Neron - ebook

1

Świa­tło tego dnia nie­po­ko­iło odmien­no­ścią, bo słońce zawi­słe tuż nad hory­zon­tem uży­czyło mu barwy przy­bru­dzo­nego złota, jaką się widuje jedy­nie o świ­ta­niu. Czarne chmury nad wzgó­rzami obrzmiały, upodob­nia­jąc się do mon­stru­al­nej, łap­czy­wej dłoni wyraź­nie gotu­ją­cej się do prze­mocy. W ostat­nich chwi­lach poprze­dza­ją­cych jej atak mał­żon­ko­wie stali twa­rzami do sie­bie, w staj­niach.

Ośle­piony upior­nym słoń­cem Gne­jusz mru­żył oczy. Zna­lazł sobie zaję­cie przy trze­cim koniu, któ­rego wcze­śniej wypro­wa­dził ze stajni, by skom­ple­to­wać zaprzęg do jego wyści­go­wej kwa­drygi. Pierw­sze dwa par­skały i pry­chały, już umo­co­wane rze­mie­niami do dyszla. Całe oprzy­rzą­do­wa­nie ważyło nie wię­cej niż małe dziecko. Rydwan został poma­lo­wany na czarno i złoto, a przy jego budo­wa­niu rze­mieśl­nicy posta­rali się, by ująć cię­żaru każ­dej czę­ści. Nikt na całym świe­cie nie był w sta­nie go dogo­nić, gdy Gne­jusz, potrzą­sa­jąc z całej siły lej­cami, przy­mu­szał czwórkę koni do galopu.

Trzeci koń był pło­chliwy i usi­ło­wał sta­nąć dęba. Gne­jusz pac­nął go bru­tal­nie po chra­pach, nie miał czasu na te jego wygłupy. Konie to zwie­rzęta zaprzę­gowe. I durne. Ten się go bał – i nie dzi­wota, wszak mógł stra­cić pano­wa­nie nad sobą. Musiał go popro­wa­dzić po cia­snym okręgu, bo smyr­gał na boki i prze­bie­rał nogami, za nic nie chcąc sta­nąć spo­koj­nie w jed­nym rzę­dzie z pozo­sta­łymi końmi. Tamte dwa dobrze zgry­wały się z sobą i zresztą nazy­wały się Kastor i Pol­luks. Ofe­ro­wano mu for­tunę za samo uży­cze­nie ich do roz­płodu, ale Gne­jusz odrzu­cał te oferty. Sena­tor, któ­remu odmó­wił, wymru­czał pod nosem jakiś komen­tarz na temat jego rodziny i tydzień póź­niej Gne­jusz gościł w swym łożu mał­żonkę owego jego­mo­ścia. Uśmiech­nął się na to wspo­mnie­nie, choć nie bez gory­czy.

Upał spra­wił, że powie­trze zro­biło się wil­gotne i gęste. Zda­wało się przy­gnia­tać go, przez co gniew nara­stał w nim jak te chmury burzowe. Spoj­rzał na żonę i wie­dział, że go nie­na­wi­dzi. Choć oczy­wi­ście spo­dzie­wała się, że w razie czego sko­czy za nią w ogień.

– Zamie­rzasz tak mil­czeć? – natarła. – Niech sta­jenny zaj­mie się końmi. Wybie­rasz się do Rzymu czy nie? Jeśli uciek­niesz, Barbo, to zabi­jesz nas oboje.

Przy­ci­snęła dłoń do łona, które pozo­sta­wało jałowe przez dzie­więć dłu­gich lat mał­żeń­stwa. Myśleli, że go ni­gdy nie wypeł­nią, a jed­nak udało się. Spoj­rzał odru­chowo na to miej­sce. Potra­fiła go cza­sem owi­nąć sobie wokół palca.

– Nie nazy­waj mnie Barbo – burk­nął. – To wolno tylko przy­ja­cio­łom.

Wziął wodze od nie­wol­nika. Trzeci koń się uspo­koił i dał się wresz­cie zaprząc. Gne­jusz zacią­gnął mocno rze­mie­nie i trzy konie kiwały łbami, par­skały i rżały, gdy ze stajni wypro­wa­dzono czwar­tego. Chciały już ruszyć do biegu, podob­nie jak Gne­jusz.

