Mała księżniczka - ebook

R O Z D Z I A Ł P I E R W S Z Y Sara

W pewien mroczny dzień zimowy, gdy ulice Londynu zaległa żółtawa mgła, tak gęsta i ciężka, że w mieszkaniach pozapalano światła, a okna sklepowe oświetlone były, jak w noc, lampami gazowymi, głównymi ulicami miasta wlokła się z wolna dorożka, w której jechała mała dziewczynka ze swym tatusiem.

Siedziała, podwinąwszy pod siebie nóżki, oparłszy się o ramię ojca, i wielkimi oczyma o dziwnym, jakby niedziecięcym spojrzeniu, przyglądała się przez szybkę przechodniom.

Po jej małej twarzyczce nikt by się nie spodziewał takiego spojrzenia. Było to spojrzenie dziewczynki dwunastoletniej, a Sara Crewe miała dopiero lat siedem. Mimo to – rzecz uderzająca – zawsze marzyła i dumała o dziwnych jakichś rzeczach, i nie mogła sobie przypomnieć takiej chwili, by nie rozmyślała o ludziach dorosłych i o świecie, do którego oni należą. Zdawało się jej, że już przeżyła długi, długi czas na tym świecie.

W chwili, o której mówimy, przypominała sobie podróż odbytą niedawno wraz z ojcem, kapitanem Crewe. Myślała o wielkim okręcie, który ją wiózł z Bombaju, o laskarach, przechadzających się po nim w milczeniu, o dzieciach, bawiących się na rozgrzanym pokładzie, i o kilku młodych paniach, żonach oficerów, które wciągały ją w rozmowę i śmiały się z różnych jej powiedzeń.

Zastanawiała się nad tym, jak to dziwnie plotą się ludzkie losy – najpierw była pod skwarnym niebem indyjskim, następnie znalazła się pośrodku oceanu, a wreszcie jechała w dziwnym jakimś powozie przez tajemnicze ulice, gdzie w dzień było tak ciemno jak w nocy. Wydawało się jej to tak zagadkowe i intrygujące, że przysunąwszy się do ojca, odezwała się do niego cicho:

– Tatusiu! Tatusiu!

– Czego sobie życzysz, kochanie? – odpowiedział kapitan Crewe, przytulając ją mocniej i przyglądając się uważnie jej twarzyczce. – O czym rozmyślasz, malutka?

– Czy to już jest to „miejsce”? – szepnęła, przytulając się do niego jeszcze bardziej.

– Tak, moja mała, to właśnie to miejsce. Dojechaliśmy w końcu – odpowiedział ojciec, a choć Sara miała dopiero lat siedem, wyczuła smutek w jego głosie.

Miała wrażenie, że wiele lat upłynęło, odkąd zaczęła się oswajać z myślą o tym „miejscu”, jak zawsze nazywała Londyn. Sara straciła matkę zaraz po swym urodzeniu, więc nie pamiętała jej wcale i nie tęskniła za nią. Młody, przystojny, bogaty i pieszczący ją wciąż ojczulek wystarczał za całą rodzinę. Bawili się zawsze razem i kochali się ogromnie. Wiedziała, że jest bogaty, ponieważ słyszała, jak o tym mówiono, słyszała też, że i ona będzie bogata, gdy podrośnie – nie rozumiała jednak, co to znaczy być bogatym. Mieszkała zawsze w pięknym domu i nawykła widzieć liczną służbę, która nazywała ją missi sahib, składała przed nią salaamy i ustępowała jej we wszystkim. Miała dużo zabawek i zwierzątek oraz starą nianię, która ją ubóstwiała. Sara z wolna uświadamiała sobie, że wszystko to posiadać muszą ludzie bogaci – poza tym jednak nie wiedziała nic.

Jedna tylko rzecz niepokoiła ją w ciągu krótkiego życia – a mianowicie owo „miejsce”, do którego miała kiedyś się przenieść. Klimat Indii jest bardzo niezdrowy dla dzieci Europejczyków, przeto rodzice starają się wyprawić je stamtąd jak najprędzej – zazwyczaj do szkół w macierzystej Anglii. Sara widywała już odjazd innych dzieci i słyszała, jak ich rodzice rozmawiali później o listach od nich. Wiedziała, że sama też będzie musiała wyjechać – a choć pociągały ją opowiadania ojca o podróży i o nowym kraju, jednak trapiła się myślą, że ojciec nie będzie mógł pojechać razem z nią.

