Nagły zgon sercowy w sporcie. Jak mu zapobiec? - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
6 października 2023
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Nagły zgon sercowy w sporcie. Jak mu zapobiec? - ebook
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) w trakcie lub w niedługim czasie po aktywności sportowej to zawsze zdarzenie niezwykle dramatyczne, ponieważ występuje w sposób nieprzewidziany i najczęściej dotyka osoby w sile wieku, uznawane przez siebie i bliskich za zdrowe, a czasem nawet najmłodszych, dopiero rozpoczynających przygodę ze sportem. Przyczyną NZK w sporcie są najczęściej choroby sercowo-naczyniowe, a zapobieganie jego występowaniu leżało u podstaw stworzenia dziedziny kardiologii, jaką jest kardiologia sportowa. Badania ostatnich lat wniosły wiele nowych informacji na temat częstości występowania NZK w sporcie, także w odniesieniu do poszczególnych dyscyplin sportowych, płci i wieku oraz rasy sportowców.
Dzięki badaniom autopsyjnym w przypadku nagłych zgonów sercowych (NZS) w sporcie, wykorzystaniu nowoczesnych badań obrazowych i badań genetycznych coraz lepiej poznane są przyczyny prowadzące do wystąpienia tego zdarzenia. Znaczne ograniczenie częstości występowania NZK i zgonów w sporcie osiągnięto dzięki wprowadzeniu odpowiednio zaplanowanych badań przesiewowych, dopuszczających zawodników do wyczynowego uprawiania sportu. Poprawia się także zabezpieczenie medyczne imprez masowych, w tym coraz większa dostępność automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (AED). Istnieje wreszcie coraz więcej danych z badań obserwacyjnych dotyczących możliwości bezpiecznego uprawiania sportu przez osoby z rozpoznanymi chorobami sercowo-naczyniowymi, w tym z urządzeniami wszczepialnymi takimi jak stymulatory i kardiowertery-defibrylatory.
Książka omawia w sposób możliwie aktualny i w szerszym kontekście wymienione zagadnienia i jest przygotowana przez uznanych ekspertów z dziedziny kardiologii i medycyny sportowej, za co dzień zajmujących się opieką medyczną nad sportowcami. Adresatami książki są jednak nie tylko lekarze, w tym lekarze rodzinni, ale także trenerzy, sztaby medyczne i kadra zarządzająca klubów sportowych czy klubów fitness oraz sportowcy i inne osoby, zaangażowane w sport. Głównym celem książki jest poprawa wiedzy na temat nagłego zgonu sercowego w sporcie, a w ślad za tym zmniejszenie częstości tego typu zdarzeń i ich skutków społecznych. Do tej pory nie było na rynku polskim podobnych, aktualnych opracowań.
| Kategoria: | Medycyna |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-23329-7 |
| Rozmiar pliku: | 2,5 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
AUTORZY
Prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek
Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie
Poradnia Kardiologii Sportowej, Centrum Kardiologii Klinicznej PIM MSWiA w Warszawie
* * *
Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Katarzyna Biernacka
Klinika Wad Wrodzonych Serca Narodowy Instytut Kardiologii kardynała Stefana Wyszyńskiego
Państwowy Instytut Badawczy
Dr hab. n. med. Renata Główczyńska
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Zakład Diagnostyki i Ambulatoryjnej Opieki Kardiologicznej
Dr n. med. Szymon Jonik
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Dr n. med. Marcin Konopka
Zakład Kardiologii Sportowej i Nieinwazyjnej Diagnostyki Kardiologicznej WUM
Dr n. med. Wojciech Król
Zakład Kardiologii Sportowej i Nieinwazyjnej Diagnostyki Kardiologicznej WUM
Dr n. med. Jarosław Krzywański
Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej National Center for Sports Medicine
Dr hab. n. med. Tomasz Mazurek
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Prof. dr hab. n. med. Marek Postuła
Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej WUM
Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii (CePT)
Lek. Joanna Rogozik
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Marcin Rosłoń
Dziennikarz sportowy CANAL+ Sport
Dr n. med. Bartosz Szafran
Centrum Kardiologiczne Pro Corde Wrocław
Lek. Piotr Szwed
Klinika Krążenia Płucnego, Chorób Zakrzepowo-Zatorowych i Kardiologii
Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego
Europejskie Centrum Zdrowia w Otwocku
Lek. Kinga Zujko-Kowalska
Klinika Kardiologii z Oddziałem Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego
Uniwersytecki Szpital Kliniczny w BiałymstokuPRZEDMOWA
Kardiologia sportowa wpisała się na stałe w obszar zainteresowań wielu lekarzy różnych specjalności. To dyscyplina fascynująca, potrzebna i pełna wyzwań. Od wielu lat grupa osób skupiona przede wszystkim wokół sekcji kardiologii sportowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego dyskutuje wiele ważnych kwestii. Burzliwe grudniowe sesje sekcji, kongresy PTK, liczne webinary, konferencje, warsztaty przynoszą postęp, pozwalają lepiej zarządzać rynkiem zdrowotnym sportowców, otwierają także przestrzenie do badań naukowych.
