Mikroekonomia dla bystrzaków - ebook

Najważniejsze koncepcje mikroekonomii

Mikroekonomia nie jest nauką dla osób o słabym sercu. Ale nie martw się! Ta książka pomoże Ci przebrnąć przez wszystkie jej tajemnice bez najmniejszych komplikacji. Wyjaśniamy w niej trudniejsze pojęcia i omawiamy mnóstwo przykładów z życia, by pomóc Ci lepiej zrozumieć, jak osoby takie jak Ty oraz zarządzający firmami wykorzystują mikroekonomię do analizy rynków od A do Z — nawet jeśli nie zdają sobie z tego sprawy.

W książce:

• Małe podmioty tworzą wielkie rynki
• Konsument to także Ty
• Firmy to centra decyzyjne
• Dobro społeczeństwa to także wartość
• Warto myśleć strategicznie

Dr Lynne Pepall jest wykładowcą ekonomii w Tuft University. Od 1987 roku naucza mikroekonomii na studiach magisterskich i podyplomowych.

Peter Antonioni jest starszym wykładowcą na wydziale nauk o zarządzaniu i innowacji w University College w Londynie i współautorem drugiego wydania Ekonomii dla bystrzaków.

Dr Manzur Rashid pracuje w New College of the Humanities, gdzie wykłada mikro- i makroekonomię.

O autorach (13)

Podziękowania od autorów (15)

Wstęp (17)

• O książce (18)
• Naiwne założenia (18)
• Ikony użyte w książce (19)
• Nie tylko książka (20)
• Co dalej (20)

CZĘŚĆ I: ZACZYNAMY PRZYGODĘ Z MIKROEKONOMIĄ (21)

Rozdział 1: Dlaczego mikroekonomia to wielka sprawa (23)

• Ekonomia cząstek elementarnych (24)
• Decyzje, decyzje i jeszcze raz decyzje! (25)
  
  • Jak różni uczestnicy rynku podejmują decyzje (26)
  • Gdy decyzje zaczynają tworzyć rynek (27)
• Problem konkurencji i kooperacji (29)
  
  • Dlaczego władze regulują konkurencję (30)
  • Przepisy antymonopolowe (31)
• Kiedy i dlaczego rynki mogą zawodzić (32)

Rozdział 2: Wybory konsumenta. Dlaczego ekonomiści uważają Cię za fascynującą osobę (33)

• Analiza użyteczności: dlaczego ludzie wybierają jedno, a nie drugie (34)
  
  • Poznajemy koncepcję użyteczności (34)
  • Dwie koncepcje użyteczności (35)
• Kim są agenci w modelach zachowań konsumentów (37)
  
  • Racjonalne działanie według ekonomistów: ujęcie matematyczne (37)
  • Na ile reprezentatywny jest nasz agent (38)
• Preferencje a obojętność (39)
  
  • Nie bądźmy obojętni wobec krzywych obojętności (40)
  • Dlaczego wolimy krzywe wypukłe (42)
  • Monotoniczność krzywej (44)
  • Słabsze strony modelu preferencji (45)

Rozdział 3: Rzut oka na przedsiębiorstwo. Czym jest i co robi? (47)

• Czym jest przedsiębiorstwo (48)
  
  • Dlaczego zyski są tak istotne (48)
  • Poznajemy inne rodzaje firm (49)
• Firma jako czarna skrzynka (50)
  
  • Dlaczego ekonomiści myślą tak, a nie inaczej (50)
  • Zaglądamy do czarnej skrzynki: technologia (51)
  • Minimalizacja kosztów (54)
  • Maksymalizacja zysków (54)
• Od przedsiębiorcy do korporacji, czyli dlaczego ludzie tworzą spółki kapitałowe (55)

CZĘŚĆ II: WYCISKAMY Z ŻYCIA, ILE SIĘ DA. TEORIA KONSUMENTA (59)

Rozdział 4: Gdy wiedziemy życie bez żadnych ograniczeń (61)

• Jemy, aż rozbolą nas brzuchy: zakładamy, że więcej oznacza zawsze lepiej (62)
  
  • Dokonujemy wyboru: koszyk konsumpcyjny (63)
  • Inne spojrzenie na użyteczność: koszyki dopuszczalne (64)
  • Wykreślamy funkcję użyteczności (65)
• Decydujemy, jak daleko się posuniemy: użyteczność krańcowa (67)
  
  • Ostatni będą pierwszymi, czyli o przyroście krańcowym (67)
  • Trochę matematyki (69)

Rozdział 5: Ograniczenie budżetowe, czyli kiedy trzeba opanować sztukę wyboru (73)

