Lęk przed opuszczeniem - ebook

Przed­mowa

Z mo­jej prak­tyki wy­nika, że do naj­trud­niej­szych chwil w ga­bi­ne­cie te­ra­peu­tycz­nym na­leżą te, kiedy na jaw wy­cho­dzi cier­pie­nie klien­tów zma­ga­ją­cych się z rze­czy­wi­stą lub prze­wi­dy­waną utratą bli­skiej osoby – part­nerki lub part­nera. Głę­boki, doj­mu­jący ból emo­cjo­nalny zwią­zany z tak wielką stratą może u nie­któ­rych osób wy­wo­łać trudne do znie­sie­nia po­czu­cie opusz­cze­nia, zdrady, ma­ni­pu­la­cji czy emo­cjo­nal­nej de­pry­wa­cji. Uczu­cia te nie­kiedy pro­wa­dzą do pro­ble­mo­wych i au­to­de­struk­cyj­nych re­ak­cji ra­dze­nia so­bie, ta­kich jak nie­ustanne sa­mo­obwi­nia­nie, trudna do wy­ko­rze­nie­nia skłon­ność do pod­po­rząd­ko­wy­wa­nia wła­snych praw i po­trzeb pra­wom i po­trze­bom dru­giej strony, sztywne uni­ka­nie, wy­ni­ka­jące z prze­wraż­li­wie­nia ucze­pia­nie się bli­skiej osoby, cią­gła po­dejrz­li­wość, ru­mi­no­wa­nie na te­mat na­prawy sto­sun­ków lub wzię­cia od­wetu, w naj­gor­szych przy­pad­kach zaś głę­bo­kie stany de­pre­sji czy lęku, a na­wet sa­mo­oka­le­cza­nie.

Do­świad­cze­nie to jest szcze­gól­nie trudne dla osób, które mają za sobą długą, się­ga­jącą cza­sów dzie­ciń­stwa hi­sto­rię strat, za­nie­dbań, nad­użyć i in­nych prze­żyć wy­wo­łu­ją­cych po­czu­cie, że są nie­ko­chane, nie­chciane lub po pro­stu nie­wy­star­cza­jąco do­bre. Style ra­dze­nia so­bie – czę­sto ukształ­to­wane na naj­wcze­śniej­szych eta­pach roz­woju, kiedy to pod­sta­wowe po­trzeby emo­cjo­nalne po­zo­stają nie­za­spo­ko­jone – i uwa­run­ko­wa­nia bio­lo­giczne mogą tak bar­dzo się za­ko­rze­nić w mó­zgo­wym ukła­dzie prze­trwa­nia, że w ob­li­czu po­strze­ga­nego za­gro­że­nia uru­cha­miają się au­to­ma­tycz­nie. W okre­ślo­nych sy­tu­acjach, ta­kich jak od­rzu­ce­nie przez part­nera, może dojść do wzbu­dze­nia trud­nych uczuć z prze­szło­ści, to jest po­czu­cia: osa­mot­nie­nia, wstydu, nie­udol­no­ści, za­nie­dba­nia, opusz­cze­nia czy nie­uf­no­ści. To z ko­lei może skut­ko­wać szyb­kim uru­cho­mie­niem sty­lów ra­dze­nia so­bie, które – choć w dzie­ciń­stwie by­wały przy­datne – te­raz, jak na iro­nię, oka­zują się au­to­de­struk­cyjne i tylko pod­sy­cają po­czu­cie bo­le­snej roz­pa­czy, co pięk­nie po­ka­zuje w ni­niej­szej książce Mi­chelle Skeen.