Od wielu lat na rynku wydawniczym w Polsce ukazują się kolejne ciekawe opracowania monograficzne, które w pełni dotykają różnych obszarów kardiologii sportowej. PZWL jest tutaj absolutnym liderem wydawniczym. Minęło wiele lat od czasu, kiedy wydawnictwo to przedstawiało obszerną monografię, w której poruszyliśmy wszystkie istotne problemy, a ja miałem ogromną przyjemność być redaktorem naukowym tego opracowania. Potem przyszły kolejne pozycje omawiające wiele szczegółowych zagadnień odnoszących się do ustaleń eksperckich, prezentowanych także przez gremia europejskie (wytyczne ESC). Nie da się jednak ukryć, że czekałem na takie opracowanie, które dotyka „jądra” kardiologii sportowej, które stanowi o ważności tej dyscypliny – ryzyka nagłego zgonu u sportowców.
Wiele osób ma w pamięci relację z jednego z piłkarskich wydarzeń, w czasie którego doszło do nagłego zatrzymania krążenia u jednego z piłkarzy. Takie wydarzenia zawsze budzą grozę, skłaniają do refleksji i dają potrzebę dyskusji jak im zapobiegać. Monografia, którą Państwo macie przed sobą, której redaktorem naukowym jest nie tylko świetnie wykształcony kardiolog sportowy młodego pokolenia, lekarz praktyk, ale także aktywny sportowiec, doskonale wypełnia tę lukę. Udało mu się zgromadzić wielu autorów zajmujących się różnymi obszarami kardiologii, ale przede wszystkim praktyków i pasjonatów tej dyscypliny. Dzięki temu powstała pozycja bardzo wartościowa, przemyślana, pełna wskazówek, refleksji i głębokiej wiedzy. Nie pomija ona żadnego aspektu, wskazuje konkretne przykłady oraz dotyka także problemów pozasportowych (media) czy logistycznych (zabezpieczenie zawodów, imprez sportowych). Gorąco zachęcam do lektury.
Prof. dr hab. n. med. Artur MamcarzWYKAZ SKRÓTÓW
ABPM – (ambulatory blood pressure monitoring) ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego
ACM – (arrhytmogenic cardiomyopathy) kardiomiopatia arytmogenna
ACTH – hormon adrenokortykotropowy, kortykotropina
AED – (automated external defibrillator) automatyczny zewnętrzny defibrylator
AHA – (American Heart Association) Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (American Heart Association)
ALS – (advanced life support) zaawansowane zabiegi przywracające czynności życiowe
ARVC – (arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy) arytmogenna kardiomiopatia prawej komory – inaczej ACM
ATP – (antytachycardia pacing) stymulacja antyarytmiczna
ATP – trifosforan adenozyny
BLS – (basic life suport) podstawowe czynności ratunkowe
CAD – (coronary artery disease) miażdżyca tętnic wieńcowych
CIED – (cardiac implantable electronic device) wszczepialne sercowo-naczyniowe urządzenia elektroniczne
CMR – (cardiac magnetic resonance) rezonans magnetyczny serca
CO – (cardiac output) pojemność minutowa serca
CPVT – (catecholaminergic polymorphic ventricular tachycardia) katecholaminergiczny polimorficzny częstoskurcz komorowy
CVD – (cardiovascular disease) choroba sercowo-naczyniowa
EAC – (exercise associated collapse) zasłabnięcie wywołane wysiłkiem
EAPC – European Association of Preventive Cardiology
ECMO – (extra corporeal membrane oxygenation) urządzenie do pozaustrojowej oksygenacji
eCPR – (extracorporeal CPR) pozaustrojowa resuscytacja krążeniowo-oddechowa
EHRA – European Heart Rhythm Association
EKG – elektrokardiografia
ESC – (European Society of Cardiology) Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne
FMEB – (FIFA emergency bag) niezbędne wyposażenie plecaków medycznych ustalone przez FIFA