– A czy nie mógłbyś i ty pojechać ze mną do tego miejsca, tatusiu? – zapytała raz, gdy liczyła sobie pięć latek. – Czy nie mógłbyś i ty chodzić do szkoły? Ja bym ci pomogła w odrabianiu lekcji.

– Ależ nie zabawisz tam długo, córuchno – pocieszał ją ojciec. – Zamieszkasz w pięknym domu, gdzie jest dużo dziewczynek, będziesz się z nimi bawiła, a ja ci przyślę mnóstwo różnych książek… i urośniesz tak prędko, iż jak rok jeden zbiegnie ci ten cały czas, nim wrócisz do tatusia i zaopiekujesz się nim na stałe.

Lubiła myśleć o tych projektach. Kierownictwo spraw domowych w zastępstwie ojca, przejażdżka konna i siadywanie na pierwszym miejscu podczas proszonych kolacji, rozmowy z ojcem i czytanie jego książek – wszystko to wydawało się jej czymś wymarzonym, więc zdawała sobie sprawę, że za cenę osiągnięcia takiego szczęścia warto i godzi się pojechać nawet do owego „miejsca” w Anglii. Na towarzystwie małych dziewczynek bynajmniej jej nie zależało, ale obiecane „mnóstwo książek” było dla niej prawdziwą osłodą doli. Książki bowiem lubiła nade wszystko w świecie i rozczytywała się w nich zawzięcie; pod wpływem lektur układała opowiastki o różnych pięknych rzeczach i opowiadała je samej sobie – a czasami i ojcu, który również znajdował w nich wielkie upodobanie.

– Tak, tatusiu – odezwała się potulnie – skoro już tu jestem, sądzę, że powinniśmy pogodzić się z losem.

Roześmiał się, ubawiony tym poważnym tonem, i ucałował ją serdecznie. Sara, tak w postępowaniu swym dziwna, była dlań ważną, nieodzowną towarzyszką. Zdawał sobie sprawę, że będzie bardzo markotny i osamotniony, gdy powróciwszy do Indii, wejdzie do domu i nie zastanie w nim małej osóbki w białej sukience. Przeto przycisnął córeczkę silniej do serca, gdy dorożka wtoczyła się na duży, posępny plac, na którym stał dom – cel ich podróży.

Była to olbrzymia, mroczna kamienica z czerwonej cegły, zupełnie podobna do innych, stojących z nią w jednym rzędzie, z tą tylko różnicą, że na bramie widniała mosiężna tablica z wyrytym czarnym napisem:

MISS MINCHIN
wzorowy pensjonat dla panienek

– Jesteśmy już na miejscu, Saro – odezwał się kapitan Crewe, starając się nadać głosowi jak najweselsze brzmienie. Wysadził ją z dorożki, po czym weszli na schodki i zadzwonili do bramy.

Później Sarze niejednokrotnie przychodziło na myśl, że ta kamienica jest bardzo podobna do miss Minchin: dostojna i porządnie umeblowana, lecz wydaje się brzydka i jakby koścista. W hallu sprzęty były twarde, sztywne i wypolerowane – nawet czerwona, pucołowata twarz księżyca, stanowiąca cyferblat wysokiego zegara stojącego w kącie. Salon, do którego ich wprowadzono, zaścielał dywan w czworokątny deseń, krzesła były kanciaste, a na ciężkim, marmurowym gzymsie stał masywny, również marmurowy chronometr.

Sara szybko rozejrzała się wokoło.

– Nie lubię tego wszystkiego, tatusiu – odezwała się. – Ale przecież i żołnierze, choćby najdzielniejsi, nie lubią iść na bitwę.

Kapitan się roześmiał. Powiedzeń Sary mógł słuchać bez końca.

– Tak, moja mała – odezwał się. – Ale cóż ja pocznę, gdy nie będzie miał kto przemawiać do mnie tak poważnie?

– Czemu te poważne rzeczy cię rozśmieszają? – zapytała Sara.

