Marcel Kos i Ogrody Flory - ebook

Rozdział I. Dom, którego nie ma

Marcela obudziło ciche wołanie. Leżał i nasłuchiwał, wbijając wzrok w półmrok pokoju, ale dobiegało do niego tylko miarowe tykanie zegara i kołatanie jego własnego serca. W uszach nadal dźwięczał mu męski, znajomy głos powtarzający jak echo: „Marcel, Marcel, Marcel…”.

Po chwili zdołał się uspokoić i przekonać sam siebie, że to był tylko sen. Przymknął oczy, żeby znów zasnąć, ale w tej samej chwili rozdzwonił się budzik. Marcel krzyknął z zaskoczenia i spadł z łóżka.

Pacnął ręką, żeby wyłączyć alarm i podniósł się z podłogi. Zanim odsłonił okno, zerknął podejrzliwie na Roberta, kaktus stojący na parapecie.

— A może to ty mnie wołałeś? — zapytał niepewnie, a Robert zadygotał, jakby zrozumiał jego słowa. Marcel puknął się w czoło. — Oczywiście, że nie, kaktusy nie mówią.

Poranek był szary i przygnębiający. Niebo pokrywały czarne chmury mieszające się z dymem kominów pobliskiej fabryki, a deszcz, który z nich siąpił, zostawiał na szybie brudne smugi.

Marcel westchnął ciężko. Niby nie spodziewał się zastać za oknem niczego innego, ale jednak odmiana w postaci słonecznego dnia byłaby bardzo przyjemna. Obiecał sobie w duchu, że porozmawia z tatą o przeprowadzce nad morze. Zamierzał odejść od okna, gdy coś przykuło jego uwagę.

Wytężył wzrok, omiatając spojrzeniem wąską osiedlową drogę z popękanym chodnikiem, rzędy bladoróżowych bloków i słup energetyczny górujący nad tym wszystkim niczym wieża strażnicza. Nie dostrzegł tam niczego nadzwyczajnego, dlatego pomyślał, że nie był jeszcze do końca rozbudzony i umysł płatał mu figle.

W mieszkaniu panowała cisza. Nie było słychać porannej krzątaniny, co oznaczało, że tata musiał już być w pracy. Na kuchennym stole Marcel znalazł kubek z niedopitą kawą i zawiniątko z folii aluminiowej, w którym, jak wiedział, były kanapki na jego drugie śniadanie.

W drodze do szkoły często korzystał ze skrótów — wydeptanych ścieżek wiodących między blokami. Właśnie skręcił w jeden z nich, kiedy gdzieś w pobliżu usłyszał głosy. Najbardziej donośny i paskudny rozpoznał natychmiast. Należał do Kozackiego, dryblasa siejącego postrach w okolicy. Marcel niestety był łatwym celem. Jego delikatna, gładka jak brzoskwinia twarz, włosy w kolorze słomy i jasne zielone oczy czyniły go idealnym obiektem zaczepek.

Nie mając zamiaru narażać się Kozackiemu, przystanął w ciemnej bramie i ruszył dalej dopiero wtedy, kiedy głosy ucichły.

Niespecjalnie przepadał za szkołą. Chociaż mieszkali z tatą w tym miasteczku od kilku miesięcy, inne dzieciaki nadal uważały go za nowego. Jemu samemu nie bardzo to przeszkadzało, ale wiedział, że martwiło to tatę.

— Przywitajcie, proszę, nowego kolegę. — Głos wychowawczyni oderwał Marcela od książki, którą dyskretnie czytał pod ławką.

Marcel podniósł głowę i zobaczył czarnowłosego chłopaka w przetartych ciemnych dżinsach i zbyt obszernym swetrze. Jego oliwkowa karnacja sprawiała, że stojąca przy nim nauczycielka wyglądała, jakby wytarzała się w mące.

— To jest Oskar Gąska — przedstawiła go. Kilka osób zaśmiało się na dźwięk jego nazwiska. — Oskarze, usiądź obok Marcina.

— Marcela — poprawił ją cicho, bo to na niego patrzyła. Zresztą tylko krzesło obok niego było puste.

Oskar w milczeniu zajął swoje miejsce. Zanim usiadł, rzucił Marcelowi szybkie spojrzenie.

Na przerwie Marcel schował się w swoim ulubionym kącie przy kaloryferze, z którego miał doskonały widok na cały korytarz. Z tego miejsca mógł też niepostrzeżenie zniknąć, gdyby zauważył zbliżającego się Kozackiego. Początkowo, zanurzony w książce, nie zdawał sobie sprawy, że ktoś na niego patrzy, ale kiedy przy przewracaniu strony podniósł głowę, napotkał wzrok Oskara. Chłopak stał samotnie po drugiej stronie korytarza. Przez chwilę mierzyli się spojrzeniami, aż w końcu Oskar ruszył w jego stronę. W tym samym momencie przy kaloryferze niedaleko Marcela usiadły dwie chichoczące dziewczyny z ich klasy. Na ten widok Oskar przystanął w pół kroku, a potem odwrócił się i zniknął w tłumie.

Marcel ponownie utkwił wzrok w książce, ale nie skupiał się na treści. Docierała do niego rozmowa dziewczyn:

— Słyszałam o tym nowym. Mieszka z ojcem przy Smolnej. Nikt nigdy nie widział jego matki.

Marcel poczuł nić porozumienia z Oskarem. On też nie znał swojej mamy. Umarła, gdy był niemowlęciem. Tak przynajmniej utrzymywał tata, który nigdy nie wspominał ani o niej, ani o pozostałych członkach rodziny.

Pewnego dnia Marcel odkrył zdjęcie, na którym była grupka uśmiechniętych ludzi.

— Kto to jest? — zapytał wtedy.

— Nasza rodzina. — Tata ze smutkiem schował zdjęcie. — Wszyscy od dawna nie żyją.

Podobizny mamy nigdy nie widział.

— Wyrzucili go z szóstki, podobno kogoś pobił — ciągnęła rozmowę dziewczyna.

— Świetnie, kolejny dziwak — skwitowała druga.

Nagle obie spojrzały w kierunku Marcela.

— Co się gapisz? — warknęły i odeszły.

Marcel zatrzasnął książkę i zasępił się. Zawsze nowy, zawsze dziwny.

