-
W empik go
Marcin Luter i wojny religijne w Niemczech - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 października 2021
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Marcin Luter i wojny religijne w Niemczech - ebook
John Foxe: XVI-wieczny angielski martyrolog, twórca monumentalnej Księgi męczenników chrześcijańskich, zwanej od jego nazwiska Księgą męczenników Foxe’a. Prezentowany tu niewielki fragment dotyczy Marcina Lutra i wojen religijnych w Niemczech. Praca Foxe’a z racji swej bezkompromisowości była zaciekle zwalczana przez kościół kaorolicki. Stanowi bardzo cenne źródło historyczne.
| Kategoria: | Historia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8273-176-7 |
| Rozmiar pliku: | 1,6 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
MARCIN LUTER JAKO MNICH-AUGUSTIANIN, ŁUKASZ CRANACH STARSZY, 1546
Opis życia i prześladowań Marcina Lutra
Ten słynny niemiecki teolog i reformator Kościoła był synem Hansa Lutra i Małgorzaty Ziegler i urodził się w Eisleben, mieście w Saksonii, w hrabstwie Mansfield, 10 listopada roku 1483. Ojciec był niskiego pochodzenia i niezamożny. Był z zawodu górnikiem, ale dzięki swemu zaangażowaniu i przedsiębiorczości polepszył położenie swej rodziny, obejmując stanowisko państwowe. Luter szybko nauczył się pisać i czytać. W wieku trzynastu lat został wysłany do szkoły w Magdeburgu, a potem do Eisenach w Turyngii, gdzie pozostał przez cztery lata.
Praca, którą wtedy wykonał, nosiła zadatki jego przyszłej świetności. W roku 1501 został wysłany do uniwersytetu w Erfurcie, gdzie -zgodnie z programem- pobierał nauki w zakresie logiki i filozofii. Kiedy miał 20 lat, rozpoczął pracę nad magisterium. Wygłaszał wykłady z fizyki, etyki i filozofii. Później, zgodnie w wolą swych rodziców, zwrócił swe zainteresowania w stronę prawa cywilnego, ale zmienił zdanie przez pewne zdarzenie, które zaraz opiszemy. Któregoś dnia, kiedy wyszedł na pole, został porażony przez piorun i upadł na ziemię. Jego kompan zginął na miejscu. Zdarzenie to tak nań wpłynęło, że nie zawiadomiwszy żadnego ze swych przyjaciół, wycofał się z udziału w sprawach tego świata i został bratem zakonu świętego Augustyna. Będąc w klasztorze, zajął się czytaniem pism świętego Augustyna i jego uczniów. Potem, przeszukując bibliotekę, przez przypadek znalazł kopię Biblii po łacinie; Biblii, jaka nigdy jeszcze nie wpadła mu w ręce. Opanowała go ciekawość i przeczytał ją chciwie. Zdał sobie sprawę, jak małą część Pisma jest udostępniana ludziom.
Śluby zakonne przyjął w klasztorze w Erfurcie, po odbyciu rocznego nowicjatu; potem został wyświęcony na księdza. Swoją pierwszą mszę odprawił w roku 1507. Rok później został przeniesiony z klasztoru w Erfurcie na uniwersytet w Wittenberdze, ponieważ uważano, że nic nie jest w stanie tak skutecznie podnieść prestiżu nowo powstałej uczelni, jak obecność człowieka cieszącego się tak wielką sławą. Na uniwersytecie w Erfurcie przebywał starszy człowiek, brat augustianin, z którym Luter -przedstawiciel tego samego zakonu- dyskutował na temat różnych spraw- szczególnie odpuszczenia grzechów. Ów człowiek uważał, że zgodnie z treścią bożych przykazań, każdy człowiek powinien uważać, że jego grzechy są mu odpuszczone w Chrystusie. Stanowisko to poparł tym, co miał na ten temat do powiedzenia święty Bernard:
_To świadectwo, które Duch Święty daje do twojego serca: twoje grzechy są ci odpuszczone. Tak bowiem mówi apostoł: człowiek jest usprawiedliwiony z wiary._
