Ochrona danych osobowych. Poradnik praktyczny - ebook

Publikacja jest kompleksowym opracowaniem praktycznych aspektów obowiązywania przepisów o ochronie danych osobowych, w tym w szczególności ogólnego rozporządzenia o ochronie danych.

Struktura książki została podzielona na zagadnienia ogólne, odpowiadające zasadniczym kwestiom unormowanym w przepisach RODO, oraz zagadnienia szczegółowe, obejmujące wybrane obszary działalności administratora, mające swoje specyficzne regulacje na styku RODO i krajowych aktów prawnych (kodeksu pracy, prawa telekomunikacyjnego, ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną itp.).

Walorem publikacji jest jej praktyczny charakter i odniesienie do najbardziej aktualnych poglądów, wytycznych i tendencji orzeczniczych. Książka uwzględnia zarówno bieżące orzecznictwo sądów administracyjnych i TSUE, jak i aktualną linię orzeczniczą prezentowaną przez Prezesa UODO. Autorzy podjęli się także analizy najnowszych wytycznych i opinii europejskich organów ochrony danych osobowych, takich jak Europejska Rada Ochrony Danych czy Europejski Inspektor Ochrony Danych.

Książka przeznaczona jest dla praktyków – adwokatów, radców prawnych i sędziów, jak również inspektorów ochrony danych, koordynatorów ochrony danych osobowych, osób odpowiedzialnych w organizacjach za ochronę danych osobowych. Zainteresuje też pracowników działów HR, m.in. w związku z rekrutacją, zatrudnieniem, przetwarzaniem danych w ramach pracy zdalnej oraz badaniem trzeźwości, a także osoby odpowiedzialne w organizacji lub nadzorujące zagadnienia compliance oraz ochronę danych osobowych, pracowników działów sprzedaży, marketingu i PR.

Słowo wstępne  | str.  17

Wykaz skrótów  | str.  19

CZĘŚĆ OGÓLNA

Rozdział I

Regulacje prawne ochrony danych osobowych – Dominik Lubasz, Adam Szkurłat  | str.  25

1. Wprowadzenie | str. 25
2. Rola rozporządzenia 2016/679 | str. 26
3. Cele reformy prawa ochrony danych osobowych | str. 28
4. Zakres zastosowania RODO | str. 29
5. Relacja RODO do polskich regulacji | str. 30

Rozdział II

Podstawowe pojęcia i role w procesie przetwarzania danych osobowych – Anna Maciaszczyk  | str.  34

1. Wprowadzenie | str. 34
2. Dane osobowe | str. 34
3. Dane szczególnych kategorii | str. 40
4. Przetwarzanie | str. 41
5. Profilowanie „zwykłe” i profilowanie kwalifikowane | str. 43
6. Zgoda | str. 47
7. Administrator | str. 48
8. Podmiot przetwarzający | str. 50

Rozdział III

Zasady przetwarzania danych osobowych – Anna Maciaszczyk  | str.  52

1. Wprowadzenie | str. 52
2. Zasada zgodności z prawem i rzetelności | str. 53
3. Zasada przejrzystości | str. 56
4. Zasada ograniczenia celu | str. 58
5. Zasada minimalizacji danych | str. 61
6. Zasada prawidłowości | str. 63
7. Zasada ograniczenia przechowywania | str. 64
8. Zasada integralności i poufności | str. 66
9. Zasada rozliczalności | str. 70

Rozdział IV

Podstawy prawne przetwarzania – Witold Chomiczewski, Dominik Lubasz, Anna Maciaszczyk, Adam Szkurłat  | str.  72

1. Wprowadzenie | str. 72
2. Dane osobowe zwykłe | str. 72
3. Dane szczególnych kategorii | str. 74
4. Podstawy prawne przetwarzania danych osobowych zwykłych | str. 77