Wrócił wspomnieniem do wydarzenia sprzed kilku miesięcy. Wówczas tata w środku nocy nerwowo spakował Marcelowi najpotrzebniejsze rzeczy. Wybiegli z mieszkania na ostatni autobus odjeżdżający spod ich kamienicy, wskoczyli do pociągu i w ciągu kilku godzin znaleźli się w tym miasteczku.

Marcel wiele razy próbował wymóc na tacie wyznania, co się wówczas wydarzyło. Jednak ten zawsze patrzył na niego ze zbolałą miną i obiecywał, że kiedyś mu o wszystkim opowie. „Jak tylko podrośniesz, będziesz wiedział, po co to wszystko”. Mina taty sprawiała, że Marcel nie naciskał.

Tuż po ostatniej lekcji pospiesznie wrzucił swoje rzeczy do plecaka i pobiegł w kierunku biblioteki. Mieściła się w niskim, szarym budynku i składała się z jednego pomieszczenia, którego większą część zajmowały proste regały. Pod wysokimi oknami stały stoły i niewygodne drewniane krzesła. Lampy rzucały na wszystko białe, szpitalne światło, a jedynymi roślinami były paprotki poustawiane na półeczkach pod sufitem. Część biblioteczną od czytelniczej oddzielało biurko bibliotekarki, pani Kolskiej.

— Dzień dobry, Marcelu! — przywitała go pani Kolska, kiedy podał jej książkę. — Jak ci się podobała? Masz ochotę na coś nowego?

Przytaknął, a pani Kolska zachęciła go, żeby pokręcił się między regałami. Marcel zanurzył się w specyficznym zapachu starych kartek, kurzu i zbutwiałego drewna. Gładził kolorowe grzbiety poustawiane na półkach, szukając odpowiedniego tytułu. W końcu wyciągnął taki, który najbardziej do niego przemówił.

— O tak, to coś dla ciebie! — pochwaliła jego wybór pani Kolska.

Wracając do domu, czuł na karku dziwne mrowienie. Zrzucił to na chłodne powietrze i szczelniej otulił się kurtką. Już z końca swojej ulicy dostrzegł światło w kuchennym oknie — znak, że tata był w mieszkaniu.

Nagle mrowienie na karku przeszło w dreszcz, jakby intuicja dawała mu znać, że ktoś obserwował go z ukrycia. Marcel przyspieszył kroku, bojąc się, że gdzieś w krzakach czaił się Kozacki. Z ulgą wszedł na klatkę swojego bloku. Już od progu mieszkania poczuł intensywny pomidorowy zapach.

— Ach, jesteś w sam raz! — powiedział tata, a jego twarz zniknęła w parze z odlewanego makaronu. — Jak było w szkole? — zapytał, kiedy usiedli do obiadu.

Marcel z ustami pełnymi gorącego sosu wzruszył ramionami.

— Znośnie — odparł po chwili. — A jak praca? — zapytał, a tata wzruszył ramionami, naśladując jego gest.

— Znośnie — powiedział i obaj się zaśmiali. — Wydaje mi się, że ich ogród jest do odratowania.

Po kolacji usiedli na starej kanapie w salonie i obejrzeli w telewizji Scooby Doo. Później tata przysnął na jakimś mrocznym filmie, więc Marcel pogrążył się w książce, którą wypożyczył z biblioteki. Było już dobrze po północy, kiedy tata się ocknął i zwymyślał Marcela, że o tej porze nie był jeszcze w łóżku.

Tej nocy Marcel nie spał dobrze. Budził się co chwilę, czując w podbrzuszu niepokojący ścisk, jakby rano miał mieć sprawdzian, o którym zapomniał. W końcu, kiedy zegar wybił siódmą, postanowił wstać. W swoim zwykłym rytuale przywitał się z Robertem i rozsunął zasłony, chcąc sprawdzić pogodę.

Na początku nie uwierzył w to, co zobaczył. Przetarł oczy i uszczypnął się w ramię, a kiedy i to nie pomogło, delikatnie klepnął się w policzek. Na osiedlu naprzeciwko, wciśnięty pomiędzy trzypiętrowe bloki stał mały, kamienny domek. Za wysokim, omszałym murkiem otaczał go bujny ogród. Z długiego, poskręcanego na kształt sprężyny komina wzbijał się w niebo błękitny dym.

Czy ktoś mógł zburzyć blok i na jego miejscu wybudować kamienny dom w ciągu zaledwie jednej nocy? I dlaczego ten ogród wyglądał, jakby zalewało go pełne słońce, skoro niebo naokoło było czarne od chmur?

— Tato! — zawołał, ale odpowiedziała mu cisza. — Czy ja zwariowałem? — zapytał Roberta, a ten zadygotał.

W drodze do szkoły uważniej przyjrzał się domkowi. Nad ogrodzeniem pochylało się stare drzewo, a rosły na nim owoce obrośnięte jaskrawo żółtą sierścią (Marcel wzdrygnął się z obrzydzeniem). Dym, który sączył się z komina, nie docierał do czarnych chmur, rozwiewając się nagle jak para.

Marcel ostrożnie zbliżył się do kamiennego murku otaczającego dom i odważył się go dotknąć. Kamień i mech pod jego palcami były jak najbardziej realne i… _suche_. Drobny deszcz, który siąpił przez cały ranek, zdawał się na nich nie osiadać. Marcel wytężył wzrok, by dostrzec coś przez kwieciste firanki. Zdawało mu się, że widzi błysk ognia z kominka i zarys mebli. Przemknęło mu przez myśl, że mógłby wejść do ogrodu i bardziej zbliżyć się do okna, gdy nagle gdzieś z głębi domu dobiegło szczekanie psa. Firanki się rozsunęły i Marcel, zamiast odbicia swojej twarzy w szybie, dostrzegł inną twarz — pomarszczoną i surową. Cofnął się gwałtownie. Staruszka patrzyła na niego bez zmrużenia okiem, popijając coś z filiżanki. Marcel odwrócił się w miejscu i pobiegł w kierunku szkoły, starając się przezwyciężyć pokusę, żeby obejrzeć się za siebie.

Przez większą część dnia nie mógł się skupić, bo jego myśli uciekały w stronę tej tajemniczej chatki. W końcu postanowił zwolnić się z lekcji. Zdołał przekonać wychowawczynię, że nie było potrzeby alarmowania taty i że sam potrafił dotrzeć do domu.