Słowa te utwierdziły Lutra w jego stanowisku i pozwoliły mu w pełni zrozumieć, co miał na myśli święty Paweł, który powtarzał tyle razy, że jesteśmy usprawiedliwieni przez wiarę. Przeczytawszy wiele razy ową interpretację i wysłuchawszy, co ma do powiedzenia ów starszy augustianin, i czując, że jest na dobrej drodze, zrozumiał, jak puste i niewłaściwe są interpretacje przeczytane przez niego wcześniej. I tak, krok po kroku czytał i porównywał słowa, które wypowiedzieli prorocy i apostołowie; ich żarliwe przemowy, skierowane do Boga i pełne ekscytacji modlitwy- w ten sposób odnajdywał właściwą doktrynę. Swoje studia w Erfurcie kontynuował przez okres czterech lat; w owym czasie znajdował się również w klasztorze augustianów. W roku 1512 siedem klasztorów augustiańskich znalazło się w konflikcie z głównym przełożonym i Luter został wybrany do reprezentowania racji owych klasztorów w Rzymie. W Rzymie miał okazję przyjrzeć się papieżowi i dworowi papieskiemu, a także zwyczajom kleru; który celebrował mszę w szybki, powierzchowny i pozbawiony poszanowania sposób. Kiedy załatwił sprawę, która była celem jego podróży, wrócił do Wittenbergi, gdzie wkrótce został doktorem nauk teologicznych. Finansowo wspierał go elektor Saksonii Fryderyk II, który często słyszał, jak Luter głosi; znał jego zdolności i cenił wysoko. Teolog pozostał na uniwersytecie w Wittenberdze i zajął się tym, co dyktowało jego powołanie. Zaczął wygłaszać wykłady o świętych księgach; objaśniał listy świętego Pawła i Psalmy, a robił to w sposób tak nowatorski, że:
_mogło się wydawać, że po długiej i ciemnej nocy wstaje nowy dzień, ku chwale wszystkich pobożnych i rozsądnych ludzi._
Luter z zapałem kierował uwagę swych słuchaczy na Syna Bożego, tak jak Jan Chrzciciel, który głosił, że Baranek Boży gładzi grzechy świata, tak pojawienie się Lutra było dla Kościoła jak wyjście z pełnej mroku nocy pokazało, że grzechy są nam odpuszczone wyłącznie przez miłość Syna Bożego i że powinniśmy z ufnością przyjąć ów szczodry dar.
RYS. FRYDERYK III WETTYN, ZWANY FRYDERYKIEM MĄDRYM. PORTRET AUTORSTWA ŁUKASZA CRANACHA, 1532.
Życie Lutra korespondowało z jego profesją, pokazując, że człowiek ów nie jest hipokrytą, ale działa tak, jak mu serce dyktuje. Uznanie dla tego, jak żył, zjednało mu serca jego słuchaczy. By być lepiej przygotowanym do wypełnienia zadania, które sobie wyznaczył, zaczął uczyć się greki i języka hebrajskiego. Zajmował się tym, gdy w roku 1517. ogłoszono przyznawanie odpustów. Leon X, który zastąpił na tronie papieskim Juliusza II w marcu roku 1513., zapragnął zbudować wspaniały kościół świętego Piotra w Rzymie. Właściwie całe przedsięwzięcie zostało rozpoczęte przez Juliusza, ale wciąż brakowało wielkich sum pieniędzy, by je dokończyć. Dlatego właśnie Leon X wydał w roku 1517. wielkie rozporządzenie dotyczące odpustów, które ogłoszono w całej Europie. Zebrane sumy miały służyć budowie bazyliki.
Miano wybrać odpowiednie osoby do głoszenia o konieczności kupowania odpustów i do zebrania za nie pieniędzy w poszczególnych krajach. Dziwne te poczynania zgorszyły ludzi w Wittenberdze i wywołały szczególną gorliwość Lutra, który- z natury gorący i aktywny człowiek- w tej akurat sprawie nie był w stanie się opanować i postanowił zaprotestować- nieważne, jakie by nie były tego konsekwencje. W wigilię dnia Wszystkich Świętych roku 1517, przymocował na drzwiach kościoła, znajdującego się tuż obok zamku w owym mieście, tezy przeciwko odpustom. Na początku owego pisma wyzwał jego czytelników do dyskusji ustnej lub pisemnej na temat kontrowersyjnego tematu. Natychmiast po tym, jak opublikowano tezy Lutra przeciwko odpustom, Tetzel, zakonnik dominikański i człowiek wyznaczony przez papiestwo do ich sprzedawania, napisał i opublikował we Frankfurcie tezy, będące całkowitym zaprzeczeniem punktów spisanych przez Lutra. Zrobił nawet więcej: podburzył braci swego zakonu przeciw Lutrowi i obłożył go anatemą zza pulpitu jako godnego potępienia heretyka i publicznie spalił jego tezy we Frankfurcie. Co się tyczy tez Tetzla, one również zostały spalone, ale przez luteran w Wittenberdze. Od całej sprawy odciął się sam Luter.