Odpra­wił gestem nie­wol­nika, który przy­pro­wa­dził czwar­tego konia. Nie potrze­bo­wał pomoc­nika! Jeź­dził rydwa­nem codzien­nie, jak przy­stało czło­wie­kowi jego pro­we­nien­cji. A poza tym wie­dział, że dookoła są uszy przy­słu­chu­jące się każ­demu jego słowu. Jakby połowa mia­sta wie­działa o moich inte­re­sach, pomy­ślał z nie­za­do­wo­le­niem. Żad­nej pry­wat­no­ści. Kolejna rzecz, któ­rej Agry­pina nie rozu­miała.

– Powin­nam tytu­ło­wać cię „panem”? – spy­tała zwod­ni­czo przy­mil­nie. – Albo może mam mówić „_Salve, magi­ster_”, jak do mojego men­tora? Byłam dziec­kiem, kiedy się pozna­li­śmy.

Aż się wzdry­gnęła, gdy na nią nasko­czył. Był czło­wie­kiem wiel­kiej siły fizycz­nej, ale poru­szał się z nie­zwy­kłą gra­cją. Spo­strzegł jej rumie­niec i stwier­dził, że prze­peł­nia­jący ją teraz lęk ani tro­chę nie ujmuje jej urody. Chwy­cił ją za nad­gar­stek tak mocno, że aż poczuł prze­miesz­cza­nie się kości w tym uści­sku. Był żoł­nie­rzem, ekwitą, czło­wie­kiem zamoż­nym. Wpraw­dzie miała już dwa­dzie­ścia dwa lata, ale bywały chwile, gdy na powrót sta­wała się tamtą trzy­na­sto­let­nią dziew­czynką, którą ofia­ro­wali mu jej krewni.

– Nie pro­si­łem o cie­bie, Agry­pino. To twoja matka tak umi­zgi­wała się do mojej rodziny, że aż mleko się zsia­dało, jak pamię­tam. Nie upra­wiaj więc ze mną gie­rek. Zwłasz­cza gdy się doma­gasz, bym szu­kał śmierci w twoim imie­niu. Bo możesz się prze­ko­nać, że prze­sa­dzi­łaś.

– Skoro nie chcesz zro­bić tego dla mnie, zrób to dla tego dziecka we mnie.

Ujęła go za rękę i przy­ci­snęła ją do swego obrzmia­łego łona, prze­sad­nie mocno. Ta kobieta ma w sobie sza­leń­stwo, pomy­ślał. Zasta­na­wiał się, czy dziecko w ogóle prze­żyje matkę. Kiedy poczuł kop­nię­cie w łonie, odsu­nął się odru­chowo.

– Wiesz, co się sta­nie, żono, jeśli wjadę via Appia do Rzymu? Wiesz, co zrobi Sejan?

– Wiem, co zrobi, jeśli uciek­niesz – odparła.

Była bar­dzo blada. Strasz­li­wie pra­gnął, by choć raz objęła go ramio­nami, by dała jakiś znak, że jesz­cze coś do niego czuje. Z pew­no­ścią byłoby wtedy łatwiej. Matka powie­działa mu, że z cza­sem Agry­pina nauczy się go kochać, ale to oka­zało się nie­prawdą. Nie tylko się go bała, ale też wciąż trak­to­wała z pogardą. Gne­jusz nie doświad­czał ani miło­ści, ani życz­li­wo­ści ze strony poło­wicy. I prze­peł­nia­jący go gniew nie dawał pocie­chy.

– Gne­ju­szu? – mówiła dalej. – Sejan jest w Rzy­mie gło­sem cesa­rza. Jeśli uciek­niesz, ogłosi, że jesteś wyjęty spod prawa. Zabie­rze ci wszystko: zie­mię, kopal­nie, ten dom. Mnie. Dziecko i ja nie będziemy mieli żad­nej ochrony. Jak długo się utrzy­mamy, skoro pre­fek­tem Rzymu jest nasz wróg?

Gne­jusz pręd­kimi ruchami umo­co­wał wodze do karku ostat­niego konia. Wszyst­kie cztery zadarły teraz łby; czuły, że może zdążą ruszyć do biegu, nim roz­pęta się burza. Miały w sobie tyle mocy, że aż serce zaczęło mu bić szyb­ciej. Był gotów do odjazdu, a jed­nak stał tam, patrząc na wykwi­ta­jącą bły­ska­wicę, i sły­szał huk pio­runa, tak potężny, że wypeł­nił cały świat. Pod­niósł wzrok, wdy­cha­jąc powie­trze, które jakby nabrało życia. Dął wicher i zro­biło się chłod­niej niż w ostat­nich tygo­dniach. Z całą pew­no­ścią nad­cią­gała burza, kata­klizm. Zie­mia dopo­mi­nała się tego.