Kiedy pro­wa­dzę te­ra­pię osób nar­cy­stycz­nych, nie­kiedy spo­ty­kam ich part­ne­rów. Jako strona po­krzyw­dzona w związku są oni w po­dwój­nie trud­nej sy­tu­acji: nie tylko czują się gorsi i nie­ko­chani, ale także żyją w cią­głym lęku przed utratą bli­skiej osoby, która choć do­mi­nuje nad nimi i umniej­sza ich war­tość, to jed­nak po­trafi być na­prawdę uro­cza. Je­żeli do­dat­kowo mają za sobą także do­świad­cze­nie opusz­cze­nia lub złego trak­to­wa­nia przez opie­ku­nów z dzie­ciń­stwa, to wi­zja do­zna­nia obec­nie, w do­ro­słym ży­ciu, po­rów­ny­wal­nie wiel­kiej straty może bu­dzić w nich nie­ra­cjo­nal­nie głę­bo­kie prze­ra­że­nie i smu­tek, któ­rym będą to­wa­rzy­szyły na przy­kład ta­kie my­śli i od­czu­cia: „To okropne... To tylko po­twier­dza, że ra­cję miała moja matka, która całe ży­cie kry­ty­ko­wała mnie i wy­ty­kała mi, że ni­czego nie po­tra­fię zro­bić wy­star­cza­jąco do­brze” czy „Może wła­śnie na to za­słu­guję – na wy­śmie­wa­nie i prze­śla­do­wa­nie, które mu­sia­łam zno­sić ze strony ro­dzeń­stwa , bo by­łam za­ha­mo­wana / do­brze się uczy­łam / no­si­łam oku­lary... Może to wła­śnie jest mi pi­sane”. A tego typu słowa są wy­po­wia­dane przez łzy i ze zła­ma­nym ser­cem.

Je­stem za­chwy­cona, że dok­tor Mi­chelle Skeen, moja przy­ja­ciółka i ko­le­żanka po fa­chu, na­pi­sała tę nie­zmier­nie ważną książkę. Na co dzień Mi­chelle z od­da­niem i en­tu­zja­zmem pro­wa­dzi te­ra­pię sche­ma­tów, a także sze­rzy wie­dzę na jej te­mat. W tej książce ele­ganc­kim sty­lem oraz za po­mocą kla­row­nych i przy­stęp­nych ćwi­czeń przy­bliża jej za­ło­że­nia oso­bom, które zma­gają się z do­świad­cze­niem opusz­cze­nia i bó­lem straty.

Dok­tor Skeen wiele lat swo­jej pracy kli­nicz­nej po­świę­ciła pro­ble­mom w re­la­cjach mię­dzy­ludz­kich. W tej książce ofe­ruje czy­tel­ni­kom, w du­chu te­ra­pii sche­ma­tów (mo­delu te­ra­pii opar­tego na do­wo­dach na­uko­wych), prze­my­ślane, prak­tyczne wska­zówki co do wdra­ża­nia sku­tecz­nych stra­te­gii uzdra­wia­ją­cych, które po­zwa­lają zmie­nić do­tych­cza­sowe au­to­ma­tyczne i au­to­de­struk­cyjne wzorce za­cho­wań.

Au­torka w mi­strzow­ski spo­sób wy­ja­śnia, jak wy­ko­rzy­stać uważną świa­do­mość do roz­po­zna­nia owych wzor­ców, a także opi­suje prak­tyczne tech­niki bu­do­wa­nia opar­tej na współ­czu­ciu więzi z po­datną na zra­nie­nie czę­ścią Ja, która w na­szym wnę­trzu pró­buje wal­czyć o sie­bie. Zgłę­bia po­znaw­czo-be­ha­wio­ralne stra­te­gie uwal­nia­nia serca od cię­żaru, a także zmiany znie­kształ­co­nych my­śli, emo­cji i dzia­łań. Do czy­tel­ni­ków z pew­no­ścią prze­mó­wią przy­to­czone przy­kłady osób, które zma­gają się ze wspól­nym tak wielu lu­dziom cier­pie­niem zwią­za­nym z we­wnętrz­nymi ko­mu­ni­ka­tami do­ty­czą­cymi wstydu, nie­uf­no­ści, nie­udol­no­ści i przede wszyst­kim opusz­cze­nia.

Z przy­jem­no­ścią i prze­ko­na­niem po­le­cam tę książkę wszyst­kim tym, któ­rzy zma­gają się z bu­dzącą w nich grozę wi­zją po­rzu­ce­nia przez part­nerkę czy part­nera lub pró­bują ra­dzić so­bie z taką stratą, jak rów­nież tym, któ­rzy po dro­dze za­tra­cili (bądź jesz­cze nie­wy­star­cza­jąco do­ce­nili) swój we­wnętrzny głos, swego praw­do­mów­nego i naj­bar­dziej życz­li­wego to­wa­rzy­sza – swoje zdrowe Ja!

Wendy T. Be­hary

była pre­ze­ska In­ter­na­tio­nal So­ciety of Schema The­rapy,
au­torka książki Roz­broić nar­cyza