agitatorem ani generałem. Jestem człowiek bez fachu i bez przyszłości. Nawet nie jestem artystą. Przy pomocy Sztuki można przynajmniej zginąć w sposób interesujący.
KURKA
Życie samo w sobie. Pamiętasz teorię twego przyjaciela, księcia Nevermore? Tak zwana twórczość w życiu Ha, ha!
EDGAR
Małość tej koncepcji jest przyczyną wszystkich moich nieszczęść. Dziesięć lat bezpłodnej walki ze samym sobą. Potem się dziwisz, że nie mogę się zdecydować na coś tak nawet małego, jak zabicie ciebie. Ha! Ha!
(Stuka strzelbą w ziemię.)
KURKA
Właśnie chcę, żebyś nareszcie czegoś wielkiego dokonał. To wcale nie jest mała rzecz mnie zabić. Przekonasz się o tym później.
EDGAR
(z ironią)
Później, później. A jak przekonam się, że to jest tylko jeszcze jedna pomyłka, że właśnie cała wielkość polegała na tym, żeby teraz w najlepszej zgodzie pójść z tobą do domu i zjeść kolację? Ach, ta względność wszystkiego!
KURKA
Jaki on jest głupi. Właśnie na tym polega wielkość, że coś jest nieodwołalne…
EDGAR
Proszę cię, nie pozwalaj sobie zanadto. Bez wymyślań. To nawet w sztukach teatralnych bez sensu jest wzbronione.
KURKA
Dobrze, ale sam przyznasz, że to jest błędne kółko. Wszystko, co jest nieodwołalne, jest wielkie. Na tym tylko polega wielkość śmierci, pierwszej miłości, stracenia dziewictwa i tak dalej. Wszystko, co można zrobić parę razy, staje się już przez to małym.
(Zaczyna być widoczny słaby blask księżyca przez chmury.)
Nie chcesz uczynić nic nieodwołalnego i chcesz wielkości.
EDGAR
(z ironią)
Wielkość jest też w odwadze, w poświęceniu się, w cierpieniu dla kogoś, we wszystkich wyrzeczeniach się. A we wszystkim tym nie ma jej, bo każdy, który się czegoś wyrzeka, znajduje w tym takie zadowolenie ze swojej wielkości, że przez to staje się właśnie małym. Każde dzieło sztuki jest czymś wielkim, bo jest jedynym w swoim rodzaju. Poświęćmy się jedno dla drugiego od razu albo zacznijmy występować razem w cyrku.
KURKA
(z ironią)
Każdy stwór istniejący jest też jedyny, a więc wielki. Jesteś wielki, Edgarze, i ja także. Jeśli mnie nie zastrzelisz w tej chwili, będę tobą pogardzać jak ostatnim flakiem.
EDGAR
Ech, nudzi mnie to wszystko. Zastrzelę cię jak psa. Nienawidzę cię. Jesteś wcieleniem moich wszystkich wyrzutów sumienia. To ja mogę pogardzać tobą.
KURKA
Nie kłóćmy się. Nie chcę rozstawać się z tobą wśród scen. Chodź, pocałuj mnie w czoło ostatni raz i potem wal. Już przemyśleliśmy wszystko. No, chodź.
(Edgar, położywszy strzelbę, niezdecydowanym krokiem podchodzi do niej i całuje ją w czoło.)
A teraz na miejsce, mój kochany: nie zaczynaj na nowo tych wahań.
EDGAR
(idzie na lewo, na poprzednie miejsce; podnosząc strzelbę)
No, dobrze. Skończone. Niech się dzieje, co chce.
(Szykuje strzelbę.)
KURKA
(klaszcząc w dłonie)
Ach, jak to dobrze!
EDGAR
Stój spokojnie!
(Kurka staje spokojnie – Edgar składa się, celuje i wali z obu luf w krótkich odstępach. Pauza.)
KURKA
(stojąc dalej, głosem zupełnie nie zmienionym)
Jeden chybiony. Drugi w serce.
