O ziemiorodztwie Karpatów wyjątki - ebook

I

Nie­któ­re mniej wię­cej do po­do­bień­stwa zbli­ża­ją­ce się wnio­ski

z uwag nad zie­mio­rodz­twem

Jak ów mę­drzec za­pusz­cza­ją­cy się w pod­ziem­ne pie­cza­ry wy­ro­bów Her­ku­la­nu albo zwa­ża­ją­cy wy­do­by­te spod zie­mi za­wa­li­ska Pom­pei po świą­tyń szcząt­kach, po pu­blicz­nych gma­chach, po uli­cach i ryn­kach, po ze­wnętrz­nym par­ty­ku­lar­nych do­mów ukła­dzie, po znaj­du­ją­cym się w nich roz­ma­itym po­trzeb, wy­gód i zbyt­ków sprzę­cie śle­dzi ów­cze­snych tam miesz­kań­ców my­śli, na­mięt­no­ści i czy­ny, za­bo­boń­stwo, pra­wa, oby­cza­je i wia­ry – tak w zie­mio­rodz­twie, gdzie nic się śle­pym tra­fem nie sta­ło, gdzie wszyst­ko udzia­ła­ne po­dług sto­sun­ków od­wiecz­nej usta­wy, roz­wa­ża­ją­cy wie­lo­ra­kie zie­mi wierz­chy, roz­ma­ite gór ga­tun­ki, róż­ne ich we­wnętrz­ne skła­dy, ze­wnętrz­ne zmia­ny do­cie­ka dzia­łań na­tu­ry przy tego świa­ta utwo­rze, dzia­łań jej od stwo­rze­nia do na­szych cza­sów, i jesz­cze tej­że dzia­łań od­tąd na cza­sy przy­szłe.

Tak zbie­ra­ne w po­przed­nich je­de­na­stu roz­pra­wach za­war­te nad zie­mio­rodz­twem Kar­pa­tów uwa­gi, wy­ka­za­ne tam­że róż­ne zie­mi wierz­chy, a w tych ozna­czo­ne wier­nie sto­sun­ko­we po­ło­że­nia i po­rzą­dek wsze­la­kich rze­czy, na­pro­wa­dza­ją na wnio­ski na­stęp­ne:

Pier­wiast­ko­wy płyn, w któ­rym się zsa­dza­ły i kształ­to­wa­ły pier­wo­rod­ne góry, już za­wie­rał w so­bie pier­wiast­ki tego wszyst­kie­go, co­kol­wiek się na­stęp­nie w róż­nych gó­rach, ska­łach i zie­miach znaj­du­je.

On wy­no­sił się da­le­ko wy­żej, zaj­mo­wał bez po­rów­na­nia więk­szy okrąg, ni­że­li jest te­raź­niej­szy zie­mi ob­wód.

Przez pre­ci­pi­ta­cją czy­li zsa­dza­nie się roz­ma­itych rze­czy z tego pły­nu, on mu­siał się zmniej­szać, zmie­niać i zni­żać.