• Ograniczenie budżetowe (74)
  
  • Linia ograniczenia budżetowego (75)
  • Gdzie przesunie się linia, gdy otrzymasz podwyżkę (76)
  • Obrót krzywej, czyli gdy zmieni się cena jednego z dóbr (77)
  • Użyteczność konsumenta a ograniczenie budżetowe (78)
• Wyciskamy, ile się da (80)
  
  • Analizujemy ceny relatywne za pomocą numeraire (80)
  • Linia budżetu a podatki i dotacje (81)
• Próba generalna: model użyteczności w akcji (85)

Rozdział 6: Dążymy do optimum pomimo ograniczeń (87)

• Jak zmiany cen i dochodów wpływają na optimum konsumenta (88)
• Kiedy zmienia się cena jednego z dóbr (89)
  
  • Obracamy linię ograniczenia budżetowego (90)
  • Efekt substytucyjny w praktyce (91)
  • Włączamy efekt dochodowy (93)
  • Efekt efektowi nierówny (94)
• Tropimy preferencje konsumenta (95)
• Dekomponujemy efekt substytucyjny i dochodowy (97)
  
  • Efekt zmiany ceny dla koszyka dwóch dóbr (98)
  • Dostajemy to, czego chcemy (99)
  • Efekt substytucyjny na przykładzie liczbowym (99)
  • Obliczamy wielkość efektu substytucyjnego na podstawie funkcji popytu (100)
  • Dodajemy efekt dochodowy (102)
  • Efekt substytucyjny i dochodowy a równanie Słuckiego (103)

CZĘŚĆ III: ODKRYWAMY TAJEMNICE NAKŁADÓW I PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH (105)

Rozdział 7: Poznajemy koszty i krzywe kosztów (107)

• Dlaczego księgowi i ekonomiści inaczej rozumieją koszty (108)
• Struktura kosztów w przedsiębiorstwie (109)
  
  • Koszty całkowite, czyli szersza perspektywa (110)
  • Koszty przeciętne, czyli koszty w przeliczeniu na jednostkę (111)
  • Koszt krańcowy, czyli ile kosztuje wytworzenie dodatkowej jednostki produktu (114)
  • Zbieramy wszystko do kupy, czyli o strukturze kosztów przedsiębiorstwa (116)
• Związek między strukturą kosztów a zyskami (119)
  
  • Skąd się biorą przychody (119)
  • Osiągamy magiczną granicę, czyli kiedy MC = MR (120)
  • Zyski i straty (121)
  • Kontynuować działalność czy zamknąć interes (123)

Rozdział 8: Wyciskamy zyski do ostatniej kropli (125)

• Sprawdzamy, czy firma rzeczywiście maksymalizuje zyski (126)
  
  • Efektywność w krótkim i długim okresie (127)
• Maksymalizuj zyski, a będziesz wielki! (131)
  
  • Czym jest funkcja produkcji (131)
  • Maksymalizacja zysku w długim okresie (134)
• Zrzucamy balast, czyli o minimalizacji kosztów (135)

Rozdział 9: Popyt i podaż rynkowa (139)

• Wytwarzamy z myślą o sprzedaży, czyli kilka słów o krzywej podaży (140)
  
  • Od kosztów krańcowych do podaży w przedsiębiorstwie (140)
  • Agregacja krzywych, czyli od przedsiębiorstwa do całego rynku (142)
• Dajemy ludziom to, czego pragną, czyli o krzywej popytu (144)
  
  • Od preferencji do popytu (145)
  • Jak wygląda krzywa popytu (147)
• Gdy podaż spotyka popyt (151)
  
  • Punkt równowagi, czyli wszystko dobre, co się dobrze kończy (151)
  • Przychody a krzywa popytu (153)
  • Sumujemy zyski producentów i konsumentów, czyli słowo o dobrobycie (154)
  • Testujemy wrażliwość popytu za pomocą elastyczności (156)

Rozdział 10: Konkurencja doskonała, czyli o czym marzą konsumenci (161)

• Co oznacza, że rynek jest "doskonały" (162)
  
  • Czym jest konkurencja doskonała (162)
  • Kiedy mówimy o konkurencji doskonałej (163)
• Rynki doskonale konkurencyjne w warunkach równowagi (165)
  
  • Analizujemy stronę podażową (165)
  • Dołączamy stronę popytową (168)
  • Powrót do równowagi w warunkach konkurencji doskonałej (169)
• Konkurencja doskonała a kwestia efektywności (171)
  
  • Konkurencja doskonała to przypadek szczególny (172)
  • Doskonała konkurencja w (mniej doskonałym) świecie (173)