4.1. Zgoda osoby, której dane dotyczą (art. 6 ust. 1 lit. a RODO)  | str.  77

4.2. Wykonanie umowy lub podjęcie działań przed jej zawarciem (art. 6 ust. 1 lit. b RODO)  | str.  81

4.3. Wypełnienie obowiązku prawnego ciążącego na administratorze (art. 6 ust. 1 lit. c RODO)  | str.  82

4.4. Ochrona żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej (art. 6 ust. 1 lit. d RODO)  | str.  84

4.5. Zadania realizowane w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej (art. 6 ust. 1 lit. e RODO)  | str.  85

4.6. Prawnie uzasadniony interes realizowany przez administratora lub stronę trzecią (art. 6 ust. 1 lit. f RODO)  | str.  85

Rozdział V

Obowiązki informacyjne i sposób komunikacji – Joanna Łuczak-Tarka, Adam Szkurłat  | str.  89

1. Wprowadzenie | str. 89
2. Przejrzysta komunikacja | str. 89
3. Typy obowiązków informacyjnych i ich zakresy | str. 91
4. Sposób i termin realizacji obowiązku informacyjnego | str. 94
5. Wyłączenia obowiązku przekazania informacji o przetwarzaniu | str. 99

Rozdział VI

Prawa podmiotów danych i ich realizacja – Kinga Majczak-Górecka  | str.  101

1. Wprowadzenie | str.  101
2. Prawo dostępu do danych oraz uzyskania informacji o przetwarzaniu (art. 15 RODO) | str.  106
3. Prawo do sprostowania danych (art. 16 RODO) | str.  111
4. Prawo do usunięcia danych (art. 17 RODO) | str.  112
5. Prawo do ograniczenia przetwarzania (art. 18 RODO) | str.  119
6. Prawo do przenoszenia danych (art. 20 RODO) | str.  122
7. Prawo do sprzeciwu (art. 21 RODO) | str.  125
8. Prawo do niepodlegania zautomatyzowanym decyzjom (art. 22 RODO) | str.  129
9. Prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego | str.  133
10. Brak realizacji żądania podmiotu danych | str. 135
11. Obowiązek powiadomienia o sprostowaniu, usunięciu lub ograniczeniu przetwarzania | str. 136

Rozdział VII

Analiza ryzyka jako podstawa do realizacji obowiązków administratora – Dominik Lubasz  | str.  138

1. Wprowadzenie | str. 138
2. Analiza ryzyka | str. 140
3. Mapowanie czynności przetwarzania danych osobowych | str. 146
4. Przykłady rejestrów | str. 146
5. Obowiązek zapewnienia zgodności | str. 150
6. Bezpieczeństwo przetwarzania danych osobowych | str. 153

Rozdział VIII

Praktyczne i narzędziowe aspekty analizy ryzyka – Wojciech Grenda  | str.  158

1. Wprowadzenie | str. 158
2. Etapy analizy | str. 159
3. Mapowanie zagrożeń | str. 161
4. Zabezpieczenia | str. 162
5. Waga danych | str. 163
6. Skutek | str. 163
7. Podsumowanie | str. 164

Rozdział IX

Data protection by design i data protection by default – Adam Szkurłat  | str.  167

1. Wprowadzenie | str. 167
2. Istota data protection by design | str. 167
3. Idea data protection by default | str. 170
4. Czynniki determinujące skuteczne wdrożenie data protection by default i data protection by design | str. 171
5. Certyfikacja na gruncie art. 25 ust. 3 RODO | str. 176

Rozdział X

Naruszenie ochrony danych osobowych – Witold Chomiczewski, Kinga Majczak-Górecka, Adam Szkurłat  | str.  177

1. Wprowadzenie | str. 177
2. Ocena naruszenia | str. 181
3. Mechanizm Grupy Roboczej Art. 29 | str. 183
4. Wzór Bernoulliego | str. 184
5. Algorytm ENISA | str. 185
6. Zgłoszenie naruszenia organowi nadzorczemu | str. 188
7. Elementy zgłoszenia | str. 190
8. Zawiadamianie o naruszeniu osoby, której dane dotyczą | str. 191
9. Dokumentowanie naruszeń | str. 199