RYS. SPRZEDAŻ ODPUSTÓW, DRZEWORYT AUTORSTWA JÖRGA BREU STARSZEGO, 1530
W roku 1518 Luter, choć odwodzony od tego przez przyjaciół, udał się do klasztoru świętego Augustyna w Heidelbergu na obrady kapituły; a zrobił to, chcąc okazać posłuszeństwo autorytetom. 26-go kwietnia odbyła się tam dysputa, dotycząca _usprawiedliwienia z wiary_, której treść spisał obecny tam Bucer i którą następnie zaprezentował uwadze Beatusa Rhenanusa. W międzyczasie żarliwość jego wrogów stawała się coraz większa i w końcu doszło do tego, że Leon X oskarżył go o herezję.AURELIUSZ AUGUSTYN Z HIPPONY, łac. _Aurelius Augustinus _(ur. 13 listopada 354, zm. 28 sierpnia 430) — filozof, teolog, święty Kościoła katolickiego i Cerwki Prawosławnej, ojciec i doktor Kościoła, zwany doktorem łaski (_doktor gratiae_).
FRYDERYK III WETTYN (ur. 17 stycznia 1463, zm. 5 maja 1525) — książę saski i elektor Rzeszy Niemieckiej w latach 1486—1525. Protektor Lutra i założyciel uniwersytetu w Wittenberdze, w którym wykładowcami byli Marcin Luter i Filip Melanchton. Wstawił się za Lutrem u cesarza Karola V na czas Sejmu Rzeszy w Wormacji (1521) i ukrywał go w latach 1521—1522 na zamku w Wartburg. Mecenas artystów i poetów.
LEON X (łac. _Leo X_, właśc. GIOVANNI DI LORENZO DE” MEDICI; ur. 11 grudnia 1475, zm. 11 grudnia 1521) — papież od 11 marca 1513 do 1 grudnia 1521.
JULIUSZ II (łac. _Iulius II_, właśc. GIULIANO DELLA ROVERE; ur. 5 grudnia 1443, zm. 21 lutego 1513) — papież od 1 listopada 1503 do 21 lutego 1513.
95 TEZ (niem. _95 Thesen_) — dokument ogłoszony przez Marcina Lutra 31 października 1517 w Wittenberdze. Tezy zostały przybite do drzwi katedry zamkowej.
JOHANN TETZEL (ur. 1465, zm. 1519) — niemiecki duchowny, dominikanin, przeor klasztoru w Głogowie, inkwizytor Polski. Sprzedawca odpustów. Znany z powiedzenia: „Gdy tylko złoto w misce zadzwoni, do nieba jaaś duszyczka pogoni (niem. Sobald der Gülden im Becken klingt im huy die Seel im Himmel springt)”.
BEATUS RHENANUS (22 sierpień 1485– 20 czerwiec 1547) — znany także jako Beatus Bild; niemiecki humanista, reformator religijny, uczony i bibliofil.
JAN MAYER VON ECK (ur. 13 listopada 1486, zm. 1543) — teolog, zdeklarowany katolik, wróg Marcina Lutra i faworyt ówczesnego papieża. W 1519 odbył w Lipsku dysputę z Marcinem Lutrem, starając się ośmieszyć przeciwnika, po czym sam ogłosił się jej zwycięzcą i odebrał nagrody z rąk władz tamtejszego uniwersytetu.
KAROL V (ur 24 lutego 1500, zm. 21 września 1558) — król Hiszpanii (1516—1556) jako Karol I i wybrany cesarz rzymski z dynastii Habsburgów.
FILIP MELANCHTON (właśc. _Philipp Schwartzerd _ur. 16 lutego 1497, zm. 19 kwietnia 1560) — reformator religijny. Współpracował z Marcinem Lutrem. Profesor uniwersytetu w Wittenberdze; reformator szkolnictwa. Autor _Wyznania augsburskiego_, zawierającej podstawowe zasady luteranizmu.
