Mo­ich 60 pa­mięt­nych par­tii - ebook

Spis treści

- Wpro­wa­dze­nie au­tora
- 1 Fi­scher – Sher­win (USA)
- 2 Fi­scher – Lar­sen (Da­nia)
- 3 Pe­tro­sjan (ZSRR) – Fi­scher
- 4 Pil­nik (Ar­gen­tyna) – Fi­scher
- 5 Fi­scher – Ros­setto (Ar­gen­tyna)
- 6 Fi­scher – Sho­cron (Ar­gen­tyna)
- 7 Ola­fs­son (Is­lan­dia) – Fi­scher
- 8 Fi­scher – Ke­res (ZSRR)
- 9 Wal­ther (Szwaj­ca­ria) – Fi­scher
- 10 Fi­scher – Unzic­ker (RFN)
- 11 Fi­scher – Benko (USA)
- 12 Gli­go­rić (Ju­go­sła­wia) – Fi­scher
- 13 Fi­scher – Gli­go­rić (Ju­go­sła­wia)
- 14 Ke­res (ZSRR) – Fi­scher
- 15 Smy­słow (ZSRR) – Fi­scher
- 16 Fi­scher – Pe­tro­sjan (ZSRR)
- 17 Fi­scher – Tal (ZSRR)
- 18 Spas­ski (ZSRR) – Fi­scher
- 19 Gud­munds­son (Is­lan­dia) – Fi­scher
- 20 Fi­scher – Euwe (Ho­lan­dia)
- 21 Le­te­lier (Chile) – Fi­scher
- 22 Szabó (Wę­gry) – Fi­scher
- 23 Fi­scher – Tal (ZSRR)
- 24 Fi­scher – Darga (RFN)
- 25 Lom­bardy (USA) – Fi­scher
- 26 Fi­scher – Re­she­vsky (USA)
- 27 Re­she­vsky (USA) – Fi­scher
- 28 Re­she­vsky (USA) – Fi­scher
- 29 Fi­scher – Gel­ler (ZSRR)
- 30 Gli­go­rić (Ju­go­sła­wia) – Fi­scher
- 31 Fi­scher – Pe­tro­sjan (ZSRR)
- 32 Fi­scher – Tal (ZSRR)
- 33 Fi­scher – Tri­fu­no­vić (Ju­go­sła­wia)
- 34 Ber­tok (Ju­go­sła­wia) – Fi­scher
- 35 Fi­scher – Bol­bo­chan (Ar­gen­tyna)
- 36 Fi­scher – Korcz­noj (ZSRR)
- 37 Ke­res (ZSRR) – Fi­scher
- 38 Fi­scher – Ke­res (ZSRR)
- 39 Bo­twin­nik (ZSRR) – Fi­scher
- 40 Fi­scher – Naj­dorf (Ar­gen­tyna)
- 41 Fi­scher – Ro­batsch (Au­stria)
- 42 Unzic­ker (RFN) – Fi­scher
- 43 Fi­scher – Re­she­vsky (USA)
- 44 Fi­scher – Fine (USA)
- 45 Fi­scher – Bis­gu­ier (USA)
- 46 Fi­scher – Benko (USA)
- 47 Fi­scher – Bis­gu­ier (USA)
- 48 R. Byrne (USA) – Fi­scher
- 49 Fi­scher – Ste­in­meyer (USA)
- 50 Fi­scher – Celle (USA)
- 51 Fi­scher – Smy­słow (ZSRR)
- 52 Fi­scher – Ros­so­limo (USA)
- 53 Por­tisch (Wę­gry) – Fi­scher
- 54 Fi­scher – Naj­dorf (Ar­gen­tyna)
- 55 Fi­scher – Bed­nar­ski (Pol­ska)
- 56 Fi­scher – Gli­go­rić (Ju­go­sła­wia)
- 57 Lar­sen (Da­nia) – Fi­scher
- 58 Fi­scher – Gel­ler (ZSRR)
- 59 Choł­mow (ZSRR) – Fi­scher
- 60 Fi­scher – Stein (ZSRR)
- TUR­NIE­JOWE I ME­CZOWE RE­ZUL­TATY BOBBY’EGO FI­SCHERA
- IN­DEKS DE­BIU­TÓW(ozna­czono nu­mery par­tii)
- SPIS PRZE­CIW­NI­KÓW FI­SCHERA(ozna­czono nu­mery par­tii)WPROWADZENIE AUTORA

