Mecz to pretekst. Futbol, wojna, polityka - ebook

WSTĘP

Można nie kochać futbolu, ale warto wiedzieć, jak wpływa na ludzi. Można nie być kibicem, ale warto zobaczyć, jak kibicowanie daje ludziom głos. Czasem to głos rozpaczy, bólu, złości, a czasem politycznej przynależności, akceptacji albo zwykłego szczęścia.

Przez wiele miesięcy w sześciu różnych krajach na własnej skórze sprawdzaliśmy, jak to działa: jak piłka nożna wpływa na miejsca i ludzi od lat żyjących w konflikcie, jak te konflikty widać w drużynach i na trybunach.

Dotarliśmy tam, gdzie normalnie trudno jest dotrzeć, pytaliśmy o to, o czym często normalnie się nie mówi. Rozmawialiśmy z czołowymi piłkarzami, wpływowymi politykami, z chodzącymi legendami, których nazwiska to marka.

To książka nie tylko dla kibiców piłkarskich, ale dla wszystkich, którzy potrafią łączyć kropki. Piłka nożna tłumaczy świat. To nie banał, tak naprawdę jest.

Kto by pomyślał, że najbardziej rasistowski klub piłkarski jest w Izraelu? Kto by pomyślał, że Baskowie z Bilbao mogą wybić się na niepodległość w hiszpańskiej lidze? W Belfaście w Irlandii Północnej bomby już nie wybuchają na ulicach, ale czasem pójść na sąsiednią ulicę to jak podpalić lont, a pójść na stadion to jak pokazać, z której ulicy się jest. W Sarajewie nawet w rozmowach z piłkarzami słychać w tle świszczące kule snajperów, bo piłkarskie gwiazdy, zanim zabłysnęły w reprezentacji, musiały najpierw przeżyć. W Tyraspolu szeryf jest tylko jeden i rządzi nie tylko piłkarskim światem, ale i całą drużyną zwykłych ludzi, żyjących za jednostronną granicą. Kosowo z kolei ze swoją drużyną narodową jest jak uczący się chodzić bobas, który chce cieszyć się każdym kolejnym krokiem i pokazać wszystkim, jak dobrze mu idzie.

Bilbao, Tyraspol, Jerozolima, także Irlandia Północna, Kosowo oraz Bośnia i Hercegowina – wszędzie tam aż kipi od tematów, które są tabu, i od przeszłości, która boli. Każde z tych miejsc to jakaś tajemnica. Każde z tych miejsc to albo krew, albo pot, albo łzy, albo wszystko razem. Tam problemów nie da się zamieść pod dywan, tam wystarczy mecz, żeby zobaczyć je jak na dłoni.

Mecz to pretekst, bo futbol jest czymś więcej niż grą na boisku. To ludzie i ich historie, narody i ich kłopoty, wspólnoty i ich więzi, to przyjaźnie i ich próby. To samo życie.Szabas (szabat) – w judaizmie siódmy, ostatni dzień tygodnia (sobota), który według kalendarza żydowskiego jest dniem wypoczynku (przyp. aut.).

Druga intifada (Intifada Al-Aksa) – powstanie palestyńskie przeciwko izraelskim władzom w 2000 roku. Intifada w języku arabskim oznacza bunt, powstanie.

Cicit – długie frędzle przywiązane do czterech rogów chusty modlitewnej, zakładanej przez żydów na głowę i ramiona w czasie modlitwy. Na co dzień są doczepione do kamizelki zszytej z dwóch prostokątnych kawałków białego materiału, którą żydzi zakładają pod wierzchnie ubranie.

Aszkenazyjczycy (Żydzi aszkenazyjscy) – Żydzi zamieszkujący Europę Środkową, Wschodnią i częściowo Zachodnią. To dzięki nim do Czech, Węgier, Rzeczypospolitej i Rosji trafił jidysz zapisany alfabetem hebrajskim. Aszkenazyjczycy przenieśli go ze swoich ośrodków nauczania w Niemczech.

Pierwsza intifada – powstanie Palestyńczyków przeciwko izraelskiej okupacji Palestyny. Zaczęło się w obozie palestyńskich uchodźców Dżabalija w Strefie Gazy i szybko rozprzestrzeniło się na Zachodni Brzeg i Wschodnią Jerozolimę.

Czerkiesi – grupa etniczna z północno-zachodniego Kaukazu. Diaspora czerkieska zamieszkuje m.in. w Syrii, Libanie, Jordanii, a także w Stanach Zjednoczonych.