– Bo jesteś bardzo zabawna, kiedy przemawiasz takim poważnym tonem. – Naraz przestał się śmiać, przygarnął ją ramieniem i ucałował, a w oczach zakręciły mu się łzy.

W tejże chwili weszła miss Minchin – osoba wysoka, posępna, dostojna i brzydka, jak jej własna kamienica. Miała chłodne, rybie oczy i szeroki uśmiech. Gdy ujrzała Sarę i jej ojca, twarz jej się rozpromieniła. O młodym oficerze słyszała bardzo dużo dobrego od pani, która rekomendowała mu jej szkołę; między innymi słyszała, że był bogaty i gotów nie żałować pieniędzy na kształcenie córki.

– Miło mi będzie opiekować się tak ładną i obiecującą dziewczynką, panie kapitanie – odezwała się, głaszcząc rękę Sary. – Pani Meredith bardzo ją chwaliła. Grzeczna i mądra uczennica to dla mnie skarb nie lada.

Sara stała spokojnie, utkwiwszy oczy w twarzy miss Minchin.

– Czemu ona nazwała mnie „ładną”? Nie jestem wcale ładna. Taka Belcia, córka pułkownika Grange, ma dołki w buzi, różowe policzki i długie złociste włosy. Ja mam włosy krótkie i czarne, a oczy zielone, przy tym jestem chuda, należę do najbrzydszych dziewczynek na świecie.

Myliła się jednak, wprawdzie nie przypominała Izabeli Grange, słynnej w całym pułku piękności, ale posiadała wiele uroku. Była osóbką smukłą, zgrabną, jak na swój wiek dość wysoką; twarzyczkę miała bystrą i miłą, włosy gęste, krucze, sfalowane nad czołem; duże, przedziwne oczy, przysłonięte długimi czarnymi rzęsami, ich szarozielony kolor podobał się wielu ludziom. Mimo to uważała się za brzydką i pochlebne słowa nie zawróciły jej w główce.

– Jestem tak brzydka, jak i ona… choć na inny sposób. Czemu ona mówi, że jestem ładna?

Z czasem, poznawszy bliżej miss Minchin, dowiedziała się, że w ten sam sposób przemawia do każdego ojca i każdej matki, którzy przyprowadzili dziecko do jej szkoły.

Ojciec Sary umieścił dziewczynkę właśnie w zakładzie miss Minchin, bo tutaj wychowały się dwie córki lady Meredith, której rozsądkowi i doświadczeniu kapitan Crewe ufał bezgranicznie. Sarze obiecano tu szczególne przywileje: miała dostać dla siebie oddzielną sypialnię i gabinecik, własnego kucyka i powozik oraz dziewczynę, przeznaczoną do osobistych posług.

– Nie mam najmniejszych obaw co do jej wychowania – mówił kapitan Crewe z wesołym uśmiechem, głaszcząc rękę Sary. – Cała trudność w tym, by jej nie pozwolić przemęczać się nauką. Wciąż tylko siedzi z nosem w książkach; ona nie czyta, ale wprost pożera książki… i nigdy nie może się nasycić. Rwie się do książek dla dorosłych… do grubych tomów w języku francuskim, niemieckim czy angielskim… do historii, życiorysów i dzieł poetyckich. Proszę więc odrywać ją od książek. Niech pojeździ sobie na kucyku… albo niech wyjdzie do miasta, by kupić nową lalkę. Powinna więcej bawić się lalkami.

– Tatusiu – odezwała się Sara – gdybym co parę dni kupowała sobie nową lalkę, szybko by mi się wszystkie znudziły. Z lalkami powinno się żyć w przyjaźni. Moją serdeczną przyjaciółką będzie Emilka.

Kapitan Crewe i miss Minchin spojrzeli bacznie na siebie.

– Któż jest ta Emilka? – zapytała miss Minchin.

– Odpowiedz nam, Saro – wezwał ją ojciec z uśmiechem.

W zielonych oczach Sary widniał wyraz wielkiej powagi i spokoju, gdy odpowiadała:

– To lalka, której jeszcze nie dostałam, a którą tatuś dopiero mi kupi. Pójdziemy po nią razem. Dałam jej imię Emilka… a gdy tatuś odjedzie, będę miała w niej przyjaciółkę… i będę jej opowiadała o tatusiu.