Rozdział XI

Powierzenie przetwarzania danych osobowych – Anna Maciaszczyk  | str.  203

1. Wprowadzenie | str. 203
2. Prawa i obowiązki administratora i podmiotu przetwarzającego w ramach powierzenia przetwarzania danych osobowych | str. 206
3. Wybór podmiotu przetwarzającego | str. 208
4. Umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych | str. 211

4.1. Forma umowy  | str.  211

4.2. Treść umowy  | str.  212

4.3. Standardowe klauzule umowne  | str.  215

1. Podwykonawcy przetwarzania | str. 216
2. Decyzje Prezesa UODO dotyczące procesu powierzenia przetwarzania danych osobowych | str. 218

Rozdział XII

Współadministrowanie – Adam Szkurłat  | str.  220

1. Wprowadzenie | str. 220
2. Istota współadministrowania | str. 220
3. Zakres uzgodnień | str. 223

Rozdział XIII

Obowiązki dokumentacyjne – Adam Szkurłat  | str.  225

1. Wprowadzenie | str. 225
2. Polityki ochrony danych | str. 227
3. Rejestry dotyczące przetwarzania | str. 230
4. Rejestr czynności przetwarzania | str. 230
5. Rejestr kategorii czynności przetwarzania | str. 232

Rozdział XIV

Rejestr czynności przetwarzania – Joanna Łuczak-Tarka  | str.  234

1. Wprowadzenie | str. 234
2. Zakres podmiotowy obowiązku prowadzenia rejestru | str. 235
3. Zakres przedmiotowy rejestru i jego forma | str. 239
4. Dostęp do rejestru | str. 243

Rozdział XV

Dopuszczenie do przetwarzania danych osobowych – Dominik Lubasz, Adam Szkurłat  | str.  247

1. Wprowadzenie | str. 247
2. Polecenie administratora | str. 248
3. Indywidualne upoważnienie | str. 251
4. Zakres uprawnień i okres ważności | str. 253
5. Szkolenia personelu | str. 254

Rozdział XVI

Ocena skutków dla ochrony danych – Dominik Lubasz, Julia Wawrzyńczak  | str.  255

1. Wprowadzenie | str. 255
2. Konsultacje z inspektorem ochrony danych | str. 257
3. Przesłanki obligatoryjnej oceny skutków dla ochrony danych | str. 257
4. Wykaz rodzajów operacji podlegających i niepodlegających DPIA | str. 261
5. Zakres i etapy DPIA | str. 262
6. Kodeksy postępowań | str. 267
7. Konsultacje – opinia podmiotów danych | str. 267
8. Przegląd operacji przetwarzania oraz dokonanej oceny skutków dla ochrony danych | str. 268

Rozdział XVII

Inspektor ochrony danych – Adam Szkurłat  | str.  269

1. Wprowadzenie | str. 269
2. Obligatoryjne powołanie inspektora ochrony danych | str. 270
3. Zawiadomienie organu nadzorczego o powołaniu inspektora ochrony danych | str. 273
4. Status inspektora ochrony danych w organizacji | str. 274
5. Kwalifikacje i zasoby inspektora ochrony danych | str. 278
6. Zadania inspektora ochrony danych | str. 280
7. Konflikt interesów | str. 280

Rozdział XVIII

Transfery danych osobowych – Adam Szkurłat, Paulina Wirska  | str.  283

1. Definicja transferu danych osobowych | str.  283
2. Regulacje prawne dotyczące zagadnień transferowych | str.  284
3. Przekazywanie danych na podstawie decyzji Komisji Europejskiej w sprawie odpowiedniego poziomu ochrony danych osobowych | str.  285
4. Przekazywanie danych z zastrzeżeniem odpowiednich zabezpieczeń | str.  286
5. Wyjątki w szczególnych sytuacjach | str.  288
6. Transfer zwrotny | str.  289
7. Dalszy transfer | str.  290
8. Transfer danych osobowych do Wielkiej Brytanii | str.  291
9. Transfer danych osobowych do Stanów Zjednoczonych | str.  293
10. Dostęp do danych spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego | str. 296
11. Stanowiska organów odnoszące się do zagadnień transferowych | str. 297