FTP – (functional treshold power) funkcjonalna moc progowa
HCM – (hypertrophic cardiomyopathy) kardiomiopatia przerostowa
HDL – lipoproteiny o dużej gęstości
hGH – (human growth hormone) ludzki hormon wzrostu
HRmax – (maximum heart rate) tętno maksymalne
HRR – (heart rate reserve) procent rezerwy tętna
ICD – (implantable cardioverter defibrillator) wszczepialny kardiowerter-defibrylator
ILCOR – (International Liasion Committee on Resuscitation) Międzynarodowy Komitet Łącznikowy do spraw Resuscytacji
LDL – lipoproteiny o małej gęstości
LQTS – (long QT syndrome) zespół długiego QT
LVOT – (left ventricular outflow tract obstruction) droga odpływu lewej komory
MACE – (major adverse cardiovascular events) poważne niepożądane zdarzenia sercowo-naczyniowe
MAD – (mitral annular disjunction)
MVP – (mitral valve prolapse) wypadanie płatka zastawki mitralnej
NZK – nagłe zatrzymanie krążenia
NZS – nagły zgon sercowy
PACES – The Pediatric & Congenital Electrophysiology Society
POCUS – (point of care ultrasound) ultrasonografia ratunkowa, wizualna szacunkowa ocena funkcji serca
PVARP – (post ventricular atrial refractory period) pokomorowy okres refrakcji przedsionkowej
PVC – (premature ventricular contraction) przedwczesne pobudzenia komorowe
SADS – (sudden arrythmic death syndrome) zespół nagłego zgonu arytmicznego
SCORE-2 – skala oceny ryzyka sercowo-naczyniowego
S-ICD – (Systematic COronary Risk Evaluation-2) (subcutaneous implantable cardioverter defibrillator) podskórny kardiowerter-defibrylator
SPECT – scyntygrafia perfuzyjna
SV – (stroke volume) objętość wyrzutowa serca
TK – tomografia komputerowa
TW – test wysiłkowy
USRSDA – US Registry for Sudden Death in Athletes
VO2max – maksymalny pobór tlenu
WCD – (wearable cardioverter defibrilator) kamizelki defibrylujące
WPW – zespół Wolffa-Parkinsona-White’aWSTĘP
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) w trakcie aktywności sportowej lub w niedługim czasie po jej zakończeniu to zawsze zdarzenie niezwykle dramatyczne, ponieważ występuje w sposób nieprzewidziany i najczęściej dotyczy osoby w sile wieku, uznawanej przez siebie i bliskich za zdrową, a czasem nawet najmłodszych, dopiero rozpoczynających przygodę ze sportem. Przyczyną NZK w sporcie są najczęściej choroby sercowo-naczyniowe, a zapobieganie jego występowaniu leżało u podstaw stworzenia dziedziny kardiologii, jaką jest kardiologia sportowa. Badania z ostatnich lat wniosły wiele nowych informacji na temat częstości NZK w sporcie, także w odniesieniu do poszczególnych dyscyplin sportowych, płci i wieku oraz rasy sportowców. Dzięki analizom autopsyjnym w przypadku nagłych zgonów sercowych (NZS) w sporcie, wykorzystaniu nowoczesnych badań obrazowych i genetycznych, coraz lepiej można poznać przyczyny prowadzące do tego zdarzenia. Znaczne ograniczenie częstości występowania NZK i zgonów w sporcie osiągnięto dzięki wprowadzeniu odpowiednio zaplanowanych badań przesiewowych dopuszczających zawodników do wyczynowego uprawiania sportu. Poprawia się także zabezpieczenie medyczne imprez masowych, na co wpływ ma także coraz większa dostępność automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (automated external defibrillator, AED). Istnieje wreszcie coraz więcej danych z badań obserwacyjnych dotyczących możliwości bezpiecznego uprawiania sportu przez osoby z rozpoznanymi chorobami sercowo-naczyniowymi, w tym z urządzeniami wszczepialnymi, takimi jak stymulatory i kardiowertery-defibrylatory.
