Media i poznanie. Pojęciowe dylematy teorii komunikacji społecznej z Toronto - ebook

Książka podejmuje niezwykle ważne problemy współczesności, epoki w której większość naszych reakcji jest upośredniona symbolami pochodzącymi z mediów masowej komunikacji, a życie społeczne, łącznie z wojnami i rewolucjami, przenosi się do Internetu. Podjęte w recenzowanej tu pracy analizy mają kluczowe znaczenie dla stworzenia teorii masowej komunikacji przez to, że pokazują trafnie i oryginalnie epistemologiczny i psychologiczny jej kontekst.

z recenzji prof. dra hab. Jerzego Bobryka (PAN)

Autor poświęca mniej uwagi historycznym uwarunkowaniom szkoły z Toronto, a więcej założeniom przyjętym przez wybranych jej przedstawicieli. Bardziej zajmuje się podstawami teoretycznymi i filozoficznymi niż zależnościami historyczno-społeczno-politycznymi, w jakie często obfitują opracowania dotyczące poglądów członków tej szkoły. Ta metodologiczno-epistemologiczna orientacja stanowi ciekawe i miejscami nowatorskie ujęcie, a wprowadzenie do rozważań koncepcji rozszerzonego umysłu i upatrywanie w niej rozwiązania problemów kojarzonych ze szkołą z Toronto jest twórczym i oryginalnym wkładem autora, którego zdaniem włączenie koncepcji podmiotu rozszerzonego do omawianej teorii mediów pozwoli uniknąć uproszczeń w analizie  fenomenu komunikacji i oskarżeń o determinizm technologiczny.

z recenzji prof. dra hab. Zbysława Muszyńskiego (UMCS)

Problemy  z interpretacją dorobku szkoły z Toronto wynikają ze stosowania upraszczających sformułowań dotyczących relacji miedzy mediami a poznaniem. Chcąc wyrazić, na czym polegają poznawcze funkcje mediów niezwykle trudno uniknąć kłopotliwych sformułowań, takich jak: „technologie przekształcające świadomość”, "wpływ mediów" lub "logika pisma". Sformułowania te są problematyczne, ponieważ sugerują, że istnieją jakieś zewnętrzne w stosunku do biernego i reaktywnego człowieka czynniki, które z koniecznością przekształcają jego poznawcze funkcjonowanie. Czy można tak doprecyzować te wypowiedzi, aby nadać im jednoznaczną i nierodzącą oskarżeń o determinizm technologiczny interpretację? Aby udzielić odpowiedzi na tak zadane pytanie konieczna staje się refleksja dotycząca podstawowych kategorii służących ujmowaniu relacji między technologiami komunikacyjnymi a podmiotem poznania. Przedstawiona w książce koncepcja umysłu rozszerzonego może służyć jako narzędzie umożliwiające zmianę sposobu myślenia o tej kluczowej dla szkoły z Toronto relacji.

Marcin Trybulec –  doktor nauk o poznaniu i komunikacji społecznej, absolwent socjologii (KUL) i filozofii (UMCS), pracuje na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS w Lublinie. Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół problematyki technologicznego zapośredniczenia poznania, epistemologii technologii poznawczych i filozofii komunikacji. Publikował m.in. w „Filozofii Nauki”, „Dialogue and Universalism”, „Pragmatics and Cognition”.

Wstęp
Rozdział . Charakterystyka szkoły z Toronto
1.1. Szkoła z Toronto w kontekście nauki o komunikowaniu
1.1.1. Szkic historyczny
1.1.2. Alternatywny schemat klasyfikacyjny
1.2. Media i dziedziny ich oddziaływania
1.2.1. Jak wyróżnić podstawowe cechy mediów?
1.2.2. Jak uporządkować dziedziny oddziaływania mediów?
1.3. Skutki oddziaływania mediów
1.3.1. Skutki oddziaływania mediów na płaszczyźnie społecznej
1.3.2. Skutki oddziaływania mediów na płaszczyźnie psychiczno-poznawczej
Rozdział 2. Problemy determinizmu technologicznego
2.1. Wstępna charakterystyka determinizmu technologicznego
2.1.1. Twardy determinizm technologiczny
2.1.2. Miękki determinizm technologiczny
2.1.3. Inne rodzaje determinizmu technologicznego
2.2. Krytyka klasyfikacji determinizmu technologicznego
2.2.1. Ocena opozycji między twardym i miękkim
2.2.2. Czym nie jest determinizm technologiczny?
2.3. Oskarżenia o determinizm technologiczny
2.3.1. Rodzaje krytyki: merytoryczna, metodologiczna, pojęciowa
2.3.2. Dylematy teorii medium
Rozdział 3. Alternatywne modele podmiotowości
3.1. Standardowe modele podmiotu poznania
3.1.1. Podstawowe warstwy znaczeniowe pojęcia podmiotowości
3.1.2. Braki standardowych ujęć podmiotowości
3.2. Podmiot poznania jako rozszerzony system poznawczy
3.2.1. Tło teoretyczne koncepcji poznania usytuowanego
3.2.2. Typy poznawczego usytuowania podmiotu
3.2.3. Umysł rozszerzony jako rama interpretacyjna dla teorii medium
Rozdział 4. Przyczynowość i media w perspektywie umysłu rozszerzonego
4.1. Pojęcia przyczynowości i determinowania
4.1.1. Determinizm a kauzalizm
4.1.2. Umysł rozszerzony i determinowania
4.2. Media jako materialny nośnik znaczeń, technologi i forma symboliczna
4.2.1. Wieloznaczność terminu „medium”
4.2.2. Dwoista natura mediów
4.2.3. Media jako integralny element podmiotu poznania
Zakończenie
Bibliografia
Indeks nazwisk
Wykaz tabel i rysunków