- W empik go
Nurty pedagogii - ebook
Nurty pedagogii - ebook
Treść tej książki została wywołana przez esej Zbigniewa Kwiecińskiego o współczesnych nurtach pedagogii, który otwiera nasz tom i jest doń właściwym wstępem. Esej ten zawiera psychoanalityczną intuicję czy też hipotezę autora, że być może trwałość praktyk edukacyjnych i towarzyszących im wtórnie ich uzasadnień w pracach pedagogicznych ma swoje źródła nie tyle w myśli naukowej, ile w pierwotnych, głębinowych żądzach człowieka: dążeniu do władzy i korzyści, natomiast pojawiające się marginalnie od wieków próby przeciwstawiania im transgresyjnych projektów i realizacji wychowania do wspierania pełni rozwoju każdej jednostki, osiągania przez nią autonomii, kreatywności i szczęścia wypływają z uczuć i postaw, które stanowią o istocie człowieczeństwa – z miłości, życzliwości, empatii i dobroci. […] Treść tej książki została także wywołana przez reakcję Moniki Jaworskiej-Witkowskiej na esej Zbigniewa Kwiecińskiego o pobocznych nurtach pedagogii. Inspirujące było także wskazanie przez tego ostatniego i Lecha Witkowskiego […] na możliwość pedagogicznej lektury Dziennika Witolda Gombrowicza, co było początkiem i zaczynem nieśmiałej nadziei na pedagogikę z wnętrza kultury. Jest więc niniejsza książka relacją współmyślenia i dyskusji autorów o drogach kulturowych pedagogii, o obliczach paidei w kulturze oraz marzeń o pedagogice jako „specjalizacji wyższego rzędu”, jako dyscyplinie chłonnej i generatywnej, przeciwstawionej parcjalnym rozwinięciom w hermetycznych, dyskursywnych gettach specjalizacji.
***
Książkę tę dedykujemy Profesorowi Lechowi Witkowskiemu na jego sześćdziesiąte urodziny. Lech Witkowski od początku wkroczenia do obszaru dyskusji, badań, studiów i pisarstwa naukowego dotyczącego edukacji i pedagogiki był mistrzem odwagi i niekonwencjonalnego sięgania po nieznane teorie i najważniejsze omijane kategorie, podejmowania najtrudniejszych problemów i twórczego ich rozwiązywania, otwierania pedagogiki polskiej na całą humanistykę współczesną, na odkrywanie dla pedagogiki wielkich autorów spoza jej własnego pola badawczego. Bez jego studiów i książek nad teoriami rozwoju w cyklu całego życia i w pionowym profilu dorastania moralnego, teoriami zmiany społecznej i kryzysu tożsamości jednostki, społeczeństwa i systemu społecznego, teoriami pogranicza kulturowego, nad pedagogiką krytyczną i inspiracjami psychoanalizy dla pedagogiki, studiami nad kategoriami ambiwalencji i autorytetu – pedagogika polska byłaby dzisiaj w innym momencie i obszarze swojego rozwoju.