– Wiesz, Agri, że jestem tylko naj­młod­szym synem. Ni­gdy nie mia­łem szans na ode­gra­nie jakiejś waż­nej roli. Jestem wnu­kiem Marka Anto­niu­sza i to wszystko. Biorę udział w wyści­gach rydwa­nów i doglą­dam swo­ich wło­ści, ale nie zagra­żam ludziom takim jak Sejan albo cesarz. Moja rodzina jest majętna, i ow­szem, chcieli połą­czyć nasz ród z boską krwią Augu­sta, ale nic ponadto! A potem Tybe­riusz odda­lił się na Capri i ten Sejan… – Zaci­snął lejce w gar­ści. – Sejan spoj­rzał na tych kilku jesz­cze zagra­dza­ją­cych mu drogę i jął się ich pozby­wać.

– Nie wiesz tego – zapro­te­sto­wała jego żona.

Gne­jusz spoj­rzał na nią z nie­do­wie­rza­niem. Wypo­wie­dział się i to powinno zamknąć roz­mowę. Inni mężo­wie nie musieli zno­sić takich imper­ty­nen­cji. A tym­cza­sem jego żona zawsze chciała mieć ostat­nie słowo. Przy­tknął czoło do koń­skiego barku. Skoń­czył trzy­dzie­ści dzie­więć lat. Z Agry­piną oże­nił się w wieku lat trzy­dzie­stu i dotąd zawsze widział w niej tamtą małą dziew­czynkę. I może już zawsze miał ją taką widzieć.

– Aż taka jesteś ślepa? – wybuchł znie­nacka. – Cesarz Tybe­riusz wie tyle tylko, ile Sejan pozwala mu wie­dzieć. Rozu­miesz choć to? Od śmierci syna ten pod­stępny stary pająk zako­pał się na swej wyspie, zdjęty żałobą wyco­fał się z życia. A w Rzy­mie panuje wielka cisza. I jego zaufany przy­ja­ciel, ten sam uko­chany „towa­rzysz w znoju”, któ­rego zosta­wił na poste­runku, dostrzegł i wyko­rzy­stał szansę. Prze­cież to Sejan jest odpo­wie­dzialny za los twych braci, Agry­pino! To on znisz­czył Nerona oskar­że­niami. Czyż to nie dziwi, że taki zdrowy mło­dzie­niec ode­brał sobie życie? Bo niby odczu­wał taki straszny wstyd? Sama powiedz, Agry­pino. Osta­tecz­nie był twoim krew­nym. A wszak w waszej rodzi­nie nikt nie odczuwa wstydu. Mówię ci…

Urwał, nie bar­dzo wie­dząc, czy powi­nien mówić dalej, ale pogarda na jej twa­rzy kazała mu jed­nak to cią­gnąć. Pochy­lił się do niej, zni­ża­jąc głos. Nawet we wła­snym domu musiał zacho­wać ostroż­ność. Ponoć Sejan opła­cał armię agen­tów, któ­rzy zno­sili mu plotki i tajem­nice.

– Nerona oskar­żono, że jest jak kobieta dla innych męż­czyzn. Sądzisz, że Tybe­riu­sza coś takiego obcho­dzi? Prze­cież on się nurza w okru­cień­stwach… Agry­pino, mógł­bym opo­wie­dzieć ci rze­czy, od któ­rych dozna­ła­byś mdło­ści. Nie, jeśli Tybe­riusz pod­pi­sał roz­kaz wygna­nia, jeśli w ogóle go widział, to tylko na żąda­nie Sejana, który w ten spo­sób pozbył się rywala. Sły­sza­łem, że pozwo­lili twemu bratu pod­ciąć sobie gar­dło, ale on tu nie miał żad­nego wyboru, rozu­miesz?

– Nie waż się o nim mówić – odpa­ro­wała.

Cała się teraz trzę­sła, wyraź­nie jed­nak ze zgry­zoty. Gne­jusz nawykł prze­ra­żać ludzi ze swego oto­cze­nia zdol­no­ścią do sia­nia prze­mocy. Zawsze musiała się zma­gać z odru­chem oka­za­nia stra­chu w jego obec­no­ści.