Rozdział XIX

Organ nadzorczy – Adam Szkurłat  | str.  300

1. Wprowadzenie | str. 300
2. Procedura powołania organu nadzorczego | str. 302
3. Kompetencje i uprawnienia organu nadzorczego | str. 304

ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE

Rozdział XX

Przetwarzanie danych osobowych przez pracodawców – Adam Szkurłat  | str.  311

1. Wprowadzenie | str. 311
2. Przetwarzanie danych osobowych w procesie rekrutacji | str. 312
3. Przetwarzanie danych osobowych w związku z zatrudnieniem | str. 314
4. Monitoring | str. 318

Rozdział XXI

Kontrola trzeźwości pracownika a ochrona danych osobowych – Joanna Łuczak-Tarka  | str.  324

1. Wprowadzenie | str. 324
2. Cel, podstawa prawna i zakres przetwarzanych danych | str. 326
3. Retencja danych gromadzonych w wyniku kontroli | str. 329
4. Prowadzenie działań kontrolnych wobec osób innych niż pracownicy i przetwarzanie danych tych osób | str. 330

Rozdział XXII

Praca zdalna z perspektywy ochrony danych osobowych – Joanna Łuczak-Tarka  | str.  332

1. Wprowadzenie | str. 332
2. Wprowadzenie pracy zdalnej | str. 334
3. Procedury ochrony danych osobowych a praca zdalna | str. 337
4. Kontrola przestrzegania wymogów w zakresie procedur ochrony danych osobowych | str. 343

Rozdział XXIII

Przetwarzanie danych osobowych na potrzeby marketingu bezpośredniego – Adam Szkurłat  | str.  347

1. Wprowadzenie | str. 347
2. Szczególne regulacje prawa polskiego | str. 349
3. Regulacja ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną | str. 350
4. Regulacja Prawa telekomunikacyjnego | str. 351

Rozdział XXIV

Profilowanie i automatyczne podejmowanie decyzji – Witold Chomiczewski  | str.  355

1. Wprowadzenie | str. 355
2. Istota przepisu art. 22 RODO | str. 356
3. Ograniczenia w zakresie zastosowania decyzji opartych wyłącznie na zautomatyzowanym przetwarzaniu | str. 357
4. Dodatkowe środki ochrony | str. 359
5. Zautomatyzowane przetwarzanie | str. 359
6. Charakter decyzji | str. 360
7. Wyjątki od zakazu podejmowania decyzji opartych wyłącznie na zautomatyzowanym przetwarzaniu | str. 362

Rozdział XXV

RODO a ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną i Prawo telekomunikacyjne – Anna Maciaszczyk  | str.  364

1. Wprowadzenie | str. 364
2. Relacje pomiędzy dyrektywą o prywatności i łączności elektronicznej a RODO | str. 365
3. Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną | str. 368
4. Prawo telekomunikacyjne | str. 370

4.1. Przetwarzanie danych osobowych użytkowników wchodzących w zakres tajemnicy komunikacyjnej oraz innych danych osobowych  | str.  370

4.2. Marketing bezpośredni i przesyłanie niezamówionej informacji handlowej  | str.  371

4.3. Pliki cookies  | str.  374

1. Aktualne problemy związane z ochroną prywatności w łączności elektronicznej | str. 377
2. Rozporządzenie ePrivacy | str. 378

Rozdział XXVI

Administracyjne kary pieniężne – Adam Szkurłat  | str.  380

1. Wprowadzenie | str. 380
2. Administracyjna kara pieniężna | str. 381
3. Podstawy decyzji | str. 384
4. Wysokość sankcji | str. 387
5. Zasady dla sektora publicznego | str. 391

Rozdział XXVII

Odpowiedzialność cywilna za naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych – Aneta Frydrych-Romańska  | str.  393

1. Wprowadzenie | str. 393
2. Roszczenia wynikające z art. 82 RODO | str. 394
3. Przesłanki odpowiedzialności | str. 394
4. Podmioty odpowiedzialne | str. 396
5. Roszczenia z tytułu ochrony dóbr osobistych | str. 397
6. Zasady dochodzenia roszczeń w postępowaniu sądowym | str.  400
7. Właściwość sądu | str.  400
8. Wymiana informacji pomiędzy sądem a organem nadzorczym | str.  401
9. Zawieszenie postępowania sądowego | str.  403
10. Umorzenie postępowania sądowego | str. 404

