Metoda Vojty - ebook
Metoda Vojty - ebook
Terapeutyczna metoda Vojty polega na wywołaniu u dziecka kompleksów ruchowych w postaci odruchowego obrotu lub odruchowego pełzania. W terapii tej stosuje się stymulację określonych stref na ciele dziecka. Stymulacja ta ma na celu uruchomienie właściwej matrycy ruchu (lokomocji), którą każdy człowiek ma zapisaną w mózgu. Te wzorce ruchu (przykładowo: przewracania się na brzuch, raczkowania czy chodzenia) po prostu uruchamiają się w nas samoczynnie w określonym wieku i sytuacji. Metoda ta zwana również uruchomieniem odruchów, jest stosowana głównie profilaktycznie i leczniczo w dziecięcych neurologicznych zaburzeniach ruchowych oraz ortopedycznych wadach postawy. Poza systematycznymi wizytami u terapeuty terapię przeprowadzają głównie rodzice w domu. W poradniku, poza opisem metody, przedstawiono praktyczne ćwiczenia i wskazówki do ich prowadzenia.
Kategoria: | Medycyna |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-200-5868-0 |
Rozmiar pliku: | 2,9 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Decyzja o napisaniu poradnika dla rodziców była trudna. Jeszcze trudniejsze okazało się zrealizowanie tego zamiaru.
Metodę Vojty wykorzystuję w mojej pracy od kilkunastu lat, co oznacza, że stosowałam ją w przypadku wielu pacjentów. Przełożyło się to także na wiele rozmów z ich rodzicami. W czasie tych rozmów stale odnosiłam wrażenie, iż rodzice mają niedosyt informacji teoretycznych, które mogą pomóc prowadzić terapię. Postanowiłam więc zamieścić w książce wiedzę, która może być dla nich przydatna.
Decydując się na pisanie książki, byłam w ciąży bliźniaczej. Dziś, jako szczęśliwa matka bliźniaków Kingi i Maksa, a nie tylko terapeuta, mogę stwierdzić, że bycie dobrym rodzicem jest bardzo trudnym zadaniem. Jeśli do tego dochodzi jeszcze troska o zdrowie dziecka, to czasami brak odpowiednich informacji z tego zakresu może zachwiać poczuciem kompetencji rodzicielskich.
Szanowni Rodzice! Pisałam tę książkę nie tylko jako nauczyciel metody Vojty, lecz także jako praktyk. Mam nadzieję, że przyczynię się w ten sposób do szybszego powrotu Państwa dzieci do zdrowia oraz rozwieję wiele Waszych wątpliwości związanych z terapią metodą Vojty.
Joanna Surowińska,
międzynarodowy instruktor metody Vojty IVG e.V.Rozdział 1 Sylwetka profesora Václava Vojty
Profesor Václav Vojta był genialnym człowiekiem, który stworzył jedną z najbardziej skutecznych i znanych terapii leczenia zaburzeń neurologicznych. Odznaczał się niezwykłą charyzmą. Miał wyjątkowe podejście do pacjentów. Umiał z dokładnością do jednego dnia określić wiek każdego dziecka. Do tego wyróżniała go niezwykła zaleta: każde dziecko uspokajało się na jego rękach. Cudowny dar – umiejętność spojrzenia na pacjenta i wyczucia, jakiej terapii potrzebuje, to także cechy profesora Vojty.
Vojta stworzył cały system – metodę leczenia powiązaną ściśle z opracowaną przez niego metodą diagnostyczną.
Model terapeutyczny Profesor opracował początkowo na dzieciach starszych, co jest o tyle ciekawe, że metoda Vojty często bywa kojarzona tylko z terapią dla dzieci najmłodszych w 1. roku życia. Jest to jednak zupełnie błędne wyobrażenie i mit.
Pierwsze wzorce, które Profesor wykorzystywał w terapii, odkrył on u chłopca z postacią porażenia mózgowego znaną jako dipareza spastyczna. W przełożeniu na język niemedyczny diagnoza taka oznacza, iż chodzi o pacjentów, którzy mają nogi dużo mniej sprawne niż ręce.
Właśnie u dzieci starszych o prawidłowym rozwoju psychicznym Vojta zaobserwował, że pewne ruchy w określonych pozycjach i pod wpływem określonego oporu mają wpływ na zmiany napięcia w całym ciele. Pierwszymi jego pacjentami były dzieci w wieku 3–12 lat, których rozwój psychiczny przebiegał prawidłowo i które najczęściej chodziły samodzielnie lub za pomocą balkoników czy kul.