Drobny deszcz przerodził się w lodowatą ulewę. Zamiast od razu iść do mieszkania, Marcel pobiegł w stronę biblioteki, a zanim tam dotarł, przemókł i zmarzł na kość.

— Marcel! — zdziwiła się pani Kolska, której najwyraźniej przerwał czytanie. — Jesteś cały przemoczony! — Szybko podała mu papierowy ręcznik. — Skończyłeś już tamtą książkę? Nie? Głód nowości? Doskonale rozumiem. Wybierz coś szybko i usiądź przy kaloryferze, bo się przeziębisz. Zaparzę ci herbatę. Dzisiaj mam pokrzywową, lubisz?

Marcel przytaknął i zniknął między regałami, tym razem jednak nie wśród książek przygodowych. Kiedy wybrał już kilka zachęcająco brzmiących tytułów, zaniósł je do stołu przy wysokim oknie i rozłożywszy je na blacie, zabrał się za wertowanie.

Pani Kolska usiadła naprzeciwko. Postawiła przed nim parujący kubek.

— Dziękuję — odparł.

Wzięła do ręki jedną z książek.

— _Budowa domu w tysiącu krokach,_ zamierzasz zostać inżynierem?

Marcel pokręcił głową, przeglądając książkę o omamach wzrokowych. Już spis treści powiedział mu, że nie uzyska w niej odpowiedzi na swoje pytania.

— Czy… — zawahał się, podnosząc wzrok na panią Kolską. Bibliotekarka patrzyła na niego przenikliwym spojrzeniem, które Marcel widywał tylko u osób lubiących książki. — Czy myśli pani, że da się zbudować kamienny dom w ciągu jednej nocy?

— Wiesz… — powiedziała ostrożnie. — Nie jestem ekspertką w tym temacie, ale wydaje mi się, że to niemożliwe… Czy masz jakiś problem? Chciałbyś o czymś porozmawiać? Chcesz mieć własny dom? To coś z tatą? — ostatnie z pytań zadała szeptem.

Marcel sam nie wiedział, czy chciał się jej zwierzać z tego, co widział. Przez chwilę myślał, że ktoś lubiący książki i niestworzone historie będzie odpowiednim powiernikiem takich tajemnic, ale nagle poczuł, że pani Kolska jednak go nie zrozumie.

Zanim odpowiedział, drzwi biblioteki otworzyły się i do środka wpadła grupka przemoczonych nastolatków. Pani Kolska przeprosiła go i odeszła do swojego biurka, żeby ich obsłużyć. Korzystając z tego zamieszania, Marcel wepchnął do plecaka dwie książki o budownictwie, nabazgrał krótką notkę informującą panią Kolską, co wypożyczył i wymknął się z biblioteki.

Ulewa ustała, znów zmieniając się w delikatny deszcz. Marcel już z daleka wypatrzył błękitny dym. Tajemniczy dom stał na swoim miejscu, otoczony tym samym ogrodem oświetlonym słonecznym blaskiem, mimo że całe niebo szczelnie zakrywały chmury.

Taty nie było w mieszkaniu. Marcel odgrzał sobie resztki obiadu z poprzedniego dnia i zaszył się w swoim pokoju, usiłując skupić się na czytaniu, chociaż z góry dobiegała głośna kłótnia sąsiadów. Włączył radio, chcąc zagłuszyć krzyki, ale zaraz ktoś załomotał do drzwi mieszkania, więc szybko ściszył muzykę. Rozpraszał go nie tylko hałas z góry, ale także świadomość, że wokół niego działo się coś dziwnego. Książki z biblioteki utwierdziły go w przekonaniu, że to nie było możliwe, żeby ta chatka stanęła na osiedlu w ciągu jednej nocy. Wyglądało więc na to, że zwariował.

Gdy tata wrócił do domu późno w nocy, Marcel był już w półśnie. Mężczyzna zajrzał do pokoju syna, jakby chcąc się upewnić, że wszystko w porządku i z cichym szmerem poszedł spać do siebie.

Rano, pierwszym, co zrobił Marcel, było wyskoczenie z łóżka i wyjrzenie przez okno. Chatka nie zniknęła. Staruszka stała na swoim posterunku ze wzrokiem utkwionym prosto w jego twarzy. Marcel poczuł na karku dreszcz. Ta kobieta sprawiała wrażenie, jakby doskonale wiedziała, kim był, ale on nie przypominał sobie, żeby kiedykolwiek wcześniej ją widział. Pobiegł do szkoły, czując się po drodze jeszcze bardziej nieswojo niż poprzedniego dnia.

Na pierwszej lekcji nie zwrócił uwagi na nieobecność Oskara. Dopiero kiedy ten przyszedł w połowie drugich zajęć i bez słowa zajął miejsce obok niego, Marcel przypomniał sobie, że siedzieli razem. Rzucił mu szybkie spojrzenie. Oskar wyglądał na zmęczonego. Siedział bez ruchu, patrząc przed siebie pustym wzrokiem.

Kiedy zabrzmiał dzwonek, wyszli z klasy w tym samym momencie, ale nie zamienili ani słowa. Marcel ruszył w kierunku swojego ulubionego miejsca przy kaloryferze, gdy ktoś zagrodził mu drogę.

Kozacki był przynajmniej o głowę od niego wyższy. Zgolony na łyso, przywodził na myśl ogromnego pryszczatego ślimaka. Zanim Marcel zdołał zrobić krok, Kozacki już trzymał go za plecak.

­­– Nie wij się, robaku — powiedział z paskudnym uśmiechem. Jego czujne oczy obiegły korytarz w poszukiwaniu nauczyciela.

Marcel też rozejrzał się rozpaczliwie. Przechodzące dzieciaki albo odwracały wzrok i szybko odchodziły, albo patrzyły na tę scenę z wyraźną satysfakcją.

— Daj mi spokój — powiedział, a serce biło mu jak oszalałe.

Kozacki zdawał się napawać jego strachem. Marcel, uwięziony w paskach plecaka, szamotał się jak mucha w pajęczynie. Kozacki sięgnął po książkę, którą Marcel trzymał w ręce. Wsunął sobie jej okładkę między zęby i powoli zaczął wydzierać z niej kartki, ze złośliwą satysfakcją patrząc na lęk wymalowany na twarzy Marcela.

— Proszę — jęknął po raz ostatni Marcel i w tej samej chwili dostrzegł pod ramieniem Kozackiego wykrzywioną z furii twarz Oskara.

