Łopuszna. Tajemnice wieków - ebook

Monografia podhalańskiej wsi Łopuszna, obejmująca dzieje miejscowości od czasów najdawniejszych do drugiej połowy XX w. Jest bardzo osobistą formą opowieści o dziejach miejscowości – jej głównym celem jest uchwycenie zmian zachodzących na przestrzeni wieków i zarazem ocalenie historii (czy szerzej: dziedzictwa) przed zapomnieniem przez współczesne pokolenia.

Do napisania tej książki Autorka przygotowywała się przez długie lata: gromadziła relacje najstarszych mieszkańców, spisane przez nich wspomnienia oraz literaturę, w której były wzmianki o Łopusznej i Podhalu. Sięgnęła także po dostępne jej drukowane i rękopiśmienne źródła historyczne. W dołączonej do rozprawy bibliografii znajduje się kilkaset pozycji obejmujących publikacje zwarte, artykuły w czasopismach naukowych i popularnych, a także w prasie tygodniowej i codziennej. Jeśli chodzi o źródła historyczne, to są wśród nich wspomnienia (drukowane i pozostające w rękopisach), wykazy urzędników i duchownych, zbiory praw oraz spora liczba materiałów archiwalnych.

Książka napisana jest w sposób przystępny dla czytelnika, tok narracji jest wartki, lektura nie jest nużąca. Przede wszystkim jednak jest to opowieść o Łopusznej i jej mieszkańcach napisana przez łopuszniankę, która z rodzinną miejscowości jest mocno związana emocjonalnie. Ten związek widać na każdej stronie.

Od Autorki
Zaproszenie i podziękowania
Wieś Łopuszna
zamierzchła historia wsi
od prehistorii do średniowiecza
Osadnictwo na Podhalu
Legendarne początki wsi
Osadnictwo w dolinie Łopusznej
Obraz wsi w XIV wieku na podstawie badań

Czasy i rzeczypospolitej
Średniowiecze
Pierwsze pisane dokumenty i etymologia nazwy wsi
Czasy Franczuchów herbu Prus
Sprawy kościelne i powstanie Zarębków
okres staropolski
Gospodarka Wojnarowskich herbu Skołobot
Walerian Grzywa Poradowski herbu Korab
Kazimirscy herbu Bibersztein
Powstanie polan włościańskich
Hieronim Przyłęcki herbu Śreniawa i jego spadkobiercy
Zmiany we wsi i nowi osadnicy
Gaspar z Cieni Cieński herbu Pomian
Jan Lisicki herbu Prus i Barbara z Janickich

Wieś w epoce galicyjskiej (1772–1918)
lisiccy herbu prus
Nowe rządy, nowe czasy
Pierwsza numeracja domów
Regulacja spraw politycznych i publicznych
Romuald Lisicki i nowe uniwersały cesarskie
Rodzina Romualda Lisickiego
Ludność wiejska – status społeczno-prawny, wojsko, pańszczyzna
Pomiary gruntowe i podatki
Wieś w metryce józefińskiej
Kościół – dochody, obrzędy i budowle
Księga powszechnych ustaw obywatelskich a księgi metrykalne
Powstanie cmentarza „za wsią”
Gospodarowanie Romualda w relacjach ze wsią
Metryka franciszkańska i pierwsza mapa katastralna
Przerwa-Tetmajerowie
Rodzina Leona Tetmajera
Rabacja i sprawy wojskowe
Zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie włościan
Witowice Dolne – drugi dom Tetmajerów
Sprawy sądowe i publiczne
Sprawy kościelne i szkolne
Zmierzch rodu Przerwy-Tetmajerów we wsi
Księgi wieczyste
Sytuacja materialna i zdrowotna ludności wiejskiej
Szkoła – Państwo Bryjewscy
Wieś oczyma Stanisława Bryjewskiego i Stanisława Cerchy
Sprawy wojskowe i emigracja
Lgoccy Herbu Jastrzębiec 289
Kazimierz Lgocki i Justyna Kamila Tetmajerówna
Rodzina Aleksandra Lgockiego i Anieli ze Szczytnickich
Rodzina Stanisława Lgockiego i Karoliny z Meysnerów
Wieś w przededniu I wojny światowej
Regulacja potoku Łopuszna
I wojna światowa i odzyskanie niepodległości

Wieś do 1945 roku z późniejszymi ważnymi zdarzeniami
Czas międzywojenny
Podział majątku dworskiego i losy Lgockich
Kietlińscy – ostatni właściciele dworu
Życie polityczne, gospodarcze i społeczne wsi
Szkoła – Państwo Tischnerowie
Parafia, kościół i cmentarz
II WOJNA ŚWIATOWA

Podsumowanie ruchu ludności
Urodzenia, śluby, zgony
Migracje wewnętrzne i emigracja

Załącznik. Tablice gruntowe i demograficzne
Spis fotografii
Spis tabel
Spis tablic
Spis diagramów
Spis map
Bibliografia