O pedagogicznem znaczeniu nauk klasycznych - ebook

O PE­DA­GO­GICZ­NEM ZNA­CZE­NIU NAUK KLAS­SYCZ­NYCH

na­pi­sał

J. K. Ple­bań­ski

Dok­tór fi­lo­zo­fii b. Pro­fe­sor nauk hi­sto­rycz­no-fi­lo­lo­gicz­nych w b. Szko­le Głów­nej War­szaw­skiej.

War­sza­wa.

Na­kła­dem Re­dak­cyi "Kro­ni­ki Ro­dzin­nej".

1876.

Дозволено Цензурою.

Варшава 23 Іюня 1876 г.

w Dru­kar­ni M. Ziem­kie­wi­cza Kra­kow­skie-Przed­mie­ście Nr. 415.

Po­nie­waż osno­wę pre­lek­cyi mo­jej: "O pe­da­go­gicz­nem zna­cze­niu nauk klas­sycz­nych" wie­le osób po­waż­nej my­śli za po­ży­tecz­ną, i wła­śnie w tej chwi­li za po­trzeb­ną uzna­ło, prze­to po­sta­no­wi­łem rzecz tę co­kol­wiek w nie­któ­rych szcze­gó­łach roz­wi­nię­tą dru­kiem ogło­sić. W na­dziei, że pra­ca ta może się choć­by w naj­drob­niej­szej czą­st­ce przy­czy­nić do wy­ja­śnie­nia spra­wy, ogół nasz tak bliz­ko ob­cho­dzą­cej, pod­da­ję kwe­styą tę pod roz­biór lu­dzi na­uki. Czuł­bym się za trud mój aż nad­to wy­na­gro­dzo­nym, gdy­by któ­ry z kom­pe­tent­nych ba­da­czów nauk przy­ro­dzo­nych pra­cą moją za­chę­co­ny w tym sa­mym celu ze­chciał na­pi­sać rzecz: O pe­da­go­gicz­nem zna­cze­niu nauk przy­ro­dzo­nych – po­nie­waż prócz kil­ku sza­cow­nych, ale po­bież­nych tyl­ko uwag, dra Cha­łu­biń­skie­go, w r. 1861-ym wy­po­wie­dzia­nych, nie ba­da­no w li­te­ra­tu­rze na­szej tego przed­mio­tu.

Au­tor.

Cy­wi­li­za­cya wie­ku, w któ­rym ży­je­my, w dłu­gim prze­cią­gu cza­su wy­ro­sła w tak roz­ło­ży­ste drze­wo, oświa­ta na­szej epo­ki pły­nie z tak róż­no­rod­nych źró­deł, a po­stęp nauk i wie­dzy jest tak wszech­stron­ny, że naj­uczeń­si i naj­po­waż­niej­si ba­da­cze spraw ogól­nych za­pa­tru­ją się na wie­le kwe­styj du­cho­wej i ma­te­ry­al­nej pra­cy ludz­ko­ści z bar­dzo roz­ma­ite­go sta­no­wi­ska, – i to bez żad­nej my­śli prze­ce­nia­nia jed­nej a lek­ce­wa­że­nia dru­giej stro­ny przed­mio­tu, bez żad­nej in­ten­cyi prze­chwa­la­nia jed­ne­go a przy­ga­nia­nia dru­gie­mu kie­run­ko­wi pra­cy umy­słu ludz­kie­go. Prze­róż­ne opi­nie tych su­mien­nych ba­dań i głę­bo­kich na­uko­wych spo­strze­żeń są pod pew­nym wzglę­dem wszyst­kie uspra­wie­dli­wio­ne, wiel­ce po­ucza­ją­ce i lo­gicz­ne, a cza­sem na­wet zwąt­pia­łą mas­sę krze­pią­ce; ale mimo to nie za­da­wa­la­ją one jed­nak ogó­łu, po­nie­waż wier­ne sztan­da­ro­wi dok­try­ny, któ­rą re­pre­zen­tu­ją, nie po­sia­da­ją naj­waż­niej­sze­go zna­mie­nia praw­dy, nie mogą się po­szczy­cić na­masz­cze­niem prawd ogól­nych. Nie wy­czer­pu­jąc wszech­stron­nie ca­łej isto­ty przed­mio­tu, nie są na­ce­cho­wa­ne tą klas­sycz­na pla­stycz­no­ścią, któ­rą każ­dy umysł wy­kształ­co­ny po­dzi­wia i wiel­bi w dzie­łach li­te­ra­tu­ry i sztu­ki klas­sycz­nej.