Szeroki uśmiech miss Minchin wyrażał w tej chwili naprawdę wielką przychylność:

– Jakież to niezwykłe dziecko! – odezwała się. – Jakież to przemiłe maleństwo!

– Tak – potwierdził kapitan Crewe, przyciskając Sarę do serca. – Przemiłe dziecko. Proszę serdecznie się nią opiekować, miss Minchin.

Przez kilka dni następnych – aż do czasu, gdy ojciec wyruszył w podróż powrotną do Indii – Sara mieszkała wraz z nim w hotelu. Zwiedzając miasto, wstępowali razem do dużych sklepów i kupowali najrozmaitsze rzeczy; nie wszystkie były Sarze potrzebne, to prawda, ale kapitan Crewe był człowiekiem młodym i porywczym, a córkę kochał ogromnie, więc pragnął, by miała wszystko, co tylko jej się spodobało i co spodobało się jemu samemu. W ten sposób wspólnymi siłami zgromadzili zapas odzieży aż nazbyt wytwornej, jak na siedmioletnie dziecko. Były tam aksamitne sukienki bramowane drogimi futerkami, sukienki haftowane i naszywane koronkami, kapelusze z wielkimi, strusimi piórami, gronostajowe mufki i kołnierze oraz pudełka pełne takiej ilości chusteczek do nosa, rękawiczek i jedwabnych pończoch, iż panienki sklepowe szeptały do siebie, że ta dziwna dziewczynka o wielkich, poważnych oczach musi być co najmniej zagraniczną księżniczką – może córką jakiegoś radży indyjskiego?

Wiele sklepów obeszli i przyjrzeli się wielu lalkom, dużym i małym, czarnookim i niebieskookim, ubranym i nieubranym, zanim w końcu znaleźli Emilkę.

– Ona musi być inna od wszystkich innych lalek – mówiła Sara. – Musi przede wszystkim patrzeć inaczej, tak, jak gdyby słuchała tego, co do niej mówię.

Po wielu nieudanych próbach postanowili iść pieszo i przyglądać się kolejno wystawom sklepowym, rozkazawszy woźnicy jechać krok w krok za nimi. Minęli ze trzy składy zabawek, nawet nie zachodząc do środka, i już dochodzili do niewielkiego, nie rzucającego się w oczy sklepiku, gdy Sara nagle drgnęła i ścisnęła mocno ramię ojca.

– Tatusiu! – zawołała. – To Emilka!

Rumieniec wystąpił na jej twarzyczkę, a w oczach miała taki wyraz, jak gdyby spostrzegła kogoś dobrze znajomego i bliskiego.

– Właśnie tu na nas czekała! – rzekła. – Chodźmy do niej.

– Wiesz co, moja droga – odrzekł ojciec – ktoś powinien nas jej przedstawić.

– Dobrze! Ty przedstawisz mnie, a ja ciebie – rzekła Sara. – Ale ja ją poznałam od razu, więc może i ona mnie poznała.

Była to duża lalka, lecz nie taka duża, by nie można jej było nosić na rękach. Miała prawdziwe włosy, spływające złocistokasztanową falą, prawdziwe rzęsy i jasne oczy.

– Tak – mówiła Sara, trzymając ją na kolanach i przyglądając się jej twarzy – to jest Emilka!

Kupili więc Emilkę i natychmiast udali się do sklepu z konfekcją dziecięcą, gdzie wybrano dla niej ubranka tak samo wspaniałe, jak dla Sary. Dostała więc sukienki koronkowe, aksamitne i muślinowe, chusteczki do nosa, futerka.

– Jej będzie u mnie tak dobrze, jak dziecku u kochającej mamusi – mówiła Sara. – Ja jestem jej mamusią, ale także przyjaciółką.

Kapitan Crewe byłby bardziej uradowany tymi sprawunkami, gdyby nie dręczyła go smutna myśl o rychłej rozłące z córeczką.

W ostatnią noc wstał z łóżka i podszedłszy do córki, śpiącej z Emilką w objęciach, długo się jej przyglądał. Czarne jej włosy rozsypały się po poduszce, mieszając się ze złocistokasztanowymi kędziorkami Emilki. Obie ubrane były w obszywane koronkami koszulki nocne. Emilka wyglądała jak prawdziwe dziecko. Kapitan westchnął.