Oskar jednym płynnym ruchem wyrwał Kozackiemu książkę z zębów i zdzielił go nią w głowę. Kozacki puścił Marcela i rozwścieczony odwrócił się w kierunku Oskara, ale ten już rzucił książkę do Marcela, krzyknął „Następnym razem zaczepiaj kogoś równego sobie!” i zniknął w tłumie.

Marcel pospiesznie wmieszał się w grupkę uczniów ze swojej klasy zmierzających na lekcję, a w głowie kołatało mu się tylko „Jestem już martwy”. Chciał podziękować Oskarowi za pomoc, ale nie spotkał go już do końca zajęć.

Po lekcjach szybko pobiegł w stronę domu, czujnie sprawdzając drogę, żeby przypadkiem nie natknąć się na Kozackiego.

— Marcelu, to ty? — usłyszał senny głos taty, kiedy wszedł do mieszkania.

Zastał go w małym saloniku. Skulony pod kocem na kanapie, mruczał z granicy snu:

— Potrzebuję minutki, tylko minutki.

Marcel cicho wymknął się do swojego pokoju, gdzie usiadł przy biurku, żeby odrobić lekcje, ale trudno było mu się na nich skupić. Co chwilę uciekał wzrokiem za okno, w stronę chatki. Nie mógł się doczekać, żeby zapytać o nią tatę, dlatego nasłuchiwał niecierpliwie, czy z saloniku dobiegają odgłosy inne niż chrapanie.

Tata wstał dopiero dwie godziny później. Z wdzięcznością usiadł w kuchni do przygotowanej przez Marcela kolacji. Dopiero kiedy skończyli jeść i zabrali się za wspólne zmywanie, Marcel zagaił:

— Tato… Widziałeś tę chatkę za oknem?

Tata spojrzał na niego i otworzył usta, żeby coś odpowiedzieć, kiedy nagle ktoś zadzwonił do drzwi.

— Czekaj. — Tata zatrzymał Marcela w pół kroku i sam ruszył na korytarz. Spojrzał przez judasza i rzucił przez ramię: — idź do siebie!

Marcel schował się w swoim pokoju, ale uchylił drzwi, żeby wszystko dobrze słyszeć.

— Dzień dobry — przywitał się gość bardzo niskim głosem. Marcel miał wrażenie, że już kiedyś go słyszał.

— Co za wizyta — powiedział tata. — Nie widzieliśmy się już ze dwanaście lat. Nic się nie zmieniłeś.

Tata musiał wpuścić gościa do domu, bo głosy przeniosły się od drzwi wejściowych do kuchni. Mówili cicho i chociaż Marcel wytężał słuch, usłyszał tylko strzęp rozmowy:

— Nie ma mowy, nie idziemy — mówił tata.

— Obawiam się, że nie macie wyjścia. Sprowadzą was tam siłą — odparł nieznajomy.

— Dlaczego tak im zależy na naszym powrocie? Właśnie teraz?

— Chłopiec ma trzynaście lat, to właśnie wtedy…

— Czyli o to chodzi. Nie — odparł stanowczo tata. — Wiem, jak to się skończy. Odbierze mi Marcela, a mnie wygna.

— Nie wzbraniaj się, Leopoldzie, wiesz, że i tak po was przyjdzie. A jeśli będziecie się wzbraniać, kto wie, co wam zrobi. Może faktycznie obaj spędzicie dożywocie na Polach.

— Przykro mi, Tymonie, nie pójdziemy. To moje ostatnie słowo.

Dźwięk odsuwanych krzeseł.

— Pójdziecie — odpowiedział nieznajomy. — To tylko kwestia czasu.

Marcel pospiesznie zamknął drzwi pokoju, a kiedy usłyszał, że gość opuścił mieszkanie, podbiegł do okna. Rozsunął zasłony w momencie, w którym nieznajomy wyszedł na ulicę oświetloną pomarańczowym blaskiem latarni.

Był bardzo wysoki i bardzo chudy. Z każdym krokiem kołysał się dziwnie, przywodząc na myśl gałąź targaną wiatrem. Nagle przystanął, odwrócił się i spojrzał w górę, prosto w okno Marcela. Ich spojrzenia się spotkały i w tej samej chwili Marcel sobie uświadomił, że to głos tego mężczyzny wołał go niedawno we śnie.

Nieznajomy uśmiechnął się i pomachał, a potem, nie czekając na reakcję Marcela, skierował się w stronę chatki i pokonawszy ogród kilkoma krokami, zniknął w jej wnętrzu.

Marcel wypadł na korytarz.

— Kto to był? O co tu chodzi? — zarzucił tatę pytaniami.

— Stary znajomy. — Tata wyglądał na wyczerpanego. — Idźmy spać, Marcelu, porozmawiamy jutro.

— Nie. — Marcel był zaskoczony swoją stanowczością. — W środku nocy przychodzi do nas ktoś…

Sąsiedzi zastukali w sufit.

— Synku, to zbyt długa historia, żebym mógł ci ją teraz opowiedzieć… ale wszystko ci wyjaśnię. Wytrzymasz do jutra?

Marcel spojrzał na jego zmęczoną twarzy i pokiwał głową. Tata poczochrał mu włosy i zniknął za drzwiami sypialni. Przez jedną ulotną chwilę Marcel miał ochotę wybiec prosto za tym mężczyzną i zapytać go o prawdę. Rzucił spojrzenie na drzwi wejściowe i z rezygnacją wrócił do swojego pokoju. Stanął w oknie. Chatka wyglądała na uśpioną, nie paliło się w niej żadne światło, nikt nie obserwował go zza szyby.

Bardzo długo nie mógł zasnąć, a kiedy już zmorzył go sen, śniło mu się, że z chatki wypełzają grube gałęzie, wślizgują się po murze bloku przez okno jego sypialni, oplatają mu kostki i wciągają go przez drzwi domku, który był teraz twarzą potwora.

Obudził się niewyspany. Nie musiał sprawdzać, żeby wiedzieć, że mieszkanie było puste. Pocieszała go obietnica taty, że tego dnia wszystkiego się dowie.

Dzień zaczynał od wf–u. Wbiegł do szatni nieco spóźniony i większość wieszaków była już zajęta. Zostało tylko kilka w odległym kącie sali, tuż przy drzwiach do toalety, gdzie nikt nigdy nie chciał się przebierać.