CZĘŚĆ IV: RYNKI I PRZYPADKI, KIEDY ZAWODZĄ. CZYM JEST EKONOMIA DOBROBYTU (175)

Rozdział 11: Uwzględniamy realia, czyli o oligopolu i konkurencji niedoskonałej (177)

• Czym jest oligopol (178)
• Trzy różne modele oligopolu (180)
  
  • Jak funkcjonuje duopol (180)
  • Model Cournota, czyli konkurencja ilościowa (181)
  • Naśladujemy lidera, czyli model Stackelberga (184)
  • Model Bertranda, czyli konkurencja cenowa (186)
  • Produkt i cena w trzech modelach oligopolu (187)
• Jak wyróżnić się na tle konkurencji (188)
  
  • Ograniczanie skutków konkurencji bezpośredniej (188)
  • Konkurujemy marką w modelu konkurencji monopolistycznej (190)
  • Jak konkurują ze sobą marki (191)
  • Ile kosztuje różnorodność, czyli konkurencja monopolistyczna oczami konsumentów (192)
  • Teoria medianowego wyborcy, czyli do czego zmierza indywidualizacja (193)

Rozdział 12: Poznajemy podstawowe twierdzenia ekonomii dobrobytu (195)

• Dobrobyt a ekonomia dobrobytu (197)
  
  • Dwie funkcje dobrobytu społecznego (197)
• Dlaczego równowaga cząstkowa nie wystarcza (198)
  
  • Podział dóbr a skrzynka Edgewortha (199)
  • Oceniamy efektywność w rozumieniu Pareto (200)
• Podstawowe twierdzenia, czyli jak osiągnąć optimum Pareto (201)
  
  • Wystawiamy równowagę ogólną na licytację (201)
  • Dochodzenie do optimum, czyli jak rynki ustalają ceny na drodze tâttonement (203)
  • Twierdzenie pierwsze: wolny rynek prowadzi do optimum (203)
  • Twierdzenie drugie: optimum Pareto wyznacza stan równowagi (205)
  • Składamy dwa twierdzenia do kupy, czyli sprawiedliwy podział a podział optymalny (206)
  • Dlaczego rynki zmierzają ku jednej cenie (207)

Rozdział 13: Gra w monopol (209)

• Wkraczamy do świata monopoli (210)
  
  • Monopol a konkurencja, czyli przypadek znikającej krzywej podaży (210)
  • "To jest moje, wszystko moje... Ha, ha, ha!", czyli myślimy jak monopolista (212)
  • Gdy popyt nie jest elastyczny (215)
• Koszty związane z monopolem (216)
  
  • Zbędne straty społeczne (216)
  • Trzy stopnie dyskryminacji cenowej w monopolu (218)
  • Różnicowanie produktu (221)
  • Zabawa z czasem i przestrzenią (221)
• Monopole a rzeczywistość (222)
  
  • Jak złożony jest to problem? (222)
  • Jak to widzi wymiar sprawiedliwości (223)
• Dzięki tobie czuję się jak rasowy monopolista (224)

Rozdział 14: Kiedy rynek zawodzi. Zanieczyszczenia i parki narodowe (227)

• Zbyt dużo niechcianych rzeczy, czyli o efektach zewnętrznych (228)
  
  • Ograniczanie efektów zewnętrznych za pomocą podatków (229)
  • Rekompensata dla osób trzecich jako wynik negocjacji (231)
• Dobra publiczne, czyli jak zmusić rynek, by dostarczał to, czego nie za bardzo chce (234)
  
  • Definiujemy dobra przez pryzmat ich dostępności (235)
  • Skutki uboczne, korzyści publiczne i źródła pochodzenia dóbr publicznych (236)
  • Tragedia wspólnego pastwiska (237)
  • Blokowanie pożądanych inicjatyw, czyli o tragedii anticommons (239)

Rozdział 15: Czym nam grozi asymetria informacji (241)

• Skutki asymetrii informacji (242)
  
  • Kupujemy cytryny i wiśnie (242)
  • Selekcja negatywna, czyli gdy zakup polisy sygnalizuje ryzyko (244)
• Jak asymetria informacji wpływa na zmianę zachowań (248)
  
  • Jak sobie radzić z pokusami (249)
  • Asymetria informacji w kontraktach menedżerskich (250)

CZĘŚĆ V: MYŚLIMY STRATEGICZNIE, CZYLI ŻYCIE TO WIELKA GRA! (253)

Rozdział 16: Podejmujemy grę z teorią ekonomii (255)