SEJM W SPIRZE (niem. _Reichstage zu Speyer_) — zgromadzenie stanów Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
WYZNANIE AUGSBURSKIE (Konfesja augsburska, łac. _Confessio Augustana_) — księga, stanowiąca podstawę wyznaniową luteranizmu, autorstwa Filipa Melanchtona i która została ogłoszona na sejmie rzeszy w Ausburgu w roku 1530. Od tytułu owej pracy wzięły swoją nazwę Kościoły ewangelicko-augsburskie.
SOBÓR TRYDENCKI- sobór powszechny Kościoła katolickiego, obradujący w latach 1545—1563.JOHANN T’SERCLAES, HRABIA TILLY (ur. w lutym 1559, zm. 30 kwietnia 1632) — szlachcic z Brabancji, generał w służbie bawarskiej, a w późniejszym czasie habsburskiej Uczestnik wojny 30-letniej, w czasie której dowodził wojskami Ligi Katolickiej i wraz z siłami cesarskimi rozgromił protestantów w bitwie na Białej Górze w roku 1620.
GOTTFRIED HEINRICH, GRAF PAPPENHEIM (ur. 29 maja 1594, zm, 17 listopada 1632) — marszałek polny Świętego Cesarstwa Rzymskiego; słynny z odwagi wódz z czasów wojny trzydziestoletniej. Walczył po stronie Ligi Katolickiej.
PALATYNAT (niem. Pfalz), Palatynat Reński (Rheinpfalz) — kraina historyczna w Niemczech, położona na zachód od Renu.
KATECHIZM HEIDLEBERSKI (nazywany także Katechizmem Palatyńskim) –dokument zawierający doktrynę teologiczną chrześcijaństwa reformowanego. Napisany w 1563 na polecenie księcia elektora Palatynatu, Fryderyka III Wittelsbacha przez Ursinusa i Caspara Olevianusa. Katechizm miał w zamierzaniu stanowić broszurę antykatolicką. Książę Fryderyk III napisał do niego przedmowę.FLANDRIA– kraina historyczna na terenie Belgii, Francji i Holandii.
BURGUNDIA (fr. Bourgogne) — kraina historyczna w centralnej Francji.
FRANCHE-COMTÉ- kraina historyczna i dawny region administracyjny we wschodniej Francji, przy granicy ze Szwajcarią.
ORANGE– miasto na południu Francji, położone w dolinie Rodanu, na północ od Awinionu. Od nazwy miasta przyjęło swą nazwę Księstwo Oranii, z którego wywodzi się Dynastia Orańska. Jej przedstawiciele po dziś dzień sprawują rządy w Holandii.
Opis życia i prześladowań Marcina Lutra
Ten słynny niemiecki teolog i reformator Kościoła był synem Hansa Lutra i Małgorzaty Ziegler i urodził się w Eisleben, mieście w Saksonii, w hrabstwie Mansfield, 10 listopada roku 1483. Ojciec był niskiego pochodzenia i niezamożny. Był z zawodu górnikiem, ale dzięki swemu zaangażowaniu i przedsiębiorczości polepszył położenie swej rodziny, obejmując stanowisko państwowe. Luter szybko nauczył się pisać i czytać. W wieku trzynastu lat został wysłany do szkoły w Magdeburgu, a potem do Eisenach w Turyngii, gdzie pozostał przez cztery lata.
Praca, którą wtedy wykonał, nosiła zadatki jego przyszłej świetności. W roku 1501 został wysłany do uniwersytetu w Erfurcie, gdzie -zgodnie z programem- pobierał nauki w zakresie logiki i filozofii. Kiedy miał 20 lat, rozpoczął pracę nad magisterium. Wygłaszał wykłady z fizyki, etyki i filozofii. Później, zgodnie w wolą swych rodziców, zwrócił swe zainteresowania w stronę prawa cywilnego, ale zmienił zdanie przez pewne zdarzenie, które zaraz opiszemy. Któregoś dnia, kiedy wyszedł na pole, został porażony przez piorun i upadł na ziemię. Jego kompan zginął na miejscu. Zdarzenie to tak nań wpłynęło, że nie zawiadomiwszy żadnego ze swych przyjaciół, wycofał się z udziału w sprawach tego świata i został bratem zakonu świętego Augustyna. Będąc w klasztorze, zajął się czytaniem pism świętego Augustyna i jego uczniów. Potem, przeszukując bibliotekę, przez przypadek znalazł kopię Biblii po łacinie; Biblii, jaka nigdy jeszcze nie wpadła mu w ręce. Opanowała go ciekawość i przeczytał ją chciwie. Zdał sobie sprawę, jak małą część Pisma jest udostępniana ludziom.