To właśnie w tej grupie pacjentów Vojta po raz pierwszy zauważył, że istnieją wzorce w każdym z nas odpowiedzialne za postawę. Dzieci z trudnościami w rozwoju mają tzw. blokady, które nie pozwalają na prawidłową motorykę.
Profesor dostrzegł ponadto, że opór stosowany na zbyt napięte mięśnie powoduje, iż napięcie to się zmniejsza i, co za tym idzie, dziecko zaczyna lepiej funkcjonować. Na początku Vojta pracował z pacjentami tylko poprzez opór, przykładając go na różne obszary ciała, dopiero później odkrył tzw. strefy wyzwalania, dzięki którym łatwiej mógł sterować terapią oraz aktywować wzorce odpowiedzialne za prawidłowy ruch.
Vojta zaobserwował też u pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym, że opór stawiany na przykład na tułowiu aktywizuje także mięśnie odpowiedzialne za mowę, co było niezwykle ważne u tego rodzaju osób. Dzieci zaczynały coraz wyraźniej mówić, a u niektórych pojawiało się zjawisko tzw. eksplozji mowy na skutek terapii. Profesor Vojta odkrył, że dla rozwoju motorycznego bardzo istotny jest rozwój postawy, co było zupełną nowością w latach 50. XX wieku.
Rozwój postawy to nic innego jak rozwój tych automatyzmów ruchowych, dzięki którym człowiek nie musi myśleć, czy i jak chodzi albo czy i jak siedzi. U dziecka z zaburzeniami neurologicznymi automatyzmy te są nieprawidłowe. Jeżeli wyobrazimy sobie pacjenta z mózgowym porażeniem dziecięcym, lecz o prawidłowym rozwoju psychicznym, to można powiedzieć, że pacjent ten jest zablokowany jakby przez swoje ciało. Chce wykonać jakąś czynność, lecz nieprawidłowe napięcie mięśniowe czy też niewłaściwa koordynacja mięśni zupełnie mu na to nie pozwalają. Jeżeli poprawi się te automatyczne reakcje mięśniowe i pacjent będzie musiał coraz mniej zastanawiać się nad swoim funkcjonowaniem, to z pewnością wywrze to pozytywny wpływ na poprawę jego funkcji.
Być może brzmi to na razie skomplikowanie, ale w następnych rozdziałach będziemy wracać do tego zagadnienia wielokrotnie.
Profesor Vojta jako pierwszy odkrył, że człowiek ma zakodowane w ośrodkowym układzie nerwowym tzw. wrodzone wzorce ruchowe, leżące u podstawy prawidłowego rozwoju motorycznego.
W latach 50. XX wieku było to całkowicie nowatorskie podejście do terapii. Do dziś wiele osób nie rozumie podstaw metody Vojty, stąd rodzi się tak wiele niepotrzebnych dyskusji wokół tego tematu.
Bardzo ważne było odkrycie przez Vojtę po pierwsze tego, że wzorce, które zastosował w charakterze terapii, każdy człowiek ma zakodowane w ośrodkowym układzie nerwowym. Po drugie, okazało się, że wzorce te można zastosować niezależnie od wieku pacjenta. Na metodę Vojty zareaguje dziecko w 10. dobie życia, ale także człowiek w wieku 98 lat. Bardzo często obserwuje się zdziwienie rodziców w gabinecie na widok dorosłego pacjenta wchodzącego na terapię.
Metoda ta nie ma ograniczenia wiekowego, co pozwala na wykorzystywanie jej praktycznie w przypadku każdego pacjenta z problemami motorycznymi.
Wzorce stosowane w metodzie Vojty można wyzwolić niezliczoną ilość razy, bez ograniczeń. Nie ma obawy, że zastosuje jakiś wzorzec na przykład 100 razy i limit się wyczerpie. Każdy wzorzec czy bodziec można wykorzystać wielokrotnie.
Należy także zauważyć, że w metodzie Vojty oczekuje się ściśle zaplanowanych reakcji, dzięki czemu może ona być łatwo stosowana przez rodziców, jakkolwiek wymaga od nich znacznej dyscypliny. Wyjaśnię to zagadnienie szczegółowo w następnych rozdziałach.
Na przykład w 1. roku życia dziecka terapię wykonuje się 4 razy dziennie, natomiast u starszych dzieci już tylko 1 lub 2 razy dziennie.
Przede wszystkim jednak metoda Vojty musi być realizowana systematycznie.