EDGAR
(milcząc wyrzuca ładunki ze strzelby, po czym kładzie wolno strzelbę na ziemię i zapala papierosa)
Zapomniałem o jednym – co ja powiem ojcu? Chyba…
(Podczas tego gdy mówi, zza kopca wypełza Tadzio, ubrany w granatowe ubranko z koronkowym kołnierzem, i chowa się w krynolinę Kurki.)
KURKA
(stojąc)
Idź do tatusia, Tadziu.
EDGAR
(odwraca się, spostrzega Tadzia, mówi niechętnie)
Ach, znowu jakaś niespodzianka.
TADZIO
Tatusiu! tatusiu! Nie bądź zły!
EDGAR
Ja nie jestem zły, moje dziecko, tylko chciałem trochę odpocząć po tym wszystkim. A ty skąd się tu wziąłeś?
TADZIO
Nie wiem. Obudziłem się od strzałów. A ty jesteś mój tatuś.
EDGAR
Mogę być i tatusiem. Widzisz, mój mały: mnie jest wszystko jedno. Mogę być nawet twoim ojcem, chociaż nie cierpię dzieci.
TADZIO
Ale mnie nie będziesz bił, tatusiu?
EDGAR
(trochę obłędnie)
Nie wiem, nie wiem.
(opanowuje się)
Widzisz, tutaj stało się coś… Nie mogę ci teraz opowiedzieć. Ta pani
(wskazuje na Kurkę)
do pewnego stopnia… Ale po co ja to mówię…
TADZIO
(podnosząc strzelbę)
A powiedz, do czego strzelałeś?
EDGAR
(groźnie)
Połóż to w tej chwili!
(Tadzio kładzie strzelbę; łagodniej)
Strzelałem dlatego, że, jak by ci to powiedzieć – no, po prostu…
KURKA
(słabym głosem)
Nie mów nic… Już za chwilę…
EDGAR
Tak, mój chłopcze. To nie jest tak proste, jak się wydaje. Możesz mnie uważać za ojca. Ale, uważasz: kim będzie twój ojciec, kim jest, to są jeszcze pytania.
TADZIO
Przecież jesteś starszym panem, tatusiu. Musisz wiedzieć wszystko.
EDGAR
Nie tak wiele, jak myślisz.
(do Kurki)
Stała się fatalna rzecz. Mam ci tyle do powiedzenia, że życia by na to nie starczyło, a tu naraz ten ciamkacz, i ostatnie chwile są beznadziejnie zepsute.
KURKA
(gasnącym głosem)
Umieram. Pamiętaj o wszystkim. Musisz być wielkim w czymkolwiek bądź.
EDGAR
(robiąc parę kroków ku niej)
Wielkim, wielkim. Ale w czym? W łapaniu ryb czy w puszczaniu baniek mydlanych?
KURKA
(słabo)
Nie podchodź do mnie. Już koniec.
(Osuwa się na kopiec. Księżyc za przelatującymi chmurami oświetla chwilami scenę. Obecnie świeci dość wyraźnie.)
TADZIO
Tatusiu, co jest tej pani?
EDGAR
(daje mu znak, żeby był cicho; nie odwracając się od Kurki)
Cicho, poczekaj.
(Patrzy w milczeniu na Kurkę, która kona wpółleżąc na kopcu i przyciskając ręce do piersi. Oddycha ciężko, chrypliwie. Chmura zakrywa księżyc zupełnie. Jest ciemno.)
TADZIO
Tatusiu, ja się boję. Tu straszno!
KURKA
(ledwo mówi)
Idź do niego… Nie chcę…
(Kona. Podczas tego dekoracja zmienia się w ten sposób, że robi się z pola podwórze kazarmy. Z tylu wyrasta ściana żółtego domu trzypiętrowego. Po bokach zasuwają się dwie ściany. Zaczyna świecić się słabo w oknach środkowych i w bramie na dole. Podczas tego Edgar zbliża się do Tadzia i obejmuje go milcząc.)