• Jak stworzyć grę, czyli o projektowaniu mechanizmów (256)
• Rozpracowujemy dylemat więźnia (257)
  
  • Typowy scenariusz dylematu więźnia (258)
  • Rozwiązujemy dylemat więźnia za pomocą macierzy wypłat (259)
  • Znajdujemy optymalne rozwiązanie, czyli o równowadze Nasha (260)
  • Dylemat więźnia w ekonomii, czyli o problemie karteli (261)
  • Jak uniknąć dylematu więźnia (262)
• Polowanie na jelenie, czyli o grach kooperacyjnych (264)
  
  • Mechanizm polowania na jelenie (264)
  • Polowanie na jelenie w akcji (266)
• Jak zirytować ludzi, czyli o grze w ultimatum (268)
• Pozbywamy się dylematu, powtarzając grę (269)
  
  • Analizujemy gry iteracyjne w formie ekstensywnej (269)
  • Wysyłamy zmienne sygnały, czyli o strategiach mieszanych (270)

Rozdział 17: Równowaga Nasha, czyli kiedy liczy się stabilizacja (273)

• Nieformalna definicja równowagi Nasha (275)
• Kiedy równowaga Nasha na pewno istnieje (276)
  
  • Równowaga Nasha musi istnieć w grach opartych na strategiach mieszanych (277)
  • Znajdujemy równowagę Nasha przez eliminację (277)
  • Rozwiązujemy gry sekwencyjne metodą indukcji wstecznej (278)
• Równowaga Nasha w ekonomii (280)
  
  • Tonący brzytwy się chwyta, czyli o sposobach na przetrwanie monopolisty (281)
  • Ekonomiczna analiza społeczeństwa (282)

Rozdział 18: Wygrywamy aukcje (283)

• Różne typy aukcji (284)
  
  • Zorientuj się, w jakiej aukcji bierzesz udział (284)
  • Jak dobrać rodzaj aukcji stosownie do celu (286)
• Aukcje dla początkujących (287)
  
  • Model prostej aukcji (288)
  • Licytacja na ostatnią chwilę, czyli o fenomenie aukcji internetowych (289)
  • Aukcja jako gra (290)
• Czym jest przekleństwo zwycięzcy (291)
  
  • Aukcja Vickreya jako lek na całe zło (292)
  • Przetargi publiczne a przekleństwo zwycięzcy (294)

Rozdział 19: Zrozumieć zagrywki, czyli o sygnałach i groźbach (297)

• Zmieniamy definicję równowagi Nasha, by uwzględnić groźby (298)
  
  • Znajdujemy doskonałą równowagę Nasha metodą eliminacji (299)
  • Gra w odstraszanie, czyli szukamy równowagi doskonałej (299)
  • Jak odstraszyć konkurentów, czyli przewodnik po ciemnej stronie mocy (301)
  • Sygnalizujemy dobre intencje (302)
• Odpowiadamy na pozytywne sygnały (303)
  
  • Analizujemy sygnały przy użyciu modelu (304)
  • Pierwsza postać modelu (304)
  • Znajdujemy równowagę w modelu (305)
  • Oceniamy równowagę w modelu sygnałów (306)

CZĘŚĆ VI: DEKALOGI (309)

Rozdział 20: Poznajemy dziesięciu gigantów mikroekonomii (311)

• Alfred Marshall (1842 - 1924) (312)
• Joseph Alois Schumpeter (1883 - 1950) (312)
• Gary S. Becker (1930 - 2014) (313)
• Ronald Coase (1910 - 2013) (314)
• Elinor Ostrom (1933 - 2012) (315)
• William Vickrey (1914 - 1996) (316)
• George Akerlof (ur. 1940) (316)
• Joseph Stiglitz (ur. 1943) (317)
• William Baumol (1922 - 2017) (317)
• Arthur Cecil Pigou (1877 - 1959) (318)

Rozdział 21: Dziesięć najważniejszych twierdzeń na wynos (319)

• Respektowanie wyboru (320)
• Wycena dóbr - zadanie trudne, ale wykonalne (320)
• Konkurencja cenowa i konkurencja jakościowa (321)
• Poszukiwanie unikalnych cech rzeczywistych rynków (322)
• Pokonanie rynku w długim okresie jest bardzo trudne (322)
• Świadomość, że zwykle istnieje potrzeba pójścia na kompromis (323)
• Spór o rozwiązanie prawie idealne (324)
• Korzystanie z rynku nie zawsze jest darmowe (325)
• Wiara w to, że konkurencja jest na ogół czymś dobrym (326)
• Współpraca i organizacja w świecie (327)

DODATKI (329)

Słowniczek (331)

Skorowidz (339)