Rozdział XXVIII

Odpowiedzialność karna w świetle ustawy o ochronie danych osobowych – Aneta Frydrych-Romańska  | str.  405

1. Wprowadzenie | str. 405
2. Odpowiedzialność karnoprawna przewidziana w art. 107 u.o.d.o. | str. 407

2.1. Bezprawne przetwarzanie danych osobowych  | str.  407

2.2. Niedopuszczalność przetwarzania danych  | str.  408

2.3. Przetwarzanie danych przez podmiot nieuprawniony  | str.  409

2.4. Wymiar odpowiedzialności  | str.  409

1. Przestępstwo udaremniania lub utrudniania kontroli przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych | str. 411
2. Przestępstwo naruszenia obowiązku dostarczenia organowi nadzorczemu informacji niezbędnych do ustalenia podstawy wymiaru administracyjnej kary pieniężnej lub dostarczenia danych uniemożliwiających ustalenie podstawy jej wymiaru | str. 413

Rozdział XXIX

Warunki i tryb certyfikacji w świetle ustawy o ochronie danych osobowych – Karolina Przybysz  | str.  415

1. Wprowadzenie | str. 415
2. Pojęcie certyfikacji na gruncie przepisów RODO | str. 416
3. Korzyści płynące z poddania się certyfikacji | str. 420
4. Podmiot certyfikujący | str. 423
5. Warunki i tryb udzielania akredytacji podmiotowi certyfikującemu w świetle ustawy o ochronie danych osobowych | str. 426
6. Warunki i tryb dokonywania certyfikacji w świetle ustawy o ochronie danych osobowych | str. 433

Rozdział XXX

Kodeksy postępowań – Karolina Przybysz  | str.  442

1. Wprowadzenie | str. 442
2. Pojęcie kodeksu postępowania na gruncie przepisów RODO | str. 443
3. Cel stosowania kodeksów i płynące z tego korzyści | str. 445
4. Procedura zatwierdzania kodeksu postępowania i akredytacji na gruncie RODO | str. 448

4.1. Podmioty uczestniczące w tworzeniu i stosowaniu kodeksów postępowania  | str.  448

4.2. Zakres przedmiotowy kodeksów postępowania  | str.  450

4.3. Procedura zatwierdzenia kodeksu postępowania  | str.  452

4.4. Monitorowanie zatwierdzonych kodeksów postępowania  | str.  454

1. Procedura zatwierdzenia kodeksu postępowania i akredytacji na gruncie ustawy o ochronie danych osobowych | str. 457
2. Kodeksy postępowania w Polsce | str. 461

Rozdział XXXI

Wyjątek dziennikarski – Paulina Wirska  | str.  464

1. Wprowadzenie | str. 464
2. Przetwarzanie danych osobowych przez sztuczną inteligencję przy współtworzeniu tekstów dziennikarskich | str. 465
3. Istota wyjątku dziennikarskiego | str. 467
4. Prawa podstawowe w kontekście działalności dziennikarskiej i medialnej w prawie unijnym | str. 468
5. Wybrane orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczące ograniczania wolności słowa i wolności mediów | str. 470
6. Rola kodeksów dziennikarskich oraz samoregulacji mediów jako narzędzi ochrony praw i wolności | str. 471
7. „Prawo do bycia zapomnianym” oraz wpływ technologii na prywatność i ochronę danych osobowych | str. 472
8. Równoważność praw i wolności w kontekście działalności dziennikarskiej i medialnej: wolność słowa, wolność mediów oraz prawo do prywatności i ochrony danych osobowych | str.  475
9. Wyjątek dziennikarski w kontekście ochrony danych osobowych | str.  478
10. Wyjątek dziennikarski w Polsce | str. 479
11. Podsumowanie | str. 488

Bibliografia  | str.  491

Spis rysunków, tabel i wykresów  | str.  499

Autorzy  | str.  501