Wzru­szył ramio­nami.

– Ja aku­rat nic twoim bra­ciom nie zro­bi­łem, Agry­pino. Ja tylko wzią­łem sobie za żonę kobietę, która trak­tuje mnie chłodno. To Sejan dostrzegł drogę do wła­dzy i zro­bił ze mnie jesz­cze jeden kamień, który mógłby odkop­nąć, aby nie zagra­dzał mu przej­ścia.

Zauwa­żył, że jego żona roz­gląda się dookoła, spraw­dza­jąc, czy ktoś go nie pod­słu­chuje. Zaśmiał się w głos, czu­jąc znie­nacka, jak bar­dzo mu to wszystko obrzy­dło.

– Och! Czyż­bym mówił zbyt gło­śno? – Pod­niósł głos jesz­cze bar­dziej: – Czyż­bym powie­dział, że Sejan zabił dwóch two­ich braci, jed­nego wła­sno­ręcz­nie, a dru­giego zmu­sza­jąc do śmierci gło­do­wej? Ten trzeci mógł być następny, gdyby gdzieś nie znik­nął… nie­wąt­pli­wie strze­gąc swej głowy. Jak on się zwie? A tak, Gajusz Juliusz Cezar. Podob­nie jak Neron Cezar i Dru­zus Cezar. Cie­kawe, czy two­jej matce przy­szło kie­dy­kol­wiek do głowy, że nadaje im takie imiona, by zostali zabici. A teraz to ja jestem oskar­żany! O zdradę z żoną jakie­goś sena­tora, jakby połowa Rzymu nie koła­tała co noc do cudzych drzwi. Sejan ata­kuje cię za moim pośred­nic­twem swo­imi oskar­że­niami. Zostanę osą­dzony i zesłany, pew­nie na jakąś wyspę, na Pon­cię, abym tam umarł z głodu, albo może na Capri, gdzie został­bym dziwką Tybe­riu­sza! Albo po pro­stu zamkną mnie w celi, dadzą nóż i każą mi zro­bić to samemu? On chce wła­śnie tego. Albo może woli, żebym uciekł. Sejan toruje sobie drogę do wła­dzy mor­der­stwami, Agry­pino. Ty pew­nie tego nie widzisz, ale ja ow­szem! O to wła­śnie mnie pro­sisz! Jeśli pojadę do Rzymu, to wjadę pro­sto w obję­cia wła­snej śmierci.

Tak długo okła­dał ją sło­wami, te ostat­nie wykrzy­ku­jąc, że w końcu odsu­nęła się i zamknęła oczy. Wicher zwia­stu­jący burzę także na nią napie­rał, roz­wie­wa­jąc jej włosy. Gne­jusz tak się czuł, jakby to on sam nie­malże wznie­cił ten wiatr. Oddy­chał ciężko, jak po wyczer­pu­ją­cym biegu.

Agry­pina pode­szła bli­żej, tak bli­sko, że mogły ją dosię­gnąć jego pię­ści, i teraz to ona ska­zała go na słowną chło­stę.

– Wiecz­nie mówisz o obo­wiązku, Gne­ju­szu, o tym, że pan domu jest odpo­wie­dzialny za wszyst­kich, któ­rzy w nim miesz­kają. No cóż, taka już twoja rola. Gdy­byś tylko nie poczy­nał sobie tak swo­bod­nie z żonami sena­to­rów i kon­su­lów, to może Sejan nie miałby gwoź­dzi, na któ­rych da się cie­bie powie­sić. Tak więc nie przy­chodź do mnie po wyba­cze­nie albo współ­czu­cie. Ty sam mi tego nie oka­zu­jesz.