Posnuł się w ich kierunku i przy jednym z nich zastał Oskara. Przywitali się krótkim „cześć”. Marcel chciał mu podziękować za ratunek przed Kozackim, ale na widok pleców Oskara słowa uwięzły mu w gardle. Nie było na nich miejsca niepokrytego purpurowymi siniakami.

Oskar zauważył jego spojrzenie. Spłonął rumieńcem i szybko założył koszulkę.

— To nie twoja sprawa… — burknął i wyszedł z szatni.

Marcel rozmyślał o tym w trakcie kolejnej lekcji, kiedy uświadomił sobie, że ktoś do niego mówi. W klasie stała pani Bobrowska, szkolna sekretarka.

— Marcel Kos, pilny telefon.

„Coś się stało tacie” — to była jego pierwsza myśl. Kto inny mógł do niego dzwonić? Szedł za panią Bobrowską pełen najgorszych obaw.

— Tak? — rzucił do słuchawki. — Tu Marcel Kos.

W słuchawce słychać było tylko trzaski i piski.

— Halo?

— Marcel? — odezwał się cichy, miękki, kobiecy głos, który brzmiał jakby osoba po drugiej stronie słuchawki mówiła do niego z ogromnej przestrzeni gdzieś bardzo, bardzo daleko.

— Tak, przy telefonie.

— Synku…

_Synku —_ to słowo wypowiedziane z czułością sprawiło, że zjeżyły mu się wszystkie włosy na ciele. Ścisnął mocno słuchawkę.

— Mama?

Pani Bobrowska spojrzała na niego z zaciekawieniem znad papierów, więc odwrócił się do niej plecami. W słuchawce znów tylko trzaski i szumy.

— Mamo? — powtórzył.

Połączenie się przerwało.

— Halo? — rzucił rozpaczliwie do słuchawki. — Można oddzwonić?

Pani Bobrowska przysunęła się na krześle do telefonu i nacisnęła kilka guzików.

— Nie, niestety, nie ma numeru. Wszystko w porządku? — Głos pani Bobrowskiej też dobiegał gdzieś z daleka, jakby to ona stała po drugiej stronie słuchawki.

W pierwszej chwili pomyślał, że to telefon z zaświatów. Zaraz jednak skarcił się za ten pomysł. To musiał być głupi żart. Nie mógł się jednak pozbyć myśli, że tata kłamał przez cały ten czas. Ten głos i to jedno słowo _synek_ brzmiało tak czule… Czy to możliwe, że jego mama żyła gdzieś daleko i przez ten cały czas tata ukrywał jej istnienie?

Nie mogąc doczekać się rozmowy z tatą, wypadł ze szkoły zaledwie zabrzmiał dzwonek kończący lekcje. Szedł do domu szybkim krokiem, układając w głowie plan rozmowy, kiedy w pewnym momencie zdał sobie sprawę, że ktoś za nim idzie.

Wystarczyło mu jedno spojrzenie przez ramię, żeby rozpoznać sylwetki bandy Kozackiego. Przyspieszył kroku, chcąc ukryć się w jednej z bocznych uliczek, ale po zbliżających się coraz szybciej głosach poznał, że było już za późno.

— Stój! — zawołali za nim.

Chwilę później leżał na chodniku, a trzech chłopaków zawisło nad nim z drwiącymi uśmiechami. Kozacki na niego splunął.

— Teraz oberwiesz za swojego kumpla.

Cofnął się. Marcel zacisnął oczy, czekając na cios, ale wówczas usłyszał jak coś ląduje ciężko tuż obok niego. Odważył się rozchylić powieki. Czerwony z wściekłości Kozacki szamotał się na chodniku z Oskarem. Do tej walki natychmiast dołączyli dwaj pozostali towarzysze Kozackiego i Oskar zniknął pod trzema ciałami.

Marcel poderwał się z ziemi. Nie wiedząc, jak inaczej pomóc Oskarowi, zawołał po pomoc. Na jego okrzyk zareagowało dwóch starszych sąsiadów, którzy wychynęli zza bloku.

— Hej, co tu się dzieje?

Kozacki obejrzał się przez ramię.

— Spadamy! — krzyknął do swojej bandy. Zniknęli między budynkami.

Oskar leżał na ziemi, ciężko dysząc. Z nosa ciekła mu krew.

— Boli cię coś? — Marcel pomógł mu wstać.

Oskar skrzywił się lekko, stając na nogi, ale pokręcił głową.

— Nic wam nie jest? — krzyknęli z daleka mężczyźni, a Oskar pokazał im uniesiony w górę kciuk.

Marcel przytrzymał go, a on z trudem wsparł się na jego ramieniu. Powoli ruszyli w stronę domu Marcela.

Przed wejściem na klatkę Marcel nie mógł się powstrzymać i przystanął, ostentacyjnie rozglądając się po okolicy, chcąc skierować uwagę Oskara na osobliwy krajobraz. Zauważył jednak, że Oskar co prawda spojrzał akurat w miejsce, gdzie stał kamienny domek, ale jego mina nie zdradzała, że zauważył cokolwiek dziwnego. W jego oczach odbijały się tylko bloki.

Nad chatką przeleciała akurat cała chmara różnokolorowych motyli i zniknęła gdzieś w nicości. Nie było mowy, żeby Oskar tego nie zauważył.

— Pięknie tu, prawda? — zapytał Marcel.

Oskar rozejrzał się po okolicy bez większego zainteresowania.

— Całkiem — skwitował, krzywiąc się, a jego wzrok prześlizgnął się z jednego bloku na kolejny.

Marcel był zbity z tropu. To było coraz bardziej niepokojące.

Drzwi do mieszkania były otwarte, ale przejście zagradzała wielka walizka. Marcel odsunął ją kopnięciem i wprowadził Oskara do kuchni.

— Co się stało?! — zawołał tata na widok zakrwawionego Oskara.

— Wypadek — skrzywił się Oskar, łapiąc za brzuch.

Marcel posadził Oskara na krześle przy stole. Tata zniknął na chwilę w swojej sypialni, a kiedy wrócił, trzymał małą zakurzoną skrzynkę.

— Apteczka — mruknął, widząc pytające miny chłopców.

Zaczął krzątać się przy kuchennym blacie. Wyciągał ze skrzynki fiolki z kolorowymi płynami, rośliny o dziwnych kształtach i skórzane woreczki. Ucierał coś i mieszał. Docierały do nich zapachy lawendy i pieprzu, ale też słodkie wonie, których Marcel nie potrafił rozpoznać. W końcu tata odwrócił się do nich ze szklanką pełną ciemnofioletowego płynu.