W celu omówienia wszystkich tych zagadnień w sposób możliwie aktualny i w szerszym kontekście zaprosiłem do współtworzenia tej książki wielu uznanych ekspertów z dziedziny kardiologii i medycyny sportowej, zajmujących się na co dzień opieką medyczną nad sportowcami. Opracowanie to powstało jednak nie tylko z myślą o lekarzach. Będzie ono przydatne także dla trenerów, sztabów medycznych i kadry zarządzającej klubów sportowych czy klubów fitness oraz sportowców i innych osób zaangażowanych w sport. Głównym założeniem książki jest poprawa wiedzy na temat nagłego zgonu sercowego w sporcie, a w ślad za tym – zmniejszenie częstości tego typu zdarzeń i ich skutków społecznych. Do tej pory nie było na polskim rynku podobnych opracowań. To pierwsza tego typu publikacja. Zapraszam zatem do lektury!
Prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek
Prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek
Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie
Poradnia Kardiologii Sportowej, Centrum Kardiologii Klinicznej PIM MSWiA w Warszawie
* * *
Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Katarzyna Biernacka
Klinika Wad Wrodzonych Serca Narodowy Instytut Kardiologii kardynała Stefana Wyszyńskiego
Państwowy Instytut Badawczy
Dr hab. n. med. Renata Główczyńska
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Zakład Diagnostyki i Ambulatoryjnej Opieki Kardiologicznej
Dr n. med. Szymon Jonik
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Dr n. med. Marcin Konopka
Zakład Kardiologii Sportowej i Nieinwazyjnej Diagnostyki Kardiologicznej WUM
Dr n. med. Wojciech Król
Zakład Kardiologii Sportowej i Nieinwazyjnej Diagnostyki Kardiologicznej WUM
Dr n. med. Jarosław Krzywański
Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej National Center for Sports Medicine
Dr hab. n. med. Tomasz Mazurek
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Prof. dr hab. n. med. Marek Postuła
Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej WUM
Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii (CePT)
Lek. Joanna Rogozik
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Marcin Rosłoń
Dziennikarz sportowy CANAL+ Sport
Dr n. med. Bartosz Szafran
Centrum Kardiologiczne Pro Corde Wrocław
Lek. Piotr Szwed
Klinika Krążenia Płucnego, Chorób Zakrzepowo-Zatorowych i Kardiologii
Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego
Europejskie Centrum Zdrowia w Otwocku
Lek. Kinga Zujko-Kowalska
Klinika Kardiologii z Oddziałem Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego
Uniwersytecki Szpital Kliniczny w BiałymstokuPRZEDMOWA
Kardiologia sportowa wpisała się na stałe w obszar zainteresowań wielu lekarzy różnych specjalności. To dyscyplina fascynująca, potrzebna i pełna wyzwań. Od wielu lat grupa osób skupiona przede wszystkim wokół sekcji kardiologii sportowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego dyskutuje wiele ważnych kwestii. Burzliwe grudniowe sesje sekcji, kongresy PTK, liczne webinary, konferencje, warsztaty przynoszą postęp, pozwalają lepiej zarządzać rynkiem zdrowotnym sportowców, otwierają także przestrzenie do badań naukowych.
Od wielu lat na rynku wydawniczym w Polsce ukazują się kolejne ciekawe opracowania monograficzne, które w pełni dotykają różnych obszarów kardiologii sportowej. PZWL jest tutaj absolutnym liderem wydawniczym. Minęło wiele lat od czasu, kiedy wydawnictwo to przedstawiało obszerną monografię, w której poruszyliśmy wszystkie istotne problemy, a ja miałem ogromną przyjemność być redaktorem naukowym tego opracowania. Potem przyszły kolejne pozycje omawiające wiele szczegółowych zagadnień odnoszących się do ustaleń eksperckich, prezentowanych także przez gremia europejskie (wytyczne ESC). Nie da się jednak ukryć, że czekałem na takie opracowanie, które dotyka „jądra” kardiologii sportowej, które stanowi o ważności tej dyscypliny – ryzyka nagłego zgonu u sportowców.