– Ty suko o zim­nym sercu – wysy­czał. – Powi­ta­łaś mnie kie­dyś w swym łożu? Roz­ło­ży­łaś kie­dyś przede mną nogi z wła­snej woli, żebym nie musiał doma­gać się siłą mężow­skich praw? A i wtedy leżysz jak zde­chła ryba, dopóki nie skoń­czę! I potem wra­casz do swej kom­naty, jakby nic się nie zda­rzyło! Przez dzie­więć lat tylko tyle od cie­bie dosta­łem. Na bogów, że też nie prze­wi­dzia­łem, że będziesz taka wyna­tu­rzona. Czy ty w ogóle potra­fisz kochać? Twój ojciec został zamor­do­wany, matka zaś upo­ko­rzona na środku ulicy, pobita tak okrut­nie, że aż stra­ciła oko. A jed­nak jakoś nie widzia­łem, abyś ich opła­ki­wała, Agry­pino, ani rodzi­ców, ani braci. Jesteś jak kamień. Jeśli więc znaj­do­wa­łem odro­binę cie­pła u nor­mal­nych kobiet, o ape­ty­tach rów­nie wiel­kich jak mój…

Ude­rzyła go w twarz, nagle i bez ostrze­że­nia, jakby sama nie wie­działa, że to zrobi. Uchy­liłby się albo odpa­ro­wał cios, gdyby zadał mu go męż­czy­zna, ale ona wzięła go z zasko­cze­nia. Głowa nie­mal dotknęła mu ramie­nia. Odru­chowo uniósł pięść, niczym pałkę.

Wystra­szona, że mąż ją zabije, Agry­pina cof­nęła się chwiej­nie. Zacze­piła o coś stopą i runęła na bru­ko­wane pod­łoże, krzy­cząc z bólu. Gne­jusz spoj­rzał z góry na młodą kobietę, która nosiła jego dziecko, wciąż gotu­jąc się z gniewu. Ni­gdy wcze­śniej jej nie ude­rzył, ani razu przez całe dzie­się­cio­le­cie ich mał­żeń­stwa. Była o połowę odeń niż­sza i o połowę też lżej­sza, a poza tym on, żoł­nierz, zabi­jał ludzi w bitwach i gwał­tow­nych dys­pu­tach. Pew­nemu ekwi­cie, który się z nim zażar­cie spie­rał, wybił oko i ani tro­chę się tym nie prze­jął. Innego z kolei udu­sił gołymi dłońmi, bo tam­ten nie chciał uho­no­ro­wać zakładu. A jed­nak ni­gdy nie ude­rzył kobiety.

Agry­pina wstała powoli, nie­zdar­nie. Pobla­dła jesz­cze moc­niej i Gne­ju­sza znie­nacka zemdliło od tych jej krzy­wych min i jadu. Nad ich gło­wami roz­pę­ty­wała się burza, i zauwa­żył, że na zie­mię spa­dają już wiel­kie kro­ple, od połu­dnia nad­ciąga ciężka ulewa. Czuł to w powie­trzu. Zro­bił głę­boki wdech i wstą­pił na plat­formę rydwanu.

– Jeśli odje­dziesz – powtó­rzyła – Sejan zabije dziecko, które noszę. Twoje dziecko.

Spoj­rzał na nią, na jej pozę z tym pod­trzy­my­wa­niem dło­nią brzu­cha. Pod­czas dzie­wię­ciu lat mał­żeń­stwa ani razu nie przy­tu­liła go tak mocno jak sie­bie. Nawet wtedy nim mani­pu­lo­wała. Wie­działa, że Gne­jusz chlubi się odwagą, że jego zda­niem naj­gor­szym mia­nem dla męż­czy­zny jest tchórz. Nie mógł brać udziału w wyścigu, ale na bogów! Nie mógłby oddać życia za taką jak ona. Chciał żyć.

Gdy chwy­cił wodze, jego konie jęły gło­śno rżeć i prze­bie­rać nogami po mokrych kamie­niach. Na kopy­tach miały żela­zne tabliczki, umo­co­wane rze­mie­niami prze­cią­gnię­tymi przez nacię­cia, i dla­tego odgłos tego ich plą­sa­nia koja­rzył się ze szczę­kiem noży. Gne­jusz wyprę­żył się. Był gotów i czuł w sobie moc.

– Co zamie­rzasz zro­bić? – zawo­łała Agry­pina.

Potrzą­snął głową z odrazą, nie mogąc znieść nawet jej głosu. Gdyby oże­nił się z inną, to nie byłoby go tutaj, nie zostałby wezwany do Rzymu z powodu jakichś sfin­go­wa­nych zarzu­tów. Gdyby nie nosiła w sobie jego dziecka, mógłby się z nią roz­wieść, ale teraz byli z sobą zwią­zani na dobre. Dotarło do niego, że ma nadzieję, iż dziecko umrze i dzięki temu będzie mógł odzy­skać wol­ność.