Śluby zakonne przyjął w klasztorze w Erfurcie, po odbyciu rocznego nowicjatu; potem został wyświęcony na księdza. Swoją pierwszą mszę odprawił w roku 1507. Rok później został przeniesiony z klasztoru w Erfurcie na uniwersytet w Wittenberdze, ponieważ uważano, że nic nie jest w stanie tak skutecznie podnieść prestiżu nowo powstałej uczelni, jak obecność człowieka cieszącego się tak wielką sławą. Na uniwersytecie w Erfurcie przebywał starszy człowiek, brat augustianin, z którym Luter -przedstawiciel tego samego zakonu- dyskutował na temat różnych spraw- szczególnie odpuszczenia grzechów. Ów człowiek uważał, że zgodnie z treścią bożych przykazań, każdy człowiek powinien uważać, że jego grzechy są mu odpuszczone w Chrystusie. Stanowisko to poparł tym, co miał na ten temat do powiedzenia święty Bernard:
_To świadectwo, które Duch Święty daje do twojego serca: twoje grzechy są ci odpuszczone. Tak bowiem mówi apostoł: człowiek jest usprawiedliwiony z wiary._
Słowa te utwierdziły Lutra w jego stanowisku i pozwoliły mu w pełni zrozumieć, co miał na myśli święty Paweł, który powtarzał tyle razy, że jesteśmy usprawiedliwieni przez wiarę. Przeczytawszy wiele razy ową interpretację i wysłuchawszy, co ma do powiedzenia ów starszy augustianin, i czując, że jest na dobrej drodze, zrozumiał, jak puste i niewłaściwe są interpretacje przeczytane przez niego wcześniej. I tak, krok po kroku czytał i porównywał słowa, które wypowiedzieli prorocy i apostołowie; ich żarliwe przemowy, skierowane do Boga i pełne ekscytacji modlitwy- w ten sposób odnajdywał właściwą doktrynę. Swoje studia w Erfurcie kontynuował przez okres czterech lat; w owym czasie znajdował się również w klasztorze augustianów. W roku 1512 siedem klasztorów augustiańskich znalazło się w konflikcie z głównym przełożonym i Luter został wybrany do reprezentowania racji owych klasztorów w Rzymie. W Rzymie miał okazję przyjrzeć się papieżowi i dworowi papieskiemu, a także zwyczajom kleru; który celebrował mszę w szybki, powierzchowny i pozbawiony poszanowania sposób. Kiedy załatwił sprawę, która była celem jego podróży, wrócił do Wittenbergi, gdzie wkrótce został doktorem nauk teologicznych. Finansowo wspierał go elektor Saksonii Fryderyk II, który często słyszał, jak Luter głosi; znał jego zdolności i cenił wysoko. Teolog pozostał na uniwersytecie w Wittenberdze i zajął się tym, co dyktowało jego powołanie. Zaczął wygłaszać wykłady o świętych księgach; objaśniał listy świętego Pawła i Psalmy, a robił to w sposób tak nowatorski, że:
_mogło się wydawać, że po długiej i ciemnej nocy wstaje nowy dzień, ku chwale wszystkich pobożnych i rozsądnych ludzi._
Luter z zapałem kierował uwagę swych słuchaczy na Syna Bożego, tak jak Jan Chrzciciel, który głosił, że Baranek Boży gładzi grzechy świata, tak pojawienie się Lutra było dla Kościoła jak wyjście z pełnej mroku nocy pokazało, że grzechy są nam odpuszczone wyłącznie przez miłość Syna Bożego i że powinniśmy z ufnością przyjąć ów szczodry dar.
RYS. FRYDERYK III WETTYN, ZWANY FRYDERYKIEM MĄDRYM. PORTRET AUTORSTWA ŁUKASZA CRANACHA, 1532.
