Niektóre poezye Andrzeja i Piotra Zbylitowskich - ebook

SŁOWO WYDAWCY.

Przedruk rymów Jędrzeja i Piotra Zbylitowskich już przed rokiem rozpocząłem. Wydanie wstrzymałem w nadziei, że je uzupełnić zdołam. Lecz trudno było dopytać się gdzie o więcej utworów wymienionych piewców. Jedynie uczony Stanisław Przyłęcki przysłał mi z lwowskiej biblioteki Ossolińskich w bardzo troskliwym własnoręcznym odpisie Żywot Szlachcica we wsi, który wówczas jużem był przedrukował ze zbioru literaturze ojczystej dobrze zasłużonego Wł. Kaz. Wójcickiego. Wydanie tegoż było dobre, więc prawie zupełnie zgadza się z odpisem lwowskim, podług którego w oryginalnem wydaniu było wzniowszy zamiast wzniozszy (str. 6); barzo zamiast bardzo (wszędzie); abo zamiast albo (wszędzie); Polszcze zamiast Polsce; bez zamiast przez (str. 9); rolej zamiast roli (str. 11); bydła zamiast bydło (str. 12); czasembych zamiast czasembym (str. 13); nalepiej zamiast najlepiej; pięknej zamiast piękny (str. 15 wiersz 9ty od dołu, słowo 2gie); trafił zamiast trefił; oganiastemi zamiast oganistemi (strona 16, wiersz 11ty od góry); odpoczyń zamiast odpocznij; przyszedł zamiast przeszedł (str. 17 wiersz 16 od góry). Są to prawie same cechy czasowe, znane dobrze czytującym oryginalne wydania. Na str. 4tej nie można poprawić 3go wiersza z odpisu lwowskiego, w którym niema żadnej odmiany. Zwracam jeszcze uwagę na sieła, jak jest w mojem wydaniu, a znaczy to samo co siła. Do tego i innych wyrazów zaczęto dodawać e dosyć późno, i to e, dopiero w Kochowskim i Twardowskim bardzo częste, ma zapewne zmiękczać brzmienie i stanowić elegancyą wymawiania. Później pozbyto się wymienionej litery w niepotrzebnych miejscach. W dedykacyi należy poprawić i położyć: Hiacynta zamiast Hiacynkta.

Andrzej i Piotr Zbylitowscy należą do lepszych naszych rymotworców, dla tego upraszam posiadaczy ich pism, których wydać nie mógłem, o łaskawe mi tychże udzielenie. Koszta przepisania i skolacyonowania poniosę, jakem powinien, a dla zacnych dawców wdzięczność zachowam.

W Krakowie 22 marca 1860 r.

K. J. T.DROGA DO SZWECYI KRÓLA J. MOŚCI w r. 1594,

OPISANA PRZEZ

ANDRZEJA ZBYLITOWSKIEGO,

I PIERWSZY RAZ WYDANA R. 1597 W KRAKOWIE.

DO JAŚNIE WIELMOŻNEGO PANA J. M. PANA

MIKOŁAJA ZEBRZYDOWSKIEGO,

Z ZEBRZYDOWIC,

marszałka koronnego, hetmana, dwor. k. j. m. krak., lanckoroń.,

śniatyń. &c. starosty, pana swego miłościwego,

Andrzej Zbylitowski

powolny służebnik.

Z Helikonu wdzięcznego, cny marszałku tobie,

I z skał Aońskich dary niosę twej osobie,

Od ślicznych bogiń, które hipokreńskie zdroje

Mają w mocy, i piękne parnaskie pokoje,

Które słodkich potoków strzegą kastylijskich,

I kosztują kiedy chcą źrzódeł sycylijskich:

Od tych ja zachwyciwszy libetryjskiej wody,

Której mi trochę podał Latoides młody,

Ważyłem się przed zacną twą osobę stawić,

I rytmem uszy twoje swym nieco zabawić,

Abym łaskę pozyskał (której pragnę) sobie:

Przetoż te kilka wierszów ofiaruję tobie,

Któremim krótce wspomniał, jako z Sarmacyi

Niegdy zacny król polski płynął do Szwecyi.

Przyjmij cny senatorze wdzięczną twarzą, moje

Te rytmy niewyprawne, a ja potem swoje

Pióro na co więtszego nagotuję sobie,

Czembych lepiej (niż teraz) mógł dogodzić tobie.DROGA DO SZWECYI.

KSIĘGI I.

Niechaj o wojnach śpiewa Meonides dawnych,

Jako możni Grekowie do Trojanów sławnych

Z Sparty w nawach przez morze bystre żeglowali,

I męstwem Ilionu mocnego dostali,

Jako Antenor drogą ojczyznę swą zdradził,

Jako Achiles ręką swą Hektora zgładził,

Jako tenże ślicznego poraził Memnona,

Jako z Lacedomonu uniesiona żona

Królowi, jakim nawy porządkiem płynęły

Przez morze, a u brzegów Dardańskich stanęły:

A ja nieco wspomionę teraz piórem moim,

Jakośmy żeglowali niegdy z królem swoim

Do jego państw dziedzicznych z Sarmackiego brzegu,

Jakicheśmy użyli strachów w morskim biegu,

W który czas kazał maszty podnosić wysokie,

I liny długie wiązać i żagle szerokie

Wiatrolotnych okrętów, aby z Sarmacyi

Co prędzej mógł pośpieszyć cny król do Szwecyi,

Ojczystego królestwa, które mu zostawił

Ojciec zacny, gdy się sam Prozerpinie stawił.

Terazby mi o Muzo w pamięć.......................KSIĘGI II.

Prawie wtenczas gdy z pola rodzajnego wszytki

Ludzie do gumna znoszą swojego pożytki,

Gdy z sadów rozmaite owoce zbierają,

I pociechę ciężkiego potu swego mają,

Król się też w tych dniach w drogę od latarnie puścił

Do Szwecyi, i żagle szerokie rozpuścił

Na słone morskie wody. Z dział spiżanych częste,

I z okrętów ogromne, wypadały gęste

Kule, z niemałym hukiem, tak że ziemia drżała,

Czemu się morska Tetys pilnie przypatrzała,

I śliczne Nereidy, i Proteus młody,

I Glaukus z Palemonem nodobnej urody.

Udatny Hipperion jasnym z góry okiem

Wdzięcznie poglądał, kiedy po morzu szerokiem

Okręty cichym wiatrem od brzegu bieżały,

A śliczne Nimfy co raz z wody wyglądały:

Nadobna Cimodoce, i pieknej urody

Galatea, i Neptun patrzył siwobrody,

Władca wód niezmierzonych, który rozkazuje

Morzu i nawałności jego sam hamuje.

Około niego wszędzie co w wodach mieszkają

Bogowie, a na wyspach wielkich przebywają

Nimfy, które nadobna Dorys porodziła

Nereowi, i one w wyspach osadziła.

I insze dziwy, które Ocean szeroki.....................