Wszyst­kie 60 par­tii sko­men­to­wa­nych w tej książce zo­stało ro­ze­gra­nych w la­tach 1957–1967 i, z wy­jąt­kiem nr 44 i 50, w ofi­cjal­nych tur­nie­jach i me­czach. W ko­men­ta­rzach czę­sto znaj­dują się od­nie­sie­nia do in­nych par­tii, spo­ra­dycz­nie ich tekst za­miesz­czono w ca­ło­ści. Za­in­te­re­so­wany czy­tel­nik może zna­leźć 34 spo­śród mo­ich wcze­śniej­szych po­je­dyn­ków w wy­da­nym po an­giel­sku zbio­rze Bobby Fi­scher’s Ga­mes of Chess (Si­mon and Schu­s­ter, 1959).

Wszyst­kie 60 par­tii z ni­niej­szej książki za­wiera dla mnie coś pa­mięt­nego i eks­cy­tu­ją­cego – na­wet trzy przed­sta­wione po­rażki. Sta­ra­łem się być za­równo szczery, jak i do­kładny w swo­ich ob­ja­śnie­niach w na­dziei, że po­zwolą one wni­kli­wie spoj­rzeć na sza­chy, a to z ko­lei da czy­tel­ni­kowi moż­li­wość peł­niej­szego ich zro­zu­mie­nia i pod­nie­sie­nia umie­jęt­no­ści w grze.

Chciał­bym wy­ra­zić wdzięcz­ność Larry’emu Evan­sowi, sza­chi­ście i przy­ja­cie­lowi, za nie­oce­nioną po­moc w przy­go­to­wa­niu tek­stu tej książki oraz za jego ja­sne wstępy do po­szcze­gól­nych par­tii.

Ro­bert J. Fi­scher

Nowy Jork1 FISCHER – SHERWIN (USA)

Otwarte Mi­strzo­stwa New Jer­sey 1957

OBRONA SY­CY­LIJ­SKA

Za mało, zbyt późno

Cho­ciaż Sher­win nie po­peł­nił po­waż­niej­szych błę­dów w de­biu­cie, nie wy­ko­rzy­stał kilku oka­zji do wy­rów­na­nia gry. De­mon­stru­jąc tech­niczną wir­tu­oze­rię, która z cza­sem stała się jego zna­kiem fir­mo­wym, Fi­scher z za­dzi­wia­jącą doj­rza­ło­ścią stop­niowo po­więk­szał prze­wagę, gro­ma­dząc z po­zoru nie­znaczne atuty, ta­kie jak lep­sze po­zy­cja w cen­trum i para goń­ców. Z ko­lei Sher­win pró­bo­wał skon­so­li­do­wać swoje po­ło­że­nie – lecz jego 14-letni prze­ciw­nik za­sko­czył go po­dob­nym do gromu ude­rze­niem (18 Sxh7). Przy­wo­dzi to na myśl kom­bi­na­cje Ale­china, który także wy­da­wał się or­ga­ni­zo­wać ataki „z ni­czego”. Sher­win sta­wił opór, bro­niąc się przed klę­ską, jed­nak jego de­fen­sywa w końcu roz­pa­dła się po se­rii cięż­kich cio­sów, ja­kie spa­dły na jego osła­bio­nego króla.

1 e4 c5

2 Sf3 e6

3 d3 …

Ta kon­ty­nu­acja na­le­żała nie­gdyś do mo­ich ulu­bio­nych. Uwa­ża­łem, że pro­wa­dzi do ko­rzyst­nego dla bia­łych wa­riantu obrony kró­lew­sko-in­dyj­skiej od­wró­co­nymi ko­lo­rami, zwłasz­cza je­śli czarne grają …e6.