Życie Lutra korespondowało z jego profesją, pokazując, że człowiek ów nie jest hipokrytą, ale działa tak, jak mu serce dyktuje. Uznanie dla tego, jak żył, zjednało mu serca jego słuchaczy. By być lepiej przygotowanym do wypełnienia zadania, które sobie wyznaczył, zaczął uczyć się greki i języka hebrajskiego. Zajmował się tym, gdy w roku 1517. ogłoszono przyznawanie odpustów. Leon X, który zastąpił na tronie papieskim Juliusza II w marcu roku 1513., zapragnął zbudować wspaniały kościół świętego Piotra w Rzymie. Właściwie całe przedsięwzięcie zostało rozpoczęte przez Juliusza, ale wciąż brakowało wielkich sum pieniędzy, by je dokończyć. Dlatego właśnie Leon X wydał w roku 1517. wielkie rozporządzenie dotyczące odpustów, które ogłoszono w całej Europie. Zebrane sumy miały służyć budowie bazyliki.
Miano wybrać odpowiednie osoby do głoszenia o konieczności kupowania odpustów i do zebrania za nie pieniędzy w poszczególnych krajach. Dziwne te poczynania zgorszyły ludzi w Wittenberdze i wywołały szczególną gorliwość Lutra, który- z natury gorący i aktywny człowiek- w tej akurat sprawie nie był w stanie się opanować i postanowił zaprotestować- nieważne, jakie by nie były tego konsekwencje. W wigilię dnia Wszystkich Świętych roku 1517, przymocował na drzwiach kościoła, znajdującego się tuż obok zamku w owym mieście, tezy przeciwko odpustom. Na początku owego pisma wyzwał jego czytelników do dyskusji ustnej lub pisemnej na temat kontrowersyjnego tematu. Natychmiast po tym, jak opublikowano tezy Lutra przeciwko odpustom, Tetzel, zakonnik dominikański i człowiek wyznaczony przez papiestwo do ich sprzedawania, napisał i opublikował we Frankfurcie tezy, będące całkowitym zaprzeczeniem punktów spisanych przez Lutra. Zrobił nawet więcej: podburzył braci swego zakonu przeciw Lutrowi i obłożył go anatemą zza pulpitu jako godnego potępienia heretyka i publicznie spalił jego tezy we Frankfurcie. Co się tyczy tez Tetzla, one również zostały spalone, ale przez luteran w Wittenberdze. Od całej sprawy odciął się sam Luter.
RYS. SPRZEDAŻ ODPUSTÓW, DRZEWORYT AUTORSTWA JÖRGA BREU STARSZEGO, 1530
W roku 1518 Luter, choć odwodzony od tego przez przyjaciół, udał się do klasztoru świętego Augustyna w Heidelbergu na obrady kapituły; a zrobił to, chcąc okazać posłuszeństwo autorytetom. 26-go kwietnia odbyła się tam dysputa, dotycząca _usprawiedliwienia z wiary_, której treść spisał obecny tam Bucer i którą następnie zaprezentował uwadze Beatusa Rhenanusa. W międzyczasie żarliwość jego wrogów stawała się coraz większa i w końcu doszło do tego, że Leon X oskarżył go o herezję.AURELIUSZ AUGUSTYN Z HIPPONY, łac. _Aurelius Augustinus _(ur. 13 listopada 354, zm. 28 sierpnia 430) — filozof, teolog, święty Kościoła katolickiego i Cerwki Prawosławnej, ojciec i doktor Kościoła, zwany doktorem łaski (_doktor gratiae_).
FRYDERYK III WETTYN (ur. 17 stycznia 1463, zm. 5 maja 1525) — książę saski i elektor Rzeszy Niemieckiej w latach 1486—1525. Protektor Lutra i założyciel uniwersytetu w Wittenberdze, w którym wykładowcami byli Marcin Luter i Filip Melanchton. Wstawił się za Lutrem u cesarza Karola V na czas Sejmu Rzeszy w Wormacji (1521) i ukrywał go w latach 1521—1522 na zamku w Wartburg. Mecenas artystów i poetów.
LEON X (łac. _Leo X_, właśc. GIOVANNI DI LORENZO DE” MEDICI; ur. 11 grudnia 1475, zm. 11 grudnia 1521) — papież od 11 marca 1513 do 1 grudnia 1521.
JULIUSZ II (łac. _Iulius II_, właśc. GIULIANO DELLA ROVERE; ur. 5 grudnia 1443, zm. 21 lutego 1513) — papież od 1 listopada 1503 do 21 lutego 1513.