— Wypij do dna — powiedział, podając szklankę Oskarowi. — Powinno pomóc.

Oskar wypił miksturę i natychmiast wstrząsnął nim dreszcz. Złapał się za pierś, ale zaraz na jego twarzy wymalowała się ulga.

— Dziękuję.

— Nie wiedziałem, że potrafisz takie rzeczy. — W głosie Marcela słychać było lekki wyrzut.

Tata mrugnął do niego, pakując wszystko do skrzynki, a potem spojrzał z troską na Oskara:

— Odprowadzimy cię do domu, musisz powiedzieć o tym rodzicom.

— Nie! — Oskar wyglądał na przerażonego. Wstał i wymienił z tatą szybki uścisk dłoni. — Poradzę sobie. — I już go nie było.

Kiedy wyszedł, Marcel spojrzał na walizkę na korytarzu. Pomyślał, że być może to ostatnia okazja na podziękowanie Oskarowi za ratunek. Wybiegł za nim przed blok.

— Hej! — zawołał. — Dzięki za… wszystko!

Oskar przystanął i odwrócił się do niego z lekkim uśmiechem.

— Nie daj się ­­– powiedział, a potem nagle się zasępił. Uśmiech zniknął mu z twarzy jak zdmuchnięty. Westchnął głęboko, rzucił Marcelowi ostatnie spojrzenie i ruszył w dalszą drogę.

Marcel odprowadził go wzrokiem. Kiedy Oskar zniknął za zakrętem, odwrócił się w stronę klatki, ale kątem oka dostrzegł jakiś ruch. Furtka domu staruszki, otwarta na oścież, drżała lekko, jakby coś właśnie ją otworzyło. A może by tak… Zanim zdążył sformułować myśl, usłyszał z oddali swoje imię.

Ulicą zbliżały się w jego stronę ciemne sylwetki. Pierwszą na przedzie był Oskar. Trzy tuż za nim to bez wątpienia banda Kozackiego.

Marcel pomyślał, by uciec do domu, ale ni stąd, ni zowąd drogę do klatki zagrodził mu wielki czarny pies, który zawarczał, pokazując kły.

— Marcel! — zawołał rozpaczliwie Oskar.

Pozostało tylko jedno wyjście.

Marcel dobiegł do Oskara i szarpnięciem pociągnął go w stronę domu staruszki. Przebiegli przez furtkę i jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki wszystko umilkło. Zniknęły czarne chmury, a oni znaleźli się w samym środku słonecznego ogrodu. Ponad zmurszałym płotem nadal widzieli bloki, przygnębiającą pogodę i bandę Kozackiego, która stanęła zdezorientowana przed furtką, ale wszystko było jakieś niewyraźne, nierzeczywiste, w kolorze sepii.

— Gdzie oni są?! — krzyknął jeden z chłopaków, miotając się na wszystkie strony.

Najwyraźniej ich jednak nie widział.

— No właśnie, gdzie my jesteśmy? — zapytał cicho Oskar.

W furtce stanął czarny pies. Nastroszył sierść i z wyszczerzonymi zębami powoli ruszył w ich stronę. Cofali się, nie spuszczając go z oczu, aż uderzyli plecami o drzwi chatki, które uchyliły się ze skrzypieniem.

Znaleźli się w korytarzu oświetlonym bladym światłem staroświeckich gazowych lamp. Woń stęchlizny mieszała się tam z zapachem świeżo pieczonych babeczek. Ściany zdobiły portrety i zdjęcia, wszystkie przedstawiające staruszkę, właścicielkę tego domu, w tej samej pozie i z tą samą kamienną miną, ale w strojach z różnych epok — w wielkiej sukni z krynoliną, w czapce pilotce przy samolocie z czasów I wojny światowej, w szerokich różowych spodniach i długich włosach spiętych kwiecistą opaską.

Powoli ruszyli w stronę drzwi na końcu korytarza, lekko skrytych w cieniu schodów na piętro. Z bliska dostrzegli, że na drzwiach wyrzeźbiono cztery zwiewne postaci trzymające się za ręce.

Marcel pogładził rzeźbę. W tych postaciach było coś znajomego…

Schody na piętrze zatrzeszczały. Ktoś najwyraźniej schodził w dół. Marcel, który nie chciał zostać przyłapany przez staruszkę w jej własnej chatce, nacisnął wymyślnie zdobioną klamkę. Drzwi ustąpiły z cichym skrzypieniem. Zamknęli je za sobą w momencie, kiedy przy balustradzie u szczytu schodów pojawiła się siwa głowa.Rozdział II. Atak w lesie

Owiał ich przyjemny, rześki podmuch wiatru i do Marcela dopiero po chwili dotarło, co widział. Znaleźli się na skraju rozległej polany. Drzewa i krzewy szumiały delikatnie, jakby szeptały między sobą.

Marcel cofnął się, oniemiały, starając się wymacać klamkę drzwi, przez które tu przyszli, ale jego dłoń natrafiła jedynie na pustkę. Odwrócił się. Chatka staruszki zniknęła. W miejscu, w którym powinna być, stało ogromne drzewo.

— Co...co…? Jak…? — Oskar z trudem wykrztuszał słowa.

Marcel dotknął szorstkiej kory, łudząc się, że klamka była ukryta gdzieś między bruzdami. Drzewo zamruczało tubalnie, jakby się zaśmiało. Wystawiło z ziemi grube korzenie, wspięło się na nich jak na pajęczych nogach i odbiegło kilkanaście metrów dalej. Tam, z cichym westchnieniem, zakorzeniło się ponownie.

Marcel zastygł w osłupieniu, a Oskar patrzył na drzewo z szeroko otwartymi ustami. Z odrętwienia wyrwał ich przeraźliwy krzyk. Instynktownie zbliżyli się do siebie.

— Słyszałeś to? — wyszeptał Oskar.

Przez chwilę stali i nasłuchiwali, ale dźwięk się nie powtórzył.

— Pewnie jakieś zwierzę. — Oskar brzmiał, jakby starał się przekonać samego siebie.