3 … Sc6

4 g3 Sf6

W par­tii Fi­scher–Ivkov (Santa Mo­nica 1966) na­stą­piło 4…d5 5 Sbd2 Gd6 6 Gg2 Sge7 7 0-0 0-0 8 Sh4!, z szan­sami na zdo­by­cie ini­cja­tywy.

5 Gg2 Ge7

6 0-0 0-0

Czę­ściej spo­tyka się w tym miej­scu 6…d5, ale czarne roz­myśl­nie zwle­kają z ru­chami swo­imi cen­tral­nymi pion­kami. Może za­pla­no­wały coś no­wego?

7 Sbd2 …

Po 7 e5 Sd5 8 Sbd2 f6 9 exf6 Sxf6 10 We1 białe mają prze­wagę.

7 … Wb8

Sher­win prze­su­nął tę wieżę ma­łym pal­cem, jak gdyby chciał dać do zro­zu­mie­nia, jaki to prze­bie­gły i za­gad­kowy ruch. 7…d5 8 We1 b5 9 e5 Sd7 10 Sf1 b4 11 h4 a5 12 Gf4 a4 13 a3! (Fi­scher–Mjag­ma­su­ren, So­usse, Tur­niej Mię­dzy­stre­fowy 1967) pro­wa­dzi do ostrej gry, w któ­rej czarne mają szanse na skrzy­dle het­mań­skim, a białe ata­kują na skrzy­dle kró­lew­skim – i zwy­kle to atak bia­łych jako pierw­szy osiąga cel.

8 We1 d6

9 c3 b6

Po­zy­cja po ru­chu 9…b6

SHER­WIN

FI­SCHER

Nie­złe, cho­ciaż spo­dzie­wa­łem się ra­czej 9…b5 10 d4 cxd4! (je­śli 10…b4, to 11 e5! bxc3? 12 exf6 cxd2 13 Sxd2! ze zdo­by­ciem fi­gury) 11 cxd4 d5 z wy­rów­na­niem gry.

10 d4 Hc7?

To pro­wa­dzi do kło­po­tów; czarne po­winny dą­żyć do kontr­gry, otwie­ra­jąc li­nię c: 10…cxd4 11 cxd4 d5 12 e5 Sd7, itd.

11 e5! Sd5

Słab­sze było 11…Sd7 12 exd6 Gxd6 13 Se4 cxd4 14 Sxd6 Hxd6 15 Gf4 e5 16 Sxe5! Sdxe5 17 cxd4 ze zdo­by­ciem pionka. Na­le­żało spró­bo­wać za­grać 11…dxe5 12 dxe5 Sd7 13 He2 Gb7 14 h4 z prze­wagą, choć być może po­zy­cja czar­nych była do utrzy­ma­nia.

12 exd6 Gxd6

13 Se4! c4

Przy­kra ko­niecz­ność, gdyż w ten spo­sób czarne zdej­mują na­pię­cie w cen­trum i dają bia­łym wolną rękę do pod­ję­cia ak­cji na skrzy­dle kró­lew­skim. Jed­nak po in­nych ru­chach czarne po­no­siły straty ma­te­rialne:

A) 13…Ge7 14 c4 Sf6 15 Gf4, itd.

B) 13…cxd4 14 Sxd6 Hxd6 15 c4! Sf6 16 Gf4, znowu z nie­ko­rzyst­nym dla czar­nych zwią­za­niem na prze­kąt­nej.

14 Sxd6 Hxd6

15 Sg5! Sce7?

Ciężki błąd; czarne na­dal mo­gły się bro­nić po 15…h6 16 Se4 Hd8.