RESZTA DOSTĘPNA W PEŁNEJ WERSJI
OJCIEC – WOJCIECH WAŁPOR – stary, były szyper kupieckiego okrętu. Mały, barczysty, ale nie tłusty. Strój marynarski. Beret z jasnoniebieskim pomponem. Siwa broda w klin. Siwe wąsy.
ON – EDGAR WAŁPOR – jego syn. Koło 30 lat. Ogolony. Przystojny.
SYNEK – TADZIO – chłopczyk lat 10, o jasnych długich włosach.
LADY – KSIĘŻNA ALICJA OF NEVERMORE – wysoka blondyna, dość majestatyczna i bardzo piękna, lat około 25.
KURKA WODNA – ELŻBIETA FLAKE-PRAWACKA – osoba niewiadomego pochodzenia, lat około 26. Blondynka lniana. Jasne oczy. Wzrost średni. Bardzo ładna, ale nic a nic nieponętna. Nos troszeczkę, odrobinę zadarty. Bardzo szerokie i grube, i bardzo czerwono-wątrobowe usta.
DRAŃ – RYSZARD DE KORBOWA-KORBOWSKI recte MACIEJ WITKOŚ – przystojny brunet, bardzo draniowaty, lat 20, ogolony, podobny trochę do Edgara Wałpora.
Trzech Starców:
a) EFEMER TYPOWICZ – businessman, ogolony, siwe, krótkie włosy, stężały od potęgi.
b) IZAAK WIDMOWER – długi, chudy, szpakowaty Semita, z czarnymi wąsami i brodą w klin. Ruchy wytworne, typ asyryjski.
c) ALFRED EWADER – niespokojny, rudy Semita, w złotych binoklach, chudy, wysoki, wąsy; brody ani śladu, typowy Hetyta.
LOKAJ – JAN PARBLICHENKO – normalny fagas. Ryży i piegowaty. Ogolony zupełnie.
CZTERECH INNYCH LOKAI – dwóch czarnych, dwóch albinosów, o długich włosach. Ubrani wszyscy (i JAN także) w błękitne fraki z żabotami i białe pończochy. Mają mnóstwo odznak wojskowych na frakach. W średnim wieku. Jan odróżnia się od innych czerwonymi akselbantami.
TRZECH SZPICLÓW: naczelny szpicel - ADOLF SMARGOŃ, blondyn, z dużymi wąsami. Jeden z pozostałych – pan z wąsami w okularach. Drugi – z długą czarną brodą. Sztucznie, banalnie wyglądają.
NIAŃKA – AFROSJA OPUPIEJKINA – poczciwości babina. Tłusta blondyna, lat 40.
CZŁOWIEK OD LATARNI – indywiduum brodate w niebieskiej, robotniczej bluzie.
(Dodatkowe zlecenia władzy centralnej: Mówić bez afektacji, bez bebechów, w najgorszych nawet chwilach.)AKT PIERWSZY
(Gładkie pole, porosłe rzadkimi krzakami jałowca. Niektóre z jałowców mają formę cyprysowatą . Gdzieniegdzie kępy żółtych kwiatów . Na samym horyzoncie linia morza. W środku sceny kopiec . W kopiec wbity słup, koloru bordo . Na słupie latarnia bardzo duża, ośmiokątna, o zielonych szkłach . Pod słupem stoi Kurka Wodna, ubrana w koszulę damską. Gołe ręce. Dość krótkie włosy, związane niebieską wstążką, rozsypują się dookoła głowy, stanowiąc duży, wystający czub na szczycie. Czarna prawie krynolinowa, ale krótka spódnica, nogi gołe. Na lewo stoi ON, ubrany tak jak trzej związani ludzie w ilustrowanym wydaniu "Robinsona". Trykom, buty z wywiniętymi bardzo szeroko cholewami , w ręku dubeltówka najgorszego systemu. Właśnie nabija, zwrócony prawym tyłobokiem do widowni. Czerwone zachodzące słońce z lewej strony. Niebo pokryte fantastycznymi chmurami.)
KURKA
(z łagodnym wyrzutem)
No – może trochę prędzej.