Postanowili ruszyć ścieżką, którą wypatrzyli między drzewami. Szli tak blisko siebie, że niemal stykali się ramionami. Z lasu dobiegały pomruki i szuranie, jakby coś przemieszczało się tuż obok nich. Niektóre z roślin, które mijali, wyglądały na wyjątkowo niebezpieczne. Szerokim łukiem obeszli drzewo owinięte pnączami wijącymi się jak kłębowisko węży, wielkie fioletowe kwiaty w kształcie dzbanów, z których sączył się gęsty bursztynowy płyn i krzewy z ostrymi srebrnymi liśćmi błyszczącymi jak sztylety.

Ścieżka co chwilę zakręcała, więc Marcel nie był w stanie wypatrzyć, co znajdowało się na jej końcu. Czy dotrą dokądkolwiek? A może w magiczny sposób zostali wrzuceni do opustoszałego miejsca, gdzie nikt nie mieszkał?

— Ty też to wszystko widzisz, tak? Nie zwariowałem? — zapytał cicho Oskar, jakby bojąc się, że coś ich podsłuchiwało.

Marcel potwierdził, chociaż sam nie był pewny, czy to wszystko nie było snem.

W pewnym momencie rzeźba terenu zaczęła się zmieniać. Po obu stronach ścieżki urosły skaliste skarpy, które przerodziły się w wąwóz tak wąski, że idąc, chłopcy ocierali ramionami o skały i tak głęboki, że nie widzieli nieba.

Marcelowi się to bardzo nie podobało. Niepokój szczypał go w podbrzusze. Gdzie oni się znaleźli?

Wąwóz zwężył się jeszcze bardziej. Teraz musieli przeciskać się przez niego bokiem.

— Może lepiej zawróćmy — zasugerował Marcel, ale w tym samym momencie za jego plecami rozległo się szuranie, jakby ktoś wszedł do wąwozu za nimi.

Zduszonym szeptem ponaglił Oskara do szybszego marszu. Sam co chwilę zerkał przez ramię, ale w zasięgu jego wzroku nikt się nie pojawiał. Szuranie jednak było doskonale słyszalne w tej ciasnej przestrzeni.

Ten niepokojący dźwięk towarzyszył im przez całą drogę przez wąwóz. Kiedy w końcu wyszli spomiędzy ciasnych ścian, znaleźli się w miejscu, gdzie drzewa rosły dużo rzadziej. Marcel odwrócił się po raz ostatni, ale z wąwozu nikt nie wyszedł.

Pobiegli dalej ścieżką, która zakończyła się niespodziewanie na brzegu rzeki zbyt szerokiej, żeby dojrzeć, co znajdowało się po drugiej stronie.

Oskar przysiadł ciężko na kamieniu.

— O co tu chodzi? — sapnął.

Marcel rozejrzał się dookoła. Nie dostrzegł niczego niepokojącego, więc i on usiadł. Siedzieli tak przez chwilę, wpatrzeni w wartki nurt. Marcelowi w głowie kłębiło się mnóstwo myśli, głównie o tacie, ale przez to wszystko wyraźnie przebijał się niepokój.

— Chodźmy wzdłuż rzeki — zaproponował po krótkiej chwili odpoczynku, ale odpowiedział mu tylko jęk.

Oskar padł bez zmysłów na trawę obok niego. Marcel podniósł wzrok i z krzykiem zerwał się z kamienia. Tuż przed nim stał mężczyzna.

— Szpiedzy! — zawołał nieznajomy tubalnym głosem, obnażając zepsute zęby.

Miał rzadkie włosy i gęstą siwą brodę. Był ubrany w brudne łachmany, a w dłoni ściskał grubą drewnianą laskę.

Marcel zaczął się cofać, ale wiedział, że był w potrzasku. Po swoich obu stronach miał gęste krzewy, a za sobą tylko rwącą rzekę.

— Nie jestem szpiegiem! — powiedział słabym głosem.

Mężczyzna z tryumfem ruszył w jego stronę, ale zanim zdołał do niego dotrzeć, zachwiał się. Ziemia pod jego stopami popękała i w jednej chwili grube pędy oplotły mu kostki. On sam zaczął się wierzgać, próbując oswobodzić się z sideł. Laska wypadła mu z ręki. Marcel skorzystał z jego nieuwagi. W pierwszym odruchu chciał uciec jak najdalej, ale wtedy dostrzegł nieruchome ciało Oskara.

Poklepał go po policzku, a kiedy to nie pomogło, postanowił przenieść Oskara z daleka od tego miejsca, choćby miał przeznaczyć na to resztki swoich sił. Złapał go za ręce, próbując podnieść, ale nagły ostry ból w kolanach zwalił go z nóg.

Mężczyźnie udało się oswobodzić z więzów. Stanął nad Marcelem, dysząc ciężko.

— Idziemy — charknął, podnosząc go za bark.

Z wyjątkową krzepą przerzucił sobie Oskara przez ramię, a Marcela pchnął przed siebie, trzymając w dłoni laskę jak broń. Ruszyli przez las.

— Tu już nie jest bezpiecznie — mruczał pod nosem mężczyzna. — Oj nie, skończyła się dawna sielanka.

— Słucham? — rzucił Marcel, ale mężczyzna szturchnął go kijem w plecy.

— Cisza! — warknął i mruczał dalej — Kiedy obudzi się zupełnie, biada nam wszystkim.

W takim szyku dotarli do wąwozu, ale zamiast do niego wejść, wspięli się wąską ścieżką po jednej z jego ścian. Kamienie kruszyły się im pod stopami, kiedy szli tuż przy skraju przepaści.

Wkrótce dotarli na małą polanę ukrytą w gęstwinie drzew. Mężczyzna zaprowadził ich na sam jej środek, gdzie ziała ogromna dziura, jakby ziemię wydrążył jakiś monstrualny królik. Zrzucił z siebie Oskara, który spadł na ziemię jak szmaciana lalka.

— Szpiegów trzeba się pozbyć.

Szturchnął Marcela laską, a on z drżeniem serca stanął na skraju jamy. Niepewnie zajrzał do jej wnętrza, ale dojrzał tylko czerń.

— Prosto do środka ziemi — powiedział mężczyzna i popchnął Marcela.

Marcel zdołał krzyknąć i poczuć ból w nadgarstkach, kiedy zdał sobie sprawę, że nie spada, ale że usiadł na czymś miękkim. Tuż nad sobą zobaczył zdezorientowaną twarz mężczyzny.

— Ile masz lat? — zapytał nieznajomy.