95 TEZ (niem. _95 Thesen_) — dokument ogłoszony przez Marcina Lutra 31 października 1517 w Wittenberdze. Tezy zostały przybite do drzwi katedry zamkowej.
JOHANN TETZEL (ur. 1465, zm. 1519) — niemiecki duchowny, dominikanin, przeor klasztoru w Głogowie, inkwizytor Polski. Sprzedawca odpustów. Znany z powiedzenia: „Gdy tylko złoto w misce zadzwoni, do nieba jaaś duszyczka pogoni (niem. Sobald der Gülden im Becken klingt im huy die Seel im Himmel springt)”.
BEATUS RHENANUS (22 sierpień 1485– 20 czerwiec 1547) — znany także jako Beatus Bild; niemiecki humanista, reformator religijny, uczony i bibliofil.
JAN MAYER VON ECK (ur. 13 listopada 1486, zm. 1543) — teolog, zdeklarowany katolik, wróg Marcina Lutra i faworyt ówczesnego papieża. W 1519 odbył w Lipsku dysputę z Marcinem Lutrem, starając się ośmieszyć przeciwnika, po czym sam ogłosił się jej zwycięzcą i odebrał nagrody z rąk władz tamtejszego uniwersytetu.
KAROL V (ur 24 lutego 1500, zm. 21 września 1558) — król Hiszpanii (1516—1556) jako Karol I i wybrany cesarz rzymski z dynastii Habsburgów.
FILIP MELANCHTON (właśc. _Philipp Schwartzerd _ur. 16 lutego 1497, zm. 19 kwietnia 1560) — reformator religijny. Współpracował z Marcinem Lutrem. Profesor uniwersytetu w Wittenberdze; reformator szkolnictwa. Autor _Wyznania augsburskiego_, zawierającej podstawowe zasady luteranizmu.
SEJM W SPIRZE (niem. _Reichstage zu Speyer_) — zgromadzenie stanów Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
WYZNANIE AUGSBURSKIE (Konfesja augsburska, łac. _Confessio Augustana_) — księga, stanowiąca podstawę wyznaniową luteranizmu, autorstwa Filipa Melanchtona i która została ogłoszona na sejmie rzeszy w Ausburgu w roku 1530. Od tytułu owej pracy wzięły swoją nazwę Kościoły ewangelicko-augsburskie.
SOBÓR TRYDENCKI- sobór powszechny Kościoła katolickiego, obradujący w latach 1545—1563.JOHANN T’SERCLAES, HRABIA TILLY (ur. w lutym 1559, zm. 30 kwietnia 1632) — szlachcic z Brabancji, generał w służbie bawarskiej, a w późniejszym czasie habsburskiej Uczestnik wojny 30-letniej, w czasie której dowodził wojskami Ligi Katolickiej i wraz z siłami cesarskimi rozgromił protestantów w bitwie na Białej Górze w roku 1620.
GOTTFRIED HEINRICH, GRAF PAPPENHEIM (ur. 29 maja 1594, zm, 17 listopada 1632) — marszałek polny Świętego Cesarstwa Rzymskiego; słynny z odwagi wódz z czasów wojny trzydziestoletniej. Walczył po stronie Ligi Katolickiej.
PALATYNAT (niem. Pfalz), Palatynat Reński (Rheinpfalz) — kraina historyczna w Niemczech, położona na zachód od Renu.
KATECHIZM HEIDLEBERSKI (nazywany także Katechizmem Palatyńskim) –dokument zawierający doktrynę teologiczną chrześcijaństwa reformowanego. Napisany w 1563 na polecenie księcia elektora Palatynatu, Fryderyka III Wittelsbacha przez Ursinusa i Caspara Olevianusa. Katechizm miał w zamierzaniu stanowić broszurę antykatolicką. Książę Fryderyk III napisał do niego przedmowę.FLANDRIA– kraina historyczna na terenie Belgii, Francji i Holandii.
BURGUNDIA (fr. Bourgogne) — kraina historyczna w centralnej Francji.
FRANCHE-COMTÉ- kraina historyczna i dawny region administracyjny we wschodniej Francji, przy granicy ze Szwajcarią.
ORANGE– miasto na południu Francji, położone w dolinie Rodanu, na północ od Awinionu. Od nazwy miasta przyjęło swą nazwę Księstwo Oranii, z którego wywodzi się Dynastia Orańska. Jej przedstawiciele po dziś dzień sprawują rządy w Holandii.
więcej..