EDGAR
(kończąc nabijać)
Dobrze – zaraz, zaraz.
(Składa się i celuje. Pauza.)
Nie mogę. Psiakrew!
(Opuszcza strzelbę.)
KURKA
(jak wyżej)
Męczysz mnie i siebie niepotrzebnie. Wszystko już było zdecydowane. Miałam wrażenie, że nareszcie po długich mękach porozumieliśmy się. I teraz znowu to wahanie. Bądźże mężczyzną. No – celuj prędzej.
EDGAR
(podnosząc strzelbę)
Nie zastanowiłem się nad jedną rzeczą – no, ale wszystko jedno.
(Składa się i celuje. Pauza.)
Nie mogę – no, nie mogę przycisnąć cyngla.
(Opuszcza strzelbę.)
Główna rzecz jest ta, że nie będę miał z kim rozmawiać. Z kim ja mówić będę, jak ciebie zabraknie, Elżbietko?
KURKA
(wzdycha)
Ach! Będziesz wtedy więcej przestawał sam ze sobą. To ci doskonale zrobi. No – odwagi. Tylko jedna chwilka. Potem przemyślisz to wszystko.
EDGAR
(siada po turecku na ziemi, trzymając fuzję na kolanach)
Kiedy ja nie chcę być sam ze sobą.
KURKA
(siada na kopcu z rezygnacją)
Dawniej lubiłeś tak samotność. Pamiętasz, jak uciekałeś ode mnie? A teraz co?
EDGAR
(ze złością)
Przyzwyczaiłem się. To jest okropne. Czuję między nami jakąś bardzo rozciągliwą gumkę. Od dwóch lat nie byłem już sam naprawdę. Nawet kiedy byłaś daleko – gumka się wyciągała, ale nie pękała nigdy.
KURKA
No, więc zrób raz eksperyment. Ze mną nie spotka cię już nic nowego. A tak są przecież jakieś możliwości. Nie mówię o kobietach, tylko w ogóle.
EDGAR
Starasz się oddziałać na najpodlejszą stronę mojej istoty. Zupełnie ściśle po kobiecemu.
(zrywając się)
Ty chyba masz po prostu manię samobójczą. Boisz się sama i mnie używasz, jak jakiej maszyny. Pewnego przedłużenia tej strzelby. To jest upokarzające.
KURKA
Co za śmieszne podejrzenie! Śmierć jest dla mnie niczym – to prawda, ale ja wcale nie chcę umierać. A życie jest dla mnie takim samym niczym jak śmierć. Najwięcej męczy mnie to stanie pod słupem.
(Słońce zachodzi – robi się szaro i powoli ciemnieje.)
EDGAR
(miętosząc strzelbę w rękach)
A to nie do wytrzymania! Wiesz – dajmy temu spokój i chodźmy stąd. Przeklęte miejsce. Tu nic stać się nie może.
KURKA
(łagodnie)
Nie, Edgarze, musisz się zdecydować – to musi się dziś rozstrzygnąć. Postanowiliśmy i koniec. Ja już nie mogę wlec dalej tamtego życia. Coś przerwało się we mnie i nie odstanie się to nigdy.
EDGAR
(jęczy z niezdecydowania)
Hmm. Jak pomyślę, co będzie ze mną dziś w nocy, niedobrze mi się robi. Jakaś nuda i męka, kolista, nieograniczona, a skończona i zamknięta w sobie na wieki. I nie będę miał komu o tym opowiedzieć. Przecież w tym jest cały urok życia!
KURKA
(z wyrzutem)
Jesteś mały nawet w tej chwili. A jednak naprawdę byłeś dla mnie czymś więcej, niż myślałam, że być możesz. Byłeś moim dzieckiem i moim ojcem – czymś nijakiego rodzaju, czymś bez formy i bez konturów, czymś, co wypełniało mi świat przez swoją nieokreśloność.