– Ech, córeczko! – szepnął. – Nie wiesz nawet, jak smutno będzie tatusiowi bez ciebie!

Rankiem zawiózł Sarę do pensjonatu pani Minchin i tam ją zostawił, bo nazajutrz miał odjechać. Oznajmił przełożonej, że rachunki regulować będą jego plenipotenci, panowie Barrow i Skipworth, do których też należy się zwracać po wszelkie potrzebne informacje. Zalecił, by spełniano każdą prośbę Sary, i obiecał pisywać do niej dwa razy w tygodniu.

Następnie w małym pokoiku gościnnym pożegnał się z córką serdecznie. Sara usiadła mu na kolanach i ująwszy rączkami brzeg surduta, patrzyła w oczy ojca długo i przenikliwie.

– Czy chcesz zapamiętać, jak wyglądam? – zapytał, głaszcząc jej włosy.

– Nie – odpowiedziała. – Ja wszystko pamiętam. Mam ciebie całego w serduszku.

Objęli się ramionami i całowali tak gorąco, jak gdyby nie mogli się rozstać.

Gdy ojciec wsiadł do dorożki, Sara patrzyła za odjeżdżającym, póki nie znikł za rogiem. Emilka była obok niej i również wpatrywała się w dorożkę. Gdy nadeszła siostra przełożonej, miss Amelia, chcąc – z jej rozkazu – dowiedzieć się, co się dzieje z dziewczynką, znalazła drzwi zamknięte na klucz.

– Zamknęłam je umyślnie – odezwał się grzeczny, ale zmieniony głosik. – Chciałabym teraz zostać sama.

Miss Amelia była to osoba gruba i przysadzista, zahukana przez siostrę; miała lepsze od niej serce, jednakże jej woli nigdy nie śmiała się sprzeciwić. Zeszła na dół, zaniepokojona ogromnie.

– Nigdy jeszcze nie widziałam tak dziwnego dziecka. Zamknęła się w pokoju i siedzi w nim cicho jak trusia.

– Wolę to, niż żeby tupała i krzyczała, jak to niektóre z nich umieją! – odpowiedziała miss Minchin. – Myślałam, że dziecko, tak rozpieszczone, podniesie wrzask na cały pensjonat. Bo też nie widziałam, by komu tak dogadzano, jak jej.

– Pomagałam jej w otwieraniu i rozpakowywaniu kufrów – odezwała się Amelia. – Czegoś podobnego nigdy nie widziałam. Sobole… gronostaje… koronki. Niektóre suknie widziałaś sama. I cóż sądzisz o tym wszystkim?

– Sądzę, że to wszystko jest przesadne. Ale w każdym razie będzie się ładnie prezentować na czele szeregu, gdy w niedzielę zaprowadzimy dziewczynki do kościoła. Zaopatrzono ją we wszystko, jak małą księżniczkę.

W zamkniętym pokoiku na górze Sara wraz z Emilką wpatrywały się w róg ulicy, za którym zniknęła dorożka. Kapitan Crewe jeszcze pewien czas oglądał się, machał ręką i przesyłał całusy, choć już nie widział córeczki.R O Z D Z I A Ł D R U G I Lekcja francuskiego

Gdy rankiem dnia następnego Sara weszła do sali szkolnej, wszystko, co żyło, jęło się jej przyglądać szeroko otwartymi, pełnymi ciekawości oczyma. Wszystkie uczennice – począwszy od Lawinii Herbert, która miała prawie trzynaście lat i uważała się za dorosłą, a skończywszy na Lottie Legh, która dopiero doszła do czterech latek i była beniaminkiem szkoły – nasłuchały się już wielu wieści o nowo przybyłej. Wiedziały – i to z całą pewnością – że jest to uczennica, którą miss Minchin pragnie się popisywać i po której spodziewa się wielkich korzyści dla swego zakładu. Kilka dziewczynek widziało nawet daną jej do posługi dziewczynę, Francuzkę Mariette, która przybyła poprzedniego wieczoru. Lawinia przechodziła koło pokoju Sary i przez otwarte drzwi widziała, jak Mariette rozpakowywała paczkę, nadesłaną późnym wieczorem ze sklepu.

Darmowy fragment