Opę­tany gnie­wem, znie­sma­czony sobą, zawró­cił rydwan, nie­mal całą jego dłu­go­ścią, bez trudu nad nim panu­jąc. Wie­dział, że będzie go obser­wo­wała, żeby wie­dzieć, w którą stronę się kie­ruje, czy na pół­noc, więc w stronę mia­sta… a może ku połu­dniu, aby gdzieś tam żyć bez honoru, porzu­ciw­szy żonę i dziecko.

Gne­jusz nie obej­rzał się za sie­bie, gdy mijał bramę i wyjeż­dżał na drogę. Deszcz znie­nacka nabrał mocy, sie­kąc zie­mię i ludzi. Natych­miast był prze­mo­czony do nitki, jasne włosy przy­kle­iły się do czaszki.

Nie zauwa­żył czer­wo­nej kre­ski, która speł­zła w dół po wnę­trzu jej nogi, mie­sza­jąc się z desz­czem i różo­wie­jąc, two­rząc krwawą kałużę dookoła stóp. Coś się w niej roz­darło, gdy upa­dła, ból teraz nara­stał i już był straszny. A mimo to pozo­stała tam, odpro­wa­dza­jąc go spoj­rze­niem, wie­dząc, że musi. Gne­jusz trzy­mał jej los w swo­ich rękach – i los tego dziecka, które rosło w niej niczym tumor. Bo wbrew jego gnie­wowi i głu­po­cie była nie­mal pewna, dokąd się uda. Jed­nak ta odro­bina nie­pew­no­ści trzy­mała ją w miej­scu niczym gwóźdź wbity w serce.

Gne­jusz już na dro­dze potrzą­snął wodzami i zakrzyk­nął jak dzika bestia. Konie w jed­nym sze­regu pomknęły przed sie­bie jak cztery strzały, a maleńki rydwan sko­czył za nimi gwał­tow­nie, jakby on też został wystrze­lony z tego samego łuku. Żela­zne pod­kowy zaiskrzyły w mroku i po chwili syl­wetka Gne­jusza znik­nęła w oddali, tam gdzie było mia­sto.

Agry­pina padła wtedy na zie­mię, krzy­cząc gło­śno, gdy Gne­jusz już nie mógł jej usły­szeć, gdy nie mógł już wziąć jej na ręce i ofia­ro­wać swą tro­skę, od któ­rej mro­wiła ją skóra. Nie­wol­nicy zare­ago­wali za to na jej krzyk i nad­bie­gli od strony domu. Jedni osła­niali ją przed desz­czem roz­po­star­tymi kocami, inni poma­gali jej wejść do środka, a jesz­cze inni wezwali leka­rza.

– Spro­wadź­cie położną – syk­nęła do nich Agry­pina. – Dziecko jest już w dro­dze.

Czuła, że bie­rze ją w swój uścisk potężny dreszcz i była pewna, że dziecko posta­no­wiło przyjść na świat. Niebo raz po raz prze­ci­nały bły­ska­wice, a po nich dud­niły gromy tak gło­śne, że ludzie aż pod­ska­ki­wali od samej ich mocy. Agry­pina modliła się, by Gne­ju­szowi star­czyło siły do zro­bie­nia tego, co jak sam powie­dział, naka­zy­wał zro­bić mu honor. Bo sama nic już tu nie mogła wskó­rać. Została wnie­siona do środka i musiała się zmie­rzyć ze swoją ciężką próbą.

Kwa­dryga gnała drogą sma­ganą desz­czem, ści­ga­jąc się z burzą. W górze jedna za drugą wykwi­tały bły­ska­wice, pokry­wa­jąc niebo plą­ta­niną bia­łych żył. Gne­jusz zauwa­żył ze zgrozą, że czuje dotyk pio­runa na ciele.

Takie tempo było wysoce nie­bez­pieczne na kamie­niach. Wie­dział, że lepiej nie zawra­cać rydwanu, bo wtedy będzie wiel­kim szczę­ścia­rzem, jeśli prze­żyje. Dobrze cho­ciaż, że na dro­dze było pusto. Miał wra­że­nie, że jest jedy­nym czło­wie­kiem na świe­cie pogrą­żo­nym w tym rodzaju sza­leń­stwa, dzięki któ­remu dostrze­gał falo­wa­nie pędzą­cych koni i czuł świa­do­mie bicie swego serca.