(zmienia ton)
A jednak jesteś taki mały – nie jako dziecko, tylko bezwzględnie, absolutnie…
EDGAR
(gniewnie)
Tak, wiem – nie jestem ministrem, dyrektorem fabryki, społecznym agitatorem ani generałem. Jestem człowiek bez fachu i bez przyszłości. Nawet nie jestem artystą. Przy pomocy Sztuki można przynajmniej zginąć w sposób interesujący.
KURKA
Życie samo w sobie. Pamiętasz teorię twego przyjaciela, księcia Nevermore? Tak zwana twórczość w życiu Ha, ha!
EDGAR
Małość tej koncepcji jest przyczyną wszystkich moich nieszczęść. Dziesięć lat bezpłodnej walki ze samym sobą. Potem się dziwisz, że nie mogę się zdecydować na coś tak nawet małego, jak zabicie ciebie. Ha! Ha!
(Stuka strzelbą w ziemię.)
KURKA
Właśnie chcę, żebyś nareszcie czegoś wielkiego dokonał. To wcale nie jest mała rzecz mnie zabić. Przekonasz się o tym później.
EDGAR
(z ironią)
Później, później. A jak przekonam się, że to jest tylko jeszcze jedna pomyłka, że właśnie cała wielkość polegała na tym, żeby teraz w najlepszej zgodzie pójść z tobą do domu i zjeść kolację? Ach, ta względność wszystkiego!
KURKA
Jaki on jest głupi. Właśnie na tym polega wielkość, że coś jest nieodwołalne…
EDGAR
Proszę cię, nie pozwalaj sobie zanadto. Bez wymyślań. To nawet w sztukach teatralnych bez sensu jest wzbronione.
KURKA
Dobrze, ale sam przyznasz, że to jest błędne kółko. Wszystko, co jest nieodwołalne, jest wielkie. Na tym tylko polega wielkość śmierci, pierwszej miłości, stracenia dziewictwa i tak dalej. Wszystko, co można zrobić parę razy, staje się już przez to małym.
(Zaczyna być widoczny słaby blask księżyca przez chmury.)
Nie chcesz uczynić nic nieodwołalnego i chcesz wielkości.
EDGAR
(z ironią)
Wielkość jest też w odwadze, w poświęceniu się, w cierpieniu dla kogoś, we wszystkich wyrzeczeniach się. A we wszystkim tym nie ma jej, bo każdy, który się czegoś wyrzeka, znajduje w tym takie zadowolenie ze swojej wielkości, że przez to staje się właśnie małym. Każde dzieło sztuki jest czymś wielkim, bo jest jedynym w swoim rodzaju. Poświęćmy się jedno dla drugiego od razu albo zacznijmy występować razem w cyrku.
KURKA
(z ironią)
Każdy stwór istniejący jest też jedyny, a więc wielki. Jesteś wielki, Edgarze, i ja także. Jeśli mnie nie zastrzelisz w tej chwili, będę tobą pogardzać jak ostatnim flakiem.
EDGAR
Ech, nudzi mnie to wszystko. Zastrzelę cię jak psa. Nienawidzę cię. Jesteś wcieleniem moich wszystkich wyrzutów sumienia. To ja mogę pogardzać tobą.
KURKA
Nie kłóćmy się. Nie chcę rozstawać się z tobą wśród scen. Chodź, pocałuj mnie w czoło ostatni raz i potem wal. Już przemyśleliśmy wszystko. No, chodź.
(Edgar, położywszy strzelbę, niezdecydowanym krokiem podchodzi do niej i całuje ją w czoło.)
A teraz na miejsce, mój kochany: nie zaczynaj na nowo tych wahań.
EDGAR
(idzie na lewo, na poprzednie miejsce; podnosząc strzelbę)
No, dobrze. Skończone. Niech się dzieje, co chce.
(Szykuje strzelbę.)
KURKA
(klaszcząc w dłonie)
Ach, jak to dobrze!
EDGAR
Stój spokojnie!
(Kurka staje spokojnie – Edgar składa się, celuje i wali z obu luf w krótkich odstępach. Pauza.)
KURKA
(stojąc dalej, głosem zupełnie nie zmienionym)
Jeden chybiony. Drugi w serce.