— Trzynaście — odpowiedział Marcel, podnosząc się na rękach.

Siedział na pnączach, które splecione w gęstą siatkę, zahamowały upadek.

— To zupełnie tyle, ile mój syn, kiedy… — powiedział do siebie mężczyzna, aż nagle spoważniał. — Wyłaź, poradzę sobie inaczej. Nieprzytomny nic nie zdziałasz.

Zaledwie powiedział te słowa, na jego twarzy rozlało się przerażenie. Spojrzał w dół, na swoje nogi, a potem zniknął Marcelowi z oczu. Jego przeciągły krzyk jeszcze przez chwilę niósł się po polanie.

Marcel odważył się wychylić ponad krawędź dziury, ale mężczyzny nigdzie nie było widać. Wypełzł z pułapki, a pnącza, które ocaliły go przed upadkiem, z powrotem schowały się w ziemi.

Ukucnął przy Oskarze i lekko poklepał go po policzku. Oskar stęknął cicho, rozchylił powieki i złapał się za głowę, mamrocząc „Co się stało?”. Marcel pomógł mu usiąść. Opowiedział mu pokrótce o nieznajomym, na co Oskar zareagował stanowczo:

— Musimy stąd uciec.

Marcel pomógł mu wstać. Postanowili spróbować wrócić nad rzekę, ale szybko okazało się, że chociaż słyszeli szum wody, nie byli w stanie znaleźć ścieżki, która do niej prowadziła. Początkowo, błąkając się wśród zarośli, nie rozmawiali zbyt wiele, ale po jakimś czasie Oskar przerwał ciszę:

— Gdzie ty mnie zaprowadziłeś?

— Naprawdę nie mam pojęcia! — oburzył się Marcel, urażony oskarżycielskim tonem Oskara. ­– Nigdy wcześniej nie słyszałem o takim miejscu.

— Muszę wracać do taty — mruknął Oskar, na co Marcel odparł lodowato:

— Nie ty jeden.

Oskar się naprężył i zacisnął pięści.

— Nie rozumiesz — powiedział. — Ma tylko mnie.

Marcel odsunął się od niego ostrożnie na wypadek, gdyby Oskarowi przyszła ochota go uderzyć.

— To tak samo jak mój — skwitował.

Oskar spojrzał na niego z ukosa. W jednej chwili złagodniał.

— Nie wiedziałem — bąknął. — Co się stało z twoją mamą?

Marcel wzruszył ramionami.

— Umarła, kiedy byłem dzieckiem, nie pamiętam jej.

— To tak jak moja — powiedział Oskar. ­Zamilkł, a po chwili zapytał — Naprawdę nie wiesz, gdzie jesteśmy?

— Nie mam pojęcia. Ta chatka pojawiła się przed moim domem kilka dni temu.

W trakcie długiej wędrówki przez las Marcel opowiedział Oskarowi o swoim życiu, o częstych przeprowadzkach i mieszkaniu z tatą. Zdał sobie sprawę, że nigdy wcześniej nikomu się nie zwierzał. Nikogo to nie interesowało.

— Moja historia jest raczej nudna — odparł Oskar w odpowiedzi na prośbę Marcela, żeby opowiedział coś o sobie. — Od zawsze mieszkam z tatą w tym samym miejscu, mamy nie znam.

Kiwnął głową, kończąc wypowiedź. Znów zapadła cisza. Marcel poczuł burczenie w brzuchu. Ile godzin mogli tu już być?

— Chyba tu umrzemy — powiedział Oskar po długim czasie, kiedy słońce minęło już szczyt nieba. — Nie mam siły iść dalej…

Wtem rozległ się chichot, który zjeżył Marcelowi wszystkie włosy na ciele. Ale chichot nie brzmiał złośliwie, raczej radośnie. Dobiegał zza zarośli, przy których przystanęli. Marcel odważył się rozchylić gałęzie, za którymi zobaczył osobliwą półprzeźroczystą postać zrywającą z krzewu krwistoczerwony owoc. Wyczuwając, że jest obserwowana, istota spojrzała prosto na Marcela, po czym umknęła w głąb lasu.

Na widok tej postaci Marcel zamarł w otępieniu. Dopiero gdy dotarł do niego okrzyk Oskara: „woda!”, oprzytomniał i dojrzał szczegóły miejsca, na które patrzył. Miał przed sobą źródełko, z którego wybijała krystalicznie czysta woda, tworząc wokół małą sadzawkę.

Ruszył za Oskarem w stronę źródełka, rozglądając się czujnie, czy coś nie czaiło się w okolicy. Ten zakątek, ukryty między gęsto rosnącymi krzewami, których gałęzie uginały się pod ciężarem soczystych jagód, był przytulny i przyjemny. Marcel nabrał wody w splecione ręce i wypił ją zachłannie. Była zimna i orzeźwiająca. Potem sięgnął po jeden z krwistoczerwonych owoców, które wcześniej zrywała półprzeźroczysta postać.

— A jeśli są trujące? — Oskar patrzył na owoc z niepokojem.

— Musimy zaryzykować — odparł Marcel. — Inaczej umrzemy tu z głodu.

Wgryzł się w miękki miąższ. Owoc był pyszny, słodki i sycący. Marcel odczekał chwilę w napięciu, ale nie poczuł się inaczej, żadnych bóli, duszności ani konwulsji.

Zachęcony tym Oskar też sięgnął po jagody i zjadł je z wyraźną przyjemnością. Chłopcom wystarczyły dwa takie owoce, żeby poczuć się pełnymi. Kiedy obaj już się najedli, rozleniwieni ułożyli się na trawie.

Obudzili się, kiedy słońce zaczęło chylić się ku zachodowi. Marcel zerwał się na równe nogi i szturchnął Oskara, który uchylił oczy, a potem też poderwał się z ziemi.

— Musimy iść — mruknął Marcel.

Ruszyli dalej, chociaż sami nie wiedzieli, dokąd zmierzali. Las wydawał dziwne wieczorne odgłosy. Ściółka zaczęła emanować bladym światłem.

Kiedy Marcel stracił już nadzieję, że uda im się trafić na ślady innych ludzi, za kolejnym zakrętem natknęli się na stary, zmurszały mur, niemal identyczny jak ten, którym otoczony był dom staruszki. Mur ciągnął się poza zasięg ich wzroku. Ruszyli wzdłuż niego, a on wyprowadził ich na szeroką brukowaną ulicę.