Balan­so­wał na maleń­kiej plat­for­mie z malo­wa­nego drewna, gdy czwórka koni prze­dzie­rała się przez przed­wcze­sny zmierzch. Każdy zara­żał pozo­stałe swoim stra­chem, dla­tego bie­gły, jakby ści­gały je lwy, z wytrzesz­czo­nymi oczami, sie­jąc w krąg bry­zgi śliny niczym mor­ską pianę.

Mijał sku­lone rodziny na pobo­czu drogi, a oni gapili się na sza­leńca galo­pu­ją­cego wśród gro­mów i bły­ska­wic. Widział bły­ski w ich oczach, gdy się obra­cali w jego stronę, ale nie zwal­niał. Czuł się nie­śmier­telny. Czy kie­dy­kol­wiek zda­rzyło mu się uciec przed walką? Przed jakimś czło­wie­kiem? Bo dla kogoś, kto zdąża w stronę wła­snej śmierci, powie­trze pach­nie sło­dy­czą. Nie czuł bólu w tym momen­cie, nie doku­czał mu ani smu­tek, ani też sta­rze­jące się stawy. Wszyst­kie obawy i zmar­twie­nia zosta­wił za sobą i znowu był młody. Fru­nął jak strzała, nurza­jąc się w tej chwi­lo­wej rado­ści.

Skryte za ścianą ulewy mia­sto roz­po­znał dzięki świa­tłom. Murów jak zawsze, nie­za­leż­nie od pogody, strze­gli pre­to­ria­nie. Lampy olejne pło­nęły nad war­tow­niami i na całym zwień­cze­niu muru jak świe­tliki. Uśmiech­nął się na ten widok. Miał przed sobą mia­sto, które kochał, a w nim porzą­dek, któ­rego łak­nął.

I jesz­cze strach. Dziwny spo­kój, który go wcze­śniej prze­peł­niał, roz­wiał się niczym mgła. Świa­tła mia­sta ozna­czały siłę, prawo i pre­to­ria­nów sto­ją­cych na war­cie. I ozna­czały też kres jego jazdy.

Czło­wiek pokroju Gne­ju­sza mógł w Rzy­mie robić, co chciał, dopóki nie został o coś oskar­żony. Tyle tylko nie­kiedy to wyma­gało. Gne­jusz wie­dział, że kiedy go pojmą, to już ni­gdy nie będzie wolny. Zaczął mio­tać prze­kleń­stwa i wul­garne słowa, posy­ła­jąc do Hadesu na wieczną udrękę wszyst­kich co do jed­nego. Tym krzy­kiem prze­dzie­rał się przez resztki swego opa­no­wa­nia. Przez jakiś czas wył, a mia­sto stop­niowo przed nim rosło.

Roz­grzane od biegu konie paro­wały na desz­czu. Gne­jusz dostrzegł, że jeden z nich utyka, i aż się wściekł. Oku­lał na tym twar­dym grun­cie, to oczy­wi­ste. Jego wina, jego wina, zawsze jego. Potra­fił sobie wyobra­zić, co na to Agry­pina, gdyby się dowie­działa, że był taki bez­tro­ski. Wiecz­nie mu powta­rzała, że ma myśleć, jakby mógł w jakiś spo­sób prze­wi­dzieć, co dany dzień przy­nie­sie, zanim to coś zwali im się na głowę.

Gne­jusz nie był głupi, nie­za­leż­nie od tego, co mówiła jego żona. Na bogów, ależ mu się to życie wyko­śla­wiło! Ni­gdy prze­cież nie chciał się żenić. Bo niby po co, skoro kobiety witały go tak chęt­nie w swo­ich łożach? Na widok jego jasnych wło­sów i potęż­nych ramion szep­tały mu do ucha obiet­nice, od któ­rych satyr by się czer­wie­nił. Nawet mężatki.

Przy­po­mniało mu się, że to jego matka się uparła. Starka pra­gnęła mieć wnuka i dla­tego zaaran­żo­wała zwią­zek z córką z dobrego rodu. Z pra­wnuczką samego Augu­sta, jego dro­go­cenną Agry­piną.

Gne­jusz potrzą­snął głową, strą­ca­jąc kro­ple desz­czu z oczu. Spo­dzie­wał się, że ta potulna istotka uro­dzi mu ze dwóch synów i może jesz­cze córkę, która zaj­mie się nim, gdy już będzie star­cem. A tym­cza­sem wdarła się do jego życia niczym wście­kły skunks z pazu­rami.