16 Hc2! Sg6

Po 16…f5? 17 He2 czarne tra­ciły pionka. Gdyby Sher­win prze­wi­dział, co się szy­kuje, za­pewne wy­brałby kon­ty­nu­ację 16…g6 17 Se4 Hc7 18 Gh6 Wd8, choć ruch 19 Hd2 sta­no­wiłby wstęp do wy­ko­rzy­sta­nia sła­bo­ści czar­nych pól w jego po­zy­cji.

17 h4 Sf6

Po­zy­cja po ru­chu 17…Sf6

SHER­WIN

FI­SCHER

Z po­zoru wszystko udało się obro­nić. Nie­za­chę­ca­jąco wy­glą­dało 17…Wd8 (17…h6 18 h5 hxg5 19 hxg6 f6? 20 He2-h5) 18 Sxh7! Kxh7 19 h5 f5 20 hxg6+ Kxg6 21 We5! z prze­wagą bia­łych.

18 Sxh7! …

Roz­bi­ja­jąc „klu­czem fran­cu­skim” sta­ran­nie przy­go­to­waną obronę czar­nych! Jak za­wsze, ta­kie ude­rze­nie tak­tyczne jest moż­liwe dzięki prze­wa­dze po­zy­cyj­nej.

18 … Sxh7

Ale nie 18…Kxh7? 19 Gf4.

19 h5 Sh4!

Opty­malna szansa na kon­ty­nu­owa­nie walki. Po 19…Se7 20 Gf4 białe zdo­by­wały „czy­stą” prze­wagę ja­ko­ści.

20 Gf4 Hd8

21 gxh4 …

21 Gxb8? Sxg2 22 Kxg2 Gb7+ 23 f3 Hxb8.

21 … Wb7!

22 h6! …

Czarne li­czyły na 22 Gxb7 Gxb7, po czym nie­ocze­ki­wa­nie prze­chwy­ty­wały ini­cja­tywę, mimo de­fi­cytu ma­te­riału.

22 … Hxh4

I znowu nie­do­czas spo­wo­do­wał, że Sher­win źle oce­nił sy­tu­ację. Za­miast tej próby skom­pli­ko­wa­nia gry po­wi­nien za­trosz­czyć się o swo­jego króla: 22…g6 23 h5! g5 (23…gxh5 24 He2), choć po 24 Ge5 białe po­zo­sta­wały z prze­wagą pionka i parą goń­ców. Jed­nak walka mo­gła jesz­cze po­trwać.

23 hxg7 Kxg7?

Po­zy­cja po ru­chu 23…Kxg7?

SHER­WIN

FI­SCHER

Sa­mo­bój­stwo. Ostat­nią na­dzieję sta­no­wiło 23…Wd8 24 Gg3 Hh6, choć na 25 He2 trudno o do­brą od­po­wiedź (je­śli 25…b5, to 26 a4 a6 27 axb5 axb5 28 Wa8).

24 We4! …

Z groźbą 25 Ge5+.

24 … Hh5

25 We3! …

Te­raz wieża włą­cza się w po­lo­wa­nie na króla – z za­bój­czym skut­kiem. Grozi 26 Wh3 Hg6 27 Wg3.

25 … f5

26 Wh3 He8

26…Hg6? 27 Wg3.

27 Ge5+ …

Białe zdo­by­wały dwie ja­ko­ści po 27 Gh6+ Kg8 28 Gxf8 Hxf8 29 Gxb7 itd. Ale w tym mo­men­cie uzna­łem, że można ugrać wię­cej.

27 … Sf6

27…Kg8? 28 Wg3+ Kf7 29 Wg7 mat.

28 Hd2! Kf7

29 Hg5 He7

Po 29…Ke7 30 Wh7+ walka się koń­czyła.

30 Gxf6 Hxf6

31 Wh7+ Ke8

32 Hxf6 Wxh7

Po 32…Wxf6 33 Gxb7 białe zdo­by­wały całą wieżę.

33 Gc6+ i czarne pod­dały się

Po­zy­cja koń­cowa po ru­chu 33…Gc6+

SHER­WIN

FI­SCHER

Je­żeli 33…Gd7, to 34 Hxe6+.