Monika Jaworska-Witkowska
Zbigniew Kwieciński
Spis treści
Przedmowa...13
Część 1 (ramowa)
Zbigniew Kwieciński
Problem pedagogii nurtów głównych i pobocznych...19
Aneks 1 (na otwarcie). Pedagogie oboczne (przekorne) – słowniczek alfabetyczny...33
Pedagogie oboczne (przekorne) – typologia i słowniczek...36
Pedagogie perswazyjno-patetyczne...39
Wprowadzenie...39
Panpedagogizm...41
Pedagogia aktualna...44
Pedagogiczna kairologia. Nowy zwrot...45
Rozrachunek – apostata na czele inkwizycji...46
Anton Makarenko jako wzorzec poprawności...46
Socpedagogia...48
Ideologia jako dekoracja?...50
Logika pożyczonego garnka...50
Teoria podwójnego agenta...51
Pedagogia konwersji...51
Pedagogia konkurencji...51
Pedagogia agonistyczna...52
Pedagogia nawiedzona...53
Powrót do czystych źródeł...53
Pedagogia teonomiczna...54
Pedagogie esencjalistyczne...56
Metapedagogia ambiwalencji zrównoważonej i asymetrii uspójnienia...56
Pedagogia systemologiczna...57
Pedagogia holistyczna...58
Pedagogia fraktalna...59
Pedagogia dynamiki potencjałów...59
Etno-pedagogie...61
Folk-pedagogie...64
Pop-pedagogie...67
Pedagogia utraconej nadziei...67
Pedagogia lęku...68
Pedagogia kosmiczna...69
Podwójne „przesunięcie paradygmatyczne” jako potrójne złudzenie...71
Pedagogika tragiczna...74
Podsumowanie. Kicz i/czy krzyk?...75
Pedagogika po przejściach – pozytywne aspekty przemian...81
Przejścia systemowe: oczekiwania i rozczarowania...81
Zmiany pedagogiki...83
Polifonia – chaos czy nowy porządek?...83
Otwarcie na Zachód...88
Młodzież akademicka...90
Zmiany instytucjonalne...92
Czasopisma pedagogiczne...96
Cud czy miraż? Eksplozja szkolnictwa wyższego...97
Odlotowa pedagogia Aharona Avirama. Od „kakofonii w czarnej dziurze” do całościowego projektu przebudowy edukacji w ponowoczesnych demokracjach...101
Pedagogiczne zero. Zastosowania problemowe, epistemiczne i magiczne...125
Sto pytań o edukację w przejściu stuleci...145
Część 2 (aplikacyjna)
Próby czytania pedagogicznego po „śladach” i „tropach” kultury
Monika Jaworska-Witkowska
Część A
Pokrętne, przewrotne, odlotowe i dyskretne drogi pedagogii między patosem a dekadencją
„Chwile istnienia” i „chwile wolności” pedagogii w lekturze Virginii Woolf 159
Własny pokój pedagogiki w kulturze – dyskretny urok epistemologii feministycznej, aby „goniąc za prawdą, nie przegapić bocznej drogi”...160
Orlando, czyli Janusowe oblicze pedagogii sprzecznej płciowości. Idiosynkrazje feminizmu kulturowego i psychoanalitycznego...162
Kobiece pisanie o tym, co potrafi dwupłciowy umysł...166
Godziny – Michael Cunningham literacko o Virginii Woolf i jej bohaterkach dla pedagogii (i) emancypacji...172
Kto się boi Virginii Woolf? Ironiczny dyskurs wzajemnego uwodzenia w sztuce życia (gry, maski, spektakle egzystencji)...176
Virginia Woolf i Pierre Bourdieu, czyli kto się nie boi Virginii Woolf? Mało znana przyjaźń i zyski dla socjologii edukacji. Illusio akademickie i „gry o honor” (Do latarni morskiej)...178
Pedagogie alarmistyczne. Literackie przypisy do pedagogicznego dyskursu o rodzinie, ciele, płci i codzienności...181
Wymazywanie Thomasa Bernharda jako „amputacja chorej, duchowej tkanki”. Rodzina jako źródło cierpień... pod Lupą...181
Obsoletki Justyny Bargielskiej, czyli „jestem w ciąży czy gram w horrorze”? Czego pedagogika naukowa może dowiedzieć się od kobiety-pisarki o „analizie straty”, bo „jest żywotne zapotrzebowanie na taką publikację”...191