Razu któ­re­goś, w dzie­ciń­stwie, pró­bo­wał wytre­so­wać lisie szcze­nię. Nie­wol­nicy z majątku wyko­pali jamę i zabili matkę. Gne­jusz zdą­żył schwy­tać jed­nego wyry­wa­ją­cego się malu­cha, zanim zdą­żyli prze­bić go szpa­dlem. Lisy są bar­dzo podobne do psów, dla­tego uznał, że poskromi małą lisiczkę karmą i dys­cy­pliną. Teraz aż się skrzy­wił na to wspo­mnie­nie. Tamta histo­ria kosz­to­wała go czu­bek palca i pozo­sta­wiła bli­znę bie­gnącą od łok­cia do nad­garstka.

Agry­pina przy­po­mi­nała mu wła­śnie takiego liska. Lśniąca i nie­bez­pieczna, piękna… ale kiedy te czarne oczy patrzyły na cie­bie, czło­wieka odru­chowo prze­cho­dził dreszcz. Gne­jusz ni­gdy nie wie­dział, co ona myśli.

Deszcz prze­szedł w mżawkę. Prze­rwy mię­dzy pio­ru­nami i bły­ska­wi­cami robiły się coraz dłuż­sze, prze­ja­śniało się. Był za to wdzięczny, zwłasz­cza że zoba­czył sze­reg doszczęt­nie prze­mo­czo­nych wędrow­ców ocze­ku­ją­cych, aż zostaną wpusz­czeni do mia­sta. Jakiś głu­piec zama­chał nawet na niego, krzy­kiem naka­zu­jąc mu zwol­nić. I zaraz usko­czył, by nie dać się stra­to­wać pod kołami Gne­ju­szo­wego rydwanu. Rzy­mia­nin wzy­wany na wła­sną śmierć nie musi uzna­wać jakichś mało waż­nych prze­pi­sów. Uśmiech­nął się odru­chowo na tę dziwną myśl. Nazywa się Gne­jusz Domi­cjusz Ahe­no­bar­bus! Albo po pro­stu Barbo, od wyści­gów rydwa­nów. Kie­dyś, dawno temu, skan­do­wali to jego imię.

Prze­je­chał dło­nią po wło­sach, wygła­dza­jąc je z tyłu głowy. Na drogę przed nim wybie­gło dziecko. Gne­jusz zdą­żył jesz­cze dostrzec podarte odzie­nie malca, a potem przed oczami prze­mknęła mu roz­krzy­czana kobieta z wycią­gnię­tymi rękami. Sko­ja­rzyła mu się z Agry­piną i wtedy doko­nał wyboru, powo­du­jąc końmi na sam śro­dek drogi.

Pod­kowy ude­rzyły w dziecko i zła­mały je, jesz­cze zanim koło rydwanu odrzu­ciło je jak tobo­łek z gał­gan­ków. Gne­jusz usły­szał prze­raź­liwy szloch wyry­wa­jący się z ust kobiety i zaci­snął szczęki, czu­jąc mdło­ści z bólu i doj­mu­ją­cego żalu, przez tych głu­pich ludzi, któ­rzy pozwa­lają swym dzie­ciom tak się nara­żać.

Zsiadł z rydwanu pod samą bramą mia­sta. Ekwita nie musi cze­kać razem z brud­nymi od gnoju chło­pami i posłań­cami. Gne­jusz ski­nął głową w stronę pre­to­ria­nina, a wtedy ów ode­rwał wzrok od kobiety opła­ku­ją­cej synka, wska­zu­jąc w jego kie­runku. Obaj popa­trzyli na sie­bie i Gne­jusz wzru­szył ramio­nami. Mało ważne zda­rze­nie.

– Przy­by­wam na wezwa­nie pre­fekta Sejana. Jestem Gne­jusz Domi­cjusz Ahe­no­bar­bus.

Wokół zwłok dziecka zgro­ma­dził się tłum. Coraz wię­cej ludzi wska­zy­wało pal­cami Gne­ju­sza.

– Wejdź lepiej do środka, panie. Zbiera im się na bunt. Oni wszy­scy są jak dzieci.

Gne­jusz par­sk­nął śmie­chem. Opa­no­wało go poczu­cie spo­koju i sensu. Mógł zmie­rzyć się ze swym losem z god­no­ścią. W końcu był w domu, wśród swo­ich.