EDGAR
(milcząc wyrzuca ładunki ze strzelby, po czym kładzie wolno strzelbę na ziemię i zapala papierosa)
Zapomniałem o jednym – co ja powiem ojcu? Chyba…
(Podczas tego gdy mówi, zza kopca wypełza Tadzio, ubrany w granatowe ubranko z koronkowym kołnierzem, i chowa się w krynolinę Kurki.)
KURKA
(stojąc)
Idź do tatusia, Tadziu.
EDGAR
(odwraca się, spostrzega Tadzia, mówi niechętnie)
Ach, znowu jakaś niespodzianka.
TADZIO
Tatusiu! tatusiu! Nie bądź zły!
EDGAR
Ja nie jestem zły, moje dziecko, tylko chciałem trochę odpocząć po tym wszystkim. A ty skąd się tu wziąłeś?
TADZIO
Nie wiem. Obudziłem się od strzałów. A ty jesteś mój tatuś.
EDGAR
Mogę być i tatusiem. Widzisz, mój mały: mnie jest wszystko jedno. Mogę być nawet twoim ojcem, chociaż nie cierpię dzieci.
TADZIO
Ale mnie nie będziesz bił, tatusiu?
EDGAR
(trochę obłędnie)
Nie wiem, nie wiem.
(opanowuje się)
Widzisz, tutaj stało się coś… Nie mogę ci teraz opowiedzieć. Ta pani
(wskazuje na Kurkę)
do pewnego stopnia… Ale po co ja to mówię…
TADZIO
(podnosząc strzelbę)
A powiedz, do czego strzelałeś?
EDGAR
(groźnie)
Połóż to w tej chwili!
(Tadzio kładzie strzelbę; łagodniej)
Strzelałem dlatego, że, jak by ci to powiedzieć – no, po prostu…
KURKA
(słabym głosem)
Nie mów nic… Już za chwilę…
EDGAR
Tak, mój chłopcze. To nie jest tak proste, jak się wydaje. Możesz mnie uważać za ojca. Ale, uważasz: kim będzie twój ojciec, kim jest, to są jeszcze pytania.
TADZIO
Przecież jesteś starszym panem, tatusiu. Musisz wiedzieć wszystko.
EDGAR
Nie tak wiele, jak myślisz.
(do Kurki)
Stała się fatalna rzecz. Mam ci tyle do powiedzenia, że życia by na to nie starczyło, a tu naraz ten ciamkacz, i ostatnie chwile są beznadziejnie zepsute.
KURKA
(gasnącym głosem)
Umieram. Pamiętaj o wszystkim. Musisz być wielkim w czymkolwiek bądź.
EDGAR
(robiąc parę kroków ku niej)
Wielkim, wielkim. Ale w czym? W łapaniu ryb czy w puszczaniu baniek mydlanych?
KURKA
(słabo)
Nie podchodź do mnie. Już koniec.
(Osuwa się na kopiec. Księżyc za przelatującymi chmurami oświetla chwilami scenę. Obecnie świeci dość wyraźnie.)
TADZIO
Tatusiu, co jest tej pani?
EDGAR
(daje mu znak, żeby był cicho; nie odwracając się od Kurki)
Cicho, poczekaj.
(Patrzy w milczeniu na Kurkę, która kona wpółleżąc na kopcu i przyciskając ręce do piersi. Oddycha ciężko, chrypliwie. Chmura zakrywa księżyc zupełnie. Jest ciemno.)
TADZIO
Tatusiu, ja się boję. Tu straszno!
KURKA
(ledwo mówi)
Idź do niego… Nie chcę…
(Kona. Podczas tego dekoracja zmienia się w ten sposób, że robi się z pola podwórze kazarmy. Z tylu wyrasta ściana żółtego domu trzypiętrowego. Po bokach zasuwają się dwie ściany. Zaczyna świecić się słabo w oknach środkowych i w bramie na dole. Podczas tego Edgar zbliża się do Tadzia i obejmuje go milcząc.)
RESZTA DOSTĘPNA W PEŁNEJ WERSJI
więcej..