Dziewczyna z zapałkami Anny Janko. Gdzie oni są? Gdzie oni byli? Demaskatorska i demitologizująca krytyka (pełnej) rodziny, socjalizacji i edukacji. Wstęp do „milczącej pedagogii” ...194
Pianistka Elfriedy Jelinek – pedagogie pozorowanych dynamizmów codzienności. Skrywana pedagogia, która „chce udawać, że jej nie ma”...201
Czarny Łabędź (reż. D. Aronofsky) – pokrętny i przewrotny dyskurs (o) ambiwalencji procesu twórczego. Przemilczana rola zazdrosnej matki w twórczości dziecka...206
Trikster – nauczycielem, demian – partnerem, wampir – przyjacielem. Błazeńskie i diaboliczne pedagogie opętańców i odmieńców (nie całkiem odlotowe)...209
Głos demiana i postawa trikstera. O pedagogicznych pożytkach komunikacji z faustycznym człowiekiem...210
„Rozbijanie skorupy jaja”, czyli po co pedagogom wiedza o wieczności?Pierwsze spojrzenie na perenializm (od pedagogicznego zera)...212
Trikster – „małpa Boga” czy przewodnik z raju nieświadomości do piekła świadomości? O oryginalnych prowokacjach i innych (źródłowych) relacjach...215
Wampiryzm w refleksji kulturowej, czyli o odzyskiwaniu dla pedagogii źródłowej fragmentu porządku symbolicznego...217
Symboliczny wymiar wampiryzmu...218
Wampir psychicznym przyjacielem, czyli „obcy i przeklęty wybraniec” jako mistrz przejścia...220
Wampiryczna rodzina, czyli o obcowaniu z grobami...223
Salvador Dali i jego metoda krytyczno-paranoiczna, czyli triksterska pedagogia twórczości, którą nawiedza (ekscentryczny) duch...225
Salvador Dali błaznującym i nawiedzonym autorem poważnego traktatu o twórczości?...226
Metoda paranoiczno-krytyczna, czyli krytyczne obiektywizowanieparanoi...227
Triumfalna dwoistość metody paranoiczno-krytycznej. O ekscentryzmie metodycznym...230
Odlotowa pedagogia (wymieszanych) zmysłów. „Klasyfikacji delirycznych zjawisk” Salvadora Dalego ciąg dalszy...232
Przebudzenie z „amnezji pośredniczenia”, aby „ciągle zdobywać to, co nierealne”...233
Śmierć – pocieszycielka życia i dyskretna nauczycielka. Triksterski motyw łączenia komplementarnych światów...235
Jerzy Grotowski. Penetrująca pedagogia źródeł vs fragmenty niepokornego nauczania. Okrutny trikster w wampirycznym dyskursie...237
Laboratorium myśli penetrującej (święte) źródła. „Wielkie pole wspólnego szukania”, czyli jak Grotowski został pedagogiem 238
Aktor – wehikuł, teatr (tylko) formą, a cele sakralne. Autopenetracje tajemnicy człowieka i okrucieństwo jako akt ofiary...241
Metoda Grotowskiego. O organizacji „serii wstrząsów” w „teatrze ubogim”...245
„Tradycja drastycznej wiwisekcji”, czyli jak „bluźnierstwem i profanacją” Grotowski „ponownie przeżywał” klasyków. Odlotowa pedagogia wampirycznego „aktualizowania” tekstów literackich...247
Część B
Eksploracyjne sploty pedagogii i kulturyjako „kłącza narastające we wszystkich kierunkach naraz”
Bricoleur – majsterkowanie „złotej rączki” przy fragmentach pedagogii (i) kultury...253
Fragmenty a ogarnięcie „wybalansowanej wielości” czy „intencji całości”.Filozofia małych tożsamości...254
Opór (znaczących) fragmentów wobec hegemonii „całości” – miejsce wyzyskiwania pedagogii z oporu języków kultury...257
Luzowanie teorii, dziurkowanie dyskursu i rozrywanie (mega)narracjikultury. Demaskatorska czy destrukcyjna pedagogia oporu?...259
Kategoria: | Podręczniki |
Zabezpieczenie: | brak |
ISBN: | 978-83-7587-876-9 |
Rozmiar pliku: | 8,0 MB |