Wiele osób ma w pamięci relację z jednego z piłkarskich wydarzeń, w czasie którego doszło do nagłego zatrzymania krążenia u jednego z piłkarzy. Takie wydarzenia zawsze budzą grozę, skłaniają do refleksji i dają potrzebę dyskusji jak im zapobiegać. Monografia, którą Państwo macie przed sobą, której redaktorem naukowym jest nie tylko świetnie wykształcony kardiolog sportowy młodego pokolenia, lekarz praktyk, ale także aktywny sportowiec, doskonale wypełnia tę lukę. Udało mu się zgromadzić wielu autorów zajmujących się różnymi obszarami kardiologii, ale przede wszystkim praktyków i pasjonatów tej dyscypliny. Dzięki temu powstała pozycja bardzo wartościowa, przemyślana, pełna wskazówek, refleksji i głębokiej wiedzy. Nie pomija ona żadnego aspektu, wskazuje konkretne przykłady oraz dotyka także problemów pozasportowych (media) czy logistycznych (zabezpieczenie zawodów, imprez sportowych). Gorąco zachęcam do lektury.
Prof. dr hab. n. med. Artur MamcarzWYKAZ SKRÓTÓW
ABPM – (ambulatory blood pressure monitoring) ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego
ACM – (arrhytmogenic cardiomyopathy) kardiomiopatia arytmogenna
ACTH – hormon adrenokortykotropowy, kortykotropina
AED – (automated external defibrillator) automatyczny zewnętrzny defibrylator
AHA – (American Heart Association) Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (American Heart Association)
ALS – (advanced life support) zaawansowane zabiegi przywracające czynności życiowe
ARVC – (arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy) arytmogenna kardiomiopatia prawej komory – inaczej ACM
ATP – (antytachycardia pacing) stymulacja antyarytmiczna
ATP – trifosforan adenozyny
BLS – (basic life suport) podstawowe czynności ratunkowe
CAD – (coronary artery disease) miażdżyca tętnic wieńcowych
CIED – (cardiac implantable electronic device) wszczepialne sercowo-naczyniowe urządzenia elektroniczne
CMR – (cardiac magnetic resonance) rezonans magnetyczny serca
CO – (cardiac output) pojemność minutowa serca
CPVT – (catecholaminergic polymorphic ventricular tachycardia) katecholaminergiczny polimorficzny częstoskurcz komorowy
CVD – (cardiovascular disease) choroba sercowo-naczyniowa
EAC – (exercise associated collapse) zasłabnięcie wywołane wysiłkiem
EAPC – European Association of Preventive Cardiology
ECMO – (extra corporeal membrane oxygenation) urządzenie do pozaustrojowej oksygenacji
eCPR – (extracorporeal CPR) pozaustrojowa resuscytacja krążeniowo-oddechowa
EHRA – European Heart Rhythm Association
EKG – elektrokardiografia
ESC – (European Society of Cardiology) Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne
FMEB – (FIFA emergency bag) niezbędne wyposażenie plecaków medycznych ustalone przez FIFA
FTP – (functional treshold power) funkcjonalna moc progowa
HCM – (hypertrophic cardiomyopathy) kardiomiopatia przerostowa
HDL – lipoproteiny o dużej gęstości
hGH – (human growth hormone) ludzki hormon wzrostu
HRmax – (maximum heart rate) tętno maksymalne
HRR – (heart rate reserve) procent rezerwy tętna
ICD – (implantable cardioverter defibrillator) wszczepialny kardiowerter-defibrylator
ILCOR – (International Liasion Committee on Resuscitation) Międzynarodowy Komitet Łącznikowy do spraw Resuscytacji
LDL – lipoproteiny o małej gęstości
LQTS – (long QT syndrome) zespół długiego QT
LVOT – (left ventricular outflow tract obstruction) droga odpływu lewej komory
MACE – (major adverse cardiovascular events) poważne niepożądane zdarzenia sercowo-naczyniowe
MAD – (mitral annular disjunction)
MVP – (mitral valve prolapse) wypadanie płatka zastawki mitralnej
NZK – nagłe zatrzymanie krążenia
NZS – nagły zgon sercowy
PACES – The Pediatric & Congenital Electrophysiology Society
POCUS – (point of care ultrasound) ultrasonografia ratunkowa, wizualna szacunkowa ocena funkcji serca
PVARP – (post ventricular atrial refractory period) pokomorowy okres refrakcji przedsionkowej
PVC – (premature ventricular contraction) przedwczesne pobudzenia komorowe
SADS – (sudden arrythmic death syndrome) zespół nagłego zgonu arytmicznego
SCORE-2 – skala oceny ryzyka sercowo-naczyniowego
S-ICD – (Systematic COronary Risk Evaluation-2) (subcutaneous implantable cardioverter defibrillator) podskórny kardiowerter-defibrylator
SPECT – scyntygrafia perfuzyjna
SV – (stroke volume) objętość wyrzutowa serca
TK – tomografia komputerowa
TW – test wysiłkowy
USRSDA – US Registry for Sudden Death in Athletes
VO2max – maksymalny pobór tlenu
WCD – (wearable cardioverter defibrilator) kamizelki defibrylujące
WPW – zespół Wolffa-Parkinsona-White’aWSTĘP
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) w trakcie aktywności sportowej lub w niedługim czasie po jej zakończeniu to zawsze zdarzenie niezwykle dramatyczne, ponieważ występuje w sposób nieprzewidziany i najczęściej dotyczy osoby w sile wieku, uznawanej przez siebie i bliskich za zdrową, a czasem nawet najmłodszych, dopiero rozpoczynających przygodę ze sportem. Przyczyną NZK w sporcie są najczęściej choroby sercowo-naczyniowe, a zapobieganie jego występowaniu leżało u podstaw stworzenia dziedziny kardiologii, jaką jest kardiologia sportowa. Badania z ostatnich lat wniosły wiele nowych informacji na temat częstości NZK w sporcie, także w odniesieniu do poszczególnych dyscyplin sportowych, płci i wieku oraz rasy sportowców. Dzięki analizom autopsyjnym w przypadku nagłych zgonów sercowych (NZS) w sporcie, wykorzystaniu nowoczesnych badań obrazowych i genetycznych, coraz lepiej można poznać przyczyny prowadzące do tego zdarzenia. Znaczne ograniczenie częstości występowania NZK i zgonów w sporcie osiągnięto dzięki wprowadzeniu odpowiednio zaplanowanych badań przesiewowych dopuszczających zawodników do wyczynowego uprawiania sportu. Poprawia się także zabezpieczenie medyczne imprez masowych, na co wpływ ma także coraz większa dostępność automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (automated external defibrillator, AED). Istnieje wreszcie coraz więcej danych z badań obserwacyjnych dotyczących możliwości bezpiecznego uprawiania sportu przez osoby z rozpoznanymi chorobami sercowo-naczyniowymi, w tym z urządzeniami wszczepialnymi, takimi jak stymulatory i kardiowertery-defibrylatory.
W celu omówienia wszystkich tych zagadnień w sposób możliwie aktualny i w szerszym kontekście zaprosiłem do współtworzenia tej książki wielu uznanych ekspertów z dziedziny kardiologii i medycyny sportowej, zajmujących się na co dzień opieką medyczną nad sportowcami. Opracowanie to powstało jednak nie tylko z myślą o lekarzach. Będzie ono przydatne także dla trenerów, sztabów medycznych i kadry zarządzającej klubów sportowych czy klubów fitness oraz sportowców i innych osób zaangażowanych w sport. Głównym założeniem książki jest poprawa wiedzy na temat nagłego zgonu sercowego w sporcie, a w ślad za tym – zmniejszenie częstości tego typu zdarzeń i ich skutków społecznych. Do tej pory nie było na polskim rynku podobnych opracowań. To pierwsza tego typu publikacja. Zapraszam zatem do lektury!
Prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek
więcej..
